장음표시 사용
191쪽
1 4 DE AD ORNATIONE cujus medium occupat Ecliptica, divisa in gradus 36o. In medio hujus disci est stylus tanquam pars axis Zodiaci ; cujus apici impositus est globulus fulgens,
reserens Solem immobilem, in centro mundi haeren
Inter hunc globulum & praedictum majorem circulum, ab uno latere disci mobilis, pedunculus extat, eique innititur sphaera ex diversis circulis composita,cujus centrum coincidit cum sisPerficie eclipticae praedici . hoc est,aequaliter supra discum attollitur cum ecliptica & centro globuli fulgentis atque ita coiistitutum est,ut converse discu mobili super immobilem, sphaera quoque simul per omnia Zodiaci signa circumvehatur.
Est autem ejus sphaerae talis constructio. Exteriorem ambitum occupant quatuor magni Circuli, quoad interiores suos limbos aruualis extensionis,&duo minores, omnes sibi mutuo assuti, & immobiles. Magnorum ualubr circulorum latissimus, coincidens cum stiperficie eclipticae exterioris, refert eclipticam is c . quam 1n discrimen alterius, Spius interiorem vocabimus, ut illam exteriorem divisisque est in Ia partes pro totidem Zodiaci signis ; eaeque rursus in gradus 3o tam in extimo limbo quam in intimo. Interiorem limbum occupant aliquot stellae fixae, nominibus suis
ac magnitudinibus discretae, qualibet disposta juxta signum & gradum longitudinis quam habet. E tribus reliquis bini sursiim erecti, intersecant se mutuo supra atque infra ad angulos rectos, eclipticamque in principio Arietis, Librae, Cancri, & Capricorni. Punctum intersectionis superae ostendit Polum eclipticae boreum, inferae quod pedunculo impactum est Ρolum
austrinum. Horum circulorum erectorum unus, secans
eclipticam in puncto Cancri, & Capricorni nempe Coturus selstitiorum divisus est in quater so gradus
numerandos eX utraque eclipticae parte sursim ac deorsum versus Glos. Alter secans eclipticam in principio Arietis Librae, caret usu, nisi quod fulcri loco est,ad
192쪽
est, ad sustentandum eclipticam in aequilibrio, Colu- lrum ad perpendiculum sine inclinatione. Quartus circulus, tenuior, aliorum interiori limbo . affixus, est a uino Salis. Is secat eclipticam in princi- lpio Arietis & Librae, & Coturum ab una parte in grad. 23, min. 3T; ab initio Cancri ad Ρolum austrinum; ab altera parte in totidem gradibus & minutis ab initio Capricorni ad Polum boreum. Duo minores circuli, utrinque aequatori sunt paral- M. leti. Vnus ab eo grad. a 3, scr. 31, distans versus Polumboreum secans Coturum, & tangens eclipticam in principio Cancri) refert T opicum Cancri; alter in ta tum ab Iequatore recedens ad Polum austrinum secans Coturum, & Eclipticam tangens in principio Capria corni) Tropicum Capricorni. Intra sex dictos circulos immobiles, duo simi semicirculi dicti simicirculi longitudinum, qui supra atque i fra circa Polos Eclipticae convolvuntur,ita ut unius medietas omnibus eclipticae punctis,quae in uno stat seni- circulo,applicari queat, alterius vero omnibus eclipticae 'nctis quae sunt in semicirculo ejus residuo. Margo unus horum semicirculorum conveniens ςum Polis Z diaci, divisis est in bis so gradus, numerandos ab ecliptica si irsiim versus Polum ejus boreum, & deorsim versus Polum austriuum. Ιis gradibus adjunctae stat eaedem stellae fixae, quae depictae cernuntur in ipsa ecliptica, nominibus & magnitudinibus suis distinctae,& in
eadem ab ecliptica latitudine boreali australique) quam habent in ipse caelo. Quod si ab utraque eclipticae pa
