Hermanni Vulteii J.C. Disceptationum juris scholasticarum liber unus

131쪽

bitur, retulit. Accidit pe viris etiam non in

diligςntibus , utquid ipsis invitisaurinscii. culat, quod sinς calumnia accipiendum sit, scin terpretandum' ai quae alias scripserunt M. senserunti ubdaut a Classicis etiam aes

ritius instrumenta produci dicantur, satis com

probavit Robertus supradicto ca; douius fori approbavit, ut illis quidquam adiicere necesse

pejurejurando notabilia quadam C VI JUrisjurandi definitiones Interpretes tradi

derunt varias, sed quae partim naturam luris' iurandi non exprimam, partim ad omne jus, . yU'ndum non pertineant qua omnes dosin' Mitis examinare nuncini hi non est immum. Et sane cum alia veteribus fuerit, alia nobis u-

risuivi dij itandi ratio,dissicile est ius at duomne una definitione generaliter complo. exi sed valde placet illa Ciceronis,quiest ad fi-ixeni libri tertiide ossiciis,qua jusjurai dud*υ-- Dieise assirmatio religiosa quam etiam Cui ou no displicuisse video.Distributio; elabiis fuit duplex, nobis hodie una est.Veterib. enim jusjurandum una divisione fuit veru vel quasi , alteraJudiciale &Extrajudici se:nobis' cposterior la relicta est, illa vero quod ad Ethnicorum religione pertineret , nobis' aliud . MD, ni quam quod per Deum saxi cognituri

132쪽

m,n sit, desiit. Jura mentum autem verum era quod fiebat cum obtestatior te divina perii. iv M, quem nos unicum quidem agnoscimus,fthitici autem mutriplicem habebant,atq; ad-ςoserpitares variosq; DE Os jurabant, cujus. inodi formulas recensuit Barn.Briss .lib.8.dς

1blenia pop. Rom. formul lusjurandum quasi dicebatur juramentum illud 'iiod per rema liam quam per Deum alliquem fi bat, cui tamε ipsi et a obtest alio divina inerat, quia per rem Oidem illam, at respectu desintuitu divini aliacus iis nummis iurabatur, putapersalute luam .l qui per salutem 1 D.de jurejure eri a te, ' θ-berorum j.orum, Plin. lib. a. Epist. uit Senec. controvςrs lita, cap. . per vitam suam ita mi anx Valeri Max.lio. γ.c. 4.Ciceria Epist.s

r.elag.is Tibuli lib., eleg. ult oppressa vero postea a Caesaribus Repub.invaluit mos jura di per Genium: seu, ut Alexand.Imp. loquitur ita L . C. de reb cred. per venerationem priam

Epirium xx salutem principis,quod post cididemJulii Caesaris a Senatu decretum esse testis est Dio,histori suae lib. & Genium quidem vocat, salutem ver,i μαν,quod antiquis. mis

133쪽

smis etiam temporibus,5 AEgyptiis, ut pertam Pharaonis iurarent ustatum fuisse histo, ria sacra testatur. Atq juramenti hujus meminit Ulpian in l.si duo,i3.1 ult. D. de jurejuran do, Tertullian.non uno loco ad Scaput. Min M

sebaio. 3 histor.Eccles c. 4.d longe praestantis. simum jusjurandum haberi certum, quod per salut vi genium principis fieret, retere Me xandab Alexand.dier genial.lib.F. cap.IO. Gernium autem Bariolus interpretatur principem ipsum , quem Iasen sequi videtur ex Bariolo

summarium d.3.ult. repetens, dc probari vid turex L i. .dereb.cred ubi lusjurandum per Deum conceptum, de conceptum per venex tionem principis sibi invicem opponuntur uveum Juramentum per genium seu venerati

item principis praesuri dicitur,sensus sit jurar

per principem,utpote per majorem, quem juramento nostro coler ut Deum venerari voluerimus.Imperatoribus enim olim divinos

honores exhibitos historia Augustalis testis est,ideoq, Caligulam,tam pro Deo se coli vel honesti ordinis deformatos prius ad metallati bestias codemnas se quod nunquam per genium suum dejeras 'non vita ejus cia . mitor est,&lb antedis scribitCaligulam voluis Eut omn- b sacramentis adjiceretur, WE,

134쪽

Mod idem in historiam suam retulit Dio libr. Accursius tam ei mavuli e iam in intelligi Deum principis, quae expositio Pintejo in Lo.

