장음표시 사용
211쪽
rum sellarem aui; hiorum caelestum investigare ad quamvis latitudi . xx Iu Initium effinem erepusculi minutini ac vespertini ad omnia loca V tempora explorare. xxv Diplicem ortum V occasium steliarum, Comicum, eronychum cI Heliacum invenire. ixxv I in muth SHis omni tempore inquirere. xxv II AUmuthselgarum inmenire. xxv III Almucantarath aut circulos altitudinum invenire' in Sole. XXIX uuovis tempore inquirere altitudinem stillarum sy-
xxx Sphaeram adsitum caeli quolibet tempore componere. xxx 1 Stellas in caelo beneficio sphaerae cognossere. xxxii Longitudinem V latitudinem stellamum inmenire in sphaera. xxx III Ex data Solis adtitudine, invenire ejus in mum,ta horam diei au quo juempus. xxxi v Ex dato Aet mutho Solis, inquirere ejus altitudinem pupra horietuontem V horam diei. xxxv Ex data flesiarum altitudine intestigare emum AEAmath cia horam noctis. xxxv I Ex cognitos, Ean um Aeta tho, invenire emum actitudinem es horam noctis. xxxv II Horam noctis venire per duas flesivi versantes in eodem Azbmutho. xxxv III Horam noctis indagare per ortum es oeaasium stellarum, item per earum appulyum ad As ridianum , tam in Mendie quam in Septen
212쪽
xx xxx tempore is exire actitudines ta Artamatha Solis*sesimum, aia omnes diei horas. . 'xl umlibet tempore indagame disserentiam temporis inter duo terrae loca, ου quaenam fit hora in Hau regionibus. xlx Horam loci nonri inquirere, Sole aut festis in aliis lota orientibus aut occidentibus, aut ad certam altitud nem supra horizimem constitutis. xl x x Horas Badicas inquirere per Solem. xl x x x Horas Italicas indagine per sestra fixas. xl x v Horas is ortu Solis numera Gut Noriis ensis, e . investigare. xlv Horas inaequases, quae Planetarum horae vocantur, tam diurnas quam nocturnas quovis tempore reperire xlv i Liscum in terra reperire, cui Sol versatur in Zeniuia datum tempus. xlv xx uisus terrae locis Sol oriendo aut occidendo strimgat Horitionum ad quodvis tempus-invenire xlv xxx Per radios Solis quovis tempore deprehendere, quibus terrae locis Sol versetur in horietinte camoriens quam occidens.
xl x x uisi dipersis locis, ta- ejusdem quam variae longitu dinis latitudini que Sol dato tempore fit aeque altus
supra horietinum reperire. I Planetas in sphaera cosio re ad aeuum tempus, Atque hostmodo in eorum pervenire notitiam.
lx Duodecim caeli domos per sphaeram erigere. I xx De praecessione e Equinootiorum, per quam se fovidentur suam mutare longitudinem.
213쪽
lxx x Herumntentrionem S meridiem invenire. I x v melininionem ac- πων ticae ast entrione indagare. lv Horologium Horis made destribere. lv x Seiotericum Verti de Meridioniae delineare. lv 11 merticale directum Septentrionale designa, i V i x x Herticina directa per Hori malia delineare. tiae Vertis a declinaritia a nuridie depingere. lx Histiealia declinaritia a siptentrione deseribbis. iaei mentiata declinantia per Hori male conformare. l2 1 1 Seioterica declinantia reclinata conficere. .l x xx et Declinamia Inclinam describere. I xiv melinantia reclinata S inclinata septentrioniaia d Ava eis lxv Declinantia Reclinata per Hori male e formare. lxv x Declinantia inclinataper idem esseere. lx v xx Horologia e Equinocti a conficere. lxv xxx Meridiana VPolaria construere.
214쪽
De ortu & occasii corporum caelestium,
caeterisque eo pertinentibus. I PROBLEMA.
De sariis Sphaerae positionibus. Escriptionem diversarum sphaeraepositionum, ut & Solis stellarumque altitudinis, declinationis, longitudinis,latitudinis,azimuthi,asscensionis,ac desiccsonis, aliariamque rerum,quarum necessarium est praecedere notitiam antequam adussim globorum ac sphqrarum perveniatur, libro primo sitfficienter tradidimus. Ac proinde eas in hoc libro omittontes, transbimus ad ipsum usum. Vt per hanc sphaeram typum sphaerae rectar exhibeas ; verte horizontem in meridiano ad boream sursiam, usque ad Polum, conveniet ergo axis mundi cum horizonte,& Zenith incidet in aequatorem. Terra ita conversa circa suum axem ab occasu in ortum, omni in conspectum prodeunt,quae in primo problemate libri primi sunt proposita de sphaera recta.' Sphaeram parallelam ut habeas, verte horizontem ad boream deorsum a Polo ad so gradus ; conveniet is cum AEquinoctiali, Zenith cum Polo mundi. Conversa ergo terra circa suum axem ab occidente in orientem, omnia quae in illo problemate dicta sunt de sphaera parallela, ad oculum patent. Denique ad habendam sphaerae obliquae positionem, horizontem ad boream sub Polo constitue ad distantiam Io, Zo, 3o, aut plurium graduum , & con- vors
215쪽
verse globo terrae, videbis omnia quae de sphaera obli qua tradita sunt in libro primo.
