장음표시 사용
151쪽
uam aliam formam, sed aduenlteorpori animatoqae Aicitur animatiam pere ipsam in aduenturii stetit dici, inus in lumen est aAiis corporis lucidi, non in corpus sit lucidum ante aduentum luminis seu lucis et sed aduenien te lumine corpus sit illuminatu. Similiter coe pus n5 es organi Zatum per aliquam formam aliam ab anima. unde ratio non sequitur. Sed contra hane responsionem arguitur. Nam in isto instans,in quo introducitur ani oma in corpe, aut corpus est actu organiaeatum, aut non.
Si primum: sic sequitiir aduenitenti in actu: 5c per consequrs propositum. Non potest dici secundu quia deteraminata sorma requirit determinatam materiam t alias
quo ibet sorma potest introduci in qualibet materia. Di cendum quod in toto tempore prscedenti istud instans introductionis, materia fuit organizata et disposita per dispositiones consequentes formam ab aciendam: Sed in illo instanu introductionis materia fuit organiora redisposita per dispositiones consequentes formam intro. Bducidam: ad euius introductionem corrumpuntur omnes organizationesMdispositiones in numero: no qui
dεper se sed per accidia,ad corruption , scilicet subiecti, heman i tamen redem specie.Vnde materia dicitur seni per disposita de organi Mimus est susceptibilis de propinquo illius fornis, qus requirit organi Zationem. Ad
secundum dicidum ιν dupleκ est mouens motum. quod da mes mouens motu per se, qtioddam est mouis motui inccidem,siue per alterum. Verum est omne mouis motum primo modo,est corpus:&dhilditur in partem po se mouentem re partem per semotii. non aut moues motum secundo modo. Ad tertium dicendum Φd plex est contactus. diidam est contactus virtutis . alius est eontactus dimensionis seu quantitatis. Verum est omne mouens,quod movet percontactum dimesonis, siue dimensio natiua est corpus: non aut quod motuin
contactum virtutis. Ad quartum dicendum in anima Cnon est actus purus in fine simplicitatis, sed includit ali. quid de potentia. Non tamen oportet . illa potinua sit
materia. unde non sequitur ut sit composita ex materiare forma sce. Ad quintum diem tum P proprietates
materis non conuenium an in s uni uoce sed mutuoce iatum videlicet secundum diuersas rationes. Ad sextum dicendum ιν illud, u est actus tantu,non habet causam
formalem sui esse: oc sic intelligi uir dicium Philosophi
habet tamen causam eniciemem. Vnde aia non habet causam formalem licet habeates scientein. Ad ultima dicendum illud,quod est potenti non est actus respo eiusdem: sed bene respectu diuersorum.Viide licet anima sit potentia respectu specierum iiii Iligibilium, esti menacius respectu corporis habentis vitam in pol tia. Secunda condusio. Anima est actus primus hane con/closionein probat Philosoplius tali ratione. Nam, sicut se habet scientia ad considerare, ita se habet anima per re Vspectum ad diuersas suas operationes: sesset tia est actus primus scientis i ergo sequitur.qiiM anima est actus pri mus corpori animati. Contra hane conclusionem sic arguitur. Anima est actus sicut scientia,ut habetur hie intextu i sed taeotia cum sit sorma accidentalis est actus secundus i quia omnis krma accidentalis praesupponit formam substantialem . ergo anima no est actus miniisssed secundus. Praeterea. Hse anima rationalis est substati sed non viduersalis , sed particularis: sed omnis sum santia pallicularis naturae rationalis est ii diuidua:ergonia rationalis no est actus primus r sed copositaeκ .Piraeierea. Id, quod praesupponit aliquam ωrmam ace dentalem in materia, notii actus primus:sed anima prae Dpponis formam accid talem: ergo oce. Probatio mυ moris quia anima prius praesupponit virtutem generatis iam in semincised talis virtus insorma accidentalis. πο
oce. Ad primum dicindumst scientia potest conruderari duplieiter. Vno modo per respectimi ad scientem quantum sciens est. Alio modo per respectit m ad istum, qui est sciens.Si rapiatur scientia primo modo, se scien ita est actus primus Messentialis scientis, et isso modo ea pitur hic. Si vero capitur secundo modo, se est actus se cundus .ves dicendum Φ, comparado scientiam ad animam,scientia est actus secundust sed comparando scientiam ad eonsiderare,scientia est actus primus. Ad secundum dicendum . anima non est substantia completa. Vnde non oportet in si uniuersalis vel particularis. Ad tertium dicendum et illa forma, quae praesupponit ali. quam serinam accidentalem in eodem subiecio, dicitur sese actus secundus:non autem illa forma, quae prasia poponit aliqi iam formam accidentalem in alio subiecto. Virtus autem generativa no est subiective in illa parte materis seminis, in qua introducitur anima:secundum.in serius declarabituri unde ratio non sequitur. Tertia conelii sio estu, anima est actus corporis organici physici. Qiis probatur sic. lis debet esse materia actus qualem requirimi operationes illius actus: sed operationes ipsus animae ceum sint diuersae requirunt diuersitatem partiuse diim situm de figuram in eodem corpore: ergo oportet Q anima stactiis eorporis organici. Nam corpus organi in dicitur illud, quod habet diuersitatem partium distinctariim secundum stum Oc figuram. Contra hiseoncIusionem sica itur. Id, quod in separatum a rapore n5 est actus corporis: sed anima potissime rationa iis est separata a corpore, ut patet tertio huius t ergo anuma rationalis non la actas corporis. I meterea Vnumquodq; recipitur in alio po modum recipientis t si ergo anima rationalis esset acius corporis, susciperetur ad modum eo oris: sed corpus est indiuiduatum re determunais maloixtergo anima est indiuiduata 5c determinals
materi παρο consequens non posset anima omniali telligere nec uniuersalia. PMtoea. Actus per se contionit illi ius est actust sed id quod eonuenit alietii per se
in inseparabile ab illo. cii in ergo anima rationalis sis parabilis a corpore: sequitur in anima rationalis non est actus corporis. Ad primum dicendum Q anima rationalis licit sit separata a eorpore secundum operationem intellectitiam, non tamen est smarata secundum esset oquendo de anima coniuncta. Vel dieendum in licet antima sit separata a corpore quantum ad actum sccundum qui est intellig re quia non est actus alicuius organi cor poralis. non tameia est separata quantum ad actum primum: quia est forma corporis . Ad secundum dicendust licet anima sit indiuiduata in corpore, determinals materiae quantum ad esse: tamen quantum ad operati nemintellectiva est uniure salis, eum talis operatio non indigeat corpore organico si ite in strii mentali. Adtre trium dicendum in anima conuenit post corpori, sicut esse sursum conuenit preses eui: sicut ergo quado leuia sunt extra situm proprium locum, in eis remanet aptitudo naturalis ad talem locum: ita anima rationalis, quando est separata remanciri staturalis aptitudo ad proprium corpus. c arra conclusio quae seo uitur eru praec emibus est ista,m dissutino animae, quς dicitur communis re materialis est ista:anima est actus primus corporis organici physici. Quae conclusio probatur dii pliciter. Primo per rationes praecedentes . . enim lit actus patet per prx .estein conclusionem primam. Φ sit acius corporis organici patri persecundam conclusionem. SecunD pro vir:quia conuenit omni animae, soli,*s pre, re inducat totam ius essentiam a prima potentia vis ad viii mum actum. Contra hane eonesusonem arsuitur sic.
