장음표시 사용
701쪽
proseretur cuius pondere contentiosae sessitatis obteretur improbitas Igitur si parisi sacrae scripturae salsam putas, haereticum te comprobas. Sin vero pumum dederi habetur propositum. Deinde vel Biblia ipsa, tua utitur Ecclesia, fu damentaliter complectitur ea omnia,quae ad dirurigendam Ecclesiam , animarum que salutem sumciunt,vel non. Si primum dixeris, eam sit ficientissimam asseris. Si secundum, iniuriam
Deo planὶ facis:quippὶ qui dicis,eum suae sponsae non satis consuluisse, seu non satis solida dodisse fundamenta in his, quibus ad salutem
consequendam opus est,eaque de re pluris aesi
mas,ac facis synagogam Moysi , quam Ecclesia
ipsam.Dicis forsan, sacras literas & certas,& s scientes esse, si decenter traditae essent:at Biblii qua passim utitur Ecclesia non satis dignὸ tra latam tibi videri.Ergo ne putas,Bibliam totam, qua passim Latina utitur Ecclesia,vel erroneam, nem recta vel talsam,vel suspectam esse'Si hoc censes, in- esse. sanum hqreticum te esse non dubites.Siquidem Biblia ipsa a sacris Conciliis iampridem recepta atque probata est. At vero sacra Concilia in hi iusmodi rebus hallucinari non nt. Qui 'liter sentit,planh desipit.Quod si Cocilia errare in hoc n6 potueriit,quomodo putas,tota Ecclesia errare potuisse Deinde si translatione,quam ' dicis vulgathindecenter facta asseris: aut te sentetiae mouet,aut verba,hoc est, vel putas aliquid erroris esse in sensibus,vel in verbi Si de sensiabus haesitas,telisceticu prositeris,iniuriaq; Deo facis, quem asseris suae Ecclesiae veram Scriptura hactelius non dedisse. Si de verbis agas, utpotEquia non eleganter facta est,uel non ita appositE expressi sunt sensusivi decebat: te ineptum, t
702쪽
s Di ViTA CARYvsi AN A lmerariti,ac sciolum ostendis .Nonne sacra Scri- , plura suam phrasim, suuntq; idionia habet, quo a csteris scripturis discrcpat None de industria voluit praecipuus author Bibliae Spititus anctus humili stylo per humiles Prophetas, humiles m Apostolos ac Euangelistas conscribi, &per hi 'miles praedicatores per totum orbem, non autem in sublimitate sermonis diuulgari'Ita san ne scilicet putaret stulta praesumptio carnis, per humana eloquentia, carnaleq; sapientia, fidem Catholicam plantari vel potuisse, vel debuis . Ne etia ea,quae alta sunt & gloriosa apud homi- . num genus,Deo grata csse putarentur. Ne ipse quoq; Biblia si oratorio stylo confecta foret paucis intelligeretur,paucis proficeret, reta- ineata proportionata omnib' esse dc beat,vth5 solum oratoribus, sed etiam ali, quQq; hom
num generibus prodesse p0ssit. Ne demum pu- :tarent homines, in sacris literis quaerendam se voluptate aurium, cum diuinae veritatis su ultas,salutarisque mentis obicctatio illic potius quaerenda sit,cui frequentissimὶ impedimento est pruritus aurium,eloquetiaq; verborsi . Quas 'rationes a grauissimis viris partim traditas si co siderasses,nunqua putasses, humanam eloque tiam in sacris literis vel quirenda,vel admitte dam.Vt enim Christiana religio Discipulos hi
miles,ita & literas humili stylo costi posti lat.Adde est,pro Augustini sintentia, duplex sit
eloquetia,una diuina, quae in sententiarii grauitate consistit:altera humana,quae in popa, it que verboru versatur: primam sacrae literae sibi suendicantes,alteram dedita opera recusant. r ergo sacras literas vel despicis, vel respuis propter humilem stylum verboru Non lapis quae
703쪽
LIArR Src 'NDvs 69 Des sunt,sed carnalis es totus . Adde quod sacriiDoctores landitus Biblia nostra prob rui, suis diuinis ac eruditis interpretationibus eam illi strantes,quorum vestigia linquere, insanire est. At dicis, Hieronymum aliquoties transatione nostra vellicare .Respoderi potestanprimis,nu suam Hieronymum Biblia nostram vellicasse. od si in scriptis, ius ei tribuuntur,huius m di reprehenso reperiatur:vel scripta illa eius noesse, aut certe ab alijs in sugillationem sacrs Scripturae ea addita insertaque fuisse. Qiod &aliquando in aliorum doctorum libris factita th fuisse,viri docti arbitrantur. Quae responsio si tibi forsan absurda videatur,notameita into lerabilis est,sicut pri sumptio tua,qua commune
