장음표시 사용
141쪽
Sequitur texsus. Prinspium autem quaestionis est apponere, quae maxime videmur inesse ipsi ct caetera. Primum capitulum primum primi iraeius hunis primi libri de anima comprehendit tertiam lectionem commenti Salilii Thomae.
INITO prooemio incipit tractatus qui di
iiditur iii tres paries principales fim. sunt tres libri de anima. In prima parte Philoso. phus determinat de anima secundum opunionem antiquorum. In seeunda secundum opinionem propriam quantum ad rationem cominu
nem ipsius animae. 5c hoe in secundo libro, qui incipit ibi. ix quidem a prioribus. γ In tertia vero, scilicet in tertio libro determinat de ea qirantum ad specialem Brationem intellectivae partis ibi. aiiod autem non sit sensus alius praeter quinque. γ Prima pars diuiditur in
tres tractatus . In primo tractato Philosophus recitat opinionem antivior im de anima quantum ad totam substantiam ipsius animae. In secundo autem ibi. Considerandi mi autem. γ reprobat opinionem eorundem. In tertio ibi. Quoniam autem cognoscere. γ recitat duas dubitationes de ipsa anima remouendo opiniones antiquorim de anima quantum ad eius partes. Prii iustra etatus, in quo recitat opiniones antiquorum philo. sophorum de anima quantum ad eius substantiam, contin . t tuta capitula. In primo capitulo opiniones illorum Philosophorum recitat, qui inuestigauerunt naturam animae per viam motus. In secundo capitulo ibi. ubcunque autem Frecitat opiniones illorum philosophorum, qui inuestigatamitit naturam animae ex parte coognitionis &sensus: oc ex parte utriusque. In tertio rapi, Ctulo ibi . Disseriant autem. Ponit disseremiam opunionum Philosophorum qui Luuii sunt de anima. Pii. mum rapitulum diuiditur in duas partes. In prima parare ponit eonclusionem , in secunda parte recitat quan/dam opinionem antiquorum philosophorum, qui vedictum est inuestigati erunt naturam animae ex parte motus. Conclusio talis est. Quod in uestigando naim ram animae primo oc principaliter oportet inquirere e quae sunt propria ipsius animae. H conclusio pro Batur tali ratione Philosophi quia accidentia propria maximam partem conserunt ad emnoscendum quoa uid est,ut patet in prooemio huius : ergo ad inlaestigamum naturam animae prius re principaliter est quaerere
ea, qtiae sunt propria eius. Ex qua conclusione insertur tale corollarium quod inuestigando naturam animae primo dc principaliter oportet considerare motum ocsensum: quia inter omnia, quae competunt animae, mois Meus ec sensus si in t maxime propria . quod ex hoc patet quia animatum ab inanimatis solum: oc maxime inter se differinit, videlicet permotum de sensum. Pro amopliori deelaratione notandum primo primo secundum
Philosophum quod antiqui Philosophi dicebant cra
nil potest mouere nisi inouetur. Cum ergo anima sumotiens eorpus dicebant animam esse de numero eorum, qox mouentur. Cuius opinionis radi κ, salsa est pro reo duo. Tum primo i quia si omnemonens mouerotiar, sequeretur quod esset procedere in infinitiim in mos idati set ut patet secundo metaphysicsα octauo phy scoriam. Tum secundo i quia id quod comimit alicui per Meldens non potest sibi conuenire semper, oc per consequos potest ab eo separari. Consyderandum se cotido quod Philosophus recitat in hoc capitulo qua, tuoro sotu corum, qui inuectigauerum iraturam asu ex parte motus. Prinna opinio est Democriti, qiii dicebat animam esse isnem, siue igneam i re quod anuma nil aliud esset quam at homi igniti figuram rotunodam habentes. Meunda est Leitcippi, qui dicebat ani/mam nil aliud esse quam corpus sphsrielim. Tertia est opinio Pythagoricorum: quidebam animam esse deci siones mouentes alia corpora. Quarta es opinio An Nagors, quam recitat hic Philosophus. qui dicebat anti
nam esse mouentem omnia. Consyderandum ultori iis quod Democritiis posuit athomos siue decisiones esse semen, siue principium totius naturae: quia con syoderabat quod duo sunt de ratione principii, videsicet simplicitas oc virtuositas, ut hie adducit Egidius. cum ergo at homi sint paruissimae quantitatis, S per consoquens simplicissimi t maxime motivi, dc per consoquens virtuosissimi. ideo dicebat . at homos esse princiis
pia omnium rerum . Dicebat ulterius illos, ex quibus componitur anima esse igneos, seu ignitos: tum primo, uia ignis est Meinentiam maxime activum: tum sectan o: quia ignis est calidus, in quo calido consistit vita hii mana. quia igitur videbat animam esse formam ma xime activam inter formas naturales i re esse princi pium viis, ideo dicebet at homos. ex quibus compo nitur anima, esse ignitos, vel igneos. Dicebat et iami Iolas athonios esse rotundae figurae t quia inter omnes fio guras rotunda figura , siue spherio est promptissima ad motum quantum ad omnes diuerentias positionis, qiis sunt sursum, deorsum, ante, retro, dextrum, re sinis
strum. quia igitur maxime anima mouet eorpus ad Om nem disserentia positionis, non aut aliae larinae natura
lorideo ditabat animam esse compositam eκ atho misvotundae figurae, siue sphsricae. Con derandum vi terius quod aliqua attribuuntur alicui dupliciter. Vno modo essentialiter. Alio modo per viam ass4milationis quando dicitur quod anima est ignis, aut ignita. Ignis non attribuitiar animae essentialiter, sed per viam assimilationis r quia omnes proprietates ignis post antap. propriari animaer re potissimae rationalit ut in si a pate bit. Contra praedictam conclusionem sic primo argui tur. Innata est nobis via a communioribus ad specia Iliora procedere primo physicorum. ergo male dicitur in eo usone quod inuectigando naturam animae pri
mo Oportet quaerere ea, quae conueniunt sibi maxime
secundum naturam, id est quae sunt sibi propria. Printerea. Id , quod est manifestum . non indiget inquisitio ner sed anima est manifestissima nobis r tam quilibet eκperiatur in se habere animam t ergo non in necessaria aliqua in uestigatio ipsius animae. Ad primum diem dum quod duplex est cognitio, sciliere confusa re dcto
minata. verum est quod loquendo de cognitione confimia innata est nobis via a communioribus ad speciali ra procedere, sadloquendo de cognitione distincta ocdeterminata, exordium accipimus a propins. Ad moindum dicendum quod licet anima sit nobis mantia
nissima quantum ad an est: est tamen dissicillima quati tum ad cognitionem quid est. Sequitur secundum capitulum ibi. icuncti a tem in cognoscendo γ Haec est L io qua in eiusdem libri de anima re in momento Saneti Thomae.
IST V D est secundum rapitulum primi tractatus.
in quo postquam Philosophus ina racedenti capi.tulo recitauit opiniones antiquorum Philosophirum de anima, qui inuestigauerunt naturam esus ex parte motus, hie consequenter recitat opinionem illorum
philosophorum,' inuectigauerum naturam animae
142쪽
eae parte eognitionis A selisus. primo ponendo id inruo conueniunt tales Philosophi. seeundo recitando uas opiniones diuersas. videlicet Empedoclis N Platonis. Consyderandii in autem primo quod onines it. li philosophi, qui inucsigaueiunt animam ex parte semsus et cognitionis eoueni ut in hocq, unanimiter dicebat esse principium, aut eκ princi phs omnium entium, sciliocet dicebant animam esse compositam ex principiis re
rum. vi de secundum quod Philosophi diu simode Im ti sunt de principiis oc de numero eorum , diuersimo de locriti sunt ei iam de ipsa anima. Vnde illi qui positorum Vnum principium tantum, positerum animam esse
compositam ex illo principio t qui vero posuerunt plu/xa principia, dicebant animam esse compositam ex plu/ribus principiis. Con*deradum es ulterius quod motivum illorum philosopliorum quare posterunt anima compositam ex omnibus principiis erat tale. quia anum a nata est cognoscere omnia videlicet intelligibilia per intellectium,& sensibilia per sensum: sed omnis cognitio tam intellebilia quam selisisua est ratione similitudinis. ex eo enim quod res e nita assimi latitu noscemisi cognitio, nisi enim similitudo rei visibilis euet in o .lo non posset viderii similiternis similitudo rei intelligi bilis susciperetur in intellectu, non posset fieri in talectio edm ergo anima non potest assimilari omnibus rebus ut ipsi dicebano nisi anima componatureri principiis
omnium rerum t ergo concludebant quod anima esset composita ex principiis omnium rerum . ut videlicet si terram intelligere componeretur ex terra,Wsic de simulibus. Con derandum est ulterius quod praedictum
motivum non valet. t uni primo, quia si anima componere r ex terra non intelligeret terram i quia intus exis
stens prohibet extraneum: tum secundo quia ad hoc fiat intellectio vel sensatio, sussicit assimilatio rei cogntitae ad cognoscentem quantum ad hoc quod spectes seu isimiliti ido rei eognitae suscipitur in cognoscente. non erogo necesse quod Iapis secundum suum esse materiale stinc culo in cognoscatur ab eo, sed siliscit quod si in eo secundum esse intentionale. Considerandum est vite rius quod Philosophus hie recitat duas opiniones primopales, videlicet Empedoclis re Platonis. opinio enim Empedociis erat quod anima esset composita ex qua titor elementis, oc ex concordiare discordia. sed Plato positit animam compostam esse ex quatuor aliis priamcipiis, secundum quod posuit alia principi videliciteκe em re diuerso, siue partibili, ct impartibili, secundoeκ idaeis, tertio ex numeris. Consyderandum est vite ritis pro declaratione opinionis Platonis secundum do..ctorem sanetum quod entia possunt tripliciter conside rari. Vno modo in se, o in propria naturi secundo mo do per re Dctum ad pricipium effectivum. tertio modo per respectum ad eos in communi in quo omnia entia conueniunt. Quantum ad primam cons yderationem
Plato posuit duo principia entium, scilieri idem, α di,
uersiim. Quantum vero ad secudam con syderationem posuit ieitium principium, scilicet ideas. Quanti imadtertiam con syderationem posuit numeros esse principia omnium rerum. Cons, derandum est ulterius secundueundem quod omnis longitudo componitur ex duo hus pii iustis compositis ex numero binario. latini do vom siue superficies e inponitur ex numero trinario cum in ludit tria puncta. alii tudo vero siue corpus componitur ex numero quaternari . Vnde quia dicebat res conio
Poni ex id xis. ideo dicebat ideam unitatis esse punctum reprimam longitudinem siue lineam esse ideam duali tatis , laimidinem vero siue stipe ei dicebat ese idea trinitatis, siue numeri trinarii. Altitudinem vero pri inam, siue corpus dicebat esti idem numeri quaterna.
