De vita Cartusiana libri duo auctore Petro Sutore s. theolog. doctore ac Parisiensis Cartusiae priore olim celeberrimo. Accessit iam primò Arnoldus Bostius de illustribus aliquot eiusdem ordinis viris

751쪽

6 DE VITA CARYvs IANAtiam pertinet in diuinis praeceptis, excusares Α-

tem a toto non creditur.In humanis autem non

nunquam &a toto excusare potest: sed pland desides,ac eos qui scire possent, si dil gentiam ut par est) adhiberetit, immunes non reddit. Deitcglee u vero putant quidam eum etiam in hii manis praeceptis non excusare,qui negligens seu pa ione concitatus,mortaliter peccet,litque in bediens,si saltem inobedientia sumatur, ut viatium generale est. Hoc autem aliis non placet, dicentibus humanam legem suapte natura, hoc

est,per se & directὶ ad mortale ligare posse.

Quam controuersiam Theologicae palaestrae dia mittentes,nunc censemus, ab huius ii di negligentia cauendum inprimis esse, n*c re ca-bia se periculo committendum. tantum v ro ad contemptum, per quem subditus renuui stis Superiorum praeceptis obtemperare, d sium non est,eum, qui ex deliberato wnten,ptu hoc agit, laetanter admodum pςςcare. E contemptu enim agit, qui renuit superioris mandatis subijci, e que implere , sue cuius 6 contemptus in causa est, cur praeceptum. ab eo non impletur, utpoti si quis praeceptum sup rioris animad ertens, non solum i 'plere neg'ligit,sed etiam vilipendat,vel quod teterrimueli) sis ,rsan illud alias facturus suerat,in conte pium tamen praecipientis,uel praecepti, Vel viri usque,smpsere desistat seu renuit. Q i .enim hujiusmodi est,plane inobediens ei es peculitare ac detest abile crimen inobedientiae admittit. 1n bed vita eniim ut speciale vitium est rationem formalem prscepti respicit psum a conte senendo. Q sed cilicit,qui cae contemptu praece

752쪽

LI AER S xcvNDYs. 7 peccet, qui ex cotemptu praecepta superio rum implere recusat, cum etia mandata & consilia, si lana sunt, nec lint contemnenda, nec Dpposita sint ex conici aptu fa iunda' Ad hoc enim religiosus astringitur, ut nec sana consilia, .in nec illa quae media dicuntur, hoc est, mandata

contemnat, Vel etiam cae contemptu omittat, alioqui grauiter peccat: non tamcn aequE Vtis,

qui praecepta contemnit, qui terribilem sibi gehennam parat. D summa colligere potes, con- tua obedientiam laetaliter agi, inprimis quando er contemptum agitur . inodueri potest, vel ' praeceptum superioris iustum, vel regulae, siue statutorum,uel etiam Praelati personam, sonte- Aisitanendo. Grauius enim est, praecipientem, quis, mori-- ipsum praeceptum soccifacere. Ex reuerentia ter rea eniim praecipientis, debetur praecepto reuerentia. Secu' o g neratim, qu 'do contriustum

Superior s praeceptum proprio dictum, quod

scitur ςsse huiusmodi, scienter agitur. Tertio, quapilo etiam alia, quae praecepta propriἡ non iunt,vilipenduntur, & ex contemptu negligum tur. Nam ut ait Bernardus) neglectus, culpabblis: conrumptus, ubique damnabilis. Ita enim contemtus ipse miserabilis est, ut ea, quae alias mala vel saltem laetalia non essent, faciat esse mortis era. Quamobrem summopere in oti . 'nibus vitandus est, cum his quae dici a sunt . Ad haec enim omnia thgienda, vis obedientiae stri-M ligat. Iam veto quo pacto sit obediendum, si 'in ' ut scilicet obedientia sit obedienti meritoria, met ii is superisque grata& sublimis, audiamus, Obmdiendum siquidem est velociter,uiriliter, sin- pliciter, humiliter, libenter, vera, pi re, &Perseueranter. His enim comitibus comitata

753쪽

' apud Deum hominesque promeretur. Verum& latius prosequentes dicamus inprimis, ob diendum esse prompte & velociter. Dictum Du.is. est enim Zachaeo: Fellinos descende. Legimus quoque de Apostolis a Domino vocatus, hoc pacto: Iri contina relictu retibus,s uti sunt eum. Hiero γ. Hinc Hieronymus ait: Persecta obedientia est, Remisia. sua imperfecta relinquere. Cui & Bernata astipulatur, cum inquit: Fidelis obedientia moram nescit,sugit crastinum, ignorat tarditatem, praecipientem praeuenit , oculos parat visui, ai res auditui, manus operi, linguam voci, pedes itineri, sicque totum se colligit persectus ob diens, ut ex toto mandatum impleat imperan- illi. Deindὸ obediendum est viriliter & str nuE, ut scilicet quod velociter coeptum est, vuriliter continuetur. Solent enim in rata esse