xico suo videtur non inena, eo quod antiquitas cuiq; homini nato duos Deos quasi contra sci fingeret, eosq geniales, qui Gonii dictisntiqvod ex lib. 6. SA. dierum seniat Alexand. ab Alexand.satis liqueat, quomodo ind. La. ven ratio principis active capienda effet, nempe ut juratumst per eos Deos quos princeps ven rari soleat.Id verὸ ex eo eti confirmatur quda Chrissimi eum ab ipsis iuramentum per salutem principis usurparetur licite, eo quod sive ovis p r suam, stye per principis salute juraret, salutis autorem,id est, D LuM appellarentia vinuerint tamea a juramento p*r Caesaris g niui ut testatur Tertuli in Apologet cap. 3 a. quod didicissent neque per Deos alieno 'fis mos, neq; percre turam jurare licitum esse, eo quod lusjurandum ellet pars cultus divini, qui non nisi uni de solii vi praestandus csset. oua ob causam Arcad.S Honor. Impp. Christianiin L si quis maior C de transact. mentio nem iaciunt ejus a taxat urisjurandi quod

fit invocato Dici omnipotentis nomine,&ejus quod fit per salute principis, ut qua nominata nommari etia intelligatur salutis illius autorinui solus Deus est. Cum autem postea a rotas Magnus etiam per salutem principis u-

xxv viilet, mucuin illud jusiurandum quod.

135쪽

tam Pharaonis iurarent, usitatum fuisse historia sacra testatur. Atq juramenti hujus meminit Ulpian .in .sii duo, i 3. f. ult D de jurejurata-dm Tertullialamon uno loco ad Scaeui.& in pologet. suo, c. ι8. Apulej.lib. 9.deasIn .aur. Euriseb. lib. histor.Eccles c. & longe praestantis inum jusjurandum haberi ceptum, quod per salui em S genium principis fieret, refert Alexand.ab Alexand .dier geniat. lib. S. cap. IO Genium autem Bariolus interpretatur principem ipsum , quem Iason sequi videtur e Bariolo

summarium d. g.ult repetens, desprobari videtur ex L . C. de reb. cred. ubi lusjurandum per Deum conceptum, d conceptum per Veneratione in principis sibi invicem opponuntur, ut cum juramentum per genium seu venerationem principis praestari dicitur, sensus sit, jurari per principem, utpote per majorem, quem juramento nostro colere, & ut Deum venerari voluerimus.Imperatoribus enim olim divinos

honores exhibitos historia Augustalis testis est, ideoq; Caligulam, cum pro Deo se coli vellet, plerosq; honesti ordinis deformatos prius stigmatu notis ad metalla& bestias codemnas. se quod nunquam per genium suum dejeras. sent, Sueton.in vita ejus c. 27 autor est, S paulla ante ciis. scribitCaligulam voluisse ut omnibus sacramentis adjiceretur, es me bberoii meos carioωhaho, quam Gajum sororci eim: quod

136쪽

quoi idem in historiam suam retulit Dio libiti as Accursius anaen mavult genium intellin Deum principi, quae expositio Pratrio in Le xico suo videtur non inepta, eo quod antiquitas cuiq; homini nato duos Deos quasi contra, sci fingeret, eosq geniales, quiccnii dicti sint. qROdex lib. 6. c. q. dierum seniat Alexand ab Alexatia.satis liqueat, quomodoind. La vela ratio prii cipis active capienda esset, nempe ut juriitum sit per eos Deos quos princeps ven rari soleat.Id veri ex eo eti confirmatur quod

Christiani eum ab ipsis iuramentum per sal tem principis usurparetur licite, ob quod sive is p tuam, stye perprincipis salute juraret, Jutis autorem id est, Di u M appellarent,ab

stinuerint tamen a juramento per Caesaris g niuiis, tu testatur Tertuli in Apologet. cap. 32. quq ad dicissent neque per Deos alieno vi se hicios, in H; percreMuram jurare 'O quod lusjurandum eiset pars cultus divini, qui non nisi uni de soliti praestandus essςt. Qua ob causam Arcad.&Honor. Impp. Christianiin L si quis maior. C de transactaventiO-nem siciunt ejus duntaxat urisjurandi quod sit invocato Dia omnipotentis nomine vi eius quod fit pe Sute principis, ut qua nominata nommari etia intelligatur salutis illius autorinui soliis Deus est. Cum autem postea Carolus Magnus etiam per salutem principis u

137쪽

lo etiamnum utimur, ut annotavit mesemb in coronaen .in Diges .subiit.dc jurejur.n.6.Ut igiturveteribus iusiurandum aliud verum , a liud Quali fuerit, unicum tamen nos quod vς-rum is uis dictiim fuit, agnoscimus, & ex eo di . vilioqtrae in pecie tuis est oppositis, nulla superest,quq in usu sit,vestigiis tantiim aliquibus de ea a Iustiniano in liba is uris Civilis relictis. Ita restat nobis distributio unica, questanam in ullo te citi juris nusquam expresse traditur, nisi quod ex rubr. D. de urejur mimadvertimuis Murandum esse vel Voluntarium, vel Neces sarium, vel judiciali quas appellationes Di boniani di Compilatorum, non veterum uri autorum Tecum Clijacio dc Donello sciatio. Sed an fans logico jusjurandum ita disti ibuaritii iescio. Species enim sim eodem eiicro positae, ita ubi invicem opponuntur, ut Mna ς altera dici nec possit nec debeat, quod ante in speciebus illis fieri ex iis quipost licentur ἔπι--.

nifestum Gader Sedi diesinitiones specie

rum illarum vari ab Interpretibus divexatae

sint urhq quq de jurejurando apudJuriscoii- Ito; est quaestio, hictast difficilior, quod de .

