Hermanni Vulteii J.C. Disceptationum juris scholasticarum liber unus

121쪽

HERM. V vj et xii . sessori, qua regula fiat exceptio,uno casti dat

scilicet aclionem, non exceptionem Namsi penitius rem totam attendamus, videbitur e ceptio illa, Meun υμ non tam esse gula,quam aratione regulpimo ita etiamare' gula ipsa, ut cui ratio isit Ratio aut ac in rerum corporalium vindicatione actio node,

vir possessori, haec est 'ubd posseisiri posses

so in sufficiat quae ratio, cum valde essiet generalis, videbatur hoc inducere,nunquam pos sidenti quidquam praestare necesse esse quasi ipsum semper sine ulla distinctiones tu retur possessio , quod secus eis, stima simnuit quidem,sed non explicat;Nam esse casiunumun, quo is etiam qui possidet actoris livibbus fungatur, prς terqua quod postidcistro bare necesse habeat, possessionem aliam Minnicile ejusmodi, ut a se invito illa avocari omniu vel eo tempore nequeat Assumemus igitur, ut si possessio non iustici si posses ri non deuir quidem actio.quia dum controversia ipsi non movetur,actione unavus nonhabet, sed

exceptio, qua intentionem adversarii actoris. sumuirum elidat&perima quod iaciat, choris partes in probado obtineat Antem amenim constet de re controversiam esse motam,

siti non potest,an possessio possessoria ob m

--,vi dixisti linuritos t. Etsi vero peculiaris de exceptionibus ,

122쪽

Jus i iano propositus sit titulus, in eo tametit abitur de naturavivi exceptionum, atq; ataco, quatenus, ut ita dicam, sunt in se ipsis illoc vitem loco Justinianiis exceptionε quandam rei vindicationis actioni obiiciendam attingi

uesciatur,cuinam in actione ab actore intent taprobandi onus incumbat, ipsi ne agenti, an or rem quae res ad naturam actio, is in tentatae, quin etiam regidae istius quapossesso susti

ere dicitur, explicationem pertinet. Et cum regulariter incurribat probandi onus agenti,

non Reo, cui possessio unicit, utpote qua ipsi loco probationis sit, si tamen illa non suffcit, forte quod in conse aut aliunde certum sit. actorem dominum esse, de iure suo, ut posses.

fionem suam retineat, excipiet, eandemq; exc*ptionem probabit, quod dum facit, etsi pos

sideat , nihilominus tamen actoris partes obtinebit into; hic militetiamnum videtur esse Girus ille rasus Uustiniano hoc loco notatus , inquq si fortasse minus recte sentire cuipiam vi--ebor, is meminerit, in eiusmodi eontrove sis,quae omnium ingenia torseruntue exagit runt, perqua esse dissicile invenire , quod pre babile sit,nedum statuere, quod sit certum. N L . D edendo. C A P. VI. Uidsitedere, expositi Ulpianus hi l. r. D. de edendo Inter alia vero e abeonis

psin aenis scribit, eum edere qui producatadu suium situm ad album , demo

123쪽

H E a M. rastret, quod dictaturus est.Ita constanter egunt Pande Florentinς Haloandi inq, utcunm nonnulla exemplaria, teste Angelo solitiano is Miscellaneis suis, pro album habeant alium, nempe, ut ineptE Accursus interpretatur, ad vocatum,cl fidejussorem, e dictur- prodi- urus , quam lectionem Politianus resinat recte. Sed Alciato constans illa Pandectarum lectio non probatur.Contodit enim lib. a.dii punction.cap.ultimo, non adversarium suum sed adversoria sua, legendum ess quoniana ex lectioite vulsota nullus sensis elici Oossit, nisi is ex verbis extorqueatur. At vero si adversaria se legatur, sensum esse manifestum, uident usinodi, ut Labeo existimaverit eum edere, qui ad album praetoris adversaria producat, demonstret ratibne illas summatim perti in in eis descriptas,quemadmodum in Calem Hariis seu libris rationum sit exterisimas,etiali si non omnem rationem,quq in adversariis annotataes velit incalendarium referre, se H quam partem tantum:atq; ita Ulpianum in te Protatur, quas edens non Reum quem in convenire , sed rationem Codicem producor. nem intellectum dum idem Alciat.lib.d p erg. cap. T. quoruiadamargumentis laserid m venet, videtur omnint vulgatam lectionem retinuisse, & adversarium inriti ero singulari accipere pro chartis tumultuarie, Mad memo-