mollia tepidaque obsequia. Obediendum qu que est simpliciter, hoc est, sine fictione ,sne

murmur sine querela,sine discussione, sinere bellione,sine ingrata r ponsione. Qua in re itas enisaria. Bernardum cop imus dicentem: Perfecta obe

dientia,maximὸ in incipiete, est indiscreta, hoc est,non debet discernere quid, vel quare praech. piatur,sed ad hoc tantum niti,'t fideliter & h militer fiat, quod a maiore praecipitur. Cuius sententiae fuit Caesarius, hoc modo praecipiens: iniicquid tibi a senioribus fuerit imperatum, accipe tanquam de cceso, sicut de ore Dei pro- . latum, nihil reprehendas, nihil discutias, in nubio penitus murmurare praesumas,quia in m sn, sterio seruire venisti,non imperare: potius ob dire, quam iubere. Totum sanctum,totum i

stum, totum utile iudica, quicquid tibi a Pr

754쪽

Lrs En s EcvNDYs. 7 'lito videris imperari. Haec ille. item obediendum est humiliter, ut obediendo nihil superba vel cogitetur,vel dicatur. Non enim, qui ob dii, lebet suis viribus gratiam ascribere, nec sinperbe quicquam seniori iubenti respondere. Hinc Benedictus in regula ita insiti Obedientia Fordax tunc erit acceptabilis, si non cum responsione nolentis es fictitur, hoc absque superba& rebelli responsione obediatur. Sed alia pro sequamur. Obediendum csi hilariter ac liben-

rer, quandoquidem datorem diligit Deus, a. cor. Itaque obediendum est libenter , affectuosti bonoque animo . Vult enim Deus voluntarias oblationes.Non enim ei placent coacta seruitia. Igitur libenti animo obediendum est exemplo illius, qui diccbat: Meus cibus e L utfaciam νoluntatem eius, qui misit me. Obediendum est vel Eac lyncere, mi scilicet amore cflesiis patriae ob diatur, non autem vel lucri, vel commodi teri poralis contemplatione, quemadmodum nonnulli saciunt, qui Praelatis quidem obediunt,

sed non vere ac purE. Non enim causa Dei hoc ipsum emciunt, sed ut Praelatorum gratiam as sequantur. Postea obediendum est uniuersa- .liter &plen P. Siquidem diminuta obedientia , palmam non meretur. Quid enim prodest in nonnullis parere,& sua in alijs rebus uti voluntate ' In omnibus orgo licitis,ac possibilibus pa- rεre debet,qui sublimis obedietiae laudem pas manaque habere desiderat. Ergo non sbium in prosperis, sed etiam in aduersis, atque abiectis apud seculum rebus,est obediendum.Siquidem in rebus arduis ac dissicilibus parEre magna laus est,si obedientiae causa voluntariὸ assumantur. Cum vero in prosperis& gratis obeditur,

755쪽

ctae obed enitie; a

71o DE VITA CARivsi ANA parua saepi, imo quandoque nulla merces utpote cum animus ad alta mundi fastigia a puran ,optat Vtea ei imponantur, perniti'sa tunc res esse putatur, de qua quidem Gregorius inquit:Non enim se sub obedientia dirigit,qui ad percipienda linius vitae prospera, libidini propriae ambitionis seruit. Nihilominus qui grata sibi facit, quia praecepta sunt, apud Deum qui

secreta rimatur meritum obedientiet non aini tit. Deniq; obediendum est indesinent G& pe seueranter. Nihil enim prodest currere, de ante cursus metam deficere.Hinc Bernardus ait:Manum tuam misisti ad sortia,agendum est instanter,& constanter obediendum, nec inter asperiatatem verborum tam regalis est semita relinquenda. Etrurias Christus ne perderet obedia entiam,perdidit vitam. Haec ille. Verum plei que & suum statum non aduertetes & obedie tiae laudem meritumque,vel paruuacientes,vel non curantes, nunquam ad persectae sublimis stis obedientiae fastigium peruenire, nunquam illas quas di cimus) conditiones obseruare,c natatu Similes scholasticis malis, qui semper in scholis versantes,literas pro viribus asscqui non moliuntur. Similes, inquam, viatoribus, qui semper gradientes, finem itineris assequi dilugenter non laborant. Similes demum ignauis quibusvis operarijs, qui fruHum quidem ac lucrum habere cupiunt, sed si deliter ac decenter ut possent) operari negligunt. Nonnullos nim reperire est, qui pro obedientiae promptitudine, sectantur desidiam, procrastinationem, excusationem. Tam enim desides sunt, Q HYpos aut ad opus concitari. Tam longas protri tant moras visu S iucundius si ii sotiuincere,