E r a.dc quia quxlibet res sens bilis iis ludit punctum, latitudinem, longitudinem, re profunditatem, ideo dicebat quamlibet rem sensibilem compositam ex numeris, re vilitatibus. Consyderandum est ulterius quod ani/ma quaecunque cognoscit, aut cognoscit intellectit, aut scientia, aut opinione, aut sensu. intellectus Vero in lu/dit unitatem l quia est unius, scilicet med 3. scientia Voro in eludit dualitatem l quia est duorum,videlicet ipsius medii,et concitisonisi sed Ninio in ludit trinitatem: gaest ipsus med 3,oc ipsius coclusionis demon uratae siue sormidais. sensus vero Iesu diu numeru quaternariu: quia in sua operatione indiget corpore organimi sed omne corpus ut dictum es, includit numerum quaternarium Cum ergo ut dicit Plato anima cognoscat omnia per praedicta quatuor, ideo dieinat animam esse compotatam ex unitate, dualitate, trinitate , α quaternitate, si Me quaternario numero, ut assimilaretur omnibus riuus p cognoscibilibus. Consyderandum ultimo secundum
Philosophum in fine huius rapituli quod aliqui ain philosophi volentes inuestigare naturam animae ex parte utriusque, videsicet tam motus quam senses, dicebam
animam esse numerum mouentem seipsum . numerum
quidem , quia maxime cognoscitiua est . mouentem Voro inquia maxime moliua est inter omnes alias formas.
Sequitur tertium rapitulum ibi. Disserunt i EFHie incipii lectio quinta eiusdem libri, in commento Sancti Thomae.
IST V D est tertium capitulum primi tractatus . in
quo Philosephus recitat diueruiatem opinionum Philosophorum loquentium de anima. Ac primo recitat diuersitatem eorum quatum ad principiar mim. Differebant enim oc quantum ad substantiam principiorum,oc quantum ad nummam. quantum ad sub stantiam principiorum triplicito disserebant. nam qui dam posuerunt principia rerum esse corporalia, de quo riun numero fuit Empedocles, qui posuit quatuor et menta esse principia rerum re extera. Ain posueriintilinia principia esse spiritualia, siue immaterialiat ut Plato qui posuit ideas. Al' vero posuerunt illa principia esseram corporalia quam incorporaliar sciit Anaxagorasqiu posuit praeter paries similes aut dissimilest ipsum n. Qiectum. Disserebam etiam secundum numeris me quia quidam posuerunt unum principium. quidam plura oc extera. ut habitum est in primo physicorii me ad longum. Secundo recitat disserenuam prudictorum Philosephoriam quantum ad naturam animae. adducem. do nouem diuersas opiniones. Quartim prima est M. nocratis, qui dicebat animam esse igneam. Secunda est ipsius Democriti, qui dicebat animam esse composistam ex indivisibilibus corporibus dic athoniis. Tertia in Anaxagors dicentis animam esse intellectum sim plicem, immixtum, purum ec separatum. Quarta est,
quam Thales, adducit videlicet quod anima xstqusdam rubstantia per se motiva. Quinta est mogenis, qui diiscebat animam esse aerem. Sota est Heracliti, qui dicohat animam nil aliud esse quam vaporem. Septima ess, quam Alclineon adducit, sei licet anima nihil aliud est quam substantia incorporalis de natura coeli existens. Octaua in ipsius Hippi, qui dicebat animam esse aqu5. VIiuria est, quam adduxit Crixias, qui diuit animam esse saliguinem. Nullus autem Philosophonini posuit
animam esse terram solum propter eius materialitatem.
Ex pridictis infert Philosophus primo quod omites suis uolpu Philosophi nuciurum inhia quia inuestis
143쪽
mirerunt natiaram animae,aui per viam motus, aut per Aviam sensus, alit per viam ine porritatis, idcii perviae nisi oliis intellectivae. Infert secundo quod illi Phi. Iosephi eo modo quo locuti sent de princip is rerum: Iocuti sunt de natura ipsius animae considerantes animam esse principium reriim. Vnde qui posuerunt latum unuprincipium posueriint animam esse illud: qui veropo luerunt plurar posueriant animam plura. Consideran
dum est pro opulione prima quod quia ignis est eo usmaxime incorporeum subtileret primum inter eo orari deo illi philosophi dicebant animam esse ignem: ut propter incorporeitatem siue spiritualitatem intilligeret omnia: dc propter subtilitatem siue agilitatem: aut mobilitattem moueret sedc omnia. Siqiisratur utrum hoc verum sit quod ignis sit immaterialissimum corporum securi. dum rei veritatem. Dicendum distingitendo quia vel loquimur de corporibus elementaribus, vel loquimur de corporibus iuniuersali absidine. Si loquamur de r. Bporibus Henim tibiis: alit de corporibus mi κ iis, se ignis in materialia simum M spiritualissimum omnium eorporum: quod patet tam ex situ eius quam ex motu . Eκ situ enim nam illa, quae inferiori loco sutiantur sunt ma totali ora: ut patet de terra. cum ergo ignis sit locatus insuperiori loco inter omnia elementa r necesse est dicere
later omnia eorpora elementaria inter omnia mixta
si spiritualissimum re immaterialissimum. Idem patet
ex motu:quia quanto aliqua sunt magis materialia, tam to magis mouentur deorsuin, quanto vero minus mate malia, oc per consequens leuia magis mouentur sursum. Cui rgo inter omnia elementa ignis maxime moueat
sursim, dicendum est quod inter omnia elementa ignis es immaterialissimum. Si vero loquamur de moribus absolute.dicendum quod ignis non est maxime imma terialis aut incorporeus: sed corpus caeleste est magis spia rituale oc immaterialiust cuius ratio est quia ignis non Capit euiuscuncti activitatis fuerit nisi in Virtute corporis estis. Considerandum est ulterius pro seoinda optinnione quod Democritus consideras ex una parte quod antina esset maxime cognoscitiua oc maxime mouens, considerans vero ex altera parte quod omnia eoiissimu/tur eκ athoinis, tanquam ex princip is rerum et sed quia suntlotunde figursi re multum habiles ad motum. ideo dicebat animam esse compositam ex athoniis: ut cogno ceret omnia inquantum sunt principiat ocis moueret
omnia inquantum sunt rotunds figursoc spheries. Cosderadum ultimo pro opinione Anaxagors quoia quadruplex est eompositio. Quaedam est compotitio paratium quantitatiuarum. Alia est compositio, quae in em
clementis: sicut mixtum componitur ex elementis. Te
tia si copositio, quae est diuersis rebus materialibus at is ab elementis: stetit homo componitur ex cerebro, corinde re extera. Qitaria est eompositio in infriimento ori Dsanico oc potentia ius. ad remouendum primam com positionem Anaxagoras dicebat, re bene, intes lectinii Ese simplicim:ad remouendum vero secundam eompositionein ab anima, dicebat intcllectum esse immixtum. sed ad remouendam tertiam compositionem ab anima dicebat intellectum esse separatum. ad reni ouendam a te mliariam compositionein ab ea dicebat in lectum esse purum. Quia ergo non posuit differentiam inter animam oc intellectum i concludebat desinitive quod an Dina nil aliud est quam intellectus simplex, immixtus,
Sequitur Tra latus seeundus Husdent. Sequitur in textu. Considerandum antem&αγHxe est lectio sexta riusdem primi Iibri, ecm commento Sancti ThomsS T E est Meundus tractatus in quo Philisophus recitat opiniones Philosophorum, qui locuti sunt de anima tam re parte motus seκ parte cognitionis. qui quidem tractatus coun et octo capitula. In primo rapitulo adducit rationes conuenientes contra eos,qui dicebat uantinam per se moueri. In laeundo capitulo ponit rationes
speciales ad idem ad dueendo opinionem Platonis ibi. . uidam autem-maxime Sext. γ In tertio capitulo reprobat opinionem Platonis. ibi primum quidem igitur non benedicere.) In quarto capitulo reprobat opinionem illorum, qui dicebant animam esse armoniam
quandam ibi. Alia autem est opinio. γ In quinto capitulo remouet opinionem illorum,qui dicebam animam
per se moueri. ibi Rationabilibus alis oce. γ In sexto ea ulo reprobat opinionem illorum singulta ire, qui discebant animam esse numerum seipsum molientem. ibi.
