장음표시 사용
761쪽
i Hugonis Donelli Comment . in Cod.
Iidem Augusti & CC. Solidio & aliis. Si parentes vestri mancipia venundederunt, re quaestio dominii mota est emptoribus adesse, ac defendere cauFam non prohibemini. aeuod si eis Meetiam micta sum, instauratio litis ex persona vestra, s appellarionem non interposuistri, contra ius aesideratur. Empti fine iudicio pro missione se eam
veniri coeperitis, Oec vobis negotium , ut defendatis, denuntiatum probetur: uuel imus quatenus vosmetipsos tueri debeatis. VI. Kalendar. LI. A A. Coss
i . Venditorem MN appellatam ab eis ore, ast adagandam eausiam ad s. non eus adesse: Ita autumiatis p. a adesse, ae defendere via inviso emptore. E. Defeia Me vendiιare I res evicta si emptorem de eadam re agere acla posse, ncc ex
perioribus intelligimus, ii venditori denuntiatum non sit, ut emptori ad agendam cavs Iam adsit, venditorem non cogi emptorem defendere, neque re evicta obevictionem teneri. Hi ne tria quaesita sunt, de quibus ius conitituitur ordine hoc re
. Primum, t an quanuis non cogatur venditor adesse. & caumam defendere itamen possit, si velit, ultro id facere. Et
placet eum non prohiberi. Quod sic aecipiendum est: ut possit venditor caussam defendere & absente emptore sine mandato, & praesente eo quanvis invito. Ab sente emptore poteti, quoniam omnibuslieet iure publico absentem, sine ullo mandato defendere. L. servum, I. stubsice, D. de praear. Etiam praesente & invito poteil duabus de caussis . Primum . quialieet cuivis alterius conditionem etiam in inviti meliorem facere. L. βλeudo. v. de neg. gest. Deinde, quia caussa de proprietate rei venditae quodammodo ad venis ditorem pertinet : ut videatur interesse eius, eam caussam in tritere & defendere. Pertinet enim in eius exillimationem inistelligi ab omnibus ipsum in ea venditi ne bona fide versatum esse. Ea res faeit. ut quan vis emptor nolit admitti defens nem venditoris, tamen ivdicis olfietum sit
eam admittere: & nisi admiserit, iusta sit caussa ab eo Provocandi , quia reiecerit in caussa, quod ex iure recte in caussa fieri potuit. x Sequens t quaestio est, si defendente ultro venditore nihilominus res evicta sit:
istermina. 3. Venditorem, cui deauruiatam non es, in ad agendam caussa, aseu sanuis defensonem altro si emeret, re postea evicta, non eo magis ab evictionem reueri.
'trum emptor possit iterum de eadem re agere ex persona venditoris. Flovet dubitationem, quod sententia adversus eminptorem lata est: res autem inter alios acta, aut indicata altis non nocet, puta vendi tori, eiusve heredibus. L. saepe, D. de re luc res inter alior actas, fuera. Et placet. s venditor appellarit. adhuc agit osse eκ appellatione . Potest autem appetisare venditor, sive in caussa adfuerit, ut defenderet i iive non adfuerit, quoniam eius interet , L. ab exsecatore, I. I. D. de ameli. Caeterum non interposita appella- Ilone, ex persona venditoris eadem lis imstaurari non potest, ut Ne cautum est non quod venditori noceat sententia adversus emptorem a dicta, sed quod venditor nihil iuris in re habeat, ut proinde expersona & iure eius agi non possit. Nam ii ante venditionem nihil habuit iuris in re
vendita, ne nunc quidem haheat ex antecedente eaussa. Quod si hahuii: id rem emptori tradendo in emptorem ita nitulit, transserendo amisit. I. per xractio.em,
Iap. de rer. divis. Tertium t quaeritur, 3 si emptor eandem litem init aurare non potest: possitne saltem agere ob evictionem adversus venditorem, qui in lite defensionem susceperat . quasi videatur eo facto etiam evictionis perieulum fustepille ' Et
significatur in extremo, vendit tem pro pter defensionem ultro susceptam non neri ob evictionem, si ei ab emptore denuntiatum non sit, ut adesset : adeo verum et , quod dicitur in L. emptor, SL. seq. fasti venditorem, cui denuntia-lum non est, ut ad agendum caussam adsit
762쪽
1 9 Ad Tit. XLV. Lib. VIII. C. de Evictionibus. I 98
s t. ob evictionem non teneri. Et recte: non enim debet ei nocere . quod ultro aeeessit ad defensionem caussae, quanuis non interpellatus: nam in eo ossicium praestitit emptori utile, sibi minime necelsa. rium , polleaquam illi denuntiatum non erat. Nulli porro debet ossicium suum esse damnosum. L. si servus, I. quod vero, D. de fur.