756쪽

i LIBER SE CYNDYs. cere, qurim tantam dilationem expectare.Tantas denique proferunt excusationes, modo locum, modo tempus, modo virium imbecillitatem excusantes, ut suo relinquendi sint arbitrio. Alios videas,pro virilitate mollem tepti oditatem sectari. Non enim calidi sunt, aut fri-

idi , sed leuiter quandoque negotium aggressi,

histidiosa cum lenitate perficiunt. Alij invenluntur,pro simplicitate querelam, murmur, disicussionemque amplecti. Contra quos est illud gHieronymi: Pra ositum monasterij timeas ut Dominum,diligas ut parentem,credas tibi salitare quicquid ille praeceperit, nee de maloris

sententia iudicesto,cuius os scium est obedir implere, quae iussa sunt. Cui astipulatur Be nardus, cum inquit: Multos videas post praeci- - 'ipientis imperium multas ' iacere quaestiones.

QUARE. saepius ingeminare. Vnde hoc veniti& quis inucnit hoc consilium ' Inde murmur lio, excusatio,'mulatio,impostibilitas,aduocatio amicorum. Haec ille. Quod si forte de Superioris madato,vel discutere, vel murmurare pa- sim non audent, occulte tamen illud emcere notrepidant.Contra quos ide Bernardus ait: Quid Reriind. si obediat simulatorie&ad oculum, murmuret autem in abscondito/Falsa est obediitia.Sola est charitas, quae obedientiam gratiorem facit, &acceptabilem Deo commendat. HῖcBzrnardus. .

Alios insuper videre est,pro humilitate obedie-tiae, tumorem habere superbiae, qui scilicet vel corde, uti or de suo obedientia gloriantur,cε--:teros despiciunt,& demum si paululum obedi rint, alicuius se putant esse momenti. Alios cernere licet, loco hilaritatis,vultus tristitia, quam, an pectore habent, foris ostendere: cum tamen

757쪽

loret obedientiam, frontis, vultusque serenitas. Alios comperias,pro synceritate cordis perue sitatem tum intentionis, thm operis habere. In- . . terdum enim satis esse putant, substantiam implere, nihil de mandantis intentione curantcs,

ςhm tamen intentio sit potius,quam verba pessanda, Interdum vero quod peius est intenti nem iubentis peruersE interpretantur, dicentes

λι- . eum mala intentione moueri, cum tamen Be

nardus dicat: Non susscit exterius obtemperare maioribus nostris,nisi ex intimo cordis affectu, sublimiter sentiamus de eis. Interdum vero perai. is . uerso, distortoque modo iussa complent, quos ai. Cartuliana statuta inobedietibus sociant,ac pro eodem reputant,inobedientem esse,& peruershobedire. Sed cur haec peruersi faciunt, nisi ut postmodum nihil eis imponatur laboris ζ .Alios offendere est, qui pro synceritate intentionis,

hoc est,Dei intuitu, dc amore, interdum timorepsnarum ad obediendu mouentur , cum tamen dicat Gregorius, obedientiam non timore pC nae,sed amore iustitiae faciendam esse. Aut certὸ si lucri, commodiud temporalis gratia concitan- xur,ut s. Praelatoria gratiam mereantur, ut fauores humanos habeant,ut desiderata ossicia cos o quantur. Alios cernas, non plenὶ obedientes,sed

E diminutiuὶ,qui videlicet vel nonnullis in rebus

ediciates, in aliis parere renuunt, aut partem operis efficientes, totu exequi non curant. Alios intueri licet, non libenter bonoq; animo ob dientes. Denique alios cohspicias ritE obedie tes, sed minime perseuerantes, clim tamen scru minio, plura icat: Quiper eneraunit insinem, hic '

erit. Omnes ig turii qui praedicti sunt, subli,

758쪽

L v SE CYND' - 7Πinis obedientis laudem prsmiumq; non mereritur.Sed quid Si carpi soleant,qui obediunt qui dem, sed obedientiae laudem palmamque vitio quodam seu desectu non merentur, quid de illis putandum est,qui vel de sua sapientia praesumta . tes, vel tartarea quadam superbia inflati, dedignantur maiorum sequi imperium, iussa palam respuunt,&demum aperit inobedientes,se non . facturos quod praeceptum est, asseuerant' Quid insuper de illis censendum est, qui tanta sunt i meritate, ut velint sibi a maioribus obediri, sua

interdum vesaniam verbis aperietes, interdum vero subtiliter hoc molientcs, ut scilicet Superiores ad sua vota inclinetur φ Contra quos Bem rimina. inard. ita dicit: Quisquis occulte vel aperthsatagit,ut quod habet in voluntate, hoc ei Praelatus