Μultum autem ex his quae dieia sunt. γ In septimo eapitulo reprobat opiniones illorum q' dicebam anim sesse clementum,aut ex clementis. ibi Tribus autem modis traditis.γ In octauo et vltimo capitulo reprobat opinionem illorum, qui dicebaat animam esse in toto Vni Deila, oc per consequH-totum uniuersum esset anima. tun .ibi. Et in toto aut E quidam ipsam miseeri dicut.b In primo autem capitulo contra eos, qui dicebam ani main per semouoi, supponendo diuitionem motus in notum perse,dc motum per accidens adducit sex rationes conuenientes. Quarum prima est. Nani si anima per
se moveretia aut moueretur motu locali,aiit motu augumenti,et decrementi, aut motu alterationis. quia tantum
sunt quatuor species motus. sed nullum istorum es dieεdum: quia eum omnis motiis sit in loco, ut dicit textus sequemur quod ipsa anima esset in loco per se. quod est inconueniam. tum primor quia no habet ine per se. tum secundo: quia non est corpus ut infra patebiti sed actus
corporis. Secunda ratio talis est. Qiii equid naturaliter mouetur potest violenter moueri: et quicquid naturaliter quiescit: potest violenter quiescere. si ergo anima moueretur per se naturaliter et quiescereri posset moueri violtier, oc quiescere violenter. quod absurdum es t quia non M. Iuni sententiam proserentes, sed etiam fingere volentes motus violentos animae tribuere non possunt. Tertia ratio est. Si anima moueretur per se: moueretur sursum aut deorsum,aut ad medium. si sic: tune esset quoddam lementum, aut compositum ex clementis ut antiqui voluerunti sed consequis Al salsum: cum moueat corpus ad omnes disserenuas positionis. Consequentia pateti quia ignis aut mixtum,in quo praedominatur ignis,mouetur naturaliter sursum: terra deorsum: aqua,et aer ad mediu. tarta ratio talis est. Si anima moueret corpus eo quod ipsa mouetur ut antiqui dicebam eodem motu morae bitur eorpus sicut re ipsa animai de econtra, sed corpus mutat locumrergo re anima mutat locum,& per consequis transibit de corpore in corpus cum sit in corpore: ut ipsi dicebant siem aqua in vasei 5c per consequens erit resur rectita mortuorum animalium. Qitia dum anima dimittit eorpus in quo est, intrabit in aliud coi pus mortuum. oc si e corpus mortuum resurget. minia latio est. Iulud, quod mouetur per aliud, non mouetur per se: sed anima mouetur per accidens , scilicet a sensibilibus rogo non monetur per se. Vitiina ratio est. Nam,s anima secundum suam naturam moueret oc mouere turper se, sequeretur quod natura, siue substantia antoniae distam a seipsa:quia Ois motus facit distare id ,quod
mouetur ab eo a quo moueturi cum idem non ponites.
144쪽
h in ami5 inpotentia respectu iusdem simul resemes. ΣDro declaratione praeeedentium considerandum primo
hi liues liret antiqui Philosophi definirent animam uiabus vias, ut supra dixit Philosophiis 3 videlicet per motum Ac sim sum, Ac per incorporeum, siue immaterialit, temttamen Philosophus no prosequitur contra eos quaeum ad incorporeitatem: quia vera opinio est quod anitima est incorporea re immaterialiar potissime loquendo
de anima rationali, quae non educitur de potentia maioriae, neque utitur organo corporeo in sua operatione.
Venim tamen direre animam esse subtilissimum corpo/rum sal sum est. Considerandum secundo quod triplis cito aliquid dici uir moueri . s. post primo i per se secun/do,id est per alterum: oc per accidens. exemplum primi. Vt lapis mouetur per se prim6 deorium: pars lapillis mo aetur per se secundo idest per alterum: sed aecidesilia Iam dis mouentur per aiadens ad motum ipsi ullapidis. Et licet Philosoplius non enumeret nisi duos ni odos ipsius panoueri expresse, tamen Oinnes praedictos modos enim
merat subintelle , siue eomprehensitae. Consideran. dum tertio ui motu, potest accipi dupliciter. Vno mo. do communitur, scilicet ut se extendit ad omnem muta/ιionem tam instantaneam quam successitiam: re illo modo sex sunt species motus,qiis contin tur in his versibus videlicet. Auget diminuit corrumpit oc generatur. Attorat Oe mutat, si e peHora multa vagatur. Alio modo a cipitur motus proprie Oc physicet prout videlicet se e tendit ad moti ina, qui est cum trasmutatione naturali: oculo modo tantum sunt quatuor species motus, ut hic lo
qtimis Philosophus. nsiderandum ulterius quarto quod album potest considerari dupliciter. Vno modo in sensu composito, videlicet pro cio significam forma/li. albuiti enim de suo significato formali signifieat albe,
dinem, i non eo inpetit molieri per se. Alio modo accipitur insensu diuisol videlicet pro suo significato malo Griali: videlicet pro eo, quod est album . primo modo alobum mouetur per accidens. secundo mouetur per se. siderandum ultimo quod unicui in eo modo dompeiit molieri,quo competit sibi esse. illa ergo,qiix non habent esse per se, sed in alior non mouentur Iur se, sed per altorum: aut per accidens. cum ergo nulla forma naturalis
habeat elle per se, sed per alterum: nulla mouebitur per se, sed per alienim. Et licet anima unita corpori subsistat per se substantia in eompleta: non tamen per se subsistit subsistentia completa: ut infra patebit. Contra nonnulla d icta in textu sie arguitur. Antiqui Philosophi tribus
modis inuectigalierunt naturam animae. videlicet sensu, ira Otii,α incorporeo, ut in prscedenti capitulo adduxit
Philosophus. ergo insufficienter Philosophus prosequitur contra eos quacatum ad duos modos tantum. Priterea in tertio Oc quarto physi. dξm aliqd dr tripliciter moueri i ergo hic male dicitur quod tantu dupliciter aliquid Hmoti miri Praeterea. Philosophus in tertio physeorum de in quinto enumerat sex species motus: ergo hic insum cienter dicitur quatuor sunt motus. Praeterea. soli corpori debetur loci:srvi patet quarto physicorum: sed motus non est corpus remo motus non es in loco, repercosequει Philosophus male dicit in textu qu5d omnes motus sunt in loco. Drsterea. omne corpus per se potest moueri: sed omne album est corpus remo omne album per se potet moueri. quod est contra Philosophum in textu,
ubi dieit quod mouentur haeey scilicet album dc uicti
lurum,sed secundum accidens. Praeterea. coelum mouetur naturaliteri tamen non potest moueri violenterier
go Philosophus male dicit in texto quod,quicun* molientur naturaliter mouentur etiam violenter. Praeterea clum non potest quiescere naturaliter: S tamen move
tur naturaliteriergo maledicit Philosophus qu5d,qui quid mouetiarnatiua quiescit natura. Ad primum secta
dum Stertium patet solutio reditati Ad quarium diem dum quod motum esse in loco potest intelligi tripliciter. Primo modo considerando motum ex parte mora listet clarum in omnes motus sunt in loco, idest omne mobile, quod mouetur per aliquem motum est inloeo. Alio modo quantum ad modum mouendi i oc illo mo do etiam motus est in loco: ut clare patet de loci mutation augmtiatione,diminutione. de alteratione autem p3rsa i omni alteratione requiritur approximatio alteratis alterabile. qd non pol fieri sine loco. Tertio modotum ad motum in set oc sic antecedenter etiam es omnia motus in loco . i. omnis motus praesupponit motum lo/calem, qui est de loco ad loeum. Ad quintum dieinduin patet titutio ex diei si quia ibi arguitura sensu diuiso
ad sensum compositum: N per consequens ibi commit litur sollacia compositionis. Ad sextum dicendu quia duplin es motus. quidani est,qui habet quietem sibi op sitam: si test motus corporum simplicium, aut mixtorum eomaptibilitam.alius est motus,qui no habet quistem sibi oppositam: ut est motus corporum coelestum. quicquid enim mouetui' naturaliter, primo modo dicto potest moueri violenterinon autem secundo modo.
de ratio laborabat in aequi uoco. Et per hoe patellat tio ad septimum. Sequitur intextu. idam autem mouere. FHaec es lectio septima eiusdem libri, cita commento Sancti Thoms.