Bibliae translationem carpere no vereris. Dei' de respondemus, Hieronymum non absolutὰ carpere, sed opinative dutaxat,seu pro opini ne sua ostedere voluisse,nonnullis in locis, quo pacto expressius atq; aptius Biblia nostra, quantum ad verba pertinet, aliter traduci potuisset. At vero nia quam sensum vellicauit, nec uspiam dixit aliquid in illa falsum,temerarium, aut siti spectum esse.Si enim hoc putasset, nunquam taaccurate ac diligenter eam explanasset. Deinde dicimus: si Hieronymus, vel alius quiuis
probatus author eam conuelleret, eum quidem reuerenter excusandum esse, & pro hunia
na fragilitate ita sensisse . sed propterea non ei
esse adhaerendum,cum nulli doctori,quantumuis sancto,contra communem Ecclesiae aut, ritatem credendum sit, sed omnia doctorum Dirin sensa ei cedere debeant. Nam, ut inquit Augu- ηρ
iunus in Epistola ad Fortunatum & habetur iid Neque quorumlibet disputationes
704쪽
i 693. DE VITA CARTvsi ANA quamuis Catholicorum,& laudatorum homulium veluti scripturas canonicas habere debemus,ut nobis no liceat, salua honorificetia quae illis debetur hominil, aliquid in eoru scripti . ris improbare,atque respuere, si sortEinuenire- mus, quod aliter senserint, qua veritas habeat. Et Epistola ad Vincentium: Noli frater, contra diuina tam multa,tam praeclara, tam indubitata testimonia coli igere velle calumnias ex Et scoporum scriptis:& quae sequutur.Ex quib' tu .culenter constat, calumniam adiunctam nihil prorsus suffragari.Porro si dubiam asseris translationem, quam dicis vulgatam, eam apocrypham reddis,turpique nora sanciam Dei Eccle sana inuris,atque infamas, dicens eam pro lit
ris & quidem praecipuis, ac fidei basibus ap
clyphis uti.Id enim apocryphum est, non soluquod certo caret authore, sed & quod dubium atq; sitspectum est. Sed& Ecclesiam deceptri sceni fateri habet,quae Bibliam tradidi eamque
certam,fidelem,atque authenticam asseruit. Si enim aliter res habet,qua asseruit, nonne dcc
ptrix plane reputanda est ' O quanta discrimina
perniciosus error affert Verti eroo est illud Aristotelis dictum:Vno inconuenieti dato, multa contingui.Deniq; si certam, fidele,atq; indubia hibliae tras latione Ecclesia no habet, dubio
procul nunquam habitura putatur. Si enim albqua recenter faciunda esset, recurrendit igitur ad Hebraeos pro veteri,& ad Graecos pro nouo instrumeto sciret. At vero talis recursus hya-pore penit nihil prodesset.Siquide peruersio . . miratiq;Judaei in odiu Christianismi S. literat corruperii in ijs praesertim locis,quib' & aper ita de Christo testimonia habebantur, & ru
705쪽
ax R SECUN Dus. 699 'etestas validius, ac luculentius confundebatur. Itide Graeci ipsi antiquati schismatici,& inant liquato schismate constituti, per hoc haeretici censentur,ut habetur in Extrauaganti Clementis quarti, quae incipit : Ad certitudine i raeseti'. Q iomodo igitur apud hos vel illos, sacras lit ras prorsus certas atq; indubias re inuenire nos- a' se putabis' Nonne iam tibi plane ridiculus in plusq; Videris, qui putas, tantam de Iudaeis o stinatis,Graecisq; mendacibus Deum curam h ' infrenibuisse,ut eis factas literas hactenus certas atque uoui integras conseruarit,&ὸ diuerso fulcies, humi. mist lesq; Latinos ita neglexisse ut veram, fides eque Bibliam necdum eis contuleritio temeritatem
absurdistimam . Quomodo Litini fideles esses poterunt, si fidelem Scripturam norrhabpanu. Denique si pro cultu linguae si pro cura corpo ris,si demum pro alijs huius vitae necessitatibus authores certos fidelesque habeamus , qui per tot secula durauerunt, & ad nos integri peruonerunt,nonne obsecro insanum erit dicere,pro
fide, pro moribus,pro salute animarum nullam nos ridelem atque indubiam scripturam habe re,iiec aliquid huiusmodi ad nos hactenus iupnisi et sanἡ dementia non rationibus,sed duris verberibus, atque flagellis cohibenda est. tibiis animaduersis,palam est , si aliae fierent, transi Miones, eas inutiles, si ipes suasque sere Quod&aliundὶ conscitur. ulli enim rei com k
ducerent, quod scilicet eis ades certa non tri bueretur. Nam ut praeclarE Augus .ait:Euages 6 initimi non criae rem,nisi Ecclesi cogeretaut fioritas. nes inui Itaque antequam per Ecclesiam probarentur huiusmodi nouae traductiones, authenticae non
706쪽
