De vita Cartusiana libri duo auctore Petro Sutore s. theolog. doctore ac Parisiensis Cartusiae priore olim celeberrimo. Accessit iam primò Arnoldus Bostius de illustribus aliquot eiusdem ordinis viris

761쪽

1 'DE V1TA CARYvs NAdiunt omnis. Ipsa a periculis hostibusque libuerat, quos & gloriosὶ triumphat Apsa demia be tum,non quomodocunque,sedegregie,facit bedientem. Bene igitur , quodam sapiente ductum est : O qu messicax est regula obedientia quae concordia seruat in Angesis, quae pacem nutrit in claustris,sine qua Respublica itare non valet,sine qua nec ininima familia regi potest, quam etiam vis naturae brutis ingerit, quam pro prole sua ros inanimata cust odit, qua ligantur caelestibus terrena,humanis diuina. Haec enim est scala,per quam fit ascensus in caelum . Haec est quadriga, qua vectus es, Helial in Paradia sum.Denique pericula,mala,detrimentaq; mubta,quae partim in praesenti, partim in suturo seculo iis, qui obedientiae iura labefactant,conti gere lent,ad obedientiam plane sectandam,&inobedientia prorsus vitandam concitare de-yent. Siquidem omnes tempestates, tumultus itaque id genus dueris,ex inobedientia ad superiores,ac verae obedientiae defectu humano generi prouenire putantur. Q amobre magno studio ipsa obedientia sectanda est, potissimum a viris religiosis, qui obedientiae voto se obnoxios fecerunt. Si enim voto non responderin in detrimexa muli in huius vitae miseriis i cident , & male morte tes perpetua gloria vuduabuntur , grauissimisque gehennae luppliciis a quibus non est redimere quenquan acerbis simε, perpetuoque torquebuntur. Studeamus f. mi totis pro viribus obedientiam seruare,

762쪽

Quomplex,st qui is c tinentia. Prinde ponuntur varia tentat es ipsam continentiam oppugilantes, in quibu3,aliquando ipsa expetnatur, aliquando non inter qκα est tentatio daemρnu,cuius cai semul ta seruntur :psea de cassis pollutionis agitur,ac demum variarem tu pro continentia seruanda subnictuntur.

N eontinentiam igitur accedentes,supponamus inprimis , continentiam capi ii terdum generaliter pro refrenatione ui . tis ob omnibus illicitis concupiscentiis,quaecunque illae sint, siue mentis, siue corporis: quomodo sumi putatur in parabola de decem virgini-b',in qua per quinq; virgines significatur quinquepertita continentia, quemadmodum sermone quodam interpretatur, cum ait

dentur mihi quinque virgines significare quinquepertitam continentiam a carnis illecebris. Continendus est enim animi appetitus T voluptate oculorum,ὶ voluptate aurium,ri voluptate olfaciendi, gustandi, tangendi. Aliquand. v ro peculiariter continentia capitur pro temperantia ab omni delectatione venerea, quo mo do species castitatis esse dicitur.Diuiditur enim castitas in virginalem, caelibalem & coniugalem.Et hoc quidem pacto sumpta continentia inprimis bipertita est. Quaedam temporalis ni cupatur, cum scilicet continens pro tempore duntaxat huiusmodi cassimoniam seruare, pinsteaque coniugio seiungerj constituit. Altera Vero perpetua et cum omnes a se venereas d

lectationes perpetuum abdicare, propellere-

763쪽

ues Deti Viet A CARTusIANAque fixὶ proponit .mod quidem & sine voto fieri potest ut in viduis patet & cu voto, quemadmodum in religiosis costat, qui continetiam

ipsam vel expressi vel tacitis vovent, cum relugionem profitentur, eamque ob rem huiusmodi continentia, votiva dici potest . Quam sanὸ qui decenter obseruare cupiunt, duo aduertant operaepretium est,scilicet ea, quae ipsam cotur bant atque impugnant:deinde remedia, quibus

illaesi contra impugnationes ipsas coseruari pos-st. Q ae duo inpraesentiarum prosequi gestientes,ditamus primum, tentationescarnis ipsani continentiam perturbare solere,quarum quida interdum non ex se, sed excitatiuὶ expugnant, Iiae vero oppugnant,sed reluct antem non stipe rant,&s mauis, in ipsistentationibus aliquando Gpugnatur continens, aliquando solum oppugnatur.Illa etenim tentamina,quae plenum consensum sue in opus libidinosum, Due in solam