Istud est secundum capitulum huius se di tractatus,
in quo Philosophus adducit opinionem Democii ii in speciali reprobando eam duabus rationibus. fionaliter adducendo opinionem trimembrem Platonis. Dicebat enim Democritus-anima componebatur mathonais, qui semper mouenturi et quod moueret corpus eo modo, quo mouetur: sic describti animam quod antima est, quae mouet corpus continue mota. cuius per sua
fio erat talis. Sicut se habet argentum vivum ad statua naideae Alinertiae ita se habet anima ad corpus: sed argen eum vivum quad lin* mouebatur mouebat illam sta
tuam: ergo anima quandocun mouetur mouet eo uscum No ip sa anima coponatur eκ athom is semper mobilibus dicebat animam semper mouere corpus. Considerandum autem est quod praedictam opinionεν --hai Philosophus duabus rationibus: quarum prima est. Eadem natura est principium mouem l oc qui inendi est
tua: sed animal Piquado qui scit ut patet ad sen sum
ergo id quod erit principium quietis animalis erit prin/cipium mouendused anima cum semper secundum Democritum moueatur non potast esse principiti m quietis ipsitas animalis: ergo non erit principium mouendi. Si dicatur quod animal nunquam quiesci . sed semper m
uetur saltem motu alterationis. ergo ratio nulla. Dicti . dum quod Democritus loquebatur de motu loeali: et node motu alterationis solum. Vnde licet ratio non simpliciter concludati concludit tamen contra Democritum. Licet enim verum sit quod omne animal sit in continuo motu: uniuersaliter loquendo de motiuramen non est in continuo motu localit ut voluit Democritus. Secunda ratio est. Animal mouetur per Voluntatem et appetitum ergo sequitur quod corpus animalis sue animal no mouetur ab anima secundum se considerata. Considerano
duin est viterius quod Philosophus in textu adducit tres opiniones Platonis de anima secundum triplicem eius considerationem. Prima opinio iniquod anima est, quevnitur corpori re mouet illud. Secunda opinio est: quoa anima est quoddam compositum ex numeris armoniacis.Tertia opinio estinanima ε aspeetias rectus reflexu
in duos circulos, quorum una diuiditur i septῆ circulos. Considerauu
145쪽
Considerauit enim Plato crν anima potest tripliciter e5. Asderari. Vno modo ut est forma corporis: et isto modo dicebat animam viii ricorpori: Odipsum inouere. Alio modo potest co siderari anima per respectu ad sua prino cipiaret sic dicebat animam esse compositam ex rium e vis siue eκ consonantiis Tertio modo potest considera. ri clitaritum ad eius operationes ec motum, et isto modo dicebat animam esse aspectum re bimocc. Considera. dum est ulteritis in si opinio Platonis consideretur secundum sonum verboriim: sic veritatem no haberet: ut ossEdit infra Philosophiis. Sedsi consideretur quantum ad sententiam verborum: per viam. s. cuiusdam similiti id i-nis: se habet veritate. Manifestu est enim in anima unita corpori per se non mouet ipsum corpus: sed mediatibus tantum suis potentiis. Sicut etiam in numeris,primo re peritur consonantiare proportio: ita re in uia: aia enim habet similitudinE ad numeros armoniacos: quia reperitur maxima proportio minas ad corpus oc partium cor nporis inter se ut debite eκerceat suas operationes. Μani γfestum est etiam . in anima consi deratur a spe bis direὰ eius ocreflexus per modum circuli,qui quidem circulus diuiditur in duos circulos,quorum ultimus diuiditur in septem similitudinarie loquendo. Vnde intellei bis re, de intelli mi sui ina obiectum:qus intellectio potest dici intellectus directus t Oc intelligendo suum obiectum etiam resectitur supra seipsum per modum circuli. qui quidem intellectus circulus,i. intellectio diuidituri duos circulos in duos diuersos modos intelligendi. alio.n .mo intel adit materialia: ec alio modo spiritualia. Vltimus vero circulus .Lintellectio,qua intelligit materialia diuiditur
in septem circulos. i. in septem intellectiones secudum se, plena gradus corporis materialium, quae quidem co po/ra sunt elementa mi Ma imperfecta, ut impressiones me/theologicae:mixta persecta inanimata, vegetabilia: sensitiva: in otiua secuncsum locum:&intellectiva. i.
. Sequitur Urimum quidem igitur. γ Hic incipit
ΙS T V D est teritu capitulum praesentis tramtu , in
quo posi* Philosophus adduxit opiniones platQ
nisi ponit quatuor conclusiones contra prςdicta opinionem,secundum q Plato in sua opinione quatuor A. firmauit. Dicebat enim animam eueaspe iam rectum, id est magnitudinem continuam. Dicebat ulterius ani/mam esse magnitudinem circularem. Tertio dicebat ani mam esse magnitudinem motam. Quarto dicebat ches set unita corpori. Lx quibus omnibus Hicitur definitio animae secundum Platonem: videlicet ch anima est aspe/
ctus rectus . i. magnitudo corpori unitar ex numeris ara
moniacis composita esseκa in circii ludiuisum in duos circulos:quorum unus diuiditur i teptem circulos,ut dictum est. Quia ergo Plato dicebat animam esse magnitudinem,ideo Philosophus primo ponit unam conclusionem coiitrariam,Vid licet in Miima non est magnitudo. Quam quidem conclusionem probat tribus rationibus quae magis respiciunt Verba Platonis Φ intentione eius.
Quarum prima est Talis est intellectus qualia sunt intel Iigibilia, tam potentiae specificentur per obiecta, sed intelligibilia intes lecta ab intellectu non sunt continua,
ut magnitudo, sed magis consequeter se habentia,ut nu/meri i ergo intellectus non est continuus ut magnitudo, ecpre consequens non est magnitudo. Secunda ratio dii intellectus esset magnitudo intelligens aliquod intest j. sibile:aut talis magnitudo intelligeret intelligibile secuti. dum partem quantitatiuamraut secundum punctum:applicando se, videlicet ad intelligibile secundum partem suisibilem ut parum punctualem: non secudum paratem piamstualem e quia puncta sunt infitilia In magnihi-dine continua,qiis nequaquam est pertransire:nec secundum partem quantitatiuam alit diuisibilem, quia infini oes intellectias intelligeret idem, quod est incontientem. Tertia ratio est. Impossibile est in indivisibile intelligaturn diuisibile vel diuisibile a id iiii sibile. Si ergo ala esset magnitudo coposita eκ indivisibilibus,siensi posset intellitigere diuisibilia, siue materialia. Si vero eet composita eκ diuisibili biis non posset intelligere indivisibilia siue im
materialia,qtiorum utrunm est cotra Platonem, qui po
fuit intellectum posse intelligere tam materialia Φ immararialia. Sed con syderadum est in praedicts rationes sunt
magis contra verba Platonis,& non contra sententiam
aut intentionem eius. Quado enim Plato dicit animam Nota besse magnitudinem, loquitur figurative siue metaphori Aristotaee ad sim litudinem magnitudins cotinuis corporis eontra Iesus. No enim dicebat animam esse magnitudinem cor verba isporalem. Quando ipsae ut hic dicit Philosophus dicat isi Plato
ipsam animam esse unitam re coniunctam corpori, sed nicio didicebat animam esse magnitudinem virtutis, quae quidem agnitudo attenditur sectandum persectionem essentiae re operationis ipsi iis anim se adsimilitudinem vidi est corporis coelestis,quia sicut in magnitudine attendio tur maxima continuitas persectio re proportio mobilis ad movens, ita in magnitudine virtuali ipsius animae.i. in operatione sua aueditur maxima persectio re proportio,qus attenditi irinter intelligibile et ipsum intellectum eeκ Mo patet ipsi aliquis probabiliter vellet soluere rationes Philosophi non oporteret nisi negare suppositum, -- . videlicet Plato non posuit animam esse magnitudine . corporalem continuam. Considerandum tamen est in quidam doctorum hie dicunt QPIato,cum esset doctor veritatis,non debebat tradere suam scientiam sub vel
minibus metaphoricis, clim veritas non qiraerat anguolum. Vnde Plato non solum erat reprehensibilis a Pliblosopho, ut ipse dicit quantum ad vitentionem ipsius. sed etiam quantum ad sonum verborum. Sed hoc esset dicere Φ theologia sacra qus est scientia maioris veritatis 4 philosophia naturalis esset reprehensibilis. Traditur enim sub velaminibus metaphoricis, ideo non male se cit Plato tradendo suam seientiam sub metaphoricis locutioitibus, tum primo quia intellectus etiam hullismodi inquirendo veritatem habilitatur, tum sectindo quia . aemuli superbi non ita cito possent peruenire in cognitio . IDem veritatis. Secunda conclusio quae tangitur in si , Necessarium autem dcc. , Ut in anima non est cir olus, qiis conclusio probatur rationibus duabiis Philota '. viii. quarum prima est. Nam si intellectinesset circulus, ' si uecirculatio, sequeretur Φ operatio,quae dicitur intesti gere esset circuiatio, ni circulatio si actus ipsius magnitudinis circularis. conseqtiens est salsum .ergo&c. Falsistas consequentis sic patet. Nam si operatio ipsius intellectus esset circulatio, smiteretur in operatio esset perpetua re semper dii rareu sed operatio intellectus no semper duora cum habeat finem:ergo non est circularis. Probatio minoris, quia omnis operatio intellectus aut est practica aut speculatiua, sed operatio practica terminatur ad aliis quem terminum .s ad finem: quia habito fine cessat oporatio practica,cum finis se habeat in practicis,sicut primcipium in demonstrabilibus,Vt patet. a. Phy.oc. r. Eihi. Similiter operatio speculatiua terminatur ad aliqite teraminum, videlicet ad principium demonstrationis. quo habito cessat omnis operatio itellectus speculariu quialtam syllogismiis demonstrativus Φ medium eius,quod est definitio, dicitur terminus. Secunda ratio est. Si operatio siue intelligentia ipsius animae esset circulatio, sequere tut*Vnum et idem multotiens intelligereturi conseques est supernuum. ergo id eA quo sequitiir. Probatio sequela
quia in circulatione fit ingressus ab eodem pucio, ad idES. Τho. supcia. I iiij punctu
146쪽
punctum multotiens immo infinii es: stante eius per . stultate. Pro declaratione praecedit iii meonsidorandi imest primo secitndum Egidiis Q in circulo non est aliquod punctiim in actu,sed solum in potentia. Eadem ergo ra.
ne qua motus circularis terminaretur in uno punctor terminaretur in quolibet, aut ergo ille motus terminabi
tur In quolibet punctoi aut nunquam inci Ficit quia im. possibile est in idem motus in eodem puncio termineturre incipiati aut ergo non incipiet in aliquo punctor aut non finietur in aliquo punctor ec sic semper durabiti Caergo ad sensum patet. motus circularis incipit esse: a. tur tamen Q motus circularis est perpetus durationis fili
Philosophui unde si intellectiis mei cimilatio, esset in peius durationis. Considerandu secundo prima operatio intellectiis, seeundum Philosophum hie quae dies. tur simplicium intelligentia. terminatur ad delinitionεqus dicitur ratio dicens quod quid erat esse. Secunda ve in operatio intellectus,qua apprehendit propositiono, I terminatur ad syllogismum siue ad medium syllogismi quod quidem medium tuam ratio dieituri quia virtutem habet probandi conclusionem. Similiter syllogismus dicitur ratior vilite dicit Philophus. Vnde consumimus dicere et, hi, qui in disputationibus iaciunt sortes syllogismos et eis ces: dicimus quod faciunt efficaces rationes.
