Thomae Nestii Pistoriensis De dirimentibus matrimonium impedimentis liber singularis

61쪽

doctrina praestantes viri indirectam hane potestatem locupletissimis rationum momentis labefactant, infandaque illa Bella mini , eiusque gregalium sophismata funditus convellunt, atque pro fligant . Verum ne indicta prorsus causa abire

videamur , breviter, ac per transennam uuam . aut alterum hac de re Verbum facere iuvat .

Profecto si Principes ac Reges, suam a Deo poetestatem accipiunt, si nullum praeter solum De iunsuperiorem, ac judicem in terris agnoscunt , si Ecclesia , Pontificesque omni civili iurisdictione Carent, quomodo Ecclesia ipsa, atque Pontifices indirectam illam in Reges potestatem exercere ita poterunt, ut pro religionis bono civiles leges abrogent , altissimoque illo, quo Deus ipse constituit , solio Principes, Regesque deturbent pSi nullam namque vel ipso satente Bellarmino directam in civiles res potestatem habent Ecclesia , atque Pontifices, qui fieri potest, ut de il- Iis vel ipso proposito religionis bono statueravaleant quisquis enim, qui vult de aliqua restatuere, illius dominium habeat necesse est. Neque ad hanc rem assequendum satis est , ut illa ipse indigeat, magnoque sibi usui sit; secus namque efficeretur, aliena quempiam detrahere pose se bona emolumenti sui gratia. Si igitur neque Ecclesia , neque Pontifices ullam in civiles res potestatem habent, sequitur , ut de his statuere nequeant vel maxima incredibilique objecta utilitate , quae inde in religionem christianosque populos proficisceretur . Verum quid in profliganda tollendaque hujusmodi indirecta potestate tem-Pus tero, quae religioni inimica, quae Principuli majestati in sesta, quae unanimi gravissimorum auctoram improbata consensu, quae celeberrima il-

62쪽

la Theologica Parisiensi Faenitate damnata, i

quae uno politiorum gentiam ore detestata oblivione jamdudiim obsolevit sempiterna, inlumque, eordatorum hominum exagitata conviciis, male dictis, ac risu in monachorum, coenobitarumque gregibus effugium invenit.

-ttatis , quod summus Pon stifex aliquam in temporalia Retis ebriaiamsi mi auctrari.

iis . qui indirectam tantummmodo ese itum auctoritatem uolue επ.

63쪽

Ex quo matrimonium non solum civilis, sed naturalis conventio fit nonnulli dirimentia matrimonium ipsum impedimenta sanciendi jus Principibus se

peram denegant, alii vero Ecclesiae , ac Pontificibus perverse communicant.

P Ermulti sunt, et suerunt non mediocri sane

praestantes doctrina viri, qui cum nuptialem pactionem immutabili naturae lege innixam animadverterent , eolligi inde posse existimarunt , Principes, Regesque nullam nisi quoad ei viles effectus in matrimonium habere potestatem . Verum ut quae alii fusius, et fortasse obscurius de huiusmodi immutabili naturae lege disputarunt breviter perstringam , et luculentius proponam, duo cum primis consideranda videntur , ex quibus bene perspectis universa quae de naturae immutabilitate adseruntur, adversariorum argumen ta in nihilum oecident . Duplices igitur naturae leges aliae namque primario loco sunt, quae fidimae, immutabilesque manent, semperque sibi constant. Scilicet colendus Deus es, non pejerandum, neminem odio prosequendum . Aliae sunt, quae quasi quaedam complexiones ex superioribus illis ny

64쪽

eturae legibus consectae secundum locum obtinent; quae quidem, si absolii te spectentur firmae , ac

immutabiles sunt, sed variis tamen rerum temporibus parent, quorum habita ratione iA vetant. quod absolute, his veI illis sublatis temporibus, omnino praecipiunt A Ita naturali lege cavetur, ut deposita reddantur , si quis autem gladium apud te sana mente deposuerit, repetat in laniens, reddere peccatum sit, non ossicium. Adversus naturae legem quis peccet, si extremum sibi fatum properabit . at si pro patria vitam profundet , pleniori ore laudabitur. Parentes cole, natura clamat. At si tyrannidem occupare, si patriam prodere conabitur pater 8 Silebitne filius, imo vero nullum non movebit lapidem , ut Patrem a n serio consilio deterreat, si nihil proficiet, accusabit, minabitur , ad extremum si ad perniciem patriae res spectabit ; patriae salutem anteponet taluti patris. Non occides, inquit lex naturalis; at si quispiam sit, qui fana expilet, qui cunic Ios agat ad aerarium , qui cives diripiat , aut aliquod immane facinus admittat, nonne scelestium illum . perditumque hominem morte multabit magistranas Z sic igitur mutatis temporibus , murata tur officia, quaeque honesta natarai videntur esse, temporibus sunt non honesta , facere promissa, stare conventis reddere deposita, commutata uia litate fiunt non honesta. Neque vero existimandum cst vel ipsas naturae leges, q- secundum locum obtinent, ita mutationi obnoxias esse, ut aliqua nuo cives obligent , aliqtando secus , sed mutabiles dicuntur, quatenus his ,, vel illis temporibus non obligant. Verum haec non Vera, nec Propria mutatio est , cum ipsie naturae Ieges, quae absolute aliquid praecipiunt, comm talis