Illud quod potest diffiniri, habet genus cte disserentiam: sed anima cum non sit species, sed pars species non ha/het genus redi eiulam. ogo non potest diffiniri. PQ in a. Omne diffinitum est diuisibile in partes dissime M
152쪽
ies: sed anima cum sit forma simplex) no est diuisibilis. Εergocte. Preterea. Istadiistimo non comi enit an inas rationali: emo non conuenit oi colento sub diffinito. Assumptu patet . quia sorma debet esse proportionata ina terio sed anima rationalia est incorruptibilis re corpus est corruptibile. ergo Se . Preterea. Anima est forma
simpleaci corpus uero organicum habet magna in diuersitat ε.ergo anima rationalis non est actus corpis organici. Prstero. Si anima esset acti is corporis organici, aut Orsant Eatio fieret ante introductionem eius: vel in instan ii introductionis . non secundum, quiis nullus motus potest fieri in instanti, organizatio autem non potest noxi sine motu alterationis. si primum, vel illa organtizato remanet organizatio, re sic accidentia remanent, non manente sorma substantiali,vel non remanet, et per consequens anima unitur corpori non organiaeato. Ad
primum dicendum Q illud argumentum procedit dedistinitione propi issime dicta. Ad secundum dicendum pQ licti anima sit forma simpleκ secudum essentiam: po test tamen diuidi in partes rationis. Ad tertium dicinodum in licet anima rationalis secundum essentiam suam vi supra dictum est sit incorruptibilis, tamen requirit propter diuersas operationes eius corpus bene compledicionatum: ad quam quidem complexionabilitatem so uitur eorruptibilitas necessitate materiae. Ad quartum icendum in anima est simplex quantum ad essentiam, multiplex tamen est, quantum ad potentiam et virtutem Oe ideo propter operationes diuersas requirit corpus ora sani m. Ad ultimum dieendum in ista organi Eatio ver se fit in tempore praecedenti introductionem sormae, quae corrumpitur per accidens in inflati introductionix, in quo introducitur per accidia noua organi Zatio simul cum ait ima. Et quando dicitur in organizario non po/test ficti in instanti: verum est per se, tamen per accidens
fieri potest in instanti: praesupposita prima organizatio CDe. Qiuma conclusio. Anima unitur corpori organi αato sine medio. Probatur. quia propria persectio viii
tur immediate proprio persectibili sed anima est propria
Persectio corporis organici, cum sit eius forma substan. tialis tergo occi Contra hanc conclusionem Irguitur se. Anima ianitur materis dispostis: ergo unitur materis mediantibus dispositionibus. Praeterea. Diuerss formae secundum speciem no possunt uniri diuersis partibus materis, nisi lini dilierla per quantitem: ergo anima unitur materis mediante quantitate. Ad primum dicendum
anima unitur materiae primo quae in toto tempore praeocedente instans introductionis sitit disposita predispos. Dones consequentes sorinam ab iciendam, ut dictum est quae corrumpitur in adiim tu formae, re in aduentu ibrismae est disposita per dispositiones consequentes naturaliter formam introducendam . Sed contra hanc responsionem arguitur. Aut anima in instanti introductionis Hunitur materis nude, aut non. Si feci indum: habetur in . tentum. videlicet in unitur mediante medio. Si primum ergo non unitur materiae dispositi. Dicendum Q in ima potest diei nuda dupliciter. Vno modo per caream iam cultis ni formae: oc sic materia nunquam dicitur Muda. Alio ni operearentiam formarum oc dispost. tionum praecedentium formam introducendam: re isto modo anima unitur materiae nudae, quia in introductio Meaninis corrumpuntur omnes sor maere dispositiones praecedentes: re simul cum ea introducuntur aliae dispo, sitiones re accidentia in numero. Sed contra arquitur. Aut in eodῆ instati eorruptinnir medentes dispoiniones Oc introducuntur sequentes,aut iii alioWi alio. Si primus iteretur in in eodem instanti erunt contrariae re diuer st formae in eodem simul. Si secundum, eum intre quaeli duo instantia mediet terat pus, sequitur perit dabiti
tempus, in quo materia erit sine omni forma. Dicendast in uno re eodem instanti temporis eorrumpuntur pes accidens omnes praecedentes dispositiones, re intro di cuntur seqtientes. Nec propter hoc sequitiar in in unoeceodE simul sint diuersi sorms: qitia ea quae in instanti eorrumpuntur,dum sunt,corrumpi non possunt. Vnde
ne seqiii iur. Anima corrumpitur. ergo anima non est sed immediate ante suit. Sicut econtra bene sequitur, animae introducitur: ergo anima est, re immediate ante non suit. Tt, si quaeratur utriim in ultimo instanti in quo remoue tur forma ab acienda introducatur alia forma, respondε
dii est negado Assumptu: ga n5 est dabile unum re vlismum instans sorans corrumpends, sed bene primum in stans non esse ius, quod quidam instans est insans pii mum sub esse formae introducendae. Ad secundum pa
tet solutio per ea quae dicta sunt. Veruntamen conside randum esset, anima secundu essentiam considerata insintelligitiir uniri materiae nuds eius ante omnia acci aerati tamen si consideretur quantum ad ultimos eius gra di perseestionis: se aliqua accidentia prae intelliguntur praecedere ipsain animam, verbi gratia, anima dat cor pori esse substantiale,esse corporeum, ec esse animatum,
sed quantitas sequiitir ipsam animam quanium ad horiquod est dare esse substantiale: sed tamen intelligitur praecedere ipsam animam secundum in dat esse animatum. Circa praedicta dubitatur primo vim anima habeat dis finiri per suum subiectum. α arguitur primo contra suppositum. quia illa sorma quae habet stibi ecbi mystaecidε
talia: anima non est se a aecidentalis: ergo anima non
habet subiectum. Praeterea. Arguitur eontra suppositis quia si subiectu aninis poneretur in dissinitione eius: aut poneretur tanquam pars essentialis eius: aut i 1 quam peradditamentum. Non primum: cum eorpus non si pars
essentialis animae. Nee secudum . quia hoe es proprium accidenti diffiniri per additamentum , ut adducit Do ctor sanctiis in pleri'i locis. Dicendum Q anima ha bet diffiniri per suum subiecti im. quia illud quod non habet esse completum in specie sed dependens, habet disii ni iter illud a quo dependet: R inde est in accidentia habtialisiniri per subiectum: ut patet. ν. metaph. sed nulla forma rei naturalis est quid copletu i spe,rapientemsi. n. speciei inuenit substatis compositi. Vnde oportet in quς libet forma definiatur per aliquid quod est extra estinita eius videlicet per totum subiectum i sed anima est sorma naturalis . emo Se. Ad primam rationem diabh dicen dum Φ subiectum accipitur dupliciter. Vno modo pix Prie. videlicet pro eo q-d per se subsistens dat stabilimε tum essendi alteri: et isto modo illud quod habet subiectis dicitur forma accidentalis. Alio modo accipitur subie pro omni eo, quod es sese ituum persectionis, stratie substantialis siue accidentalis: oc isto modo non oportet quod illud, quoa habet subiectum sit soritia acciden talis: re sie accipitur insposito. Ad fini die da in ala definitur per situ subiectu, non tanta st dii essentis eius, sed tanu per aliquid quod est eκtra estentia melius nO. n. dieitur definitio peradditamentum: nisi quia aliquid dieinirdiffiniri per additamentum dum aliquid diffinitur per
aliquid Minnis generis predicamentalis. Modo mans sessum est Φ forma, re maloia sunt eiusdem genreis. Vnde eum forma definitur per materiam non definitur peradditamentulia: nisi largo modo loquelido. Dubitat ut
secundo v trum inter formas naturale , sola anima ratiotialis sit per se subsissens. Arguitur primo φ non: conti a assumptum, quia illud, quod est per se subiistens est, hoe aliquid: sed anima rationalis non in hoe aliquid , sed est id quo aliquid est i ergo non est pn se subsistens. Diximiea. Id quod est in se subsistens habet propriam opera.
tionem Diae corporet sed anima rationalis eum non in
telligat nisi mediantibus phantasmatibus: no habet operatione in aliquam sint corpora ergo M. Praeterea. ar ςuitur
153쪽
Hur e5tra propositum. Stetit se habet Intelle lituum ad intelligibili ua se habet misti tu ad sensibilia: sed i meli riuum appreh dii intelligibilia sine corpore: ergo scit.
sitiuum apprehendit sensibilia sine eorpore. Tune sicili lud,quod habet operationem per se, cu per se subsistemianima rationan habet operationem per se sine coromorer ut probatum est. ergo est per se subsistens. ResponDo,dicendumst solum anima rationalis est per se subsi. seni: quod si e patet. quia solum ilhid dicitur per se subsis steris, quod linet propriam operationem sine corpore: sed solum anima rationalis est lauiusmodi:ergo Bee. Ad primum diem dum Q aliquid dicitur per se si ibsistens dupliciter. Vno modo subsistentia completa, tanqtiam aliquid eo inpletum in specierra isto modo anima no est per
se subsistens.' Alio modo dicitur aliquid per se subsistetis subsistemia incompletai re isto modo anima rationalis est per se ribsistens. unde ii 5 oportet in significit hoe aliquid, proprie accipiendo hoe aliquid. Ad se eundum dicendum si, licet operatio animae intellectius ut supra di est indigeat corpore obiectius vi supra dictum est
hi digeat corpore obiective: non tamen instrumentaliter
ergo Ne. Ad tertium dicendum simile es inter intellemna re sensum in hoc, Qv numquod ipsorii inest in poenita ad suum obi m:est mnendissimilein hoechien sus suscipit sensibilia eum quadam immutatione corporali,intellectus autem non, nisi sorte per accidens v n demtio non sequitur. Dubitatur tertio. Vtriim illud di. ea r habere vitam, quod habet per seipsum augmentu, α secrementum, re alimentum. Et videtur in non uiua Deo vitarpriissime alibuituri ut probat Philosoptius d decimo metaphylie. ec tamen in Deo non decremEtumne augmentum: ergo dee. In contrarium es Philosophus in litera. Dicendum in de eo, quod es habere vitam possumus loqui dii pliciteri uno modo in gener hilibu oceomiptibilibus. sicut hie Philosophus loaturer modum exempli: et isto modo habere vitam di irlud, qtiod per seipsum habet alimentum oce. alio mo do possumus loqui uniuersaliter θc absolutes sie aliquid dicitur habere vita, ex hoc ιν per se est aptum natum motieret Vrsi ipsum aut motu intelle filiali alit motu phys coire isto modoreedebat ratio dubq. Dubitatur quar. eo virum in uno oc eodem composito sint plures sordis substantiales secundum esseni iam distinctae . re arguitur ιν sic. Nam unius et eiusdem rei sunt plura praedicata sormalia 5c essentialiat ergo unitas 5c eiusdem rei sunt pilis