te unus insuper aut res sei circuli priorious adderentur, in vMiis casibus non incommodum praeberent usum. Per hos autem semicirculos, & sex illos integros Circulos, repraesentatur nobis ingens illa & immobilis sphaera stellarum fixarum. : In medio circulorum versatur globus terrae, axe suo
non directe adspiciens Polos Zodiaci, sed buxta capitis tertii descriptionem) ab eo ad shpcrficiem eclipticae
193쪽
r 6 DE ADORNATION ginclinatus. Axis extrema, quorum saperum, ostendit Polum mundi septentrionalem, inferum Polum mundi australem, extenduntur per Coturum stastitiorum, ad distantiam grad. 23, scrup. 31 h Polo Zodiaci boreo deorsum versus Tropicum Cancri, ab australi sursum
versis Tropicum Capricorni. Circa hunc axem ejusique Polos, conficit terra motum suum diurnum capite tertio descriptum. Intra Colurum axi adhaeret meridianus aereus in quater 'o gradus divisus , qui numerantur in latere meridiani boreali hi Polis versus ejus medium ; in latere austrino utrimque medio versus
Polos. In globo terrestri depicti sunt meridiani, paralleli, regiones, insulae, & aquae terram circumeuentes. In aequatore terrestri utrinque so gradibus a meridiano,duo extant styli, quorum extremitatibus appendet discus planus, circa illos tanquam circa axcm mobilis ;cujus exterior ambitus ejusdem est extensionis cum extima circumferentia meridiani. Superficies ejus supera dividens terram, meridianum & omnes circulos maximos in duas partes aequales) repraesentat hortet. tem, Ec distributa est decussatim juxta quatuor prastipuas mundi plagas, septentrionem, orientem, meridiem dc occidentem, in quatuor quadrantes, & horum quilibetin yo gradus, numerandos utrimque ab austro ad septentrionem usque in I 8o. Intra limbum ejus extremum notata sunt nomina 32 ventorum, judo a vulga rem usum rei nauticae ; atque intra illa, nomina instiper Xa Ventorum, quorum u1us erat apud Graecos & Romanos, una cum typica delineatione naturae ipsorum
di proprietatis. In hoozonte vi boream &austrum, sint duae crenae, quibus meridianus ita insertus est, ut horieton in septentrione & austro circa meridianum
attolli deprimique valeat, & ad quemvis propositum
meridiani gradum applicari. Hic notandum, terram, meridianum, atque horizontem ita sibi mutuo esse alligatos, ut converse uno circa axem sphaerae, reliqui quoque simul convertantur: sesum autem horizontem pro
194쪽
ET DISΤRIB. SPHAERARUM. In pro se circa stylos quibus terrae infigitur, tanquam circa axem, mobilem esse , & illis quiescentibus diversis meridiani locis posse applicari. In utroque horizontis hemisphaerio est semicirculus, una sui extremitate Zenith altera Nadir in tenui circulo meridiano impacto & mobili ita affixus , ut hori-ΣΟnte circa meridianum promoto , simul quoque ejus
utraque extremitas in meridiano promoveatur, & su-
Pera perpetuo mancat in Zen illi , infera in Nadit loco opposito. Vtriusque medietas silpra horizontem divisa est in so gradus ab horizonte si irsum , ita ut quivis sc-
micirculus referat circulum verticalem aut quartam altitudinis , qui per horizontem mobilis , omnibus ejus gradibus a meridie aut septentrione numeratiS,adjungi