Consideradum est ulterius Q pudi' diis rationes Philosophi probabiliter loquendo non concludunt contra Platonem: sed falsiim supponunt. Non enim posuit Plato in operatio intellectus mei motus circularis,qui est suo per magnitudine quantitativa aut dimensium sed similitudinarie dicebat eam esse cireularem fiuidata super ina. gnitudinem virtutis: ut declaratum est. Unde non sequitur . si operatio itellectus esset talis circulatio inesset perpetua. Et dato in ta operatio practi ea Φ spe lauua non sit perpetua re eontinua, non tamen propter hoc sequi tur quin operatio intelleitis possit continuari, quia intel Gligendo finem unius, potest intelligere finem alterius: ocpostquam intellexit principitim unius potest intelligere
principii in alterius. Ne pinconueniens videtur, P ut secunda ratio voluit unum multotiens ab eodem iniel lectu intestigaturi non secundum eandem rationem : sed diuersis rationibus. Tertia confuso quae tangitur. ibi. Adhue aui ε oce. γ est in intellectus non est motus: qua concluso probatur duabus rationibus. Quarum primuin illud,quod si imitatur magis quieti Φ motui non de hei dici motus t sed intellectus quantiam ad eius utrano Operationem, magis assimilatur quietiu motui:ergo non eri motus. Secunda ratio est talis. Beatitudo consistii in operatione naturali ipsius intellectiis: sed motus non est operatio naturalis ipsius intellectus, eum non sit de sub stantia eius. ergo intellectus non est motus. Pro declaratione huitis conchasionis consideradum est primo Q in.
tellitia siue operatio intellectus nostri assimilatur quie Hii: quia Fin perlectissimam operationem intellectust ansetna fit sciens oc prudens. Sed anima sedendo quiescendo fit prudens oc scietis per Philosophum septimo ph sicorum, o operatio ipsius animi, quae dicitur intestis gεtia magis assimilatur quieti Φ motui: quia syllogiseno vel medio habito eessat operatio intelle s. ergo ae et . Considerandum feeundo in duplex est beatitudo. Un. creata: quam solus deus habet. Alia est errata: oc illa est duplex,qtiaedam es perfecta, qui videlicit expectatur in oria, ad quam Philolaphi naturales peruenire non potuerunt. Alia est beatitudo imperiecia,qus in hac vita ex Puris naturalibus acquiri potis, de qua Philosophi locuti sunt. Et illa est duplex. nam quaedam in praetior alia est eontemplativa. Praetica eo simian suprema operatione prudenti Contemplativa vero eonsistit in suprema operatione sapientis. Εκ quo patet in quelibet beatitudo
siue felicitas,de qua loeuti sunt Philosopia se dum mistem Philosophi in prisenu passineonsssit in operasone
intcllectus quod est contra nonnullos ali ratio Philosophi nullius esset caci se Considerandum est ulterius in aliquid dieitur naturale tripliciter Uno modo i quia i est
sibi a naturati. a natillitate. Alio modo:quia est cle natu ra. i. de substatia siue essentia eius. Tertio modo,quia eo petit sibi secundum naturam . i. secundum principia naturalia, beatitudo autem n5 dicitur esse naturalis animae primo modo,quia ut se sibi conueniret a natiuitate eius
nem etiam est sibi naturalis fecitndo modo, videlicet st de substantia siue deessentia eius. Sed naturalis est anum x tertio modo, quia ipsa anima rationalis per princi pia sua naturalia potest pertigere ad beatitudinem supra
dictam,de qua lociis sunt Philosophi. Consideriidum
est ulterius Q, Plato scidum senum verborum suae opibnionis habet direre in operatio animo quae dicitur in tus seeudum ipsum, si praeter aut extra naturam eius,gadiectat animam esse compositam ex unitatibus rem Mineris, ut verba eius sonant: sed unitas n5 habet positio. nem in eontinuo, motus vero quilibet requirit magnitu dinem aliquam compositam eκ partibus positionElia bentibus in continuo,ut patuit in praedicamentis: ergo motus, secundum in verba Platonis sonant, no compotitanimae secundum sua principia naturali arre pereo sequens praeter naturam. Sed pro in thione Platonis resustentatione opinionis Husdem eonsiderandum est vitit musis motus non solum fecitndum Platonem,sed etiaseeundum Philosophum .ii. metNhysi. potest considorari dupliciter. Vno modo phylaeesue naniraliter ut est actus imperfectus aliculus existentis in potentia seeundum ιδ huiusmodi. Alio modo capitur motus metaphysice ut est actus persectus ali ius eκ istεtis in actu. Primo modo motus dicit imperfectionemr5c eo petit rebus cor poralibus, qui solum nabet fieri supra aliqua magnitudine corpor LSed secundo modo i motus dicit perseetio nem, bc sie non solum competit rebus corporalibus: sed etia ipsi deo. Et isto modo veste, mestigere,desiderare, aptae,dicuntur motus. Et isto ultimo modo locutus est, quando dicebat operationem animae esse motum recte dieis. Et per hoe patet solutio ptabiliter ad viranque rationes Philosophi contra Platonem. Quarta coetuso quae tangitur ibi. Laboriosum autem est. F est in
anima non debet ullo modo uniri corpori simi Plato dicebat: quam Gesusionem probat Philosophus tribus rationibus: quartim prima est. Nam, si se anima debet uniri corpori, sequeretur . corpus sit propter animam magis . reonuerso: sed secundum Platonem corpus noerat propter animam: quia dicebat animam habere motum oc operationem per se, di cibat enim animam mouere seipsam. ergo anima in suis operationibus non indigebat eo ore, sed est ab eo separat re per consequens fineum corpus non esset propter animam. Secunda ratio talis est. Nam anima se delut uniri eorpori in ex tali vitione possit reddi ratio omnium motuum iptius corporis, sed Plato per unionem animi ad eorpus non potuit recldere rationem quare mouetur circulariter. ergo oce. Ter
a ratio est. Nam Plato non determinauit de qualitate, dispositione, et quatitate eorporis, cui unitur animae vi detur ergo secundum ipsum in anima posset uniri indio serenter cuilibet corporit quod est salsum, quia quilibet actus re persectio requirit determinatum re dispositum persectibile, quia aetus activorum sunt in patiente bene disimsio. Considerandum est ulterius Q, animam intellectriam es separatam a corpore secudum suam opera
tionem cui supra dictum est potest intelligi tripliciter.
Videlici subiecit ,organice, Vel obiective. Clarum est autem qu5d subieci e seeundum Platonem anima non est separata a corpore, cum posuit eam unitam corpori, neque obiecti cum eam, dixerit in ligere eorporalia,
147쪽
ted omnici, siue instriimentaliter dicitur separari a
corpore, quia non indiget in sua intillectione organo eo orati, exercet tamen suas operationes in corpore. Vnde si quis siissentare voIuerit opinionem Plato/nis terit dicere ad primam rationε Philosophi: quod
licet eorpus non sit propter animam organice,est tamen
propter animam subiective, quia ut dictum est, Pani,
ina unita corpori nullo pacto potest exercere suas ope rationes sine corpore:hoc est, nisi sit in corpore. Consi derandiim ulterius secundum Egidium et, tria attenden da sunt in unione animae ad corpus. Primum est, cor
pus in tali unione sit propter anima potius Φ econtra. Secundum est: q, per talem unionem posset reddi ratio
omnium motuum ipsius corporis in parte animae. Te
rium est . corpus cui anima unitur debet esse debite di spositum re organi3atum. Vnde secundum ista uia ad ducit philosophus tres praedictas rationes contra posi/tionem Platonis. Considerandum ulterius in q, in hisqvsagut fecitndum naturam: deus vultdc disponit om nia quae requiruntur ad veram substantiam re persectio. Dem eorum, ut possint debite eκercere suas operationes.
Disposuit ergo deus re voluit Φ anima intellectiva posset habere motum rectum .i. operationem rectam.γα circularem re resseκam. Ex hoc enim natura forme im. materialis differt a materiali et organica in potest reflecti super seipsam:& per consequens moueri circulariter L habere operationem siue intelligentiam circularem.)Si quis ergo vellet sustinere opinionem Platonis posset di cere ad illam rationem Philosophi:Φ ratio quare anima mouetur circulariter secundum Platonem. i. p habeat intellectionem circularem est natura ipsius animae intelle Glier cuius persectio cum sit immaterialis hoc requirit. Considerandum est ulterius Q de aliquo fit mentio dimpliciter. Vno modo proprie re in speciali. Alio modo sub metaphoris oc implicite. Volens emo sustinere opunione Platonis dicet ad tertiam rationem Philosophi, in licet Plato non determinet proprie re in speciali de M. sceptiuo proprio ipsius animae, determinat tamen de ea si ab metaphoris, quemadmodum determinauit de ipsa anima. Non enim dicebat animam uniri cuilibet corpori, videlicet corpori lapidis: sed dicebat eam habere determinatum corpus, ut eκ operationibus satis habetur.