veneream delectationem extorquent,expugnare continentiam impulsiuὶ dicuntur.Siquidentante consensuin huiusmodi adhuc salua est co-tinentia. Vbi vero accesserit, de ea actum est. Expugnat itaque eam inprimis, atque radicitus deiicit plenus in venerem consensus, esto non sequatur extrarius effectus. Expugnant deinde omnia illecebrosa, quae ex eo pendent, & ad

pus incitan ut sunt verba, signa, scriptaque i sciua,similiter aspectus,tactus, itillationes, cxteraque id genus, quae plena libidinis intentione fiunt, illucque tendunt. Denique expugnat &potissimum quidem commixtio venerea,ac Venereus genitalium usus, qui scienter quovis modo excitatus,proculdubio continentiae omnino

aduersus est . Hinc pollutio omnis sue diu

764쪽

iis ER cvti ova. ina, sive nocturna fuerit quae ex volitione con Pt , c pleno consensu perii uio continentum upsam dei jest. At vero carnis tentationes, sueti uariae sint,sive extrariae , qu ab ipsi, consensu venereo non prosciscuntur , sed ipsum praece dunt,sive vigilando, siue dormiedo contingat, quamuis oppugnent,pulsentque vehementer, si tamen viriliter eis reluctetur , aut certὸ plenus

non accedat consensus , minimὸ continentiam

perdunt,esto conturbent , molestiamque inte dum grauissimam faciant . De quibus quidem 'breuiter dicere volentes,agamus primum ap- frehensoni bus, motibus, caeteri ii; tentationuus carnalibu , quae vigilantes infestant, & ad , perdendam continetiam impellere solent. Postmodum enim de ipsis, quae dormiendo contin- dsunt,peculiariter dicemus. Inprimis continem . 3liam ipsam oppugnant,ac sapὶ faciunt periclit ri illa quinque quaeapud Ezechielem capite i6.l guntur, i de peccato Sodomorum ita diciti in re hacfuit iniquitas Sodomasororis tua super- ως

Masturita panis, O ab dantia, ct otium ipsis , Ostiarum enu, man- Ceno, Opauperi nouporri gebant. Inprimis ergo nuperbia ad carnis vitium impellere solet: quod praesenim contingiliqua - . do de sua continentia inaniter continens ipsa gloriatur, vel incontinentes αρ libi inosos mici vel demum eos, qui coniugali operi in-Gulgent,aspernatur Hac enim de causa sinitur tin carnis lubricum prolabi , ut discat, gloriam b Deo,non autem sibi de continetia tribuendam esse. Deinde saturitas panis, hoc est, ciborum excessua refecto,ad carnis quoque vitia im pellere solet , quod ipsa experientia locupletis baido testatur.Nec solum illa miletio, que V trem,

765쪽

piacula imploi,venere concitare solita est. Post modum zbandantia rerum, hoc ipsum nouun- quam emcere consueuit. Vbi enim fortunae co- pia ades plerumque delitiae comitantur. Deluctas autem corporis ad delectationes Venereas iincitare,dubium non est. Ad haec otiusauemem xli incuria,continentiam perturbare, &vene Einducere consueuit.Dum enim messe neglην-ter exerciti js spiritalibus tradit, aut prorsus v cat, statim per sordidas cogitationes evagatur, quae & phantasiam marne concitantes, facilia

ter ad libidinem impellui. Deniq; desectus mu sericordiae hoc etiam facere solet,quado scilicet lnec pauperibus aliquid eleemosynae corporalis lue datur,nec tribulatis quoque ac tentatis praese tim de vitio carnis, nihil orationis aut alterius fliuvaminis spiritalis tribuitur. Qui enim caelo lxis non miseretur,non est dignus, cui tribulato

atque tentato misericordia impendatur. Praete haec quinque sunt alia tentamina, quae continotiam ipsam oppugnareassueverunt.Quoru quae intrinseca, altera vero extrinseca. I trinseca sunt, quae in mente vel corpore fiunt. In mente enim venerea, cogitationes frequem iter,ac delectationes adesse solere, satis experitalia docet,quae interdum ex ipsa corruptione naturae suboriris lent. Interdum & in ipso co

pore bestiales motus qui ab ipsa quoque lege

naturae excitantur nemo est qui non sentiat. Cuaute corpus titillatur,propter metis cu corporε . mutuam coniunctionem, incitatur ad libidine M&mens ipsa.Hinc Iacobus in sua Canonica ait: iuc. a. Vnu quisque tentatur,a concupiscentia sua abstractus illedius. Non ergo omnis tentatio carnis a da