res sormae substantiales. patet consequentia: quia Praediis eata formalia sumi iura formis. Praeterea. aia in actus corporis: Ut patet per dissinitionem animaei sed materia prima no dicitur actu corpus nisi per aliquam formam ergo sequitur,in corpore animato est forma corporis oc ipsa antina: dc per consequens plures sormae. Practere corpore itas est forma, aqua materia nuquam potest denudari cui cone dii Doctorian. in secundo sententiarunt. ergo sequitur in in eodem est forma corpore itissec sorma specilio. I laterea omne mouens seipsum di Diditur in partem per se mouentem 5c partem per se mo/ am,ut patet ex oriatio physicorum. sed corpus anima. tum est mouens se ipsum : ergo diuiditur in partem perses novem . s. animam, et partem Persemotam. s. corpus
sed materia prima non potest esse para per semota tergo corpus quod est pars per se mota) est insorinanim alia
forma. Uraeterea. In corpore mi κto reperiuriir quatuor Minenta: ergo in eis reperiuntur formae substantiales eo/min. Et sic in eodcm corpore mixto reperinantur plures formae substantiales. Praeterea. In quolibet composito naturali est sorma totius et forma partis: sed forma totius
α forma partis sunt forniae realiter distin' secundum Doctorem suictum licit Albinus alius teneat ergo et
Praeterea. Abunore eodem no procidit nisi unu miselab anima procedunt diuersae operationes tergo eum sor ma sit principi u operationis, sequi vir in eorpore ani malo sunt diuersae form s. Prserea. Omne gelierans unitiocum generat sibi simile in specte: sed homo est generasvnhiocum homiliti mo generat aliquid sibi similei sed non potest generare sibi simile in spectri nisi produc do
formam substantialemr ergo homo generans producit formam substantialem: sed non potest producere ani insrationalem: ergo in homine generato erunt dux formae. Praeterea generatio hominis dicitur naturalis. ergo terminatur ad formam naturalem. Sed no terminatur ad anumam rationalem,alias generas naturale attingem essen/tiam eius. quod non solum est salsum, sed etiam heresesi. ergo in homine est una sorma, quae acquiritur per gene rationemr scalia,qi ix acquiritiar per ereationem. oc se idem ut supra. Praeterea. Quod uni est sib stamia nulli est accidens: ripam primo physeomm . sed sensitiuum in bruto est forma substantialis tergo sensititium in homine erit sorma substantialis. Disterea. Vbi remanentae videntia consequentia aliquam formam ibi es ipsa sorama: sed in mortuo remanti accidentia eonsequentia soromam eorpore itatis. s. figurae re quantitatis: ergo inmortuo remanet sorma corpore itatis. Qim ergo in mortuo sit forma eius: sequitiir in in eodem eo posito sint plures formae si ibstantiales. Responso dicendum dimissis va/ms opinionibus in primo degoietasone et i prima phi Si ia D. losophia perserit an dis diuersimode in impossibilὸ ist sane. de ut hic expresse Doctorian .eoneludit unius rei esse pili plural
res formae substantiales. Pro euitis deelaratione suppo--χυnitur unum. s. ν differentia inter sormam substantialem marum re accidentalem est haecis. Φ forma aecidentalis non LDotens actu simpliciter, sed ens actu tale, vel tantum, aut quantum: Vt puta magnum vel album vel aliquid hi ii iis modi, ut patet septimo metaphysici: sed sorina sobstan. tialis saetiens am simpliciter. eκ qua differεtia sequituralia, vides iret et, forma dicitur accidentalis, qlix adaei sit subiecto existenti in actu: sed forma substati talis non ad illi subiecto iam eκistenti in actii, sed in potentia tan tum. s. materiae primae. alio supposto, probatur conelii so tali ratione. quia si unius rei essent plures formae sub stantiales eonsequenter se habentes secudum prius et po/seriuι cvt voluerunt aduersaru sequeretiirq, prima taeerit ens actu simpliciteri ut patet per primam dissertitam: oc per eonsequen, omnes aliae sormae eonsequentes ad Denirent subiecto iam existenti in actis: Ac se accidentalia ter adii mirent, ut patet persecundam disserentiam: et fienon essent forins substantiales, sed aecidentales. quod est contra hypothesim. Praeterea. Omnes aliae formae eonsequentes primam non sacerent ens actis simplieiter, ea iam esset ens actu simpliciter per primam formam, sed sacerentens acti, se natim quid:& se essent in saccidε tales. ut patet per primam disserentiam. unde impossibile in unius rei esse plures formas substantiales. Per praedicta tollitur ratio Auice. hi libro sontis vitae. qui positit secudum ordinem generum oc specierum est ordo plurium sormarum substati alium in una re eadem re. vloutam in hoc indiuiduo esset una ibrina, perquam est ubnantia: θcalia, perquam est eo iis, o tertia, perquam est animatum eorpus, Oc se de alns. Sed secundum prae missa oportet dicere in una Oc eadem sorma substanti lis est, per quam hoc indiuiduli est substantiar re per quaest corpus: oc per quam est anima tueorpus,et sic deal in secundum tamen diuersos gradus persectionis eiusdem. Forma enim persectior dat materiae omne, quod dat sorma minus periectarct adhuc amplius. unde anima non
solum iacit esse si ibstantiam occorpus, quod etiam facitiorum lapidinsed etiam facit esse aiatum corpus. Non er
154쪽
es Intelligendu q, anima sit actus corporis quasi corarus sit cosi tutum per virum fomiam, quae facit eum esse comus: et anima superuenita es iaciat este vivum corpus, sed quia ab anima habet in sit corpus, et quod sit corpus vivum sed hoc,quod est me corpus, in imperfectias qua si materiale respectu vitae. & inde estisrecedente anima non remanet idem corpus speciei. Nam oculus occaro non dicuntur in mortuo nisi aequivoce, ut patet per Phi Iosophum in septimo metanhysice. recedente enim ani/ma succedit alia forma substantialis , quae dat aliud esse specificum, cum corruptio unius non sit sine generatio ne alterius. hinc omnia Doctor sanctas in prssenti lectione sor maliter . Ex hoe patet solutio ad duo argumenta primam principio dubia adducta. Ad tertium dicenducorporeitas potest dupliciter accipi. uno modo ut dicit formam corporei ratis distinctam a formis specificis Alio modo ut dicit gradum persectionis generi in coinsequentem formam geneticam quantum ad eius essentia praecedentem tamen gradum specificii persectionis riti Ldem larmae. primo modo materia potest denudari a corporeitate,licet non seciindo modo. Ad quartum diem dum*corpus animatum diuiditur in partem per se mouentem,quae est anima virtute tantum motiua eluc consideratat Oc in partem per se motam, quae est corpus cum anima secudum suum esse consue derata. Non est ergo in telligendum in anima sit pars per se movens secundum eius totum ambitu con*aerata: oc in corpus sit pars per se mora seclusa anim ut innuit Doctor sania. in prima parte. q. νε. Ad quintum dicendum,sormae elementorum sunt in mitato, non quidem sormaliteri sed virtuali. ter. De quo alias Iarius disputabitur. Ad se tum diem. dum in unius res esse plures formas sibstatiales potest intclligi dupliciter. uno modo Φ in uno sint plures forms virtualiter. oc sieno est inconueniens ponere pluralitate formarum. alio modo formaliter. et hoc dupliciter. uno i modo . tales formae sint realiter distincto alio modo . sim distinctae secudum rationem. ii secundo modo, se Et non est inconueniens. si primo modo, α hoc dupliciter vel loquendo de forma totius tantum, Vel de forma to/tius oc partis. Voco autem formam partis, quae est alto ra pars totius compositi: formam vero totius quae resub at eκ unione partis eum forma. si se do modo, sic etianon est inconueniens ponere pluralitatem formarum,ut Voluit argumentum.si primo modo est conueniens de
quo procedit quaestio dub i. Ad septimum dicendum
ab uno inquantum unum non procedit nisi unum lo/quendo in agentibus naturalibus: secus autem loquεdo in agentibus secundum voluntatem. sed ab uno quod est unum secundum essentiam, multiplex tamen secundum
virtutem quemadmodum est anima bene procedunt di ursa. Ad octauum dicendum in homo generat sibi simile non in eo in introducit formam substantialem, sed i quia disponit materiam ultima dispositione ad introdi ctionε sermae substantialia. s. animae rationalis, quae peribiam creationem infunditur. Nel tamen propter hoc sequitur u homo stimperfectius generans in asinus,qui in toto producit larmam substantialem per suam genravationem. quia multo nobilius est 5c persemus disponore materiam ad introductionem animerationalis, quam producere aliam quamcunque formam naturalem. Et
per hoc patet solii ad nonum. Ad decimum dicen. dum quod anima sensitiua est sorma substantialis in homine, non quidem secundum es tuam distincti ab anima rationali, sed secundum rationem tantum ut infra probabitur. Ad undecimum dicendum quod illa accis
dentia non remanent eadem numero in mortuo, quae
prius iaciunt in viliouia secunduin speciem tantum.
e sequitur in textu. Vniuersallier quidem diebimis quid in anima SextiyHie incipit Ierio
secunda eiusdem librit&1neom. mento Sancti toms.
ISiud est secundum capitulum primi tractatus: in quo
Philosophus manismado praedictam definitionein
ponit vitam conclusionem, ex qua infert unum coorollarium. Conclusio est ista, in anima est substanti μα quodquid est corporis animati potentia vitam haben iis hane conclusionem probat Philosophus duabus ra. ionibus.quam in prima est. Sicut est in artificialibus, ita est in naturalibus: sedi artificialibus, si dolabra esset eo pus naturale,sua forma esset substantia, re quodquidis ipsius dolabrs tergo in naturalibus forma est subsimia 5c quodquid est eius. cum ergo corpus animatum si tenanaturale,5c anima sit eius forma ut sit praeoncessum esse' sequitur tantum anima est subst5tia: oc quodquid est eorporis animati. Secunda ratio est. Sicut est in partibus animalistita in toto animali sed in partibus animalis ira estu, si oculus esset animal, oporteret Q visus esset anima oc stantia eius:ergo oportet in toto animali ita selia beat,sorma ei . s. anima siteliis substantia. Probatio maioris. quia si oculus esset animal, et ab eo remoueretur anima:non maneret oculus nisi xqtii uoci. Ex his G bus rationibus potest elici una talis ratio,videlicet. illud est substantia,& quodquid es,quo remoto non remanet id,nisi squi uocer sed remota anima n5 remanet animal,
nisi aequi uoce: ergo anima est substantia ecquodquid esteorporis animaii. Ex prsdictis inseri Philosophus unis
corollarium, vid licet Q cum anima sit actus totius cor
poris,& partes eius sim actus partium: re forma non se parent rab eo cuius est forma, necessario sequitur inaniuina non potest separati a Frpore: vel ipsa tota vel aliqus
partes eius. sinata est has e partes. Contra predictati conclusionem arguitur sic. Prius no habet notificari per posterius: sed forma artificialis, insit accidεtalis, et partes minis sint posteriores ipsa alii tria: ergo videtur m anima non conuenienter notificetur per se as artificines S partes corporis animati. Praeterea. Si forma dolaburemoueretur, no remanoet dolabrasqui uocet sed univo
rogo forma dolabri non est substantia, siue quod quia est rius. patet consequentia quia ut dictum est illud beas stantia,quo remoto non remanet illud nisi squilio .