124쪽

DisCEyT S cIroi. CAP. VI coannumero mulii tudinis dicantur. Inde Alci aum reprehendendi occasionem sinia sit Dii xen.sed defendenui cum Robertus. Qua utria uincontentio cujusmodi iis, ex vero iti plani sive Labeonis i iuellecta probe constabit. Ulpianus Oictu de edendo into pretaturus pro more suo dictum ab aequitate conamcndat. jusq; edicti summam hanc proponit, quod o- annis qui actione aliqua agere vult, eam cdc e

debeat, ut seiat reus utrumce uere an contcn

dere uti velit. A coirimendatione illa pergit ad interpretationem vocis edere, in qua omnis vis edicti erat posita, qua intellecta facilius etiam intelligeretur quidesilit actio uena esse

re. Nam cum non actiones tantum criantur,

ita rationes etiam S instrumenta, observandum est, Ulpianum non de omni, sed de e tantam editione, quae actionis est, in hoc a ragrapho agere voluisse. De instrumentorum enim editione est proxim subsequens s edistiones, laeseditione rationum alter illum i siquens S rationes. Ex suo autem ingenio ULpianus elim actionem edere dicit, qui copiam intellige,aci ionis, qua mallegabat describendi faciat, vel in libello complectatur1 der, vel denique dictet exilibello, ut opmor, dc di- ciet adversario sub , qui Reus futurus est. Sed uid illud est, quod dictabit aut complecte- rur&dabit, aut cujus describendi copiam fi- ciet actio ut vidclicet acturus vel det facul-

intem

125쪽

ratem describendi actionem libello impris

hensam, vel det ipse actionem , se descriptam, ne Reus eam describere opus habeat,vel dem-

Que ut acturus voce sua actionem dictet adve

lario, eandemq; adversario ex ore ipsius exes piat. Ita Ulpianus ex ingenio suo sed exing nio Labeonis addit, eum quoqis ubi particula quos satis indicatUlpianum de editione acti nistant in loqui, quod ide animadvertit A cursus ex verbis vridicendo paulbpbst sequ&. tibus edere, qui producati pro quo ex eodem Ulpiano inlisi quis CD.de edendo,Stephanus Forcatulus in cupidine urisperito e. 7. legit, perducat, sensu eodemo adversarium situm id est, Reum ad album. id est, ad tabulamillam dealbatam , quam eo anno praetor in publico propos ierat, edictis sui in ea desci iptis,uic staret, de quibus causis quomodo eo anno praetor in dictimis esset vi demonstret quod dictaturus est et ut Cujacius lib. 8 obsaeas.ex Basilicis ledi, ει demonstra ex-edicto a tuis rinsit. Haee Cujacii lemo sensum habet planissimv, sed nec vulgata habet incommodum, atq; inunii sensum utram recidit Edentenimadversario ad album producto demonstrat, quodnam divituriis sit,id est, quam actionen illi movere velit, quomodo ditiare actionem dicitur a Paulo in Inon distinguemus, a. illud,D.de recept.qui arbitr.& ab eodem,diistia

126쪽

DI eEPT. Miso L. Ar. VI. Q de noxat ach ut ita non ille duntaxat ad eflectaeon sidietare dicatur, de quo Ulpianus antea dixerat, qui non producto ad tiario in publia cum privatim ipsi actionem dictet,sed etiam is qui adversarium finiri simpliciter ad albuir ducit, albumq; ei demonstrando, digito etiana quincommonstret,quod intellige, edimini dictaturus sit, id est, ex quo edicto sive edicti

parte in albo descripti actione iudiciumve sit

dictaturus. Hac ratione ex vulgata lectione, die tu rei edicti pars dictatur, ex C aciana di-etatur actio ex edicto vel edictiparte:inter qua utranq; lectione nihil quod ad sensum attinet est,cum utraq; idem dicat , sed Cujaciam pro-

prie vulgata per Metonymiam enectus Edilium enim Aionis causa est, atrio edicti effe

ctum,ut cum ex edicto actio dictari proprie diacitur, Metonymice dicatur edictum pluna dia miri Ceterum cum Labeo existimaret non es.se opus acturo, ut Reum ad album ipsum pro-- iniceret, atq; ibiden digito demonstraret, ex quo edicto acturus esset,subjicit,uel id dicendo. --imetit: quo intellige, edictoaepetendo

illud la κοιis plenius ita,velia dicendo, quo

ut istic Duobus itaq; modis inio editur adversario ad album prodἀcto,uno, si demo stret digito quo uti velit,altero si dicat tantum,nonetiam demonsueti Haec satiendisset Ra vardus , non neces habuisset libro protrib

127쪽

tum sermularum,atque ita duplex album eo fingere, cum revera unum fuerit,in quod &χ- dicta&actiones interdictaque relata fuerint, licit ni fuerit acturo vel ipsam forinulam vel edictum, ex quo formula peteretur, adVer- o demonstiare. An edere dicatur etian qui dicit quo edicto uti velit, ctiamsi advers riumad locum, ubialbum erat, propositu non produxerit, negare non ausim, quoniam so osse iselenne ita erat,ut ad album deduceretur, α Labeo voluisse videturno dici edidisseque, nisi adversari producto, si ordinem verboria spectemus.Sin aute rem ipsari spectemus,quid vetat, qud minus etiam in alio quam in eo loco, ubi albummi propositum . acturus dic re potuerit, quo Edicto, quave formula uti, lit Verum enimverd ad universum hoc quid adversariis ab Alciato confiistis hoc loco opus estὶim quomodo iii huic loco conve nient,si et cum sententia vel cum verbis Ulpianico ferantur fAdversaria enim dicuntur scriptur ae sive Codices tumulivarie sine ordine in moria causa facti, ut postea illa , quae in eis perscripsimus, in ordinem redigamus, ni

tabulas reseramus: summamq;4 caput rei memorandae continent, tabulae autem rei illius

explicatione per causari circumstantias suas , α illa proptex has fiunt, his factis illa ut fiant opus nori est , aut si iacta sunt, contemtim dc promiscue habentur Et cum Hiemoive causa