Iidem ΑΑ. de CC. Heliodoro. Empti amo longi temporis praescriptione non submovetur , licet post multa Ipatia rem evictam emptori fueris comprobatum. I iraque is, quem
te comparasse commemoras, nune in libertatem Woclames: interpellare venditorem , sme fures rem eius debes, ut tibi sis ant, ea amque instruam. um s liberum eo, vel servum non eo, fueris ρronuntiatum: nec te convensione remisisse periculum evictionis fuerit comprobatum: praeses movi ciae , si res intrem es, quanti tua inserest, restitui tibi providebis . S. M.
r. Actionem ob evictionem non ante cedere, quam res mitia fit . idea utitia praeferinione prae- radentis rem νιs, Panias lariusmi , --
Homo liber pro servo venditus est. &iriginta annos possessus ab empi re, tandem cum de suo itatu cognovisset, proclamavit in libertatem. & iudicio liber pronuntiatus est. Emptor servo evicto eum omnia secillat in lite, quae emptores facere convenit. & evictionis periculum non remisistet: agit adversus venditorem obevictionem actione ex empto, quae in hanc rem competit. L. si tibi. inst. Venditor se iustur praescriptione longi temporis triginta annorum, quod dicat poli triginta annos, quam venditio perfecta est, secum agi non posse. Defendi videtur in haerelis constitutionibus, quibus e autum est, ne actio in personam excedat triginta annos. L. scat, fur. 9 praese. trig. πιι quad. au. L. r. . ad c c. fur. de ana. excest. Est autem empti actio in personam. Quaestio, an empti actio ob evictionem ad superiores constitutiones pertineat, ac Pria-pterea summovear8r praeseriptione longinsmi temporis. Rescriptum est hoc loco, non summoveri. Et recte: nam i superiores eo nititutiones locum habent in iis actionibus, quae semel natae runt: ut scilicet ex quo tempore competere coeperunt,
exinde etiam cedere incipiat praescriptio. Sie enim verba sunt dictae L. I. s. ad haec, Iura. de ausat. excep. At non e itin hoc numero actio ex empto ob evi-
. Emptorem non dis o deuia rem emptam, sed posse ne praebcraptione a ae uirendo actio.
ctionem. Cum enim non eompetat, nisi sub eon dictione, si res evicta st: L. 1.L. evicta. D. eoae priusquam haec conditio exiliterit, neque venit, neque eessit huius actionis dies : denique nulla fuit actio. L. eedere. D. de verbor. Ruse. Ex quo intelligitur nane actionem ante evictionem superioribus eonstitutionibus non contineri. Quapropter recte respon
detur in proposita speete: quanuis post
triginta aut quadraginta annos servus in lihertatem evincatur . tamen cum actio de ea evictione nune primum nasei coeperit: emptorem praescriptione temporis non imo pediri, quo minus ob evictionem ex emis
Pto recte agat. Sed videtur obstare huiesententiae L. si obligata, op. ubi emptor Cum proponatur praedium pignori obligatum diu polleditse: idem eodem tempore dicitur amittere actionem evictionis no
Sed i non si in ea specie post longam 1
posse ilionem emptor actionem ob evictionem amittit, ideo id contingit propter longam posse lIionem . Contingit ideo, quia emptor diu possidendo praescriptionem acquisivit adversus creditores. qua praescriptione tutus consequitur id, quod habere debet nempe ut sibi habere rem li-e eat . At hic ubi proponimus hominem liberum venditum esse, etsi is homo dia
763쪽
1 9s Hugonis Donelli Comment . in Cod. iueoo
possessus sit ab emptore, tamen non idem emptor ullam praescriptionem acquisivit adversus eum, ut eius libertatem usu caperet : quoniam adversus libertatem nulla
praeseriptio quan vis longissimi temporis
valet. L. .D. supra, de Du. temp. praeue auae pro δεber. in summa emptor ob solam longam pollessicinem rei emptae actionem ob evictionem non amittit , ut hic
deelaratur: quod secus fit acquisita emptori praescriptione ad tuendam rei traditae pollessionem, ut in speeie L. si ostigata. op. Quod in hoc rescripto adite itur de denuntiatione, id ipsum est, de quo dictum est ad L. emptor is L. si eoutro versa, justr. Quod dicitur de remissione periculi evictionis, a nohis expositum est ad L. 6. Iustr. Quod dicitur evictionis nomine actionem elle in id, quod interest. exponetur ad L. s tibi infra.