Sequitur in teκtu Alia aut opinio qusdam &αγHie incipit Lectio nona huius primi de anima in commento Sancti Thomae. Istud est quartum capinillim huius tractatus secundi, in quo Philosophus remouEdo opinionem illoruni
qui dicebant animam esse armoniam quandam tria facit. Primo adducit unam conclusionem , videlicet Φanima non est armonia siue proportio. Secundo descen/dit ad opinionE Empedoclis. ibi Inuestigaba mouis
do contra eum tres quaestiones:quas ipse non deducit iri praesenti.Tertio adducit duas rationes. ibi. si vero au. tem. γ quibus probat dictam opinionem esse probabi/lem. Considerandum est autem P in armonia siue proportione aut in compositione rerum quatuor possumus considerare fecitndum SanctumThomam re Lodium. videlicet ipsam rationem componi bilium,pricipia mo/eus,ipsorum proprietates re passiones, quae consequun/tur ipsam compositionem re ipsa componi bilia. Vnde ratione horum quatuor,Philosophus adducit unam coclusionem, videlicet . anima non in armonia. Quam probat quatuor rationibus. Qitarum prima est, armonia nil aliud est nisi aut compositio,aut ratio compositomim, sed anima non est ne* ratio compositorum , ne*compositio, ergo anima no est armonia.Et si arguatur.
Illud est ratio componi bilium aut compositoru, quod
continet partes componeses ne ditaIuantur, sed anima est hi, sinodirutexpresse patet in se do huius per Phlolosophum. Ergo videtur in anima est ratio composito/xum. Dicendum secundum Egidium Q ratio in promosio potest accipi dupliciter. Vno modo pro quodam iEperamento eorim quae compositionem ingrediuntur
Alio modo pro principio sormali ipsius compositio
partium componentium. Anima bene est ratio secundo modo:non autem primo modo, ut est in proposito. Secunda ratio est. armoni e non conuenit mouere: sed antimae conuenit per se mouere secundum ipsos.ergo anima
non est armonia. Tertia ratio est. Habita qui ditate alicuius facile est reddere et assignare rationes proprias. Sed
habito quid sit armonia non facilesia multum dissicile est assignare proprias passiones Ocipprietates ipsius ani/mae. ergo anima non est armonia. Garta ratio. Si ani/ma esset armonia: autesset compositio partium corporis
aut esset ro eoruq miscetur.Non primu. scopositio ptiuga copositio ptiu est mi illis nobis manifesta:sed ipsa anima cum suis partibus non est nobis manifesta, sed mulis tum dissicilis.ergo Sc. Non secundum, quia in diuersia partibus corporis sunt diuerss mixtiones: si ergo anima esset ratio mixtionis,sequeretur Φi diuersis partibus corporis essent diueres animae,quod est inconi leniens. Conderandu est ulterius in Philosophus in speciali in descεdendo ad opinionε Empedoclis mouet contra eum tres qusstiones,ut dictum est.Qtiarum prima est,utrum anima ε ipsa armonia siue ratio mixtoruaut aliquid aliud. Si dicatur primumtergo cum diuesis rationes mixtionis sint in eodem corpore, sequeretur. in eodem sint plu res anims.Si sit aliquid aliud. ergo corpus animatu non habebit rationem mi inionis: cum anima secundum Empedocleesset ratio miκtionis in animatis. Secunda qugsio est. An illa armonia siue amicitia silcausa mixtionis in omnibus vel solum in animalis. Si Empedocles dicat primum, sequitur . omnia mi χta erunt animata, cum anima dicatur esse armonia illa. Si dicat secundum, ii tradicit opinioni sus: quia dicit concordiam esse causa generationis 5c mixtionis omnium rerum, Ut patet primo physicoriim. Tertia quaestio est rutrum illa concordia sit illa armonia qus dicitur anima, aut non. Si Empedo/cles dicat primum, sequitur in idem erit causa su apsius, quia dicebat concordiam esse causam cuiuscum proporationis. Si dicat secundum, sequitur et, concordia non est concordia, cum ipsa armonia quaedam concordia sit.
Considerandum finaliter. Philosophus adducit duas rationes quibus probat Q praedicta opinio est probabi/lis. Quasi prima est. Nam si anima n5 esset ratio miκtionis aut compositionis reriim , sequeretiirq, ipsa separata a corpore,corpus non comimperetur:consequens est salsum:& contra supra scripta.ergo occae.Secunda ratio. Manimano esset ratio compositionis re mixtionis partiucorporis sequeretur. deficiete corpore nodeficeretani. ma,hocautem apparet esse salsum t igitur probabiliter videtur in anima lit ratio compositionis aut mixtionis rerum in quadam armonia consistens. Sed ut dicit Do ctor Sanetus in commento. hoc non sequitur,quia proportio huiusmodi no est forma siciit ipsi credebai sed est ipsa dispositio materis ad sorma. Et sic si accipialaportio armoniaesc5positionis pro dispositione tali, ne se si . manue disp5ne materis ad forma: manet serina αdestructa limoi dispone remouetur sorma. Hsc λTho.
Sequitur Rationabilius autem dubitabit.) Hic incipit Leetio decima riusdem Libri,oc in
ΙStud est quinium capitulum huius tractatust in quo
Philosophus improbat opiniones antiquorum dicetium animam per semoveri:propter hoc . tristari et gaudere
148쪽
gaudere re Hdm sunt quidam motus t ponendo unam
dumtaxat coclusionemqus talis est. anima propteremus passiones non mouetur. Quam conclusionem pro hat quatuor rationibus: quarum prima est. Nam ea quae conueniunt per se animaemon conueni ut corpori aut to
ii coniuncto: sed gauderere tristari & huiusmodi passiones alae comiciliunt corpori re toti coniuncto. ergo mo ius tales non conuiniunt per se ipsi animae . Secun
da ratio est. Illuriquod est ratio oc principium motus sis hi non competit per se moueri: sed anima est ratio et principii in motuum rius: ergo sibi no competit per se molieri. Tertia ratio. Nihil niouetur nisi motus sit in eoi sed praedicti motus cui gaudere ridere re tristam)non sunt in anima,sed magis ab anima: ergo secundum praedictos motus animani, dicitur pra se moueri. Quarta ratio est In illo sint praedicti motus aut passio es animis per cuius debilitatim uis passiones debilitatur, sed organa corporalia sunt huiusmodi,ut patet in iii firmis oc litargicis oc lireneticis: similiter re in ebriosis, ergo secundum dictos
motus,anima non debet dici moueri. Pro declaratione praecedentium considerandum primo quidam anitiquorum posueriint animam per se moueri, quia di cibat passiones oc operationes animae esse motus, ut tristari, gaudere, timere dcc. sic arguentes. Cuicunq; competit per semotus, illud mouetur:ῖed animae competit motus per se, ut tristari gauderecte. ergo anima per se mouetur. iadlixe ratio secundum Themistium in duobus peccat.Pri .mo quia gaudere, tristari, oc timere oces non sunt motus proprie dicti. Secundo, dato in essem motus proprie di G, non sequiti irip anima mouetur perset quia sunt paD sones totius coniuncti oc non animae tantu. Vnde Phulosophus dicit i litera. Dicere autem irasci animam,simile est ae si diceres animam loci sivel fila re,vel aedificare. Considerandum secundo Q licet praedicis passiones nosint motus propriti habent tamen motus proprie dictos ssibi annexos secundum Philolosophum in litera, vid Oiicet loci mutationem,et alterationem potissime: ut patet de ira maxime: oc de timore. Nam in ira est considerata.dus ascensus de inflammatio sanguinis circa cor, re consideranda es emissio sanguinis ebullientis ad partes ex.
tenores, ratione, qua consideratur ibi ebullitio, seu inflamatio,is ibi alterario, ratione, qua consideratur emissio sanguinis ad externas partes, attenditur loci mutatio. In timore vero cosidoatur aggregatio sanguinis circa cor, ratione qua attenditur ibi loci mutatio. ecconsideratur Palliditas mimbrorum exteriorum, ratione qua attenditur alteratio a redeat aspassionibus. Considerandum Vltimo operatio attribuitur uni i* secundum hahet esse:eo modo ergo , quo forma habet esse, sibi attribuitumpria operatio eius: sed quia nulla anima, alia ab anima rationali habet a posci ergo nulli attribuitur aliqua operatio, siue motus per se. Anima vero rationalis,quae leuconium corpori de qua loquimur hic, habet esse persedicet non complete et perse cum non subsistat per se subsist ira completa. ideo ipsi animae rationali attribui.
tur intellii cre& velle per se proprie, licet magis proinprie bot per alam, suis nonulli aliter somniare videitur. Sequitur , Multum autem his quae dicta sunt. γ Hie incipit Lectio undecima eiusdem libri, re in commento Sancti Thomae.