. mone

766쪽

proficiscimr,sed interdum ab ipsa carne: ut i

ceam, quddipientissimo Deo iustis' de causi

tentationes ipsae fiunt permis iuh. Scdiam tentamina extraria subiiciamus, quorum nonnul-- 'la sensibilia dici possunt, quod scilicet aliquo 'extrinseco sensu percipi queant, & ab extra oriaginem habeant, ut sunt verba, scripta, aspectus,

colloquia, oscula, tactus. Dum enim Venerea scripta leguntur,dum mulierum pecies fixὶ c5siderantur,dum mollia verba audiuntur, dum colloquia familiaria , remotis praesertim arbitris, miscentur, dum oscula tactusque licenter fiunt, quis dubitat venerem facile concitari i. Ea vero sunt tenta na, quae ab exterioli causa mina d proficiscuntur, perceptibilia quidem, sed nullo 'ρ -- exteriori sensu corporis sensibilia, quae scilicet a daem one procedunt Qui liuore salutis hum nae percitus,malitiaeque plenus,subtiliter vene

reas cogitationes immittit. Cur autem sordidas, carnalesque vaserrimus ipse hostis cogitationes immittat, causae multae sunt: quarum nonnullae satis apertae, aliae vero latentiores sunt. Siquidem hoc facit liuidus daemon , ut consensum extorqueat, ac deinde ad opus venereum perducat. Aut si consensum in scedum opus excut

re nequeat, saltem ad delectati em impellat. Plerumque enim satis est illi plenus in vene rem,aut veneris delectationε consensus, sciens, multos de consensu huiusmodi per dignam s ce nitudinem diluendo non curare , si modo e trarium opus subsecutum non suerit. Deinde

si nihil eorum, quae dicta sunt, versutus hostis consequi possit, nihilo secius sordidos ingerit cogitatus,vi b um opus aut deserere impellat,

767쪽

Da vix A CARTvsi ANA' aut certὶ impediat atq; perturbet.Enimuero se let orantibus varia, foedaq; fantasmata afferre, ut coeptam orationem destituant. Itidem & i iunantibus facere assueuit, ut a carpto desistant:

quod in principio Quadragesimae multi expe riuutur.Similiter cum vel religiosam, vel pin nitentialem sarcinam quis suis humeris impinsuit, his plus solito turpissimis immissionibus a ldaemone vexari solet, ut scilicet opus coeptum derelinquat. Suadet enim hostis, talia semper esse duratura. Quod si bonum impedire prorsus hostis non valet,saltem conturbare,& instar muscarum pungentium, aliquid inferre mol lestiae satagit anta est eius inuidia, ut semper homini nocet e conetur.Denique si bonum in pedire non potest,nihilominus qua est callidi

tale urpes ingerit cogitationes, Ut detrimem ..tum aliquod vel mentis,uel corporis inde pr euret.Nonnullos enim hoc modo tentat in i ctulo constitutos,ut surgetes necςssarium som- .hum non capiant, ac proinde negotiis , quae fa ciunda incumbunt,satis respondere no possint. Putaui enim,surgendo a lecto tentationem ropelli posse. Q. du si voto non otiantur, supra

nudam humii dormiunt, non animaduertento, grauem, imo etiam & importabilem naturae diis iuran afferre. Alios vero carnali tentatione pulsat,ut ad exercitia immoderata concitet , V

poth ad vigilias prolixas, ieiunia sortis ma, in

numeras orationes,aliaque id genus permulta, quibus cerebrum vel tande vacuum reddat, homine prorsus d emente, aut cert)scinistultu subtiliter efficiat. Alipsinsuper carnali vexati

ne fatiga ut indiscretis exerciti js in ipsam . qua detestantur,culpa bibulita praecipitet. Q od

768쪽

LIBER SECvNDVs. 763 interdum usu venit, cum quis verberibus aut lia dura afflictione corpus afficit. Hoc enim in

do solet quandoque,potissimum in his, qui vi tutem debilem habent,pollutionis fluxus etiam

inaduertenter prouocari. Denique alios caria

liter ac sedulo concitat, ut si iasthil aliud cons qui poliat, saltem eos vel impatientia seu murmure franga vel melancholia conficia aut d sperationς ac diffidentia, Mel multa iugitate sit peret.Mira igitur daemonis astutia, milleque ibitus nocendi artes non inepth dicuntur.S iam