65쪽

tatis temporibus, mutataque reipublicae utilitate, quo omnes naturae leges spectant, omnino prohibeant; in legis enim consilio, mente, ae fine, Qt regula, et exceptio regulae continetur. Quare vel principio decretum a natura fuit, depositim absolute reddendum , non esse vero reddendum, cum tempora, et publica utilitas commutantur, c lendos est. parentes, conventis standum ἰ gladio Parcendum , nec colendos Parentes, nec conven iis standum, nec gladio parcendum. ubi et tem Pora, et reip. bonum postulaverint. Naturales igitur leges mutationi obnoxiae dicuntur, non quod ipsae revera, ac Proprie ma tentur, sed habita temporum, ac publicae utilitatis ratione, pro quibus principio, semperque modo aliquid praecipiunt, modo non . praecipiunt , modo vetant, modo non vetant .: His ita positis ad rem nostram veniamus. Licet inficias ire quis nequeat, nuptialem conventionem ad immutabistes quoque naturae leges pertinere . tamen illis. utpote quae secundum tenent locum, Varias tem Porum , rerum , ac personarum accestiones seri Certum etiam, compertumque est, quae Psopterea mutationi subjiciuntur civilique committuntur Potestati , ut omnia ad reipublicae utilitatem , quo eaedem naturae leges, spectant, instituantuo

proue idipsum ipse D. Thomas 17 aliique insigniores videre scholastici. et Ιmmutabili, sateor,

66쪽

naturae lege cautum est , ut quis ad arbitrium uxorem ducat, promissamque sponiae fidem liberet . verum eaedem naturae leges, quae hoc absolute praecipiunt temporibus, ac publica utilitato commutatis vetant, ne quis hanc vel illam uxo rem accipiat, pactamque sidem exsolvat. Ex eo igitur, quod Principes, et civiles magistratus certas inter stata Riic personas .matrimonia prohibent, et dirimunt non vere, nec proprie naturae legeω mutantur, aut violantur, sed interpretando explanantur in eo, in quo ob universitatem deficiunt ; in lege namque nihil excipitur, sed cxceptio , quae non fit, intelligitur, scriptum legis

in exiguum angustumque Concluditur, interpretatio autem latissime patet, exceptio a natura praece

pia intelligitur, si ejus consilio menti. ac sini. maiori nempe reipublicae utilitati quae suprema lex est , respondeat . Ubi igitur civilis potestas dirimentia matrimonium impedimenta, quae ad xelublicae utilitatem , tranquillitatemque referri

iuris naturalis s quoad ἀρο personas ad matrimonium ἐπι ea minationem tamen modi , habilitare. non ob iante quod et eontrahentium a Legibus stem matrimonia fui de jure na

Mi. I a Muidem natura do turae, et disino. Νam hoccet , semper ue docuit, non jur. quod quinque prius useuivis liberam arbitratu suo a Deo, et natura habet sub conjugii a sectendi potesa ordinatur Furi vaturati , rem relinquendam esse y sed quod Ze s bobet in ordine ad

eam quae et eum privata cu. hanum publicum . Thomas, vis , at cum militate eo-- de Argentina in . dist. 2. muni omnium conjuncta es art q. quamvis matrimonium. Franciseus Amicus disp. st de jure naturali. tameus. de imp. matrim. dirim. ne omni praejudicio buris sect. 1. n. 3 Porro Fusia e-- naturalis Ieres positivae pin D non forum poterit Pri, funt aeterminare personas ceps ad reavus, sed eti- Gatrimonialiter rapuian sis perpetuum si i4 bono m. pro temporis, es dentis cora blioo Oxpedire judicaverit, WVitate. x .. . .

67쪽

. s serri superius demonstravimus, praescribit naturalibus ipsis legibus qaae ad publicam sein-

per utilitatem diriguntur, mirum in modum accommodatur. Ex quo sane intelligitur toto eos aberrare coelo , qui ex eo, quod aliquid in matrimonio reperiatur, quod immutabili naturae

lege statutum est, nullam nisi quoad eiviles essessiis in illud potestatem Principibus tribuunt eum ipsa huiusmodἱ naturalis legis mutatio, ut monuimus , non sit propria , sed ipsa naturae lex quae aliquid absolute vetat , mutatis rei- Publicae temporibus , maiorique proposi in illius

utilitate, illud praecipit, ipsisque proindo civilis potestatis legibus determinatur. Hinc etiam corruit, quod Aloysus Litta in eo , quem de communi coniunctoque utriusquapotestatis in matrimonium iure edidit libro in-1cripsitque nomini praestantissimi , sapientissimique Pistoriensis, ac Pratensis Ecclesiae Pontificis Scipionis de Riccis , adfirmare non dubitavit , triplicem illam divisionem matrimonii a D. Thoma institutam , qua nempe conficitur matri mourum in quantum ordinatur ad bonum naturae, incitur esse naturae inelum, in quantum vera or