ISiud in sextum capitulis huius tractatus: in quo Phi
Iosophus improbat opiniones dicetium animam in se nummim mouEtem,septem rationibus. Quarum prima est. Nam omne mouens seipsum diuiditur in pararem mouentem 5c motam per se. sergo anima est num
rus mouens stipsum: sequitur-em diuisibilis α parti. bilis,ac per consequeris ipsa unitas erudiuisibilis. Secun
da ratio est. Omne quod mouetur est in loco, re est quoddam si mater ergo, si anima esset numerus seipsum moesserit in loco re quid strualet repercon sequens erit unitas habens positionem in continuo: α sic erit punctus. Te tia ratio. Omnis diuisio numeri variat speciem t sed non omnis diuisio animatorum variat specila sed aliqua anumata ut anguillsoc extera animalia anulosa diuidunt uxin pli ires partes animatas eiusdὶ speciei,ergo anima non est numerus mouens seipsum. Quarta ratio. In omni motu movens diuiditur a mobili, quia nihil est in aetii oc potentia simul respectit Husdem: sed anima non diuiditur a
seipsa. ergo non potest esse movens oc mota . Quinta ratio est. Si anima esset numerus mouens, sequeretur aut
infinita puncta simul esse possent in eodem,aut . Omne corpus esset animatum. virump est inconueniti: ergo id ex quo sequitur. Probatio sequet s. Na,si anima esset ni
merus seipsum mouens, cum numerus componatureα unitatibus. sequeretur in anima componeretur ex Vnitatibus,qus sunt de genere continuorum: quia nil mouetur nisi sit de genere eontinuor ut unitates emo ills misit punm. L habebunt positionε in continuo. vel ergo ilIapicta differunt a punctis eorporum,ves sunt eadem. sprimum.ergo diuersa puncta erum simul ire eum indivisibilia non augeam locum poterunt esse puncta infinitammul. si secundum. ergo ubicum erunt puncta corpori , ibi erunt animae. oc per consequens omnia coryora erutatata, qderat bandii. Sextaro. Punctatio piat aria eorpibus,sed ala pol separi a corpe. ala nus aiat e eorruptibileremo anima non est punctus, et per consequens non erit nummis. cum quaelita unitas punctuata sit. Septima ratio. Posita definitioe uniuscuiuis res, per eam
possunt assignari proprie proprietates. Sea per puditi
descriptionem, vidclicet in anima est numerus per se mouens seipsum,non possunt assignari proprietates re passiones ipsius animae: ergo dicta descriptio est insufficiis. Pro declaratione prae enitum considerandum est ilIud,quod conuenit alicui per se aut secundum se, conuonii illi secundum se totum,ut patet in. s. metaphysi. pitulo de a se.Si ergo numerus moueat seipsum per se, sequitur . numerus totus mouebit se secundum se iotu:eto cosequens quaelibet para mouebit seipsam secundum sei p. sam. Cum ergo unitas sit pars numeri mouebit se per se. ipsam,de per consequens unitas mi diuisibilis: quia omne mouens seipsum diuiditur in partem per se movum oc per semotam. Considerandum est secundo motus test accipi dupliciteri ut supra saepius ad dia min. no modo physice ut est actus entis exissentis in potentia i ec se rationes Philosophi procedunt Φ anima non mouet seipsam. Alio modo accipitur motus metaphysicco est actus alicuius emis existentis in actu. 5c illo mo do rationes Philosophi non procidunt. Si quis ergo volumi sustinerem anima in numerus seipsum mouens accipiat motu secundo,no autem primo mo. Consideta dum Eultimo. numerus potest accipi dupliciter. Vno modo pro quantitate di saeta, ouscausatur ex dii iisione continui,& illo modo verum est,anima non est numerus. Alio modo potest accipi transcendenter secundum et causatur ex distinctione diuersarum formarum aut entitarum i re isto modo posset dici numerus t quia in anuma est diuersitas redistinctio potentiarum inter se,ct diastinctio essentis a potentiis: 5 per consequens numerus. Qui ergo voluerit sustinere praedictam opinionem dicat animam esse numerum secundo modo oc non primo. Sequitur in textu Tribus autem modis oce.
Istud est septimum capitulum huius tractatus, in quo
Philosephus reprobat opinionem dicentium ani/mam esu compositam ex elemulso omnia cogno se
149쪽
staret. Dicebant enim simile similli cognosci. Quamqurdem opinionem reprobat nouem rationibus inserendo quadruplicem infimicientiam eius. Prima ratio talis est. Nam, si anima componeretur eκ elem tis, sequeretur omnia intelligibilia essent in intellectit secundum eorum este materiale, o per consequens non intelligerentiiris
intellectu, in intelligibiles undum Quin esse materia lenon sit priticipiti cognoscendi. Seianda ratio est, quae tangitur ibi, Non sunt autem haec sola oce. FSi anima
componeretur ex elementis ut elementa cognosceret, 1e.: queretur Φ anima componeretur in olbus mixtis , alias aute no omnia mixta intelligere posset, aut omnia m iκ- in eandem rationem mixtionis habercti quorum Vitum
est salsum. Tertia ratio est quae tangitur. ibi Amplius autem Occ. γ Ss sic, sequeretur ut anima componeretur in omnibus praedicamentis, re per consequens compo/neretur eκ partibus qua latitatiuis, quod prssentes opinatores negarierunt:quia dicebant animam esse impartibi, Alem, patet sequelat quia anima intelligit omnia pridica/menta. Si ergo anima componeretur ex omnibus ut omnia intelligeret, necessario sequitur componeretur maccidenti ruisi tarta ratio quae tangitur ibi. In conuoniens est redi Fesi talis. Si anima componeretur eκelem εtis,ut simile limili cognosceretur, sequeretur in similes mili patituri quia secundum antiquos sentire est quoddara ii. Q iinta ratio quae tangitur. ibi cΜultas autem duit ariones occi, Si anima esset composita in elementis
ut omnia cognosceret 5 sentiret, sequeretur P omnia copcrusta ex elementis sentirent re intelligerent: oc per comseuuens omnes partes animalis cognoscerent: quod est mcini semisi me salsum. ut patet in ungulis oc ab is partibus terrestribus animalis. Sexta ratio quae tangitur ibi K Amplius aureiai unumquod Φ principiorum occi Psie formati iriSi sic, sequeretur . pricipium,cilin esset minus
compositum Q principiatum, pauciora cognosceret* CPrincipiatum: oc per consequens magis consisteret ignorantia Φ principiatum: quod etiam ad sensum patet esse salsum. Septima ro, qus iligitiir ibi. Accidit autecte. Fest talis. Si lici sequeretur Φ Deus esset insipientior si ibsta. tiis corporalibus: ediri secundum opinatores praedictos
eκ paucioribus componatur. DIcebant enim corpor Ita esseco inposita ex quin m. videlicet ex quatuor elemotis:& eκ amicitia re discordia. Deum vero dicebant esse compositum ex quinque primis Oc non distordia. Octatia ratio,qia aetiingitur ibi. Omnino autem &e., est talis.Si lia esset: sequereturinomnia intelligibilia intelligorent oc cognosceret: cum quasi omnia sint composita ere elementis. Non aratio, quae tangitur ibi. Dubitant au/tem 5 c. Fest talis. Si anima esset composita ex elemetis: sequeretur Φ aliquid i rebus naturalibus corruptibilibus esset nobilius ipsa anima, cum principium componens
sit nobilius principiator consequis est Lisum. igitur Sc. DConsyderandum est autem secudum Philosophum diraca finem huius capituli,q, pridicti opinatores deficiebat
n quinque. Primo quia dicebant animam esse motitia. Sed hoc non competit omni animae sed uni, Viputa aniarnae vegetatilis. Secundo quia dicebant animam cogno secte et sentire. sed etiam hoc non competit omni aninas, ergo insufficieter determinaueriint de anima: m de ommi anima non secerint metionem.Tettio quia multa alia competiit allinis cognoscitiueis sentirect intelligerer de quibus nullam mentionem secerunt. Qii arto quia dice. Bant animam esse respirationem quandam attrahentem cierem,hoc etiam non copetit omni anim s. Quinto quia ab eis supernite dictum estu, anima componitur eκ elomentis ut omnia cognosceret, quia stigidum potest eo, gnosci per calidum,et humidum per siccum,cum unum oppositorum cognoscatur per reliquum.
Sequitur in tintu Et si ioio autem quida miseeri ipsam
dicunt. FHaec est lectio. xiij. eiusdem libri:& in commento Sancti Thomae. Istud est ultimum capitulum huius tra status t in quo Philosophus improbat opinionem illorum, qui discebant animam esse in elementis re in toto Vniuerso,
tribus ronibus. Quarti prima est. Si ala sit i elemetis pari
ratione,qua minta animata dicuntur animalia, eadem ratione ipsa elementa dicerentur animaliae consequens est salsum: ergo Occ. Secuda ratio. Μelior videtur eue anima,quae est in elementis, si sit in eis,* anima, quae est inmixtis: sed anima,qus est in mixtis facit ea esse animalia: ergo a sortiori si anima esset in elemctis faceret ea esse anum alia. Tertia ratio. Si anima esset in elementis, re in toto Vniuerso, aut esset una re eiusdem rationis in omnibus, aut diuersarii ni rationum. Non secundum r quia anima est eiusdem coditionis in omnibus. ut antiqui dicebant nem primum: quia corruptibilium re incorruptibilium non potest esse anima eiusdem rationis . non est ergo anima in elementis,ec in toto uniuerso.
sequitur in teκtu Quoniam autem agno scere. γ Hie sequitur tertius Tractatus primi libri .. Et est lectio
decim aquarta Oc vluina eiusdein libriec in commento Sancti Thomae.