Elemationem Poli aequari latitudini locorum, oe eum aerit dine aequatoru fimul emere 'o Pa . , pisti Levationem Poli supra horizontem, perpetuo aris xi preM. Cluualem esse distantiae Zenith ab aequinoctiali, aut quod idem est, latitudini locorum in terra, per sphaeram mechanicό ita ostenditur. Vtrumque Polum adjunge horizonti ut in sphaera recta, eruntque sine ulla elevatione & aequinoctialis in Zenith.' Tum alterum eleva silera horizontem ab uno latere, exempli Causa, Io gradibus, recedet aequator ab altero latere totidem gradibus a Zenith; & quanto amplius Polus attolliatur silpra horizontem, tanto quoque magis aequator hZenith discedit. Patet etiam elevationem Ρoli aequa- Iem semper distantis aequatoris a Zenith, convenire cum latitudine locorum in terra. Poli quoque elevationem silpra horizontem, simul cum altitudine aequinoctialis semper constituere 'o gradus , per candem operationem sic fit evidens. Eleva-
. to Polo gradibus ΣΟ, aequinoctialis totidem gradibus distat a Zei illi, & silpra horizontem attollitur gradi- . hus Io, qui cum 2o, faciunt 'o. Item , sublato Polo gradibus 6o, aequinoctialis etiam clo gradibus recedita Zeiath, & ab horigonte distat gradibus 3o, qui cum faciunt quoque Vo: Ideoque, si unius altitudo sib- ducatur de so gradibus, residuum semper praebet altitudinem alteriuS.
216쪽
In globo terrestri longitudinem V latitudinem Deo . Parisaraea in globo terrestri: quorum nota est longitudo est v, .1 1 latitudo. Iuvenire Di tiam duorum locorum in terra. Aliorum locorum in terra stum ad daeum locum juxta angulum positionis. In globo terrae, loci mini Periaecos, Antaeeqs Antiporis.
HAEc ad selam terram pertinent, & sine discrimine motus aut quieti s illius, in ea inveniuntur; atque ideo nihil aliud hic dicendum quam quod problemate X T X, 1 v, V, v I I, & v XII, libri primi, de iis jam fuit dic m. Iv PROBLEMA.
milliaria intra datum tempus terra in loco proposito per currat ab occasu in ortum invenire.
Ita Quator terrestris in 36o gradus , quorum quili a bet 1 s constat milliaribus Germanicis, divisus, continet in se s oo milliaria ; & terra ab occidente in orientem spatio diei semel conversa, omnes regiones sub aequatore sitae, ut stat insulae S.I bomae, M luccae, aliaeque , intra 24 horas percurrunt milliarias Oo in circulum, hoc cst, singulis horis milliaria etas,& singulis minutis milliaria 3 l. Iam vero, in quantum paralleli ad diversas latitudines tam boreales quam australes , minores stat aequatore ; in tantum quoque proportionaliter regiones sub iis parallelis sitae, minorem milliarium numerum in cursu suo conficiunt & ab luunt. Longitudo cujusquc paralleli in milliaribus, & quantum illi de gradii in gradum ab aequatore recedentes decrescaan, patct cx tabella adjuncta ;
217쪽
rso /DE USU SPHAERARUM juncta. Si scire cupias, quantum spatium locus cujus latitudo ab aequatore nota est, percurrat intra ag horas Iatitudinem quaere in hac tabella, & invenies e regione milliaria quaesita. hi Exemplum I. Si scire desideres, quot milliaria urbs Roma ad latitudinem 42 graduum intra 24 horas percurrat ab occidente in orientem: quaere in tabula gradum latitudinis et, habebisque e regione milliaria 4oI3, quae Roma permeat singulis 24 noris. His divisis per a , prodeunt milliaria I Udi, quae Roma percurrit ad singulas horra. Exemplum I Lut constet quot millivia Amstelodamum, cuius latitudo est sa grad. 23 min. singulis diebus conficiat: quaere in tabula latitudinem grad. sa & ς 3 , quia urbs illa sita est inter utrumque hunc parallelum,& invenies numeros milliarium 33M & 3aso. Ex iis quaere numerum proportionatum ad 23 minuta excedentia latitudinem set graduum: aut 3 minuta deficientia a latitudine graduum s 3; inveniesque milliarin 3ayis, quae Amstelodamum singulis 24 horis percurrit. Illa divide per et ,& provenient milliaria 137ἱ, quae urbs ista conficit atio horae. Ac tandem illis quoque diviss per clo, prodeunt milliaria aἱ quae Amstelodamum permeat intrμ unum temporis minutum.