oo VITA CART, si AN Abaret,cum certa sit,certam translationem se habere Deinde nullus quantumuis doctus huiusmodi trassationi aptus putatur, nisi diuinih et ictus sit. Non enim sui in caeteris scripturis asta-let humana dutaxat industria,fieri potest indubia fidelisq; penitus transsatio. Si quide, ut Hie-- ronymus in Epistola ad Paulinii ait: Lex spiria talis est,& reuelatione opusest, ut intelligatur. Et paulo post:Q aanti hodie putat se nosse lite- ras,tenent signatum librii, nec aperire possent, nisi ille reserauerit, qui habet clauem David, quit aperit o nemo claudit,claudito nemo aperit. Cum ligitur debeant, quo spiritu scripti sunt a princi- lpio sacri libri, eodem transferri, si fideliter a que indubiὶ traduci debeant, nullus proinde M lptus creditur nisi caelitus delectus. Sed quis tam arrogans tamque delirus est,ut putet se vel dia vinitus electu ad hoc idoneu csse, & illa seruare i. posse forma contextumq; verborum,ex quo n6 isolum literatis sensus fideliter accipi,sed& se sus myttici sui dari posiint. Quod tame factit ldum est in transsatione,qua amplexatur Ecclesia sancta.Interdum enim ex ipsa verboru colla rentia sensus aliquis mysticus elicitur,quae s a llhuleris, sensum quoq; illu sustulisti . Porid ad
quod utiles essent huiusmodi nouae transsationesῖNon enim vel ad consulandum errore, vel ad confirmandam veritatem. Diceretur enim, l
nec iniuria quidem translationem illam certi non esse.Nec ad erudiendum quoque populum, vel ad colendum Deum . Putasne mu tabimus lofficia Ecclesiastica,& nouellis transiitionibus in diuino obsequio statim utemur i Nec deniq;r adcognoscendam plenὶ veritate, quandoquid illis praesertim cultis transationibus potuiso
707쪽
Li AER SECvNDVs. Tot tenebraretur, ac confunderetur, qua iuuaretur
veritas ipse, cu exacta eloque ia, & i paucis capi, dictare veritatis ipsius discutioni officeret. Adde per doctores autheticos sacra scripturam usi adeo diligeter discussam explanatamq; fuisse, ut
non sit nouellis traductionibus opus. Deniq; nomodd superuacaneae, sed periculosae essent hu iusmodi tractationes, quadoquide per eas via Mperiretur erroribus, cotentiones sus itarentur, es. naereses surgeret,& demum vacillas ac suspecta sac*rii literaru cfficeretur authoritas. Aut enim dissentiret nouelis tractationes a comuni traductione, ut no. Si primu cotingeret,& fides ta uellis illis interpretationibus tribueretur, du- bioprocul omnia redderetur suspecta,ac proin- ide periculosa.Sl vero no dissonarent, cur obsecro fierenti Adde quod deficiente sacraru liter ru certitudine atque intellectu, Catholica fides pessum itura est, quemadmodum viri doctissimi senseriinr.At vero tanta trassationum Vari
tas tanto detrimento priambulem,exordiumq; paritura putatur. Non igitur sine causa pericul sacensetur. Denique si licenter talia moliri fas i esset,profecto nec modus,nec finis unqua tralia lationibus adhiberetur,in immesum abiret progressus, quo nihil ineptius absurdiusq; fieri potest.At forsan dicis,Augustinu non improbasta huiusmodi traductionia varietatem,quae & mul tis grata quom esse dicitur. Sed distingue tempora, & concordams dicta. Eo enim tempore, quo loquebatur Augustinus, no ita, Vt nunc, explanatae ab autheticis,probatis doctoribus sa
crae lite ae erant,quadere varietas tu vilis esse poterat, ut scilicet ex mutua collatione veritas
magis patesceret,& quod in una subobscurὶ dis
708쪽
CAR Tvs IANA cebatur,per lia ea in parte clariore acciperetur.
rem G mirum omnino est. Tanta enim est hominum huius temporis Ieuitas atq; curiositas , Ut initar Graecorum vetustorum,semper vel audire, vel . dicere aliquia noui gestiant.Adde nunquam se culum fluxisse,in quo nouae insaniae subortae nom sint. cesse est enim,pro Christi sententia,st, 'ς data oriri,cuius & Apostolus Paulus , haeres t esse oportere ait. Quarum quidem vi saniarum . praesertim quando laxant habenas, & voluptarium aliquid indulgenu fautores multos atque sectatores semper fuisse, dubium non est. . rum ut haec omnia temeritatum inuenta leuise iter admittuntur,ita breui corruere solent. Sed lam nimis ab instituto digressi sumus, ea de re pedem reserentes, coeptumque prQiςMςnx , a agamus de cεremonijs Carluuanis primum g heratim de his,quae tum in ossicio Missalitum in iesio cultu diuino obseruantur: Deinde de his, uuae peculiariter in Missa seruari solent.