Mem A A. & CC. Iulio. cim tibi liberum venundatum fundum ab actore proponas: si ex ani redeme obligatione, quod debebatur, iure solesyli: sipulationem, quam fuli Ham emptioni de indemnitate proponis, ipsius conceptio commissam manifese declarat. S. VII. Kal. Sept. Hi nacti M. CossFUndus venditus est liber ab omni nexu pignoris. Sive aperte dictum est, sive de eo nihil dictum est, semper hae lege fundus vendi intelligitur, ut declarat L. ex his praediis, fura . Emptoreasus fortuitos metuens stipulatus est a venditore, si appareret postea rem alienam aut pignori obligatam ei te, & aliquid ob eam rem amisisset, se indemnem praestari: venditor stipulanti promi sit. Tandem exstiterunt ereditores venditoris, quibus fundus pignori obligatus erat, qui fundum ab emptore eodemque posset re peterent actione hypothecaria. Emptor iudicii eveniatum metuens illis solvit, quod debebatur, ut sie fundum retineret. Eam summam
nunc a venditore repetit. Quaeritur , an venditor eo nomine possit conveniri. Movet quaellionem, quod emptor non exspecta a sententia iudicis ultro solvit creditoribus. Supra autem effectum est, emptorem evietionem, atque adeo ullo modo actionem ex empto adversus vendit
rem non babere, si rem non expectata iv. dieis sententia restituerit, L. si eum qaaesio, supr. L. virque, D. de rei vinae de quo etiam initio tituli diximus. Et plae et hoc Ioco emptorem de ea summa a se soluta cum venditore agere poste :non ex empto, ne quis superiora nobi obii elati sed ex ili putatione . quam supra interpoIitam proposuimus. Haec enim. inquiunt imperatores, commilia est, ideli , eius conditio exstitit ita, ut iam ex ea agi pol Iit. Db I. conditione. Iustit. de vero. obog. Id declarat huius ili putationis conceptio . qua venditor promisit se emptorem indemnem praeititurum, si quid emptor amisisset propterea. quod res pignori obligata est ei. Haec autem pecunia, quae
soluta est ob eam caussam, illi amisi. etiob id, quod fundus fuit ereditoribus obligatus. Nam ereditores hypothecaria a gentes alterutrum a polletlore consequi
debent: aut quod sibi debetur, aut ut pignus restituatur. L. si fundas, I. in vim ricatione. v. de pig. Recte igitur ex hac stipulatione etiam ante evictiouem agitur.
764쪽
iso1 Ad Tit. XLV. Lib. VIII. C. de Evictionibus. I soa
in L. Cum successores. 2 . Isdem ΑΑ. & CC. Eustochiae. G- successiores etiam venditoris pro evictione teneri possim : si velis obligata Hi respuboea Thessalonicensium pignoris insti uot ture persequi, quae comparasi: auctoris heredibus quocunque gradu constitutis a sere negotio ae nuncia. Quod sive praesentibus his fundus, quem emisti, fuerit evictus, Aeabse ibus: postea, quantι tua interes rem evictam non esse, teneri, non quantum pretii nomine dia i , si aliud non placuit, publice notum est. S.