218쪽
bella longitudinis parallelorum in milliaribus
Germanicis, quorum aequator continet y oo. Prima Columna exhibet radus latitudinis cujusique parasieli. Secunda, longitudinem ellus in mElaribus Germanicis.
v PROBLEMA, Locum Solis in ecliptica quovis tempore invenire.'IN calendario disci inferioris quaere diem prupositum, exempli causa, 26 i: & invenies e regione locum Solis in ecliptica isto die in s gradu Gemi
219쪽
Globum tenue in loco sita quem in caelo obtinet, Solimque in ecliptica ubi ex terra versari videtur, quovis tempore
TErra per motum annuum circa Solem continuo variat locum suum in caelo. Vt ergo scias ubi ad quemvis anni diem versetur, converte discum mobilem donec indcx dus e regione terrae occupet diem in calendario propositum ; & consistet terra in loco suo quem in caelo tenet, Solque in gradu eclipticae apposito, quem videtur illo die occuPare. Exemplum. Cupio scire locum tam terrae in caelo, quam Solis in ecliptica die a6 M i. Converto ergo discum mobilem ab occidente in orientem, donec index tangat dicio 26 Maji; & video torram obtinere ς gradum Sagittarii, Solem vero in ecliptica s gradum Geminorum. Si locum terrae quaeras ad diem I s Novembris, con verte discum, donec index is Novembris ostendat,&videbis terram versari in 13 gradu Tauri, Solem vero ex ea conspici in I 3 gradu Scorpii tam in ecliptica interiori quam exteriori. Eundem procedendi modum observa in omnibus anni diebus.
missimia globus terrae de loco in locum circa Solem percurrat intra dinum te M. T Raeterquam quod omnes, juxta 1 v problema, per I motum terrae diurnum circa proprium ejus axem convertimur, citius tardiusve, prout loca habitationum nostrarum plus minusve distant ab aeqnatore : in-1hper per motum ejus annuum, de loco in locum per caelum circa Solem circumvehimur. Quantus ille motus
sit intra datum tempus, ex sequentibus licet intelligere.
220쪽
PpR TERRAM, MOBILEM. ipsDiameter orbis magni terrae circa Solem continet juxta hypothesin Tychonis Brahaei II E terrae diame- iuos. Quoniam ergo ex invento Archimedis, circumferentiae circuli ad suam diametrum proportio est, ut eta ad ri; via terrae circa Solem patet diametris te renis 33 89V. Vt Vero sciamus, quot milliaria spatium illud occupent; quia ambitus terrae habet milli ria s oo, diameter quoque ejus juxta praecedentem proportionem est milliarium 1σ18ii. Si ergo praedi- m amplitudinem viae terrae multiplicemus in milliaria et I 8 ei diametri terrenae, prodeunt milliaria propemodum istis68oo, quae terra circa Solem percurrit intra annum' iraturalem dierum 36s, horanim c serE.
Quod si jam dividamus numerum istum milliarium per 363 ἱ, proveniuot milliaria 16883:ἰj, quae terra permeat intra diem naturalem ain horarum. His iterum divisas per a , exeunt milliaria Io 3ἰής , quae terra cuserendo abselvit spatio horae. Denique, si o 3μή liaria iterum dividantur per 6o, prodeunt milliaria
11ἰή , quae terra percurrit intra unum temporis minutum. Ex his motus terrae quos habet intra septima-HaS, menses, aliaque tempora,cx voto in milliaribus inveniri possunt, operatione per praecedentia exempla satis clara.
Lucasellariim forum in ecliptica indagare. PRO exemplo, inquiremus loca Arcturi, seu clarae in tunica Bootis, & Sirii sulgentissimae stellae in ore canis majoris, quarum illa habet latitudinem borealem, haec australem. Arcturum quaere in interiori eclipticae limbo, eique adjunge unum e circulis longitudinum, & respice ver1us boream, donec obvies Arcturo, ubi eam invenies haerere in sphaera, eum puta esse stellae locum in caelo quem quaerebas.
Ad inveniendum locum Sirii: quaere eam stellam in N ecliptica,