Extra Coliarum circa axem terrae collocatur cyclus horarius in bis xa horas divistis, ita ut axis extremitas pertranseat ejus centrum. Huic extromitati additur index, ita factus, ut globo terrestri circa axem situm conversb, ipse quoque cuspide stia omnes cycli horas perambulet ue & praeterea axe quiescente, iisdem horis ad lubitum queat imponi. Infra 1phaeram est discus crass1usculus , cui circuli exteriores cum Polo Zodiaci australi impacti sunt , ei affigitur axiculus teres deorsim tendent per exstantem pedunculum & discum mobilem. Axiculo sub disco mobili adhaerct rotula , quae sumit cum eo & sphaera convertitur. In media vero cavitate disci immobilissimilis rotula est , cruci assiga ; & inter utramque etiam tertia disco mobili subter impacta, ita ut circa clavum mobilis denticulis s iis tangat denticulos hor. e in medio disci 1mmobilis constitutae , 5c alterius quae adhaeret axiculo cui innititia sphlara. Quandocunque ergo discus mobilis super immobili convertitur ab occasii in ortum, terra dupilicem quoque abselvit conversionem : nempe cum disco mobili semel movetur de loco in locum circa Solem per omnia Zodiaci exterioris' M signa
195쪽
r78 DE. ADORNAΤIONE signa ab occasis in ortum versiis unum latus ; atque interea temporis, por operationem trium istarum rotularum, in loco suo,semel quoque convertitur circa axi culum stendentem per discum mobilem parallele cumine Zodiaci ab oriente in occidentem, versus latus auterum. Aut ut magis proprie loquamur, per operationem istarum rotularum , tanquam non curans motum suum circa Solem, retinetur axe suo ad eandem semper mundi plagam directae non aliter quam index in rosa compassi , qui incumbens ferro magnete tacto, dirigitur perpetuo versus septentrionem , quocumque tandem modo cum pyxide, cui includitur, circumve
In margine disci mobilis e regione sphaerae, est index ligneus, qui in conversione disci, omnibus anni diebus imponi potcst, qui habentur in Calendario. Quod si cui haec sphaerae constructio absilrda vide tur , ut disconveniens & pugnans clun eo quod in rerum natura revera cxistit: primo quia duo hic dantur. Zodiaci, unus habens Solem, alter terram pro centro, cum tamen revera in caelo tantum unus sit. Secundo quia Sol cxtra sphaeram fixarum consistit, cum tamen versetur realiter intra eam. Tortio quod sphaera fix rum simul cum terra circa Solem vehatur, ubi tamen
immobilis est,& Solem in centro habet. Et respondeo: Ad primum , quia ex descriptione capitis secundi, diameter magni orbis terrae insensibilis & quasi punctum est, respectu distantiae stellarum fixarum ; atque ideo
indifferens est an Zodiacus ex Sole an vero ex terra tanquam centro describatur: mente concipieudum esi 'se , utrumque Zodiacum stam qui circa Solem qitam qui circa terram describitur ) eam habere amplitudinem circa Solem , ut respectu viae qua incedit globus terrae , discrimen nullum sensibile sit, quo minus dica
tur eos inter se prorsus convenire.& unum eundemque esse circulum.
Ad secundum dico, quia impossibile nobis est, cor-Pus
196쪽
ET DISTRIB. SPHAERARVM to. pus aliquod libere sine corporeo sustentaculon aere1uspendere, velut in rei veritate Sol, terra , Miaque corpora caelestia pendent: alia via utendum es. ad exta primendos nostios conceptus. Intra hanc sphaeram Sol libere suspendi nequit, neque etiam siastentaculo alicui
imponi, quio impediti eo circuli sphaerae non possene
converti. Et quoniam in visu nossaeo nullum ad Solem discrimen animadvertitur, quod usui harum sphaera-m1m noceat, tam in ascensione quam descensione Solis,& iis quae inde dependent; sive is magis h nobis quam
in rei veritate distet, immo vel extra sphaeram fixarum Versetur ; potest quoque extra eam locari sine impedimento expximendi nostros conceptus ; plane ut in vulgaribus globis caelestibus horizon collocatur ektra caelum stellarum fixarum,quem tamen intra eam versari, mente debemus concipere nobisque proponere.
