장음표시 사용
111쪽
rimere , quam Vel non legalem neque Ierielisum monstrare , ergo vel ipso pistensi edicto civili, in matrimonium Potestas pro ecclesiastica magis. magisque elucet , atque confirmatur. Quid voto p etiamsi ' in eiusnodi di luendis matrimoniis Pontificum decreta secutus fisisset Imperator nu quid argumentam ex eo ducere liceret , quoaeivilis potestas ecclesiasticae in connubialibus x hus jurisdictioni concedere deberet , cum Principes , Regesque in suis condendis legibus laetos imitari canones non dedignentur eo prorses m
do, quo et ipsi canones h civilibus sibi fulera.
atque adminicula legibus adsciscere non dubitant ex notissima communique Omniam sui gio ree pta Lucii tertii sententia , ficut Dos mn dedignantur sacros canones imitari , ita et sacrorum canonum saluta Principum constitutionibus ac
Quod autem ad Ludovicum XIII. attinet, qui parisensi rogante clero respondit, verba illa edicti, quibus siliorumlamilias matrimonia in con' sultis parentibus contracta irrita declarabantur , non esse aliter explicanda , quam per Iotam relationem ad contractum civilem per Iairos judices , nec adprivi ecclesiasticos ad judieandum δε- eun m hujus edicti Amulque Blesse sis articulas
sed juxta sacros canones , et ecclesiastica decreta . quae sunt unico regula , et norma judicii ecclesia suorum , nostrae mirifice sententiae suMagarur. Nam et ipsi lubenti sitemur animo , et saepe
monuimus , dirimentia matrimonium impedimenta ad illud, prout civilis conventio non quatenus SMcramentum est , unice referri, et civiles magistratus de nuptiali ipse conventione, non de Sacramento matrimonii , quod ad ecclesiasticos ludis
112쪽
cesi spestit, cognoscere . Et requidem vera nonne aliquot Post annos , quam Rex ipse roganticlero respondit matrimonium illud , quod A relianensis Dux Gasto inscio, et invito eodem Ludovico fratre cum Margaretha Lotharinga celebravit, sustulit, atque diremit senatus parisiensis p Nonne contractas a seemina quadam nomine Maria invitis parentibus nuptias doctissimo causam orante Bignonio , senatus ipse damnavit . atque infirmavit Θ Nonne initum inter Iosephum Pichon , et Ioannam Pollari coniugium parisiensis curia insectum reddidit ob eam unice rationem, quia nullus inauspicatis hisce Nuptii parentum consentias accessisset Nonne conjunctum inter Claudium Hordy, et Mariam Perneau inconsultis
Curatoribus matrimonium supremus galliarum m.
sistratus dissolvit , atque rescidit 3 Adeo verum est , ut responsum illud , quod gallicanus clerus a Ludovico tertio expressit quin vel nostrae tantillum officiat sententiae incredibilem illi auctoritatem fidemque conciliet . Sed iam ad incitas agitur personatus Episcopus iam vel ipse fitetur eam Principibus . Regibusque potestatem
adesse, ut civilem nuptiarum pactionem qua Mniversa reipublicae, et civium salus continetur,
Iatis legibus moderentur , et regant , 1 ed id tanum instat, et urget, quod cum sempiterna christianorum salus, eaduco, fragilique civium bono anteponenda sit, ita quoque ecclesiastica , quae sempiternae christianorum saluti excubat, potestas ante serenda sit illi , quam Principes habent in matrimonium auctoritati, ex quo tot ac
tanta spiritualia in christianos hona proficiscuntur . Quam dulce est Episcopo nostro cavillari, atque jocari l matrimonium namque, uti saepe
113쪽
Io 3 monuimus, qua eiVilis conVentio, et prout SMcramentum est, Consideratur. Qua civilis eo ventio est , plurima civili reipublicae comm da , atque emolumenta importat, et civilibus I rincipum legibus omnino subiicitur , qua Sacramentum est , aeternam christianorum beatitu. dinem promovet, et ecclesiastico pendet iudicio.
Principes de civili matrimonii pacto, iisque omnibus, quae ad illiad Pertinent , iudicant , EO
clesia vero , atque Pontifices de matrimonio , quatenus Sacramentum est, iisque, quae ad lysum spectant, decernunt; sic igitur 1aas Principes , suas Ecclesia, atque Episcopi in iaatriminnio partes diversas tamen, atque distinctas habent. Quem quidem ordinem divinitas praestit tum quicumque miscet, atque confundit , Deo ipsi, Principibus, atque Ecclesiae iniuriam assert sane maximam . Et haec adversus acerbis
smum Pergensis Episcopi, ac Caesareae Majest iis obtrectatorem diru sint satis.
114쪽
In quo omnia illa, quibus nunc utimur , dirimentia matrimonium impedimenta. iam tum ab Imperatoribus , ac principibus instituta esse demonstratur.