Ad primum dicendum Q prius potes norificari P po, sterius quo ad nos ut dicit hie Doctor lanctus unde, quia se a accidentalis, cum si propinquior sei, si a qua
forma substantialis conuenietur notificatur per artificia Iem .et quia ex obietas et partibus ipsarum potentiaruit, deuenimus in eosn qnem ipsus animae, ideo etia ipsa anima nouficatur per partes eius. Ad secundiam dicem
dum in dolabra potest capi dupliciter. Vno modo absolute secundum lessarii sicialis res: Oc sic veriti est in serma eius non in lubstantia eius. Nio mo potest Gisgderari dirionaliter, ut puta, si dolabra esset corpus materiale dc sie isto modo sermarius esset substantia ius Contra textum dubitatur virum anima st substacla eorporis animati habentis vitam in potentia.Harguitur in non. quia id quod habet principium vitae, habet vitam in actu: sed corpus animatum nabet principium vi animam: ergo habet vitam in actu, Ac per consequla anima est substantia corporis animati haunus vitia in actu oc non in potentia. In contrarium arguitur per Philosophum in litera. Responsio dicendum,anima est sub santia corporis habenus vitam in potentia. Pro euii declaratione notandum primo in vita potessopi dupliciter. Vno modo pro esse viventis, seut dicimus in vitae
re viuintilaniata alio modo accipitur vita pro vitali
155쪽
sam. quo si luinar pali id potest habere vitam in Nitia dupliciteri uno mogo accipiendo vi in primo inodo. 6c lie illud,qin1d nondimi habet antinam,quod Matium tamen est habere, di itur habere vitam in potest, i alio inodo accipitur vita seeundo modo. &ue illo modo dicitur habere vitam in malia,quod habet prini λcipium vitae, scilicet animam, tamen non in aetii opera. vir peream. Notandum feeundo Q duplex est poten tia. Heli imme dictis concluditur.*iaedam enim est abiiciens ammam,qusdam non abiistens animam, s d operationestius. Notandum terito P dupi est potetitia.
Quaedam esseoniuncta actu, quae, scilicii stat subam Alia est distans ab actu,*iando scinere non actu perficiatur, preMrmam tamen de diroximo ista nata est perfici initias kipposim dicendum est animam esse si ibstanta corporis habentis vitam,potest intelligi dupliciter, vela ipsendo vitam secundo modo: re se concidi iurivrtino mos,& hoe dupliciteri vel imirendo demten. Hae itincta ami, vel cistate. si primo inbdo, se etiam concedituris secundo modo, se anima non est substan/tia corporis habentis vitam in pol Dia, sed in actu ut voluit argumentum dubii. ει quo patet sollitio etiam Sequitur in textu. Quonia autem ex meeliis &eJHie incipii Iecia tertia iniciem libiti Be ineommento Sancti Thomae.
I Stud est tertium capi H primi tractatus in quo Phu
losophus volens demonstrare praedi md finitio nem animae ponit tres conchisones. Quarum priama est quod anima est corporis viii dis a s fc sorma. quam eonclusonem probat Philosophus tali ratione. Illud quod in princi phim vivendi, steorporis viventis actus reforma: sed anima est principium vivendi in his,
quae vivunt remo anima est principium torporis vimen
iis actus ecforma. probatio medis. Nam illud perquod
differunt animata ab inanimatis in principium vi ict m animata disserant ab hianimatia in viii do, sed anima a dis mi ab inanimatis per animam t ergo anima est principium vivendi.quod i ut probandum. Contra hac rationem armivir sic. Qii xlibet fornici naturalis est
natura: sicut patet per Philosophum securido physi. sed
antina non est natura: ut dicit nis Philosophus, cum na/fura non moueatas contraria loca. an ma enim moueat
ad eontraria loca, ut inserinis patebit. ergo anima ii 5 informa oorporis viventis. t terea. oprii imperfectibile non potaese sine propria fornia i sed aliqua sunt vi. sentia sine anima, ut patre de corpore elestifc spirituatibus creatu inermiciem ut supra. Praeterea. Potentiae anim sunt principia vivendiret infra conredit Philosovhus.ec tantum non simi corporis viventis sorma: ei
maior probationis falsa. Ad pri imam dicendum in formam qnamlibete senatiuam potest intelligi dupliciter, uno modo se,.sit principium motus re quieti si re sevi xlibet sorma nauiralis est natura, alio modo in opereetur per modum natur a re se non quaelibet se a natu oliς est natura. Nam natura non mouet ad contraria loe Gadeterminat ir ad unum, anima vero mouet ad Geraria loca ut ad sensum patet. Vnde anima non dicitur matura secundo modo. Ad secundum dicendum . nul Ium corpus vivit sine anima formaluer&intrinsecticorvora autem coelesia non dicuntur vivere formaliter, sed orsitan essectitier quia molientur ab intellis ita. Ad terdiuendum dupleκ est principium vitesdi. Quod vim in primum principit in , de quo est hie ad propos..um. Aliud in inuicipium proximum, licet ergo poteno ita a limae sint principia vivendi immediata, eapiendo 'imere pro operatione vitalit anima tamen est principia, priminii, in his vi tute potensiae operantur. Meunda conclusio. nilim quatii sunt ibo si uiuendi. viiiis .cro intellecti im,ali iis pio sensum, si litus ohaolumiora Iem,alius per motum alimenti decrementi; augmenti. 'tis conclusio probatur tali ratione. Modus vivendi esus indum quem sumitur aliqitia gradus viii emi imi sed tantum sinit quatuor gradus vitientiunt: ergo sunt tantuquatuor modi vivendi, probatio minoris. Nam in qui busdam viventibus inuenitur tantum qumtium,de Omentum,et alimentum . . in plantis. In qilibusdam vero eum his invenlitu sensus sine moti librali,stut in animalibus imperfectis, ulterius vero in qilibutat inutilii in tus seeundum locum, scut in animalibus persectis, quae
mouentur motu progrestuo. In quibusdam vero eu his inuenitur intellectus. .m hominibus. Uantra hane cones usionem arguitur se. Quio si int genera operationum animae, ut Philosophus italia determinat, Ac si praeon cessitavi delicet vegetatiuum sensitiuuin, montium Fin loeum, appetitiuum,et intellectivum: emo quiam sint modi vivendi re non tantum qitatuor. I sterea Vbiei in inest phantasia, ibi est motus totalis: sed ii, antinalibus iniperiectis est phalasia saltem imperfecta,eem hi is si in
ergo in ipsis est inotus localis, per cons liens senosii. Oc moiua localis nori faciunt disiectos modos vitiendi. Ad primum dicendum nee ndo eonsequentia. qui . Philosophus non intendit divinguere hie modos vitietidi secunduin diuersa dinera operationum antinae: sed se eundum Gierses diis umentium. Vnde iam appeti. tiuum non iaciat di quam diuersitatem in gradibus vitiε cum, in ubi cum si sensias ibi se appetivis r seqititur in appetitiuum non constituat modum diuersim ab alias. Ad secundum diadum Q duplex est motus localis. qui' dam est impersectili, vides icit motus dilatatibnis aute5 strictionis,ocialis bene inuenitur in animalibus impersectis,alius est motus localis perfectus. se talis solum repe riturin animalibus persectis, qui quidem constititit in dum vivendi distinctum ab alης, non autε pri tis. Teotia eonchisio. Vmerabilia vivum, quae probatur tali ra. tione. In quibus no enim est unus prsdictoruqitatuor modortim vivendi, ita dicuntur vivere: sed omnia vegetabilia sunt huiusmodi. Omnia viii in habεt in seipsis poeientiam quandam,dc principium, quo sit scipiunt motu augmenti re decrementi:ergo sequitur in v greabilia vi. Dunt. Et non sollim vivunt ut dicit Doctor sanctus) duaugentur reserescunt, sed tandiu vitiunt, bdua possunt accipere nutri inlaum,per quod fit augmentum. Lx pro dicta Gelusione Philosophus insert primo in aralia tam imperfecta a et secta smiliteriet holes vivunt, sta in Oibus aialibus est aliquis modiis viii di, eu in eis sit selisus, praesertim sensus tactus,sine quo in eis n5 is vita. Secundo inseri Q, inter pressi s modos vivendi ille modus, qui in m augmen rude decrem tu est prius ordine naturs generati 5is,od'sieps. Naqn duo seselint m vnues ab altero separabile, re no ectitetis,illud,qd est separabile est prius: sed inter proictos modos viviai ille modus, qui sumitur fini principiti augmetiti et alimenti psit fetari abal is modis vitatisi, et n5 e conuerso: loquEdo in rebus naturalibus. Da ille modus vitiEdir tituri platii. singi salius modus no reperitur,emo ille modus est prius. Q
ea pWdicta diibuatur. Primo vituprs dicta definitio ais posset demonstrari,S arguo in non. sa Fh dest no potaemon sirari de eo,cidus est,ut p3 scdo posterio. sed defi/nitu, indieat Uiod qui desit emo definitio non potest de monstrari de eo, cuius est. t. de diis nito. l' terra. Ni illum medium demonstrationis potest demonstrari, tam medium non intret c5eliis nem: sed definitio est media demolistrationix: ergo nulla definitio potest dei non stra. xl. Praeterea. Nihil notitis competit definito qi iam sua definitio: sed demoti stratio procidit ex notioribus, non
156쪽
Ulums eundi naturam sed etiam cito ad nos,ergo M. Responsio. Dic dum P duplex eu definitio. quaedam materialis, quaedam formalis cri s spius di istum est Definitio materialis potest demonstrari a priori secundum naturam. oc econuerso,definitio formalis potest demonstrari per materialem tanquam a priori quo ad nos. quorisam autem definitio animae prima, quae demonstratur de anima per secundam eius definitionem. s. per hanc inest principium vivendidicit causam respecta secundς definitionis ideo illa demonstratio est a poste fori secunduvaturam, sed a priori quo ad nos. Manifestum est enim . anima non est actus resormam eo ιν est principium uiuendi, sed ex eo Q est forma, est principium vivendi. ἔκ quo sinitituro illa demonstratio dicitur demonstra. ho, quia est re non propter quid. de quo elarius videbi/i r in capitulo sequenti. Ad primum dicenduino definitio potest accipi dupliciteri uno modo inquantum do finitio est,resie non potest demonstrari de definito. alio Emodo potest sumi materialiter, loco videlicet, alicui passionis uic illo modo potest demonstrari de desilito Et per hoc patet solutio ad secundum. Ad teritum diem dum in aliquid notiori modo potest conuenire definito quoad nos sua definitio: α inter definitiones una potest esse notior altera. Dubitatur secunta virum anisina sit lora in toto oc tota in qualibet parte sui. et arguitur non. quia unumquod p recipitur in aliquo secunduli modum recipientes: sed modu3 corporis in quo animas scipitur est talis, videlicet. ubi est una pars. ibinoi est alia: ergo modus animae erit talis*via est una par esus non erit altera: dc sic non est tota in toto. Pr terea, Illa sorma, quae est in qualibet parte, habet denominare quamlibet partem, sicut quaelibet pars ignis est ignis: ci γγ si anima sit in qualibet parte corporis, quslibet par erit alat. qa est salsum. Praeterea. Proprie piissioni debet
corraderer priuasectibile: sed propriii pselubile, queor a
respondet animae est corpus organicum, Vt racsapradi ctis patet: in ergo quaelibet pars corporis non in organica, sequi uir in anima non sit in qualibet parte. Praete rea. Nihil potest destitui a sua propria operatione tergo si animasti unaquai parte corporis, sequitur pinqualibet parte corporis sint proprie eius operationes quod
est salsum. alias quaelibet pars intelligeret. Prs rea. Vbicun* est subiectum, ibi in propria passior sed proprie.