Ad tertium, quandoquidem duo illi Zodiaci & consequenter sphaera stellarum fixarum adhaerens interiori, simul mento concipiuntur in eam circa Solem extendi amplitudinem , ut diametrus viae terrenae ad illam in
sensibilis & quasi nulla sit: sequi e contra quod sp
tium aequale diametro viae terrenae, in sphaera fixarum, in globo terrae quoque inobservabile & quasi. nullum .st: ac proinde idem esse sine discrimine, an ponamus caelum fixarum prorsiis quiescere , an vero cum terra super circulo inobservabili circumvolvi. NOTA. Quia in siquentibius ius indicatstare, indicem inter convertendum discum mobilem applicaxdum esse diei anni aut gradui Solis; notandum et observandum est, eam disii coh--rylanem per feri debere is occidente in orientem, juxta successionem dierum anni, ta non in contrarium at oriente in occidentem: ob rationem,quod ratulae sub disso non tam*-- tersis premant, quin sphaera in revertendo ab ortu in occasum aliquandiu maneat immobilis, S Sol circa ecliptica quisens
197쪽
1go DE ADORNAT ET DISTRIB. SPHAERAR
Sin vero in em nihilominuS retravertere quis vel, ne totam. conversonemkistiae fluere teneatur, index ad minimum roaut xa Padibus ultra locum debitum retroagendus en , aetum denuo premovendus iar occidente in orientem, domesthae axis S resipii sexta Solem, sevum iterum seniantur motum. Cum dirietur adjungendum aeraruid Meridiano aut Colmis, aut a iis quippiam numerandum esse; intestigendum eude medio eorum ad in suospadusseunt divisi. Quando vero idem faciendum injungitur ad circulos longitudinum, verti- eadem, ta eclipticam; id pumendu- de limbis 'strum indus dimitatis, quod hic semel arite omnia monendum emseu mus, ne novam idemidem ejus declinatisvim habeamus imgimendam.
198쪽
Partis secundae , LIBER SECUNDUS,
199쪽
ΡRimum agit de ortu & occasii corporum talestium, caeterisque eo pertinentibus.
Secundum, de Horologiis sciotericis. Quae Ompia constant Problematibus 68. PROBLEMATA MEMBRI I. ἔ De riusphaerae pomnibus.
eum altitudine eisqualoris facere so gradu . Longitudinem V latitudinem locorum in , globo terrest, Loca in terra quorum eonnat lingitudo Niatitudo.
Duo certo loco, aliorum filum respectu an guli positionis. In terra loca Periaecorum Animorum , U. Antipodum.
peream, ab occasiuin ortum, inquirere.. D um Sosis in Ecliptica quovis anni die invenire.
fro Eclipticae loco in quo ex terra videtur vestri, ad datum musconstituere. I x uo milliaria globus terrae de loco in locum circa Solem percurrat intra datum tempus. v III Loca
200쪽
v xxx L festarum forum in Ecb ira ndagare.
I x Deelinationem Solis quovis anni tempore inquirere. x Deelinationem 'si m forum inmenire. xI Elevationem Polisupra horizontem observare per flestas eircumpo res. axi I Elevationem Poli invexire per flesias circa quin Elialem.
x III Eandem observare per Solem. xiv Ad datum tempus , invenire plaga censi num ae Defensionum Solis V fixarum in hori
x v censonem rectam Solis Ufxarum inquirere. xv I incensionem ac destresonem obliquam invenire in Sole fixis. xvii Gradum Eclipticae qui eum festis meridianum ire fit, aut supra horizaentem assendit insphaera recta inve- flet μ' . x v xxx Cum quo u Eclipticae quaevis flesia oriatur Uoccidat in sphaera obliqua explorare. xlx Horam ortus V occasus Solis indagare ad datum annire in ta quamlibet latitudinem. xx Longitudinem dierum V noctium inmenire qumis loco
S tempore. λxxi Horam artus V occasius flesiae alicujus inquirere ad quodvis tempus et locoruor latitudinem. x xxx uionam stellae ad datam latitudinem nunquam
oria tur aut occidant, quae item horizontem rimgant non orientes aut non occidentes, es quaenam per Zeuith transeant invenire. x x vi I Diserotiam temporis inter ortum am occasum dua-ο - M