liariter,cur Carissianise prosternant,cur terram osculentur,cur venia cupiant,cur incliti - tiones faciant, cum preces diebusfessis
vestris igitur caeremoniis agere cupidis il nihil habeo quod primum rectius dicerς l mea quam id ipsum quod Pavim olim lacti . 'Atheniasibus dixit:rir omnia inquit siprrimi
dicant,cur deniquo gulares commim obseruenti
709쪽
Li AER SECUN DV s. i τεῖρι νοι video. Addo tamen, deinde & ineptos,&singulares. Superstitiosos quidem, quod nescio quibusdam caeremoniolis supra modum abundetis. Ineptos vero, quod smiaticos asininoς
jue gestus siciatis,qui vel seuero nimium Craso quem alii nunquam,alij semel duntaxat risin
se ferunt risum excutere possent.singulares donique,quod alios, quam usus communis habet
ritus,teneatis.Cur,quaeso trita vestigia non tenetistVerum ut peculiarius res agatur, cur pr cor in terram frequenter ad aliena posteriora vos prosternitis ' An ne vos caducus morbus agitat'Puto si sevo vobis proxima foret,in eam vos tunc ageretis.Cur oscula quaeda facitis, hoc est, ut verbis vestris agam, cur venias sumitis &sordibus ora contaminatis ' Cur caput dorsumque totum in morem aselli repandi inclinatis
Cur demum quasdam fastidiosas preculas sing Iis horis canonicis, diebus praesertim sestis, iiDgiter decantatistHaec no saceretis,si discretet deuotionis, syncetieq; religionis serma haberetis exploratam.PE. Has qui stiliculas plane iniurias dissoluturi, primum de caeremonijs generatim endum putamus.Deinde quaenam hi causa ad. que ratio ceremoniarum, quas ipsi faciunt Caselusiani.His enim discussis, nullus relinquetur in hac parte haesitationi locus. Primu aggredietates,altiusq; repetetes,dicamus, hominε ipsum a
summo rerum omnium opifice Deo conditam
ei cultu latriae qui summus est)in supremi Dominii recognitionem exhibere debere. Ratio enim naturalis dictat censetq; rei cuilibet necensariae tempus aliquod deputandum esse. Vt igitur somno,corporaliq; refectioni, alijsq; id genus corporalibus necessitatibus nonnuqua pro Xx 3 rati
710쪽
- Quae sanὸ res emcitur,du diuinis vacatur. Adde quod ei honor atq; obsequium exhibedum qui condidit,conditu hi co seruat, fouet atq; g. bernat,demia in quo est summa viaiestas supremaq; excelletia. At vero Dc ipse est, qui homi-
nεcti uniuerso toto creauit, creatuq; conseruat,
gubernat,ac summa excellentia habet, ea de reno iniuria summo cultu ab homine est venera dus.Veneradus, inqua,n5 ex parte duntaxat,sed, etia ex omnib' quae ab ipso Deo habet. Cu igintur homo duplice a Deo subfiatia ex qua c6pa- istus eli acceperit,quaru quidε una interior est,
quae mens siue anima vocatur, altera vero extoriosequae corpus nuncupatur,ratio flagitat, Vt ex
Vtraq; parte, & consequeter ex omnibus viribus D--η Dem,edat obsequium,&duplice ei cultum e. hibeat,interiorε scilicet,& exteriorε. Interiota quide perfidε spe,& charitate. Ut enim Augu- stinus in Enchiridio Capite tertio ait: Deus c litur fide, spe,& charitate. Exteriorem Vero,qui
debet interiori resp6dere,per obsequia gestus' a
corporis, ut sunt inclinationes , proli rationes; cantus,laudes, & caetera id genus. At quoniam alia multa tribuit Deus homini, ex quo c6s tus no est,sedes cohaeret, iuuantq; suapte nat ra, ut sunt extraria bona,quae fortunae dicuntur, eam ob rem debet interdum aliquid Deo ex, histribuere,non quidem propter indigentiam,sed
in beneficiorum acceptorum recognitione. RecognitionLinquam,creationis, conseruationis, gubernationis,& supremae maiestatis. Vertim mnimuero cum religiosus' qui Dei cotemplatio- ne fluxa fortunae bona destituit non possit in hac parte vllureipsa praestare obsequiu, super'