dinatur ad breum politicum, subjacet ordinationi ciuilis legis, tu quantum igitur ordinatur ad bonum Ecclesiae, oportet, quod subjaceat regimini Ecclesiastico; quaque omnis in connubialem pactionem Principibus auctoritas adscribitur nomine,

non re veram esse, secus enim, inquit eximius

Vir, sequerctur, quod eum ex eo principio sita Ecclesiae, sua Principibus, sea naturae matrimonii portio assignanda sorot, Ecclesia matrimonium Sacramento , Principes civilibus essectibus

spoliarent , sed neque Ecclesia, nequo Principes

68쪽

nuptialem conventionem immutabili naturae lege stantem dirimere possent. Haec inquam, ex iis, quae superius disseruimus, in sumum abeunt; naturalis irimque lex absolute spectata sibi semper constat , et cuiusque mutationis expers est , 1 ed

variis rei publicae temporibus . pro quibus aliquid

modo vetat modo Praecipit, accommodatur, suamque a civilibus legibus serinam mutuatur . Aurea igitur illa , quam de matrimon instituit partiti nem D. Thomas, qua 1 uae naturae, Ecclesiae, ac Principibus partes attribuuntur, quaque in civilem' nuptiarum conventionem ius Ecclesiae , d uegatur, ac Principibus omnino conceditur , re-

apte vera est eo tamen discrimine posito , quod naturales leges , quae semper reipublicae bonum spectant civilibus consermantur . ac subjiciuntur legibus quae pariter in constituendis dirimentibus matrimonium impedimentis majori rei pablicae α-tilitati prolpiciunt . Neque nobis ullum facessit negocium Gerbesus, qui ex eo, quod matrimonium naturalis quaedam conventio sit , ne idio quo pacto concludit: Ecclesiam praeter Principes, lammam illam dirimentia matrimonium impedimenta sanciendi auctoritatem habere. Naturae namque leges, quae ad civilem napti aram pactionem , ac rei Publicae utilitatem pertinent potestatis illius praescripto subiiciantur nece illa est, cui et civilium con entionum , et reipuόlIcae procuratio mandata est , cum autem haec Omnia ad civilem potestarem. non ad Ecclesiam , cui sempiterna christianorum salus eredita selum fuit. potissimum spectent, laculentissime consequitur , ut naturales illae legos , quibus civilis matrimonii convetulo statuitur , civilis ipsius potestatis providentiae committantuT .

69쪽

sspraeterea dirimentes matrimonium leges sive naturae codicibus , sive Principvin edictis, sive demum Ecclesiae constitationiqgs s rime. Iegantur, eo unice spectant, ut ad contrahendam matrimonium inhabiles essiciantur cives, qui certis quibusdam conditionibus destituuntur. Cum vero ratum , fixumque sit , Varia illa, quae ad Principes . atque Ecclesiam Pertinent , ossicia a diversa negotiorum natura distinguenda. esse , quom illud idem. quod ad solam civilium rerum naturam attinet. Principum aeque, ac Eccle iis iurisedictioni obnoxium este judicabitur Dei de si

civilis nuptiarum pactio ob eam unice causam , qua ad naturam quoque pertinet, Ecelasiastico subest arbitrio, perspicere inde sis est, et omnes caeteros civiles conventiones quae quidem naturales sunt, emptionem , Venditionem , donationem . locatsonem ita Ecclesiasticae subjacere potestati . ut eas pro lubitu insectas irritaque valeat declarare . Quod sane , quantum a Tecta ratione , veritateque alienum sit , nem non videt . Turpissime igititur hallucinantur , qui ex eo quod matrimonium' non civilis modo, sed naturalis etiam conventio sit, dirimentes matrimonium leges ferendi ius vel Principibus d

negant , vel Ecclesiae communicant.

70쪽

CAP. VII. Causae, quibus civilium circa nuptialem conventionem Iegum disciplina

mutata es, referulitur . UT quam adhuc diluenda supersunt adversario

rum argumenta, quibus dirimendorum connubiorum potestatem Ecclesiae vindicare conantuT , penitus evanescant, ac radicitus corruant nil se

trus esse putavi, quam quod causas quibus civilis illa Principam perl nae infixa potestas in Eccle- am Romanosque migravit Episcopos, investigemas, monstremusque . Sincera namque hujusce mutationis origine inspecta , quid de ea sentiendum sit, intelligemus; facilior , tutiorque ad Cetera omnia, quae in factis plerumque consistunt. obtrecta tora in labefactanda commenta patebit Via , et ipsa instituti nostri ratio, ac veritas magis, magisque elucebit, atque confirmabitur.

Prosecto Chri Itianus Lupus ti) , qui saera

- εν Dissere. r. promtal.

erimonium . quod non solum Christianum Saeramentum est, sed et eisi is contractus diis rimenιa impedimenta sata re dudum sibi arrogarunt, ac resemarunt Christinui Romanorum Aug φ . Nerioribus duiuaxa aeculisticle fuit nacta istam potestatem p hineontigui patres, eν --Ms ravi