De vita Cartusiana libri duo auctore Petro Sutore s. theolog. doctore ac Parisiensis Cartusiae priore olim celeberrimo. Accessit iam primò Arnoldus Bostius de illustribus aliquot eiusdem ordinis viris

711쪽

aut Deu colu,quado debita dile*onedinternaque reuerentia metis exhibet.Corpore autε , cuvel ore,vel gestu, alijsq; exercitiis corporalibus cultu obsequiui impendit. ltus enim corpo co, rem ratis bifaria digne exhiberi Deo potest, scit. ore, tu limcum laudibus diuinis vacatur, officiumqued, uinum persoluitur: Et gestu quoq; alijsque corpotalibus exercitiis, quibus etiam Deo culius 'exhibetur . Ipsius autem exterioris cultes ac

obsequii corporalis pars bona sui ipsis cerem niae, quae pij ac religiosi quida gestus sunt,ac cubtus interioris proteitationes ad religioni pertiunetes,de quibus agere instituimus. Igitur dic

mus,cceremonias nec despiciendas, nec ridendas,quod prophani tamen ac inepti quibus f cra omnia ludibrio sunt sacere solent,sed iustis 'de cau sis ob seruadas esse. Inprimis quidε, quddomnis lex naturalis,diuina,& humana, erem

nias probet easque pro loco & tempore exhibe-das censet. Siquidem ut tetigimus naturalis lex

siue ratio dictar, diuinis obieqvijMunitdm corpore aliquado vacadu,ac proinde quos dam pios corporis gestus,hos vel illos exhibendos essea ex quoque diuina peculiarius hoc ipsum decernens,caeremonias probat, ea querijs in locis obseruari mandat. Nam ut inde ali quid tangatur,Genesis ac loquens Dominus ad Isaac,inter caeterascair: Dabo, passeru t vG si versu regiones has, O benedicentur in semine molgentes terra, e quod otidierit 3braham voti v . O instodieri racepta . ct mandata mea c xx remi.

712쪽

Voluit,cum ait cap.ri. Vidi ciuitatem sanctam Hi A e.ati rusalem nouam descendentem de coelo, a Deo parata, ficusonsam ornatam virosuo. Et sequitur: Ecceta bernaculum Dei cum hominibus, ct habitauit cum eis.

Cum igitur superi caeremonias ut diximus)pro bent, despiciendae ab hominibus non sunt. Porro caeremoniae ipsae non reij ciendae, sed amplexandae sunt, quod Sanctos lectitemus eas oble uasse. Siquidem genu flexo nonnunqu3m ad rasse seruntur, quod Christus Dominus Luc.22. secisse legitur. itidem S. Stephanus eius exeplo Actuum . Similiter Paulus cum suis discipulis Actuum zo. Qui & ad Ephesios tertio dicit: Fle- Testam

ctogenua mea ad Deum Patrem. Et ad Philippen. es iecundo: In nomine IESU Omnegenufestatur. Interdum vero lcguntur orasse in terram procidentes ac procumbentes. Hoc Chris iis Dominus Matth. I . fecisse narratur. Hoc di Petrus

eius Apostolus, Luc. s. Et Ioannes condiscipulus eius, Apoc. I.& q. Quod si de veteri instruiuento aliquid desideres, vide Iosuae 9.Iudith q.& 9.

Tob. ia. & ita alijs multis in locis. Aliquando .quoque Sancti ipsi inclinati seu curuati adorasi se creduntur, quod Gen.2 . Exod. n. Hier. 8.alijsque sacrs Scripturg locis affatim comperio. i. Sic Magdalena se inclinans Angelos videre merui Ioan. zo. Aliquotiens vero erecti ac stantes supplicisse leguntur. Sic Protomartyr Steph nus stans, vidit Iesi antem a dextris virtutis Dei, Actori , Actuum . sed & Christus Dominus post resurrectionem in medio Discipulorum suorum si tisse resertur,ut etiam stando nos orare posse ostenderet. Hinc a die resurrectionis usque ad festu sanctae Trinitatis in Missa stantes oramus. '

λdde sanctam Dei Ecclesiam in hoc vitae stadio xx s mili-

713쪽

militantem caeremonias obseruare,ut vel in hoc matrem in coelesti regno triumphantem aemuletur.Q libus animadue sis, non sunt parvipen dendae caeremoniae, cum &viri sanctissimi eas obseruarint, & tam diligenter sacrae literae m minerint, de Ecclesia quoque obseruare soleat. Sed causas adhuc alias depromamus. Cetremonisipta sunt deuotionis excitatiuae. Quae enim in solo pectore consistunt, no solent tantam habe re vehementiam,sicut ea, quae se foras produnt. Itaque deuotio interior quae si sola fuerint, se quenter exilis ac torpens est per gestus Hrem niarum accendi augeriq; solet. Ad haec caere niae sunt religionis conseruatiuae. Vt enim 'inu protinus es flueret,si frangerentur circuli, ita &deseecatum religionis vinum fluere soler,quad' csremoniae ipsae, quae velut quidam circuli sunt, spiritalia dolia, scilicet instituta regularia,continentes) disii pantur, minimeque 'bseruantur. Quid obsecrotot religio es ante hac eneruauIt, nisi partim desectus contemptusq; caeremoniuxum ' Quid plural Caeremoniae ipss satisfactinae sunt & solutiuae. Satisfactivae quidem, quod per