tates animae sunt eius potentiae: ergo ubicunqi est anima ibi sunt eius potentis. sed manifestum est,. potentis animae ii 5 sum in qualibet parte corporis: ergo nec ipsa aia. Praeterea. Si in qualibet parte eorporis esset tota: seque. retur'una parte abscissa corrumperetur tota animaria sequens est contra experientiamurgo Occ. In contrariuarguitur quia forma indivisibilis ubi est, tota eiu sed anima est in qualibet parte corporis, cum quaelibet pars corporis sit animata: ergo est tota in qualibet parte . quod autem sit tota in toto manifestum est quia propria persoctio est in proprio persectibili: sed eorpus est proprium
persectibile animae: ergo oce. Item anima est ubi opera. urised anima operatur in toto corpore, in qualibet varie eius: ereo octa Responsio. Dicendum*triplex est totalitas. viae licet totalitas quantitatiua,vilinea vel corpus, totalitas essentix. oc totalitas virtutis. Animam et messe totam in toto re totam in qualibet parte ius, po testintelligi tripliciter. Vno modo de toralitate quantitativa, ec sic anima nulli bi est: cum non non si quanta neque per se neque per accidens. praesertim loquendo de uni a. 'us in forma animalium persectorum. Alio modo potest intelligi toralitate utitutis: sie oc anima non est tota in qualibet parte corporis , cum non possit omnes
operationes etias exercere in qualibet parte. Tertio in
do potest intelligi de totalitate essentiae. sic anima est tmta in toto dc tota in qualibet parte. hoc est, quod communiter dicitur in anima in tota in qualibet pfine non lota. iii K Ad primum dicendum quod hoc quod vovi,
quo uerecipitur secundum modum te eniti potest
intelligi dupliciter, ut innuit Doctor furias in questionibus de anima. ubi ad unguem hanc materiam Aetarat. Vno modo Mundum ii iuram eius. Alio modo se indum capacitatem re pie uis. Vnum quodlmitem mcipitur in recipiente, secundo modo: no autem primo. Vnde non oportet quod anima habeatissam naturam
corporis v ubi est una pars eius ibi si alia Ad Din. dum dicendum quod dupleκ est serina: quaedam est inispoiecta,quae non quirit diuersitatem partium: oc talis time denominat quamlibet partem. alia est sorma pers Aa,qus requirit diuersitatem partium ob diuersas operation retralis non denominat omnes partes realiterini siserte denominative vel noetiue. Ad tertium dioiadaquq duplex est perfossibile ipsus animae. quoddam ea
principium: re ille debet esse organicum. pars autem linitus corporis est persectibile ipsius animae secundarium non aut Eprimariti. de ratio non sequitur. Ad quar tu dicata v licet anima no exerceat illibet eius opari εiqi boni tisi in desiluitura sua propria operatio loquia 30ima operatur medi tibiis suis potentiis; quani
aliqua requirunt partem determinatam corporis. V de augmentum bene concludebat quod anima non est
totaliter in qualibet parte clus..Et per hoc pate solutio
ad quintum. Ad ultimum dicenaum n gando seque lam. quia anima non est tota in toto totalitate quantitatium unde quando una pars abscinditur, anima non cinrumpitur quantum adessentia metua ,sed quantum a modum essendi,quem habuit in illa parati sei Sequitur textus. Vtrum autem ρ αγHAcentis .ctio quarta eiusdem libri in in commen- . ito Sancti Thomae.
ISiud est ultimum capitulum primi tract tus, in quo
Philosophus soluendo duas quaestiones ponit qua tuor conclusiones,m quibus inseri tria corollari Prima conclusio est. Partes animae, videlicet vegetai iuusensitiuum, motivum, oc appetitiuum non sunt separa
biles loco es subiecto. Haec conclusio probatur tali ra/tione. Ea, quae reperiuntur in eadem parte corporis non
sunt separabilia loco, α subiecto: sed praedictae pari
reperiuntur in eadem parte corporis 2 ergo non sui
separabiles oc loco oc subiecto. Probatio minoris. quia in parte decisa animalis i persecti remanet vita ocsensus:sed ubi est sensus, ibi est phalitasia, cum Phania sanon sit nisi motus iactus a sensuro ubi est phama sa, ibi est principium motivum t M ubicun* eu sensus, ibi est desiderium i eum ibi sit delectatio-tristitia. ergo
vegetatiuum, sensititium, oc extera. inueniuntur in via
parte corporis decisa. Ex praedictis inseri quod licet in
uno corpore animato imperfecto, sit anima Vna tan tum in aetii, tamen in eo sunt plures animκ in potentia,
quae per solam decisionem reduculur ad actum. de simi te de animalibus imperfectis. Contra pr dictam eon clusionem se primo arguitisti Visus,oc auditus sum partes animae: oc tamen sunt separati loco oc subiector em partes animae sunt separabiles labiecto, Praeterea. Plia
iasia est potentia organica in determinata parte corpo ris sit uata: ergo non ubicunq; reperitur sensitiuum reporitur phantalia. Ad primum dicendum quod dupli
ces sunt partes animae. quaedam sunt partiales t ecibis distinguuntur loco oc sobiecto , sicut sunt visus Ocauditus. Aliae sunt partes torales animae et de quibus est hie sermo. oc tales non distinguuntur loco, siue sit biecto. Ad secundum dicendum. dupleκ est phantasa. quadam est indetaminata oc imperfecta. oc talia
157쪽
non habet determinatam partem. de qua hic est sermo. alia est phantasia determinata, quae reperitur in animalitius quibusdam persectis: oc talis requirit determinateni
Parre, de qua procedebat argumentatio. Secunda con clii sio. Praedicti partes antinae sunt separabiles .i distinoratione. i. specie. hse conclusio probatur tali ratione.
quia Polentiae distinguuntur per actus, oc a s per obiectareum ratio cuius lim potetiae sumatur fecitndum or/dinem adactum. sed actus animae sunt diuersi fini spem ut infra patebiu ergo sequitur partes animae, videlicet
potentis sint separabiles, oc distin eis fecitdum rationem
speciei. Contra praedictam conclutionem sic primo araguitur. Quae cuni conueniunt uni tertio singillari realite conueniunt inter se realiterised potentiae realiter con/ueniunt ipsi anima cum eadem geli eratione cum ipsa generei Hurrergo potentiae conueniunt inter scire se non distinguuntur inter se sim rationem specificain. Praeterea. arguitur contra maiorem probationis,videlicet in pol Belae distinguuntur per alius. Nam persectibilia habet di/singui per sitas pe ictiones et perseistiones autem poten tiarum sunt habitus: ergo potentis distinguitiatur per habitus,oc non per actus. Prserea. Secuti dum communε regulam Philosophoru potentis distinguuntur per obiectar utilista patebit: ergo non distinguuntur per actus. Praeterea. Formae simplices seipsis diuersae simu , t patet quinto metaphysi. sea potentiae animae sunt formae sim plices:ergo seipsis distinguuntur re non per aetiis. P .eerea. Eadem sunt principia esseti diis distinguendi: sed aetiis non sunt principia essendi potentiariim: ergo non
sunt principia distinguendi. Ad primum diem dum
potentiae animae distinguuntur realiter non solum spectu licet sed essentialiter ab ipsa anima.&licet eadem genera
tione generentur cum anima, quia tamen Do eodem mo
do generantur ut anima, sed coco mirati uer ideo no op3q, sint eadem realiter. Ad secundum dicendum.licit Chabitus sintqusdam persectiones potentiariim secunduvationem propriam, eius tamen potesta non habet ordinem ad habitum, sed prius ad acti init ideo magis disti gulanti tr peractus Φ per habitum, ut insea clare declarahitur. Ad tertium dicendum in ad distinctionem obloctorum sequitur distinctio aetiium. unde dicere portitas distingui per obiecta est c5cedere eas distingiti per actus.