JAm vero celeberrimam illam testem temporum . lucem veritatis , vitam memoriae , ma gistram vitae, nunciam vetustatis consulamus historiam, primamque praecipuarum quibus nunc u timur, dirimentium matrimonia legum originem, atque institutionem persequamur. Principiis enim cognitis multo facilius extrema intelligemus. O missis igitur impedimentis, quae impedientia VO cantur , quaeque ad institutum non pertinent ad illa quae dirimentia nuncupantur rudibus hisce contenta versibus, gradum properemus. Error, conditio, votam, eognatio, crimen Cultus disparitas, vis, ordo, ligamen, honestas
Si sis minis, s forte coire nequibis Si Parochi, et duplicis desis praesentia testis Si mulier sis rapta, loco nec reddita tuto Haec facienda vetant connubia, facta retractavi. - I. ERROR
115쪽
E Rror duplex est, personae , et qualitatis .
Error peribnae in eo vertitur , quod quis ducere putans Caiam, ducit Semproniam , et huiusmodi error iure naturae dirimit matrimo nium, idque a civilibus legibus declaratum cum primis ibit. Errantis nullam esse voluntatem, nullum errantis esse consensum ex codice habetur. i u consentiunt, qui errant, quid enim tam contrarium consensui est , quam error, qui imperitiam detegit, inquit Ulpianus. Σὶ Error autem qualitatis ex. gr. ut si quis ducat Beriam, quam divitem , et virginem putabat, Pauperem
invenit , corruptamque detexit , matrimonium non dirimit; huiusmodi namque error cum cir ca accidentia dumtaxat versetur consensum non tollit, quoniam haec vel adesse, vel abesse posmiunt salvo matrimonio. Advertendum tamen est, quod dupliciter error circa qualitatem in error rem Personae transit , et matrimonium Vitiat ,
Vel quando scilicee quis putans eum Regis filia matrimonium contrahere, illud cum filia privati civis ineat, vel ubi personae qualitas e rella
conditione circumscribatur, ex. gr. contraho te cum, si dives, aut nobilis 6, alias non coatria
M. Si enim. conditio lalsa est, matrimonium Om nino dirimitur , quemadmodum civilibus legibus
116쪽
CONDITIO Conditio prae se statum servitutis sert. Servi
propria illorum natura inspecta ii sunt, quorum possessbr eos vendere potest, qui vere dicuntur mancipia , quod certe nomen ductum videtur a verbo manceps, quo significatur is, qui
proprio iure quid possidet , habetque in manu , idest potestate propria, dictus quasi manucupes amanus, et capio. Veteres enim manu eapiebantea , quorum nancisci dominium volebant. Alii vocantur servi adscriptitii, qui suas domino ad aliquid praestandum operas locant, de illis, non autem de his sermo in praesentia nobis est. Conditio dupliciter matrimonium dirimit, Vel quando servus inconsulto, atque invito domino nuptias contrahit, vel ubi quis ignorata servitutis conditione matrimonium inivit . Utrumque conditionis genus, et dirimens matrimonium imp dimentum a civilibus inductum legibus fisit. Quod ad primum sic Paulus Iurisconsultus si scribit. I ter, fovis, et Iiberos matrimonium contrahi non potest, contubernium potes. Matrimonium igitur est inter liberos, contubernium intor servos . contabernales , ait Festas, dicuntur a tabernis , quae flebant ex tabulis, unde et tabernacula dicta sunt, licet et tentoria ex pellibus flant . Cum autem pleraque olim solis constarent aedificia tabulis, inde tabernae nuncupatae fuere ,
que omne utile ad habitandum aedificiam sim
117쪽
sicant. si A tabernis tabernacula , et contube nates , qui nempe simul habitant , dicti sunt , quare servi solo contubernio , eodem scilicet tabernaculo utuntur , eodemque vitam exigunt tecto , neque ullo matrimonii iure potiuntur . Error etiam in conditione servili ex ipsa cis vilium legum institutione irritum iacit matris moniam; veluti si quis putat uxorem ducere liberam , et ducat ancillam , quemadmodum ex
Justiniani novella habetur. Σ Si vero ab initio putaverit aliquis tiberae jungi personae , tua vero famula postea declaretur existens , non dici mus solvi matrimonium, sed ab ipso initio neque matrimonium fieri secundum prius a nobis
dictam eausam propter inaequalitatem fortunae. Unde neque Iuzram ex matrimonio esse, neque a Gud tale sed puram rerum competentium per con g uas actiones redditionem. Haec autem decernimus , et tale non esse dicimus matrimonium , si
causam enimus incertus di onat solum , neque consens domini, neque malignitate ejus aliqva , neque negligentia convicta. Ex quibus omnibus satis aperte liquet , impedimentum conditionis eivilibus constitutum fuisse legibus , quas certe tunc temporis ad unguem servabant concilia , quemadmodum ceteris missis, ex concilio apud Vermeriam habito , cui interfuit Pipinus , optime deprehenditur. Si quis ingenuis homo uxorem alterius acceperit, et existimat quod ingenua fit. . . Si voluerit, aliam accipiat Simisiter, et mulier ingenua de servo alterius facere debet. III. VOTUM
118쪽
VOTUM C Astitatis votum duplex est simplex , et so
lemne . Illud impedit. quominus matrimo nium contrahatur , sed contractum non dirimit, hoc vero matrimonium contrahendum impedit , solvitque contractum . Primis Ecesesiae temporibus votum illud, quo sanctimoniales, et Monachi obligabantur , nullam dirimendi matrimonii vim habebat. Id ex Innocentio I. qui ineunte saeculo quinto Ecelesiae praefuit, apprime col ligitur, dam sanctimoniales illas, quae ad nuptias Properarent , publicae solum poenitentiae addicit cum is , cui illae nupserant . decessisset .