huiusmodi exercitia laboriosa soleant piacula deleri. Solutivae quoque, quod debitum Deopesium,quod ei de corpore nostro tribuere de

mus, pereas exoluamus. Deniq; caeremoniae

sunt sidei ac religionis quae intus latet)pristestativae.Siquidem fide ipsam qua corde crodimus ad iustitiam,& ore profitemur ad salutem pergestus caeremonailes exprimimus,ad Dei laudε nostraeque fidei ac religionis declarationem &tandem salutem perennem consequendam. Q iligitur caeremonias despiciunt, prophani, inii

rhque ac irreligiosi censendi sunt . In quibus est

714쪽

Lia r R SEQVN nus post quidam insanus adolescen ut in Epistola quodam de tribus votis ad quendam fratre Cartu-

sensem,caeremoniolas vocans, eas hominu in- . . . .

genio cosctas esse, Paulum eas damnasse,adanuitui nihil facere, &dem sim contemnendas esse asserit. At iis in verbis tria mendacia protulit, cum caeremonias exhibere generatim, sit de dLctamine legis naturae, ac lcge diuina, ut supra docuimus. DeindE nullibi Paulus eas damnauit i .corati sed Ediuerso probauit, doces quomodo viri capite nudato,mulieres ver5 tecto orare dcbeant,& caetera id genus . . Tametsi legis veteris caer monialia dicit Paulus ipse,tepore gratis minime Obseruanda, non tamen caeremonias Christia nas damnat, sed solicith & accurath eas censet fieri debere. Porro dicere eas nihil ad animum facere,est contra experietiam pugnare, quae docet,deuotionem,piamq; effectionem per eas a geri.Denique eas contemnere contemnεdasque

asserere, hominis est impij, ineligiosi, proph ni, iniurii,ac de Christiana religione,pietateque Ecclesiastica quae caeremonias passim in diuino cultu obseruatin perperam sentientis . Rac igitur insania prophani adolescentis contempta, accodamus ad alios, qui & ipsi de caeremoniis mathmerentur.In quibus pio pudor)nonnullosi uenire est,qui vestem gerentes reg'larem, sed

prophanam mentem habentes, eas despieiunt. iSed & tanta est quorundam insania, ut eis satis non sit eas ipsas nihil facere, asininasque vocare, ἀ nisi &asini ipsi religiosos deuotos earum obseris λnatores derideant. Heu teterrimum genus monachorum . Alios autem offendas , qui non tameta dementia agitantur, ut religiosas caerem nias rideant, vereri eas obseritare patrum vel ne

gligunt,

715쪽

io DE VrTA CARTVsIA, Agligunt,vel erubescunt. Sed attendant, qui holus modi sunt,illud verbum Christi tremedunt, Lae. quod Luz.' h betur. Θime erubueris inquis Omeos sermones, huncfilius hominis eruis et in mali state fila, ct Patris, ct Sanctorum suetorum. At vero cum eos carpimus & iuste quidem)qui caero. monias ipsas vel subsannant, vel despiciunt, vel negligant,vel erubescunt,non putamus eos a r preb*otione immunes esse, qui in ipsis religi

sum,debitumque modum non tenent, cum tamen rebus omnibus modus adhibendus sit . SNquidem nonnulli supra modum caeremoniosi sunt,qui ita prosunde caput inclinant , ut genua sua osculari velle videantur. & tolerandi forsitan essent,si caeteros ad eam superstitionem impellere non contenderent. in is obsecro,docuit tantam inclinationem faciundam esset is

Vel mensuram, vel regulam huiusmodi idedisAn quia isti caeremoniosi, siue superstitiosi ita

faciunt,etiam caeteris iaciundum est' Enimuero si ita obseruadum uniuersaliter foret, plane Vel baculus, et aliquid huiusmodi eis tribui deberet,quo mensuram imponerent, exemplumque darent, ac docerent, qu im profundh omnibus inclinandum esset . Sed haec missa faciamus,M- centes modum in omnibus observandum ess , quem si j quidem non obseruat. Sunt pnim,qui Epraefatis longydissentietes, nullam inclinati nem faciunt,quando tamen Nuerenter inclinudum est, sed caput duntaxat mouent,idqpe adeo

pusillum,ut quasi deridere imagines, vel capitis signo ad se vocare videantur, Alij denique '

periuntur,qui nestio quos insuetos ineptosque gestus palam facere non verentur, quibus etiam graues honunes ad risum prouocaxe, & seipsosi rid c