Et si dicatur unius potentiae simi diuersi actus: ergo non caiisat distinctionem potentiarum. Dicendum Unon
quaelibet distinctio aciniim facit distinctionem potentiarum. Ad quartum dicendum Q formae simplices sunt ii duplici disserentia Nam sunt quaedam , quae speciem tartiuntur ab aliquo, quod in eis est. tales seipsis distin guuntur, vel saltem per disserentias intrinsecas. Alis sunt fornix,quae speciem sortiuntur ab aliquo extrinseco, ad quod ordinem habent. α tales distingitutur non seipsis, nec per principia intrinseca, sed per extrinseca. Ad quin Deum dicendum in illa maior intestigenda est in his, quae
sortiuntur speciem ab extrinseco . Tertia concluso est. Vegetatiuum, sensititium, mortuum sectandum locum, appetitiuum, et intellectitium non dicunt in eodem composito diuersas animas se dum essentias disti lictas, sed dicunt diuersas partes potentiales eiusdem animae. haec
concluso elicitur sic, ut ex dictis probari potest. Unius Persei tibilis est tantum una propria oc substantialis perfectio, sed anima est propria, &Ωbstantialis persectio
corporis animati: ergo sequitur . in uno corpore animaeo non est nisi una anima, eo firmatur extra literam. Nauna anima,cum sit forma substantialis, dat esse simpliciter. si ergo in uno-eodem composito essent plures ani via essent ibi plura esse simpliciter, re per consequens it Iud compositum non esset unum sinpliciter, sed secvn.
dum quid. Attendendum est tamen standum Philoso. phum Φ pr sim in diuata diuersis nominat animas.
nam vegetatilium nominat animam vegeta uuam in vegetabilibus, sensitiuum animam sensitivam in animaliobus. Intellectilium autem intellectitiam in hominibus. Contra praedictam conclusionem sic primo arguitur rationibus doctoris sancti in de spiriti talibus creaturis. Idε non potest esse ab intrinseco&ab extrinseco: sed anima vegetativa est ab intrinseco, videlicet a virtute generatis in semine:& anima rationalis est ab eκtrinseco, scilicet a
creatore: ergo anima vegetati ita et anima rationalis non
sunt una anima in homine secundum substantias. Praeterea. Illud ,quod est substantia in aliquo, non potest esse accidens in alio: sed anima sensitiva in bruto est substantia,edira sit forma substantialis eius t ergo in homine est Rbstantia anima sensitiva, oc non potentiae animae. αsc idem quod prius. Praeterea. Anima senstitia in homine est nobiliorqi iam sit in brutor sed in bruto nominat sorinam substantialem. ergo&c. Praeterea. Idem n5 potest esse secundum substantiam corruptibile oc incor optibile: sed anima rationalis est incorruptibilis,et anima sensitiva est corruptibilis etiam in homine tergo in hoomine anima sensitiva re anima rationalis sunt diuersae animae. Ad primum dicendum in licet anima umeta sita re anima sensitiva in alus ab homine sint ab intri seco,tamen in homine, si secundum substantiam earum
considerentur,sunt ab extrinseco, quemadmodum an iomae rationalis. Ad secundum dicendum Q anima sensititia. etiam in homine,est substantia, non tamen distin eis ab anima rationali. oc per hoc patet solutio ad teritu. Ad quartum dicendum in anima sensitiva in homine duplaeiter potest con syderari. Vno modo quantum ad eius potentias ire se est corruptibilis. alio modo Φ tu ad eius essentiam .ec sic est incorruptibilis, sicut re anima rationalis. Et si dicatur. corruptibile re incorruptibile disserunt plus quam genere: si ergo anima sensitiva in homine sit incorruptibilis, re in bruto corruptibilis t sequitur et, brutum re homo differant plus quam genere. Dicendum in illa communis auctoritas intelligenda est in his,
quae persere proprie collotatur in genere. modo anima sensitiva non collocatur in genere proprie, cum si sorama partis. Vnde ratio non sequitur. Haec omnia Doctor sanctus ubi supra. Qii arta conclusio. Anima est actus
corporis organici,physici. Haec conclusio est prima dofinitio ipsius animae. quam Philosophus dem 5 strat per
secundam eis definitionem tali ratione. Duorum, quo
rum Virom dicimur aliquid operari illud, quod is primum est forma re amis, si secundum non est maius: sed anima est primum pricipium, quo dicimur operari tam anima qua corpore: ergo anima est actus corporis phyosci. Alinor probatur. quia anima est principium,quo vi
vimus,nutrimur,sentimiis,movemur sectandum locum,
ec intelligimus primo. haec est seeunda defitiitio animae. Contra hanc definitionem sic arguitur. Ista definitio noconuenit omni animae: ergo est inconueniens, probatio antecedentis. quia anima vegetatiua non est prinei pium quo intellisimus, aut quo sentimus: ergo&c. Praeterea.
Omnis delinitio datur per priora. quia partes definien tes sunt principia definivr sed ista non datur per priora,
cd in detur per operationes, quae sequuntur animam: erago Oce. Ad primum dicendum quod ista definitio potissime proprie datur de anima rationali, sed ex eonsoquenti re secundario datur de anima vegetativa oc sensi. tiua. unde sufficit quod ipsa tota conueniat animae ratio. Dali re secundum partem es is animabus. Et licet tota definitio debeat competere omni contento sub definito in uni uocis, haec tamen non requiritur in analogis. Ad
secundum dicendum quod illa ratio procedit de definitione qui ditatiua re proprie dicta. Ex prsdicta coclusione infert Philosophus tria corollaria. quorum primum ala se hit viro oc spm et no vi subiem et materia.
158쪽
secundum est.ala non in sine eorpore. quia in amiscorporis per praecedentem mi elusionem. Tertium eo. rollarium est,. ala est in eo ore,non in limesiique, sed in eo ore organico. ut ex dictis manifestim. Circa pisdicta dubitatur, utrum paries animalis imperiem deci. sae uiuant. oc arguitur quod non . quia, si ille partes deci. ω viuerti, in qu libet earum esset anima, tam anima sit principium inuendi. 5c per conliouens ante decisonem in toto fuissent plures animae.quoam eonira prsdictam
tertiam conclusonem. Praeterea. disie, eum ille animae non generentur de novo, sequentiarinanima esset parti,
bilis. consequens est salsum. editi si forma substantialis, ius esse consistit in indivisibili. Dicendum ad diibiu partes presim animalis vivunt. quia ubi nin est pricipium mouitum bi est anima , 5c po consequens vita. seo in animalium partibus est principium motituim, ut patet ad sensum. Ad primum diem dum-istae plures animae praeeximant in potentia in toto ante decisionem in potentia dico adbii propinqua , qtiae per viii eum actum decidentis ad actum reductitur. iasi tamen Ibi sunt
plures animae in actu formaliter. unde ratio nosequitur.
Ad seeundum dicendum.in partibiis illis non sunt dis uersae animae eκ hoc ιν una anima diuidis in plures anumas: sed ex hoemplures animae exilientes in i ita re duitur ad aetum per ipsam decisionem. sicut videmus inclementis. Nam in tota aqua est una forma stibilantialia aquae actu, sed dum una pars aquae extrahitur oc separatura toto , ibi sunt plures formae substantiales in actu reduetae per ipsam diuisionenti Sequitur in textu. potentiarum alitem animae &αγHic est seeundus tractatus secundi libri de ala D AEqiunt a lectio eiusdem libri, ocincommento Sancti Thomae.