Moldendorpius Clalle cachion.'.f.ut 'in eis inpran animadvertit, scribens,interpretes iu-

obscure ma 4 quam Uri neu tractasse. Idq; verum est. Nam prout ali ad causam litigiosam,silio ad uigiosam dii

138쪽

irat, sed etiam non litigiosam de jurejurando doctrinam retulerunt , ita aliter atq; aliter sp icte, illas definiverunt. Ad causam litigiosaniatuve controversam nunc enim his vocibu aeque utimur) qui respexeriint, luntarium fusiurandum ita definiunt, quod defertur a parte parti extra judicium, addunt Graeci vel in judiacio: Necessariu, quod a judice defertur incausis dubiis, vel ut Graeci malunt , quod pars cui delatum est, refert delatoriJudiciale quod do fertura parte parii in judicio iudice delatione confirmatite:vehut iidem Graeci malunt,quod aiudice desertur. Atq; hi iuramentum ad res controversas coarctarunt,idque ex usu magis j ris Civilis quam Canonici metiti sunt. Cuna enim ad eam quae de jureiurando in jure civili

sistituitur disputationem oculos c5vertithus, apparet ex collocatione tit. D. dc V. de jurejur.

eam institui ob id quod in liteversatur Et sandinitium xit.D.de juretur.ejusmodi cst, ut eo as firmetur, maximum remedium expediendarii esse iurisjurandi religionem, qua vel ex pactione ipsetum L Iaas Aa O Ru Μ, vel e cautoritate su DICI DECIDuNTu RCONTROVERsIAE: neque ulla omnino subii titulo leat est quae non pertineat ad jusjurandum illi id duntaxat quod circa lites sit sive

ebrium ertas, ui educ ne illud quidem cujus

mentio fit in l. jusjurandum, i . in princ. D. de

139쪽

sit,utcunq; inagni nomini Jurisconssilii diti est,

sumi nitalit. Eodem auten iure Civili inca sis extra controversiam positis vix est ut tuta urandi habeatur ratio ulla , siquidem actus cui additur 11 nullus sitieo non confirmetur,nec ei qui valet ure, quidquam perii addant r. Unus' casus est quo iure civili ex urejurando est. ligatio nempe si libertus patrono operas , dc num munus se praestaturu suraverit.nisi quis cum Cujacio eam e stipulatione esse maliti Pactioni autem, quae alias valet, usiurandum robur addit duobus casibus , qui uterq; ex jure

constitutionum est, ni nitrum in transactione. exa si ius major,C.de transact.&in continet , bus minorum,perAuthent.saci amenta pube- rum, C.si adversven f&I3.C. iamin. se maior

dixer Vis enim iuratilentorum reliquamiiiii juri civili incognita ex iure Pontificio repetendaest. Et ad utrunq; illud jus respexerunt Interpretes illi, qui pradictas tres iuramenta species ex omnibus causis indistincte defini Moluntarium enim illud esse dicunt quod pare parti sine iudice defert contra confirmandi vel controversia transigendae cauis idemq; vocant Extrajudiciale Iudiciale illud, cum in

judicio pars parti judice approbante Marnem

tum defert. Necessariu, quod judex defert par

Oidendorpius loco r.eallegato voluntaria seu extrajudiciale eodem modo definit: sed id quod in iudicio est, dicitetxigi vel ad praepara--

140쪽

' Pisae iis, Sciti iam Ap. VII. 67eiqnem cognitionemve judicioru recte exem' nitam. ne quid per fraudem eorum qui in j Micio versansuriincidat, quod evertat veritata, ' xx est, iramentu calumnis testimonii dicendi, cautionis judicis vel advocati,& similia, quoaturamenti senu iudiciale necessariun rectEappellari putat:vel ad decisionem litium,quod

Decisorium suram enim est. Neutri placent.

Utris lentin in extxemis sunt, priores quidem illi deflectendo nimis ad ille oriam juris civilis, hi vero posteriore praxin cum the 'ria ineptς consalicendo, no distinguentes ea quae diuin, si S debuissent Sio tuaslent Olclandorpiu autem nullam theoriae aut juris civilis sed usii dunt ax rationem tabuisse videtur Rectc igi-xura nobis fiet, si ea qu theoriae lint juris ci

vilis te tineamus, cum ea autem jus Canoni

cum Susum ita conjungamus, ut utrique sua constare possit auto litas. Res autem ita se ha-hst, ut sub eo titulo qui injure civili est de juriejurando, juramentum consideretur, ad eum Muntaxat eflectum.quatenus controversae inter duos pluresve eo decidumui, Hoc omnes illae leges, quae sub eo titulo cin Digest. dc in C a colu ocat; sunt evidenter arsuun t, in quibus inultoties verbo decidendi Iurisconsulti&Φmperatores utuntur, atque ita ex GajoJurit coistilio quamprimum in l. i. D.de jurejura d0luit lyrandi religione decidi controversias