716쪽

LIBER SECUNDIs it ridiculos facere solentis se aurem omnia ὶ priabo religioso vitanda sunt,&fugienda. Nec pa- Singitur lam aliquid sectedum, quod consuetum in congregatione non & reuerentiam modumque

debitum tollat. Alioqui vel superstitiosum, vel gloriosum, seu inane, vel ridiculu reputabitur. Sed iam satis de caeremon ijs generatim disseruitimus,nunc peculiariter de his agamus, quae inter argumentandum propositae sunt. Inprimis de prostratione. Qua in re dicimus, Cariusianos in terram se iustis de causis prosternere solere: Prlma quidem, ut profundius, ac totis viribus Deo seruiat, & plus et,quam mortali principi impcndi soler,reuerentiae exhibeant. Vident enim, nua coram principibus, etiam ad terram usq; fisci ii ea de re dignum putat, ut aliquid plus hon ris Domino dominorum tribuant. Proinde ad terram se deiiciunt. Deinde ut non corde tantu, sed corpore quoq; ipso profundissimam obse

uent humilitatem, animaduertentes altissimum

humilitatis profunditate propositu se arripuis se, eaque de re gestus humillimos obseris are se

debere.Sed & se prosternentes,terram simul osculantur, ut priscorum Patrum vestigia sectentur, quos terra deosculatos fuisse non ignoranti Deinde prostrati terrae labia figiat ut se terram Ocne. . cineremque esse,ac proinde in terram se reus suros,insinuent. Insuper ut superbiam esse fugiendam,nullamq; rem, quantumuis obiectam, esse spernendam,hoc modo ostendant. Osten- 'dant,inquam, rebus insimis Dei cotemplatione humiliter adhaerendum, ne contingant eis muserὶ,herpetuumq; subiici. Denique speciales ob

causas interdum se prosternuist, terramq; oscirint Cariusiani, quascum de Missae caerem

717쪽

Vix De Vi TA CARYvs IANA nijs agetur,tractabimus. Itaq; de veniis auennus, quas in genere duplices esse coperimus, s err ris,& deuotionis. Erroris venias dicimus, quas . capimus,cum vel in officio diuino errorem siue

desectum comittimus, vel etiam alios errare sa- .cimus: tunc enim veniam sumimus, hoc est,pro di admisso errore supplicante formas osculamur.' -- Devotionis vero ac reuerentiae venias nucupa- tie mus,cum non pro erroribus,sed pro deuotione imaiori ac reuerentia quandoq; formas oscul quando fieri debeat, nostris statutis cau- ltum reperitur. Hoc aure generatim facimus, ut lv maiorem reuerentia exhibeamus, & deuotionε malori curae nobis esse . ldebet,quando ea, quae praecipuo honore digna sunt,in cultu diuino occurrui, utpotὶ dum ran- lctam Trinitatem,vel Spiritum S.inuocamus,cu venerabile Sacrametum altaris adoramus, dum lvirgine sacratissimam Mariam salutamus, dum

alia denique id genus in officio diuino se ine

runt. Peculiariter autem venias ore sumimus, ut

venias a summis Potificibus nobis cocessas me ... te capiamus,puta quando in matutinis dicimus. Te ergo qussumus,vel in Missae praefatione gratias agentes, dignum & iustum est, respodemus Sed iam de inclinationibus disseramus, quae in genere bipertitae videntur. Q'aedam enim imodicae fiunt,reuerenter tamen, utputa quando lnomen IEsus & MARI A dicitur. Alterae vero 'plenius exhibentur,dum caput scilicet,dorsum- lque simul reuersiter inclinantur. Quae clim non solis Cartusanis,sed etiam alijs religiosis conu niant,non est hic diutius insistendum. Satis e

go sit dixisse, inclinationes huiusmodi fieri s itere,ut a religiosis, instar boum, ceruich more

718쪽

Li a E RAS E c v N D vs. 7is Ooque equorum atque asellorum, dorso Do- arani iugiim stratur,eiqiae prorsus obediatur dius centi, rite iugum meumsuper vos: & denique ut mit .