128쪽

sani ursint quasi admotistoria indices dii,

quod memorandum esse putamus, nota inale

ex causa finali doctissimo Turnebo lib. r. ad

versanc.iI.&lib.29. c. 6. dicta esse videntur ab

advertendo, sicut Denaostheni contra Aph buni dicuntur πομνήμα. Advertere enim quandoque idem est quod admonere, ut apud Livium lib. .advertis ea in Vespasianum,dedito. .ex emendatione doctissim Lipsit, diVerim. 'rati a res e iam Sabinos tant,periculo viri,dos pudCornet Tacitum ib.2.annal.octo aquilam rere 'lua υῆα ad tere In peratorem,Scibidem Limus in comnaxntario. Coelius tamen Rh duinus lib. ia .antiquar.lection cap. ult. Adve

sina exeo dicta ei leputat, qubd adversa parte etiam scriptis implerentur,4 per transversum quoq;,quod idem etia probabile est: sed Dionebo magis assentior quδdri ea sit advertendisgirificatio, quam dixi, qudd nemo sit qui ne ut adversaria in eum usum de finem, quem dixi, primitus comparata fuisse,& hoc utrunq; 'innibus adversariis commune sit Aa r ii,

scriptio autem illa etiam adversa parte ier. transversam non sinecesseria, ut quae adve saria dieantur, cum ejusmodi scriptione etiam nun facta adversaria nihilominus sint dc dici possint. Cujacius sanὶ d. observatiis. ingenuε satetur, adve laxiorum no ationem se noni re satis compertam olim ut satis compertax inisti d interest eant quae probabilior est

129쪽

usq; amplecti, donec certior afferatur, pra sim cum Turnebi notatio ejusmodi itiquκ nullam in se habeat dissicultatem Vt aute adversaria iturine produci dicantur, non video cur ad album sint producenda Adquid enim illa ad album productio S cur ita potius si ad album produci,ntur,produci recte dicemus S non etiam modo ali, aut unde tande illi, qui assi eriaria ita demum recte produci affirmant, si ad albu producantur,hoc ita esse probabum avstuerit Non dices id ed fieri, ut acturus stendat instrumenta, quibus usiirus sit in judiacio. Id eniminet instrumentum edere , non stionem. At ver,de actionis editione in boς

paragrapho, in se equenti auxem de instrv mentorum editione Iurisconsilitum loqui, stapra moniti Dei e aliud est inop ς edere, aliud documenta,quibus id quod in actione editavi intentata positum est, probi ur Host realbid enim ad processumsimandum perti Deliboc autem ad causa: ipsus super qua actio est propost merita spectat: atq; illud sempersequens atq; illud fieri potest etiam extra jusve judicium, hoc non nisi in jure vel judicio Non negaverim si ab acturo in actionis editio

ne adversariorum sive instrumentoru mentiq

130쪽

Disc EpT. fc Ao L. c Ap. l. 3edemta sint, proferenti, ut Reus ebremuis intelligat, cederEne debeat an contenderemia enim iamsariorum sive intaimentorii Oditio,non fit principaliter ob ipsa instrumenta. aut ad eum effectum ob quem proferri poti mum solent, nimirum ad probandum id quod in atrione deducitur,'do ipsem actionem iusq; editionem plenam , aut ut in foro hodie loquimux,bie flage amit mergens en Ex quo fit, ut processu ad probationem usq; de cito. ipsa . nisi in vim probandi repetantur, nihil mninδ probent, perindeq; habeantu , nimi rum quod ad probandi effectum attinet,atq; si

prolata nunquam essent eadem causa m

illud est, ut instrumentorum exempla, sive, ut vocant, Copias ad pleniorem actionis editio nem proferre sufficiat, cum in puncto probatiqnis exempla instrumentorum proferre sitis ' non sit, sed ipsa omnin&Instrumenta, siveta

'ocant, Originalia sint proferenda. Quae cum uaseliabeant, recte quidem Duare iusti odisput. c. q. Alciat sententiam improbavit, sed eam non satis recte confutavit. Supra enim

stendi, Alciarum legisse Adetis,sissa, versarium.Qubd enim in Parergis legitur ει. mersis--, id vel typographi vicio accidit, ut: putat RQbertus litas sentent.c. s.vel ipsius Au seripsille aut certe scribere voluisse, ex eo satin ψ,lligitur, quod se ibidem ad ementatione-