-S TE est Meundus iraelatus istius secundi libri, in quo Philosophus deteraninat de partibus animae, postquam determinauit de anima quid est secundum eius essentiam, - reponit decem dc octo capitula. In primo capitulo determinat de diuisone potentiarum octi in principio. In secundo determinat de ordine et origine earundem. ibi mi taliter autem unumqtiodo Occxter. FIntertio rapitulo determinat de potentia vegeta uua Finqiiλd est principi si suarum operationum. ibi Quonis
pinu de aliquo. γ In quarto capit illo determinat de operationibus animae vegetatiuae re rarii obiectis. ibi cum autem .FIn quinto determinat de potentia sensitiva finsuam ritimiam: ostendedo quid in sensus ec qualiter sensus est potentia. ibi sinterminatis autem his., In sexto capitulo determinat de potentia senstiua per respe. m ad actum, ostendedo qualiter reducitur ad actum. ibi Diuidendum autem. γ In septi ino capitulo de sen/sibilibus in eommuni ponendo di in entiam inter sensi hilia per se re per accidens. ibi Dum autem secundum unum qiiodcp., In octauo Opimio de sensibilibus vitisus, videsinet de eotore, ostendendo quid est color, quid lumen, re quid diaphanti ibi Cuius quidem visus.γIn nono determinat decolore per respeeium ad diaph muri. ibi Est autem suscepti ininicoloris. γ In decimo de visibili auditus,vides iret de sono absolute. ibi Nun easii primum de sono. y In undecurio de sono finiinai dirus immutatur ab eo. ibi. Vacinam autem. γ In duo decimo determinat de voce, i est species soni ibi Voκ autem sonus quod. γ Interetio mode sensibi soli , ctus absoline. videlicet de odorabili. ibi in odore aut .FIn quartodecurio de odorabili secundum ab eo immutatur inactus. ibi ta autem olfactus. γ In quin
E stabile autem. FIn sextodecimo determinat de sensibili iactus,videlicet de tangibilitare. ibi Det Vibili autem dclinii. FIndecimo septimo determinat de diis inlata ctus oc gustus. ibi Dubitabilem autem vii νγ Dechno
octauo determinat de sensu fim se absolute. ibi Opori eautem uni erialiter. F In quo secim dum sententia in Do ctoris sancti terminatur iste liber secundus. In dirimo igi turea pitulo huius secundi tractatus ponit Philosophi a tres conclusiones. quanim prima est. Tantu sunt quin genera potentiarum animo videlicit vegetatiuiim: appetitiuum: sensitiuum: oc secundum loeum moliti uin sc iii tellectivum. Haec conclusio probatis elicii lue tali ratio
ne Philolaphi, quam deducit hie Doctor sanctus. Nam
tur ad actum, distinguuntur secundum diuisiones actusere operationi im: sed quaelibet operatio animi eu sit principium essendi, attribuit iret secundum aliquod esse: vesF ergo talis operatio attribuitur ei secundu este penitus materiale. se sumitur potentia vegetativa, vel attribuitorei sicundum esse immaterialeret hoe dupliciter, vel attribuitur ei se eundom in ipsa suscipit aliquod obiectum secun dum esse penitus immateriale, sic sumitur potetitia intes lectiva, vel smin dum essetnedium inter materialectim mat Hale,sie sumitur potentia sensitiva. Si seeundum: oc e dupliciter. ves potentia tendit in tale obiecti im secuis duminest primum in intentione, se sumitur potiata a pinpetiuiua, vel tendit ad ipsum secundum esse quod habet
in executione. sies limitur potentia motiva secundum to
eum. Aliter potust probari reclarius. Nam potentiis distinguuntur peractus,actus Vero per obiectar sed potem. ita quanto est uniuersalior tanto respicit obiectum se ndum rationem uniuersaliorem: ergo potentis an inis seu sintvniuersalesin distinguuntur secundum rationes obie et orum magis oc minus uniuersales. sed tales taliones seci habent in quintuplici disserentiar ergo quinin sunt gene ra potentiam. vltima si sumptio se dedi itur. Na omnis potentia, aut respicit obieetum, quod est tantum antis nix unitum, va respicit obiectum, quod non solum alae
munitum. s primu,sie est potentia vegetasua. Si stamee hoe dupliciter. υδ respieit idem obiectum secundum aptum natum est suscipi in ea seeundum riua similit dinem:aut secundum v, tendit in ipsum obieetum . si primum, hoe es dupliciter. vel respicit idem obiectum secidum in est susceptibile sine conditionibus materialibus. se est potentia intcllectiva. ves secundi minen susceptibilem coditionibus materialibus. si e sumitur polinia sensititia. Si scam. hoc es di ipse. ves sedit in idε obiectu instalis esse in initiione. sic sumitur portita appetativa. vclimesse,qa h3i executione. se sumitur milaia motiva Fm loeu. Ccitra pdicta coclus ε arguit sita sunt tin tres pus at x. Laia sensitu vegetarii λδc it llectiva. ergo im tres H sunt pol Mix. mi rex dicatur ptes alae. Pr crea. Sunt quatuor modi viii di to supradictis patet. ergo cum modi vivendi sumantur Fin operationes alae, sequitur Peruttili cliuor polriis. Praeterea. Aia intes leonia inter et eras sormas naturales magis assimilat Deoi sed i Deo estvna potentia, qtas est sua essentia. ergo in ala n5 erut plores potetitis. Disterea. Quanto virtus est altior, tanto est
magis unitarsed ala innalis est altior u aia vegetatium ergo eum in ala vegetatiua non sint quin Q genera potita .ὶ sequii in neo in ala imalectiua erunt quin in genera potentiani. Drstero. Prster proicias potentias in ala reperitur potinia obedient iis,ut p3 per Dotasan. in de potenti q. prim Mergo sectuitur Q sunt plura genera potinam Aquin . Pro re voluntas est qumaminia ais octamen non enumeratur hic ergo reta Pixterea illud, qaeest eommune omni enii n5 est pol ita aiae: sed appetiti est camune omni emi aga omne ens appetit sua persectio
159쪽
Ad primum didendum in duplices mites animae sunt..δε
quaedam sunt paries anims subiective, se tantu tres sunt partes animae. ut voluit argumentu. alis sunt partes po tenuales: de quibus est ad proposi in m. et sic sum quin p. Et si qus ratur, quare est,sunt quin in tantum geliera potentiarum animae:&-sinit tantum tres animata Dicendum fecitdiim Doctan. iii lectione,et diuersitas anima rum sumitur seci induin diuersitatem esse corporis animast sed latum est tripleκ esse quod inuenitur in vitietibus. Nam quodda est esse materiale. ec sic sumitur anima vonetaliua.aliud est e stipenitus immateriale. si e sum mirata intellectiva. aliud est medio modo se habens. sic sumitur anima sensitiva. unde tantiam sum tres paries animae. potentie vero distin uiatur se dum diuisionem a uec obiectorum. unde non in simile. Ad secundum De gat consequentiam. quia modi vinendi sumuntur secuti. dum diuersos gradus viventium, re non secundum opo
iali ratione.Si testin finiris ita est in sorinis,& per eonsequens in animalibus: sed i osterior figi ira, videllaei te tragonum, includit in se virtute prior ξ figuram. s. trigo. num: ergo ultima forma siιbstantialis includit in se vir tualiter formas priores, licit non formaliter. Εκ praedictis inseri Philosophus uniim corollarium cotra Inato nem, videlicet senon est ponenda una definitio animae
separata, quae non comieniat animabus panicii laribus
quia sis eu n5 debet poni una ratio communis figuras ab eis. eum ergo animae se habesit sicut figuri re si eui numeri non debet poni una definitio animae, qtiae separeo tur ab animabus. Circa predicta dubitatur. Utrum po/tentis an inis distinguantur per obiecta. Et videtur . noquia prius non det,et distingui per posterius, sed potitis econuerso: sed potentia est prior obiecto cum sit propin qui essentiae animae. ergo potentiae non debent distin gui per obiecta. Prsterea. I isserentia specifica sumitur rationes viis, fecitndum quassii miliatur genera potentia B per id, quod est intrinsecum rei eum si essentialis. vlpa xum. ut hie dicit docisan. formaliter. Ad tertium diem dum et anima intelle stiva magis assimilatur deo Φalis sernix naturales t quia potest pertingere ad nobiliorem finem re altiorem. s. ad beatitudinem Φ alis forins naturales.lidet non possit ad eam pertingere, insi var is re di Dersia operationiblis procedentibus a diuersis potent s. Ad quartum dieendum in exteris paribus, videlicet qnpotentiae ad aequalia se extiadunt, tune quanto virtus est altior,tanto magis est unita. seeus autem in si ad inaequalia se extisant. eum igitur anima intellectiva ad plura se extendat obiective oc ad altiora qua anima vegetativa, ideo ratio non sequitur. Ad quintum dicendu pro nuo potentia obediEtialis non distinguitur genere, aut spe et ea praedictis potem ist cum illa potentia, quae dicitur naturalis, possit dici obedi Et talis, diuersis tamen rationi hiis unde potentia intellectua fecitdum Q comparatur modisii mobiecitum naturale, dicitur naturalis potentia. M seeundum vero eo n*derauir inquatum potest cognitionem suscipere supernaturaliter insulam, dicitur potentia, obedientialis. Ad sextum dicendum voluntas c5prehenditur stib positia appetit tua. cum voluntas sit appetitus intellectilius. Ad ultimum diuendi in dupleκ
est appetitus, quidain est appetitus naturalis, et talis non constituit potentia animae, de quo procedebat argumentum. alius est appeisius animalis, qui sequitur forma ap. Prehensam a re exteriori. ec talis dicitur potentia animae unde argumentum laborabat in squi uoco. Secunda c5. clusio est. Φ appetitiam inest omnibus animalibus. Hae conclusionem probat Philolaphus duabus rationibus, quarum prima est. Nain Omnia animalia habent unum
sum ad minus .s tactu: sed cuicump inest sensus, inest desectatio oc tristula: de euicunm inest delectatio oc tristitia ei inest concupiscenti quae est appetitus delectabilis. Dergo de primo ad ultimum sequitur omnibus anima libus,quibus inest sensus tactus inest appetitus. Secunda ratio est. Omnia alimenta habent selisum alimenti, qui
dicitur sensus tactus: sed quibus ii Q inest sensus alimenti,his inest esuries oc si iis: sed ubicunm est estimes oc si iis, nil est delectivio: oc euicunm inest desectatio ei inest appetitiis. ergo in omnibus animalibus in appetitus. Circa hanc conclusionein conjderandum est secundum Philosophum in praedicta genera potentiarum scintilis quodammodo consequutur. Nam in quibusdam est Vegeta. tiuum tannim, ut in plantist in quibusdam vero cum vegetatiuo est sensitiuum-appetitiuum: sicut in omnibus animalibus. In quibusdam vero cum illis tribus est mo tiuum secundum locum. videlicet in animalibus perso
s. Quibusdam vero eum omnibus praedictis inest in trilini uuin, ut in hominibus. Tertia conclusio. Illa ai quae est ultima ordine generatu nis, includit virtute alias
animas priores. Hac conclusionE probat Philosophust et per I or. sed obiectum est quoddam extrinseelim mintenti x. ergo Occ. Dr terra. Contraria maxime a seinuicε distant. Vt patet. s. meta. ergo si potentiae distinguemur per distinctionem obiectorum, sequeretiir Φ cotraria n5 pertinerem ad eandem pollatam. eonsequens est contra Philosophis. q. meta.ergo oce. Prsterea. Homo, asinus,
lapis,oc similia inter se disseruiit: oc tamen pertinent ad eandem potentiam. s. intellectivam. ergo ut supra. Drsterea corruptibileWi corruptibile,plus, genere differsi: Octamen non causant distinctioni potentiarii. ergo ece. Pr erea. Opinatiuum re seientificum sunt distincts p tentis, ut expresse deducit Doe. san. in qstionibus de anima. re tamen non habent obiecta distincti in speciem ii se habessi sicut pei sectum oc imperfectum. ergo ctis.