ST E cst Tersus tractatus huius libri, con
tinet Vnum capitulum tantum, in quo Phulosophus mouet duas dubitationes de ipsa
anima, remouedo Opinionem antiquorum
de partibus alae. Prima dubitatio est utrum sentire, opinari,concupiscere,mouere secundum locum, re caeters operationes animae competant ipsi animae se cundum se totam, vel diuersis partibus animae. Secun/da dubitatio est,utrum sit unum principium ipsius mu/di,aiit plura. Primam vero dubitationem soluerulantios dicties Φ pdicte operas oes ais coiten i ut ipsi ais fim ditiersas eius partes. Posuerunt eni in animam esse diuisibi,
Ie re partibilem. Sed hanc opinionem destruit Philoso, phiis tribus rationibus. Parum prima est. Nam multa oc dii tersa noli possunt esse in uno oc eodem nisi sit ali, quid aliud,quod contineat ea: sed in anima no reperitur aliquid, quod possit continere diuersas partes eius de substantiales,quia aut id continea est corpus, aut anima. nocorpus:cum corpus magis contineatur ab anima, * cotineat. Si esset anima: aut illa anima,qus esi titret,esset partibilis aut non . Si secundum: pari ratione standum esset in primo. Si primuin: sequeretur Φ esset procedendum in
inlinitum in continentibus Secunda ratio,quae tangitur
ibi. Dubitat autem P talis est. Si anima esset diuisibilis
in plures partes, sequeretur P quaelibet operatio eius roquireret determinatam partem in corpore r&per consoquens omnis anima esset organica: conseques est salsum,
quia intellei ius in sua operatione no determinat sibi ceratum organum. Tertia ratio, quae tangitur ibi. Viden. tur autem re planis. Fraus est. Nam in plantis cic in ani. malibus imperfectis decisis reperitur eadem anima seco dum specie in Oibus plibus,q i oibusatibus eiusde ronis
est: cura quae conueniebat toti, ante decisionem: ergo anima non est diuisibilis in partes substantiales. Εκ quo seruitur responsio ad primam dubitationem. Nam preo
operatiotius conueniunt toti animae totalitate sub stantiae, secundum tamen diuersas parres potestativas.
Consyderadum est autem hic secundum Doctorem sanctum, d animam esse partibile potest intelligi tripliciter. Tripties
Uno modo secunduli diuisionem substantialem, ita vi ter ala edelicet Q substantia non habeat partem re partem. Alio fidelis. modo se dum diuisionem quatitatiuam. Et istis duo,
150쪽
luti modis anima non est ditii sibilia r polissime loquεdo Εde anima, re est in animalibus persectis. io modo potest intelligi,sit partibilis secundum dimisionem po/testatiliam: hoc est in plures partes potentiales. Eth potest intelligi dupliciter. uno modo, videlicet.ipsa diui
datur in huiusmodi partes, ita omnes partes potentiales requirant determinatum organum in subie ioioc isto modo etiam anima non est partibilis, alio modo quod diuidani rin plures potentias. quarum aliqus requirunt organum. aliqus vero non . re isto modo veritatem po. eis habere opinio antiquorum dicentium animam esse partibilem. Considerandum ulterius Q potentiae aniAmae possunt considerari dupliciter. Vno modo secunda modum operandi earum. oc isto modo sunt tria genera potentiarum,videlicet potentia Vegerativa, sensitiva,&intellectiva: quia potentia vegetativa operatur mediantihua qualitatibus activis re passivis , ut patet in nutritu nere augmentatione occi potentia vero sensi uua etsi no pindigeat in sua operatione qualitatibus activis: indiget tamen organo corporeo, quod componitur eκ eisdem,
sed pol ita intellectiva nullo modo eis indiget in sua operatione per se loquεdo, ut infra patebit. Alio modo pos
lanteonsiderari se dum diuersa genera Operationum. ecillo modo sunt quin' genera potentiarum. videlicet Potentia vegetativa, seri litiua, appetit tua, mouua secuta.
dum locum, ec intellectiva. de quibus omnibus infra doterminabitur. Consider1dum ulterius-Philosophus, videtur autemγsoluit se eudam dianitationem propolitam dicens Φ anima vegetativa dicitur esse princi . pium re signum vii ii 5 tamen ita Φ ipsa sit solum principium viis, sicut talius dicitur esse principium sensatio nis, quia remota potentia sensitiua nulla alia remanet re omnia uiuentia communicant in hoc quod habent po
Finis scripti super primum librum de anima. GBreuis recollem super secundum de anima Aristo. se . dum Μagistrum Domini eum de Flandria ordinis Pudicatorum. Hse est Lectu, primo Seeundilthri de anima, re in commento Sancti Thomae.
VAE quide a prioribus tradita de ala &αγIste est Melidus liber de anima qui diuiditur in duos tractatus. In primo Philosophus determinat de anima quantum ad essentiam eius. In secundo determinat de ea illum ad eius potEuales pio re operationes qus incipit ibi. Pol εliarum autem .I Primus tractatus continet quatuor capitula. In primo capitulo inuestigat definitionem materialem communem animae, quae dicitur conclusio demon.
stationis.& hoe in prima lectione me. sancti. In secun Ildo autem capitulo: quod incipit. ibi funiuersaliter auit .F manifestat oc declarat praedictam definitionem. Et hoe in secunda lectione Doctoris sancti. In tertio Gopitulo quod incipit. ibi. Qui autem ex incertis. γ in νstigat definitionem sormalem et propriam ipsius animi ux dicitur principium demonstrationis , demonstranoo primam definitionem per issa. Oc hoc in tertia lectio. ne L Disancti. In quarto capitulo, quod idipit ibi. Vtruautem verum ., Ostendit qualiter principia vivendi secudum diuersa genera viis se habeant ad animam cte adiit. Dicem. Et hoe in quarta lectione Doctoris sancti. Iii primo aute capitulo facit duo. Ibinio ponit sex diuisiones
ad inuestigandum definitionem propriam animae. Quarum prima est enus, secundum diuiditur ii .io. praedi. eamenta, secunda est substantiae si diuiditur in mat rim, α formam,dc totum compositum,quae inter sedisserunuquia materia non est hoc aliquid secundum semin potentia tantum. forma aulem est seidum quam alii quid est ens in actur sed totum compositum est hoc in quid demostratum, quod est completum in egere in specie. t retia diuisio est ipsus actus in actum primit ec acta
secundum. quarta diuisio si ibstantiari in is p quaedam
est corpore quae M incorporea. quinta diuiso est quod substantiarum corporearum quaedam est artificialis, α quaedam est naturalis. sexta substantiarum naturali uim quaedam sunt, quae habent vitam: quaedam sunt,qus no habent vitam. Seiodo inuestigat definitionem ani insponendo quin P confusiones. quarum prima est anima est actus. d probatur tali ratione Philosophi. Quia anima est substantia: oc non est si ibstantia compo/sita. ergo vel incomposivina, vel materi vel forma,siaue actus. patet consequentia per Iocum a sufficienti diuitisione. Probatio maioris quantum ad primam partem. nam omne corpus physicum, est substantia: sed oni, ne corpus habEs vitam est corpus physeum: o neciosarium est dicere omne cor is habens vitam Di substatiar sed omne corpus habens vitam componitur in corapore quod habet vilia: oc ex eo in quod habet vitam. Lanima: ergo anima est substantia. Patet sequela, quia surus antia non componitur nisi ex subsant s. Probatur minor quantum ad primam partem. videlicet Q no est substantia composita: quia est pars componens substatuam habdiem vitam, ut concessum est: ergo non est ipsum c positum. Secunda pars patet q, non est eorpus siue materia, quia est id per quod aliquid habens vitam viuii: sedeorpus non es huiusmodi, nec materia, alioqinn omne habens corpus siue materia vivere,quod est salsum. Ex quo insertur Φ anima est actus corporis habε vitam. Nam, id per quod habens vitam vivit, est actus corpo
ris histiis vita: sed ala est huiusmodi,ut dictu Bergo ala est actus eortis finiis vita: no sidem in a busta id, qa habet vitam in actu est totum compositum: sed totum compositum non debet poni in definitione lamst ergo antonia non est actus eorporis habentis vitam in acti, inqusium huiusmodi: sed inquantum in potentia. Secundo infertur anima,cum si substalia, non est actus sicut qualis no forma, sed est actus scut forma substantialis, s eundum quam aliquid fit ens simpliciter. Contra praea dictam eonclusionem probationem eiusdem arguto tur sic. Omne id,quod aduenitenti in actu, est accidens: ut concedit DoAorsan. in praesenti lectio. sed anima ad uenuenti in a ergo oce. Probatio minoris: quia aduenit corpori organico physicor cum sit actus eius. Simili.
terest albis corporis animati sed omne corpus animata organicu est ens in actu. ergo Occ. Praeterea. Omne ino. Mens motum est corpus et ergo anima est corpus. Praeie. rea ad idem. Omne mouens mouet per coma ira: sed omne tale est quantum, re per consequens corpus: ergo
idem ut supra. Prxierea. Id,quod est de genere potui aecirca primam materiam, est aliquid includens de actu de de potentia: ergo id,quod est circa primum actum est aliquid includens de acture potentia, o per conseque erit compositu nit Sed anima est circa primum actum degenere a us existensi ergo est composita ex potentia αactu,& per consequens ex materiare forma. Praeterea ad idem. Vbi cunis sunt proprietates materi sibi est ni, teriai sed in anima sunt proprietates maturix. s. recipere, amari,formari Sciergo in anima est materia: re pereo sequens est composita in mainta oc forma. Prxtere Id, quod est actus tantum, non habet eausam sui esse. ut patet octauo metaphysice : sed anima habet causam sui ei ut patet de se. ergo anima non est a s tantum , sed
coposita in acti, re potaea. Prsterea. Id, qa cst potentiamsi est actust sed ala est i poletia ola: ut patet tertio huius: ergo no est actus. Ad primum dicendum in anima nomi uenit eorpori animato quod sit animatu per alb