Quae Christo spinitialiter nupserunt, inquit ille, si
velari a sacerdote meruerunt , fi postea vel pu-hlice nupserint , vel δε cIanculo corruperint, non eas admittendos ese ad agendam poenitentiam , nisi is, cui se junxerant, de saecula recuserit . Leo magnus ad Rusticum Narbonentem scribens sa decernit, ut monachi, qui matrimonium contra hunt, publica poenitentia damnentur , quin ut tum de matrimonii dissolutione verbum faciat et
Qui relicta Angularitatis profusione ad militiam, .veI ad nuptias devolutus est, pubsicae poenite tiae satisfactisne purgandus est, quia etsi innocens sit militia, et honesum potes esse conjugium, e Iectionem tamen meliorem defferu/sse, tra0gressis es sic quoque Chalcedonense concilium sanctimonia- libas , et monachis, qui conjugio copulabantur,
119쪽
non coniugii dissislutionem , sed poenitentiam indixit: s se dedicavit Deo, Amiliter
monachis , non licere eis jungi nuptiis r A sero inventi fuerint hoc facientes, maneant excommunicati di flattiimus vero posse in eis facere humanitatem, F ita probaverit loci ubeopus. Sic D. Augustini temporibus extiterunt, qui nuptias Virginum , quae Deo castitatem vovise 1ent , non conjugia , sed adulteria nuncupanda dixerimi, hisce dissensit Augustinus in eo, quem de bono viduitatis inscripsit libro. I Prolude, inquit, qui dicunt talium nuptias non esse nuptias , sed potius adulteria, non mibi videntur mente, ac diligenter considerare quid dieant. . . Fit autem per hanc minus consideratam opinionem, qua
putant Iahorum. a sancto proposito seminarum, si
nupserint , non . sse conjugia, non parvum malum, ut a maritis separentur uxores, et cum volunt eas separatas reddere continentiae. faciunt mari- ros earum adulteros viros , cum suis uxoribus vivis adulteras duxerint . Quapropter non possum quidem dicere a proposito meliore. Iaps , F nu Uerint, feminas, adulteria essee, non conjugia; Ied
plane non dubitaverim dicere , lapsus et ruinaga castitate sanctiore , quae vovetur Deo, adulte riis pejores esse- - a Sexto circiter vertente faeculo huiuimoat vota contracta a sanctimonialibas , et monachis matrimonia dirimere coeperunt , quod sane ab Imperatore Iustiniano novella quarta cautum lingimus, ubi haec habentur . Si quis rapuerit, vel sollicitaverit, veι corruperit ascetriam, vel Di conissam , vel monacham, vel aliam mulierem re
tigiosam vitam, vel habitum habentem , capitati eriisti cap. x. , es n.
120쪽
periculo subjiciatur . Mulieν autem utique musigetur, et cum suis rebus monasterio cautiori tradatur. Iustinianeae hujusmodi legis rationem habens Turonense concilium, quod an. s67. coamdium fuit , haec statuit. Nos ergo hoc sequentes , quod vel Apostolus Paulus , veι Papa D. Meentius statuit, in canonibus nostris inserentes saluamus observandum, ut nullus sacratam Deusirginem , quae in honorem Christi vestem mutavit, aut rapere, aut competere , aut sibi eo u-gem seriare praesumat; QUIA ETIAM LEX ROMANA COΝSTITUIT, ut quicumque Iaeratam Deo virginem, vel viduam fortasse rapuerint, si postea eis de conjunctione contenerit , capitis sententia feriantur . Item si quis, non dicam rapere , sed attrectare , matrimonii jungendi causa , sacram virginem ausus fuerit, capitis sententia feriatur. Hinc patet votum illud, quod sanctimoniales, et monachi emittunt, sola Iustiniani lege matrim
nium dirimere, cum illud ex se, suaque nat ra inspecta, matrimonium irritum facere nequeat. Principes namque, ac Reges, quorum unice est, ad humana quaeque contrahenda pacta inhabiles cives reddere , lata lege caverunt, ut qui, quae que suam in monasteriis castitatem Deo voviss ent, ad ineundas nuptias non apti essicerentur . E m-dem simplex, ac solemne Votum vim habet , eum huiusmodi discrimen a Gratiano, atque Bonifacio VIII. invectum constet. Maneat igitur , votum illud, quo matrimonium dirimitur, suum