corpus ipsunt curuantes,maiorem Deo reuerem

i tiam exhibeant, cui plus quam seculares se deuinctos esse meminerui. Iam vero de precibus, quae in boris Canonicis dicuntur, sLbnectamus. a in re censent nonnulli, eas diebus scitis rei licendas esse,quod & illis diebus diuinus cultus' sit prolixior, & potius gaudendum, quan Cestisi precibus tunc incumbendum siti Proinde multi Theologiaetaoscssores, partim seculares, partim regulares in quada Benedictina domo prii pterea congregati, censuerunt has preces,cum

lijs quibusdam additionibus quas Pater Bene

dictus no indixit relegendas esse. Verum vic que res habet, Cai tulianis tamen secus agεdum

est, quippἡ qui per regulam suam ad preces

diebus etiam festis dicedas obnoxijs sunt. Quod non temerὸ fieri videbitur, si & iustae causae ad id concitantes volvantur, & modus in eis dicedis obseruetur. Sunt enim qui ita lente ac niti- i diosEdicunt, ut halitum perdidisse videantur, cum tamen submissὶ ac rotunda dici debeant, nec pausa debeat in tam breuibus responsiunc lis fieri. Qii sanὶ modus si diligenter obseru tur,nullus iustae reprehensioni locus superesset, chm iustis causis, ut praelibauimus, Cartus . ni ad id moueantur. Inprimis quidem, Ut mente teneant, statum poenitentialem quem huiusmodi preces, sub lugubri quidem cantu dice dae,reseruno iugiter ac perseueranter sine ullo

penitus interuallo tenendum, ac nullo unquam tempore deserendum esse, quamdiu vita comes

719쪽

i DE VITA CARYvs IANA festum,hullamque solennitatem undecunq; tu cundam in hac calamitosa vita haberi posse, ea de re ad supernae festiuitatis gaudia iugiter anhelandum,suspirandumque esse. Insener viastis 'due iuuent mi seros peccatores, qui vique eb t meritatis ac insilicitatis progredi solent, ut plus ivitiorum diebus festis, quam alijs faciant. Qui I. enim diligenter lustrare voluerit, inueniet tam dem, communem populum pauca diebus pro- ιDnsia festis piacula admittere. At vero ubi ad diem se- istium peruentum est,pro dolor,impietatis habει nas laxari, licenterq; vitia committi, imo vero quo maiora siti festa, eo grauiora flagitia passim fieri solere, quae ut arceantur, preces a Cartus nis porrigantur. Denique sedula mente volo ltantes Carrusiani, grauiores tentationes diebus

istis quam alijs,ab eo qui tentat, suscitari solere,

quae non solum malos, sed etiam bonos viros lgrauius infestant,deuotionem perturbant, res uerentiam impedisit,& demum sacros dies vi lant,contaminantq; turpiter, pro omnibus preces fundunt,ut omnes spiritalibus armis proti

sere,& dierum quom iacrorum honorem pro virili conseruare queant, scientes ea,quae perporam diebus ili is aguntur, grauiora esse. citibus animaduersis, liquet quam rationabiliter Cart sani dieb= festis preces dicanti Liquet, inquam,

quam iustis causis suas caeremonias observent, iae proinde, quam futiles, mi oblocutor, obi ctiones abs te principio adducti fuerint. At quo niam ipsos Cartusanos etiam insimulas, quod

caeremonias quasdam a communi ritu abhorrε-tes obseruent e Respondemus, Cariusianos tria

720쪽

LI B ER SE CYNovs. is fideles, religiosi,&Cartusani. Inquantum ergo sideles sunt, quasdam commines cum secularubus & religiosis caeremonias habent, ut sunt capitis nudatio,tuso pectoris,grnuum flexio. I quantum Vero religiosi, quasdam speciales sibi, caeterisque religiosas duntaxat conuenientes o seruant,vi cst capitis, dorsque inclinatio. In quantum Veso Cartus ani, quasdam sibi peculia res vendicant, quemadmodum est, in terram se palam prosternere,terram osculari. Sed cur ita Nempe ut qui religionem a caeteris discretam, eamque arctionem, humilioremque sectamur, discretas quoq; caeremonias habeant, quae & h miliores sint & rigidiores. Non igitur temerε hanc humilem caeremoniarum singularitatem et gerunt . Sed iam, si tibi ita videtur, de caer

monii, quae in Missa obseruantur a Cariusianis,

agendum est.

De caeremoniis, qua a Cariusianis in Missa peculi .riter observa'tur, quarum rationes etiam, asseruntur. O a L o C v T o R.

PLAc ετ illas aggredi caeremonias, quas vos

Cariusiani in illo venerando Missae ficio' citra causam ac superstitiosὸ seruatis. Quid

enim obsecro, causae est, cur celcbrantes conuo tualiter,solo Diacono contenti, nunquam Subdiaconum adhibetist Quid, inquam, non qnte faciem altaris ut communis mos habet) sed adi cornu ipsius confessionem facitis' Cur insuper omnes Gloria in excelsis,&Credo in Deum si 'mul cantatis' Cur etiam dum dicitis r Et homo factus est, in facies vestras ruentes, ρd terram