Preterea Si distinctiones potentiarum attenderentur Firi diuisionem obiectorum,sequeret uvid obiectis no exist tibiis, potentis non distinguerentur inter sereonsequis est salsum. quia dato*ntillus sonus esset et nullus colori adhue potentia audiuuare visiva distingueremur inter se. ergo ecci Pr erra. potentia vi sua in homine de poten tia visiva in asino disserui specie. cuin ad distinctionein 'subiectorum sequatur disti limo accidentili. 5c tamen n5 habent diuersa oblactes viracp enim respicit colorὶ obie J ctive. ergo occ. Prsterea. Accidentia distinguini ir pereolrum subiecta: sed potentiae sunt aceidentia: ergo potentis distinguillitur per subiecta oc non per obiecta. l,sterea Intellestus re voluntas sunt potentis essentialiter distin . Osoc tamen non habent obiecta essentialiter distin , quia vertim , quod est obiactum intelle ebis, oc bonum, quod est obie in voluntatis, non differuntessentialiter sed ratione tantum. ergo ece. Responsio. dicendum ad dubium in potentias iustingui per eoriim obiecta potest intelligi dupliciter. Vno modo loquendo dedistinctio, ne numerali potentiarum, vel specifiea. si primo modo, sic potentis distinguuntur per eorum stibicina re no obiecta. si secundo modo, hoc est dupliciteri vel loquendo dea distinctione specifica obiectorum, vel dedistinctione se notea. si primo modo, sic etiam potenti, non disinguatur per obiecta. Si s indo modo, hoc est dupliciter. vel loquendo de distinctione generica secundum genus mintvrs, vel loquEdo de disiictionesin rone generitaeos o scibilitatis. D primo modo, sic Et potiatis no distingi iuturn obiem. Si scdo nisi, sic potetis pnt distingui st obiecta qa sie p3. Pol ita fini ronε eius ordinas ad aebh sed
micti ais distinguutur p obiectarergo oc ipse pociis. Probatio minoris . G obiectu coparai ad actu sicut pricipio, si sit actus mitiis passius: vel εt lietit finis si sit actus p
t iis actius: ergo disim cito actuu poctias sumit ab obi eris. Pro ampliori declaratione huius eo syd radis est in diuersitas aetuli potati edi quin modis fili docionem lan in Oionibus de veritate quissione. s. M. M.t
160쪽
vno modo fecitndum lartitudincin et debilitatem,sicut Eeredere re opinari. Secundo modo secundum velocita iem re tarditatem, ut currere re moueri.Tertio modo se. eundiim habitum re priuationem,ut quiescere re moue/ri. Quarto modo secundum comparationem ad contraria eiusdem generis: in videre album oc videre nigrum. Qii into modo secundum repugnantiam diuersorum generum,siciivvidere colorem: re audire sonum: resede similibus. Isto autem quito modo lotum diuersitas actuucausat diuersitatem potentiarum. Tunc ad solutiones. Ad primum dicendum: q, licet potentiae secundum esse praecedant ipsa obiecta, tamen obiecta inquatum habet intentionem-rationem mouendi praecedunt pollatas.
re isto modo ab eis suinitur distinctio potentiarum. Ad secundum dicendum: q, licet distinebo specifica forma riam, quae non habent dependentiam ad aliud sumatur ab intrinsecor tamen distinctio illarum sorinarum, quae in sua definitione dicunt ordinem ad aliquid sumitur ab Faliquo extrinseco. non tamen inquantum eκtrinsecum,
sed inquantum potest conformari ipsis. Ad tertiis quartum re quintum patet solutio eκ dictis. Ad sextum di γCendum in ratiocinatiuum,& opinatiuum sunt dux potentiae,quae continentur sub potentia intellectilia. veri notamen contingens, quod est obiectiim opinatiui, potest con*derari dupliciter. uno modo inquantum contino gens: α sic non pertinet ad ratiocinatiuum sue scientificum,citin ut sic de eo n5 possit haberi certa cognitio, sed pertinet ad opinatiuum . alio modo potest con syderari Contingens inquantum habet rationem entis intelligibi. lis,licet imperfectam. α isto modo pertinet ad scienti fi cum, sicut ratiocinativum. Vnde in prima parte Doct. san. ubi videtur innuere. opinatiuum rescientificiim distinguuntur propter hoc 7, contingens re necessarium
se habeant ut persectum re imperfectum, accipit contin/gens seeundo modo. sed in de veritate,ubi supra, accieit GPrimo modo cotinge .ubi videtur velle expresse quod opinatiuum rescientificum sunt diuersae potentiae . quia vi ibidem dicit habent diuersa obiecta secundum ratio nem cognoscibilis distinctam. de quo clarius videbitur quinto metaphyli.capitulo Potestas. Ad septimum dicendum Φ potentiae non distinguutur per actualem exissentiam obiectorum sed per habitudinem habitualem, quam habent ad ipsa. undelicet color &sonus no essent in rerum natura, tame visus haberet aliam habitudinem ad colorem,* auditus ad sonum. Ad octauum dicenis dum negando maiorem. immo potentia visua in omni hus animalibus est eiusdem species.&licet distinctiona, turalis actuum sumatur a distinctione subiectorum, non
tamen distinctio specifica.sicut albedo,qus est in parietere quae est in homine,sunt riusdem speciei, licet homo reparies disserant specie. Et per hoc patet solutio ad nonu. Ad decimum dicendum in distinctio formalis obiecto. rum secundum rationem sufficit ad distinctionem potentiarum immaterialium, quae se naturaliter eκtendunt ad omnia entia. unde, cum intelliectus re Voluntas exten/dant se ad omnia entia, susscit et, eorum obiecta distin. antur secundum rationem gnoscibilitatis. Sequitur textus Qitare autem unum quod qus mo
dum oce. γ Hie incipit Lectio sexta riusdem libri, si in commento Sancti Thomae. ISiud est secundum capitulo secundi tractatus in quo
Philosophus determinando potentiarum ordinem ponit tres conclusiones: quarum prima est. Potemtiae animae habent ordinem inter se. Haec conclusio pro. hatur tali ratione. Ubicunt non conuertitur subsisten/ds conseqtientia,ibi est ordo prioris re posterioris: sed inpotenms non conuertitur subsissendi consequenti Mergo
inter eas est ordo. Probatio minoris. quia ubicunt in uenitur intellectivum inueniuntur alis potentiae,non in
men econtra.similiter ubi inuenitur sensitiuum, ibi inuenitur vegetatiuum, oc non econuerso. similiter ubi inue nitur motivum secundum locum inuenitur appetitiuum
sensitivum,ae vegetatiuum, non tamen econtra. ergo in
praedictis potent is non conuertitur subsistendi eosequεtia. Contra hanceonclusionem scarguitur. iis iam simul cadui sub eadε diuisione, non habent ordine prioris,et posterioris cu 'ecies qcu cotineas sub silo gener: sed potentiae praedictae sunt huiusmodi,cum dividantur
inter se.ergo intereas est ordo. Praeterea. Si intereas es set ordo,sequeretur et, operatio unius haberet dependentiam ad operationem alterius:consequens est salsiim. erago occ. Praeterea. hi praecedetibus probatum est . ubi cuia in est sensitivi ina, ibi re appetitiuum re motivum socundum locum:& hic dicitur oppositum ergo Sc. Pro solutione istorum argumentorum aduertendum est . inter potentias potest assignari ordo dupliciter. Vno modo secutidum dependentia unius potentiae ab alia. Alio
inodo secundum ordinem obiectorum. primo modo attendit duplex ordo,videlicet ordo generationis,et ordo persectionis. ordine alite generationis vegetativa est pri/ma,sesititia,secuda,tertia appetitiua . quarta motiva finio m. vltima intellectiva. Ordine vero persectionis est ordo reuersus. Ordo vero potentiarum, secundum ordinem obiectorii in sumitur secundum uniuersaliorem ocpriorem ratione obiecti. sicut visus, qui respicit obiectu,qd reperituria i corporibus superioribus,* in serioribus pcedit auditum, qui respicit obiectu, qa solum reperii in istis inferioribus.& sie de similibus. Solutiones. Ad primum dicendum, Q licet species con syderatae fecitndum persectionem generis aequaliter contineantur sub genere tamen si con*derentur secundum esse earum,sic una es prior alia. ut patet in numeris re figuris. Ad secundum ninatur sequela,nisi fiat locutio de ordine potentiarum, qui sumitur secudum ordinem obiectorum, liscomniam san. in prima parte. q. rr. ar. 4. Ad tertium dicendum in superius Philosophus loquebatur de motu imis persecto secudum locum,hic vero loquitur de principio motivo progressui motus. Secunda conclusio. Prius determinandum est de potem is qiiamuiri ad earum quid ditatem,* de at is, quae consequuntur ipsas potentias. Haec conciliso probatur per Dotasan. in lectione. q uia omnis confusio in doctrinalibus scietiis est vitanda:sed si simul de potentus determinaretur quantum ad earii quidditatem,&de his,quae c5sequuntur,esset c5sula doctrina. ergo. . Tertia conclusio. Prius determinandis
est de obiectis reactibus poIentiarum,* de ipsis potentns. Haec conclusio probatur tali ratione.quia de prioribus prior est speculatio: sed obiecta poedun t actus, actus Vero potentias quantum ad intentionem re rationε mouendi ergo oce. Et si dicatur.Philosophus,prius deteraminauit de potentiis, Φ de obiectis. Dicendum. Φ licet Philosophus determinauerit in generali prius de potent s. vid licet diuisive tamen quando de eis determinae in speciali, prius determinat de obiectis. ut infra patebit
Circa praedictadubitatur primo. virum potentia animgrealiter distinguanir ab eius essenti et arguitur . rio. ga potentia materiae non distinguitur ab eius essentia. ergo a simili potentia animae non distinguitur ab eius essen. tia. Prsterea. Aug. io . de trinitate ait, P mens intellectisua re voluntas sunt sub una essentia alae. ergo B c. ROspondetur. Dicendii ad dubiu, Q, necesse est dicere aiam
scelus potentiam distingui realiter.quod sic patet. Nam pollaia re actus diuidat qalibet genus entis,sunt eius/dem generis:sed actus ais sunt de genere accidetis: ergo et eius poitiis.cu ergo essentia ais sit de genere fune i relinso essentia ais α eius potetis distimatur realiterialioquin