de pollutione nocturna quarii fragilitatj nostri

dicunt i 'culiariter agamus, lus licet eisdem po de causis profluat, quibus & carnales motus invigilantibus e citari etamen aliquid special in e csse videtur. Ea re vel pauca quaedam persti ingamus . Pollutionem noctu nam xriplici causa procedere dicit Casiimus,: scilice ςx superfluo cibo, ex incuria mentis, exillusione daemonis . Cui adstipulatus diuus Gregoriim asserit , tam aliquando ex crapula, interdum ex naturae superfluitate, vel infirmitate,nonnunquam Vero ex cogitatione contingere: quemadmodum in regis' h betur, & in Decretis Diilinctionei exta refertur. Q ar simul iungere,pleniusque neg tiunt ipsum cum, scholasticis Doctoribusprosequi cupientes, dicamus, pollutio em ipsam ex duplici causa g

in 'tim contingere posse,videlicet ex intrins ca,& extrinseca.Intanseca est, et corporalis vel animalis. Corporalis quidem , 'ut cuseminalis humor abudans in corpore causa aliqua intrari ad resolutionem atq; exitu prouocatur.inae res . multifaria contingere potest,interdit,ex naturae

'irtuti l retentivae debilitate M sitiois

769쪽

poris cooperari s let. Aliquando ex crapula,seu 3 epletione nimia praecedentis temporis. Aliis quoties cx nimia calefactione, vel alii agit tio, ne corporis,quae interdum per medicinana a

Waspretam seri solet. Nonnuquam exco quod . dormiens resupinus iacet super dorsum, quod medici quidan dicu experientia probat. Denique ex abundantia humoris obscoeni, qua. in medullis scit receptaculis antea reseruatus, quadam lege naturae expcllitur. Animalis vero ausa est,cum p ipsa ex cogitatione px cedente contingi Quae quidem cogitatio inte dum bona est,ut est tatio poehitentialis vel speculativa de peccato luxuri cui tamen inci bendum discret), ne ob bono malum ori tur. A liquando vero mala rique inhonesta est, quae tripertita est. Quaed vi enim est de re ad pollutione' rion pertinete,put elati'. pria castitate. Alia est de re pertinente,quae tamE .

pollutioncm pro 'biccto ἡ6 habet, hoc est, nu'olitio,nec desiderita illius est,puta cum quis r

coitu quidem cogitat,sed de pollutione noctu . na nihil. Alia Vero est,qui huiusmodi polluti nis volitio seu desid tum est, utpotὶ cum qxo: per experimiam nouit,se noctu soryni tuo e. c coitu as pollui,de quo prius de iec'gitauit, &

c. talis notiu somniet,& -lluatur Jocnim casu cogi - c ri a rati. foedissima illius pstitutionis causa est, quae&htalis est.idem,sicum ea inten- ' - - - tiobe ac fine se quispiam ingurgitaret, putanda est.At vero cum ex alia causa non vitiosa pro cedit,non cst imputabilis. M vero ex causa cub

pabili, Vtpot) ex crapula nimia, 'uando an s. somnuselion 'stper poenitentia eme

770쪽

LIA E R. S E C VN D vs. 7 sequens pollutio culpabilis est.An vero sit laet

ter imputabilis, dubium est: de quo nihil ad

praesens In eo enim casu securius est poenitere,i mo vero antequam eueniat ipsa pollutio,proubdendum ne contingat. Sed iam xtrinsecam causani subiiciamus, quae est daem6nis illusio , qui Dari vel santesinata dormientis concita vel si Castiano credituo simplici fluxus illius egestione dormientem polluit. Quod quidem varias ob Qfraudes molitur hostis ille versutus planeq; in-uldus. Inprimis, ut a sacrosancta nos communi one deterreat,quod & Cassianus asserit, de e perientia probauit. Narrauit siquidem mihi doctissimus quidam medicus , cum sacrosanctam Euchari itiam sumpturus esset,&4b uxore sua, quae in eodem thoro iacebat,propter ablilia revellet, huiusmodi sceditate non aliquam pol. . 'lutu fuisse. Deinde hoc facit hostis ut deusti hem impediat aut perturbet ,potissimum dic sellis,quibus maiori puritate desideramus diu no placere conspect ui.Scit enim, post huius mi di fluxum,& corporis sequi disci asiam, & spiriatum nec tam purum nec ita collectum esse, propter non tam puriter festum celebrare posse Porro hoc ipsum praesumit hostis, ut detrimen to aliquo astitia nos assiciatanterdit enim quopdam ieiuniis intentos de industria polluit, ut dii iuhil laterieiunium proficere ad puritatem sequendam, ini. grauius fio p*lsari senti ni,ipa

abstinentiam taliquam puritatis aemulam re horrescant. Aliquando vero hoc atteritat, ut d diuerse non siti cautos ad imm Merita ieiunia, vigilias, disciplinas, caeteraque id sensis aspera incitet, & aliquo Ginde nocumento affici to