iniungat, ipse se seducit, si sorte sibi quasi de abedienti blandiatur. In ea quippe re non ipse Praelato,sed Praelatus et obedit, Quid deniq; de, perditis illis, quibus non satis est inobedientes esse,nis & suos maiores interdum ludibrijs, c5- ut ijsq; afficiant,interdum verri quod horren- dumeti c5uitiis iniurias adiungant Sed hos miserrimos,omnique lacrymarum sonte dessedos omittamus, dei his omnibus quae dicta sunt,in summa conficiamuhem veram, laudabilemq; ἴς α obedientiam esse, quae promptitudinem nouit,& viriliter complectitur: t rdit tem, dilatio nem,excusationemq; ignor , mollem aspern tur tepiditatem. Simplicitatem colit, nescit . querelam,murmur,discussio nem, humilitatem - Veneratur, electionem, hyp'crisim, fictione: que omnem abigit: placet ei hilaritas, tristitia displicet :aptum, syncerumque pectus postulat, peruersitatem tum mentis, tum operis fugit. Aaa Finem

759쪽

voluntarias accipit blationcs, abijcit ingratas, coacta , morosas. Deniq; perseuerantiam sagutans,ob diendi terminum prorsus in hac mo talitate recusar. Sed iam quibus de causis sit obo , di tidianti, breuiter sit, nectamus,dicentes inprib is,ud sectandam obesion tiam, legem omnem . t stri gere. Sinnidem lex naturalis iubet, utet, quae inferiora sunt,superioribus si bijciatur: v pote quorum virtute ad suas operationes mou&tur. Sic enim mundus hic in serior a superiori agitur atq; mouetur,Vt tota eius virtus inde gubernetur. Hoc enim deposcit ordo naturalis di uinitus institutus, quem Philosophi merὸ naturalem putauerunt. Lex quoque diuina multis in locis tum veteris, tum noui testamenti iubet inferiores Superioribus obedire. Lex etiam humana, & canonica, & ciuilis hoc idem non s . mel praecipit. Leges demum peculiares religi hum ad hoc ipsum diligentissime concitanti ea. 24. Inter quas Lex Cartu sana probὶ admonet, cum p o. omnibas, qui rcgular, ου. Viuere decreuerunt, obedientia magno it dio sit seruanda, ab his tamen tanto deuotius, ac solicitius , quando di strictius asperiusque

propositum, ne si quod absit) ista do. fuerit, tanti labores non tum carea it prs mio, . sed & supplicium damnationis incurrant . Hinc enim Samuel: Melmr est obegientia, quaan viaim i uliare ma , qt am erre adipem arietum, quoniam quasi peccatum ariolandi est repunare,ct quoi s elin idololatriae, roge acquies ere. Quod

unum testimonium G obedietiae laudem, dein-

bedientiae sui scietem docet vituperationi a. legibus inipulantur authoritates

760쪽

Linrn ssev Nnvs 7ssdictaque Sanctorum,quae propter ingentem sulcopia vix numerari possunt, quibus ad obedietiam Patres Sancti vehementi sum P cohortantur. Ad hoc quoque exempla eorum , qui nos precessere, non vulgariter incitant,quibus vid mus eos, qui decenter paruerunt, multas laudes multaque praemia promeruisse. E diuerso vero eos, qui obedire detractarunt,vituperijs,suppli- ,

cijsque multis assectos fuisse. P6rro ipsius obe dientiae dignitas, ac praestantia ingens ad obeduendum planὶ nos uimulare debet. Est enim omnium moralium dignissima, omnesque virtutes pro sententiaGre orth menti inserit, inse rasque custodit,utpote quarum actus, vel causaliter,uel dispositiuὶ operatur.Ad ipsam enim obedientiam virtutum omnium actus, vi in procepto sunt, pertinere putantur.Ipsa quoq; martyrio comparatur, viboth quae nobilissima ho minis partem .scit. voluntatem mordicat. Veri enim obedies omnes voluntates suas relinques, totus ex Superioris voluntate pendet. Cum igitur tata,tam pulchra,tam pretiosa sit obedietia, par est,ut eam amplexemur,quippὶ qui tu pulchra,tum pretios, desiderare soleamus . Ad haec utilitates innumer quas suis cultoribus affert. ad id nos commouere habent. Enimuero ipsa Hus Christi hospite amicum,& quodammodo con Dedinis sanguin tum ess citiIpsa preces reddit efficaces, inMu-d xauditione ac b medictione Dei dignured dit obedientemapsa virtutes nutrit, & merita

praemiaque cumula augetq; mirifice, & ad it tum praestantissimum exaltat, dignumq; prael tione facit.Ipsa tum pace pectoris, tum pacifica

cum alijs conuersationem, tum rerum omnium, dominium impertitur. Obedienti enim ob