CUM res emptori iure ex ista est. & nihil debeat iure praestare praeter culpam.
venditori recte denuntiatum, ut ad L. 3. L. si vesinta, N. de ter. sis com . agendam caussam adesset. venditorem ob rei venae Et placuit nihilominus eum le- evictionem teneri coallat: traditum in L. neri: optima ratione, quia praeter diligen-ο. fast Hie adiicitur, quod notandum est, tiam . quae in re servanda ab eo exigitur. venditorem hoc easu teneri. sive ipso abo etiam rem ipsam debet. Quae res ticit, sente res evicta sit, sive prassente. Si eo a b. ut eum hie omnia adhibuerit, quae illum sente res evincatur: nulla dubitatio, quin a eulpa vindicent. tamen neces e sit ideo teneri debeat, quia manifesta eius culpa cum in proposito teneri, quia id non Prae. est, quod rem non defendit. stet . quod debuit. Nam debuit rem ido x At t cum ipse caui Iae agendae adfuit. nee tradere. & praeliare emptori rem ha & omnia secit, quae ad defensionem per- bere licere. L. ex empto. 'D. de aetio . linebant. ubi apparet eum extra omnem emtiau. Non est autem iradita, quae non culpam esIe: merito dubitari potest, num perseverat tradica esse . nec licet habere hic etiam de evictione teneri deheat, cum eam, quae evincitur.
Idem ΑΑ. de CC. Eutychio. Si pos perfectam venditisnem ante pretium numeratum rei venundatae mota fuerit quaestio, vel mancipia vendua proclamem in libertatem : cum in ipso limine contractus immineat mictior emptorem, se fatis ei non osseratur,od totius vel residui pretii solutionem non compelli, iuris auctoritate monstratur. Unde cum pane pretii numerata domus quam emisti, tibi velus pia gnoris iure obligatae, ne ad emptionem accederes, denun3iatum ab atiqua proponas: iudex tibi, quae ex emptione veniunt praestari providebit. S. VI.
T Raditur in L. Ivitianas. I. ex ven- versus emptorem agi posse , ut pretium iuro, M. de as. em. ex vendito adis solvat, idque eum poli rem traditam piaestare
765쪽
iso 3 Hugonis Donelli Comment. in Cod. Iso
stare debere. Id cum ea exceptione accipiendum eii, quae hoc loco traditur: niti ante pretium solutum lis mota lit de Proprierare emptori, aut nisi sit saltem ei controversia faria . Nam alterutrum satis et t. ut constat ex principio huius rescri-
pii. & fine. et Ante 1 pretium solutum si controversa
emptori de re vendita fiat, non cogitur pretium solvere, nisi ei a venditore satis osteratur evicti cinis ocimine, ut hic cautum est. Es L. nu. I r. v. de ρer. is eoam. rei venae Sed hoc, inquam . si ante prellum solutum dominii quaellio mota sit . ut est in L. L. ρes. vel , t ut hoc loeci: modo in rimineontractus immineat evictio, id eli, periculum ev.ctionis. Limen contractus accipere debemus, ingrcitum contrarius . ingressum autem totum illud tempus, quo nondum emptio ex utraque parte impleta eii, id ei . nondum res a venditore tradita, &pretium ab emptore numeratum. Proinde eis poli quinque pluretve annos ante pretium solutum lis moveatur emptori de re vendita, non cogetur venditori pretium solvere: quasi & haec evictio immineat in ipso limine, ideli, eo tempore, Quo nondum omni ex parte venditio perferia eit, atque ita, quo coepit tantum. Hoc au tem, ne emptor pretium solvat hoc casu,
consequitur exceptione doli mali oppotita. d. c. s. δερ. hoc tie. L. pater. I. eae quadrante, D. M GL ma S met. exe. Dolus venditoris in eo eit, quod petat ah emplore pretium, cum i pie quod debuit, redie non praestaret: quae pnilulatio est contra aequitatem Dalus , qua fit, ut quod quisque in alterius persona, sequum lialuit, ipse in sua quoque perlona valere patiatur. L. I . v. quod qui . tur.3 Cum t dicimus emptorem hoc conseis qui exceptione , qua venditorem Pelentem summovet, apparet nihil nos contrarium dicere: L. 3. IV. hoc tit. ubi placet, qua nuis res vendita aliena st, aut pignori obligata, non ideo tamen eum, qui emit, convenire posse auctorem suum , quamdiu res non lit evicta. Sane enim em Plor venditorem convenire non poteti e
nomine. Sed si quid a se petatur, non Cogitur praestare. ut hic constituitur. Sed addita eil exceptio hoc loco, nisi emptorι fatis a venditore ineratur. Quod si fit, emptor pretium solvere cogitur. SMtis t offerre est, offerre satisdationem . Satisdare est, emptori promittere, quod eius interest . si res evincatur & amplius eo nomine fideius lores dare. Et in summa satisdare est cavere de re aliqua
fidei usIoribus datis . L. r. II qui fat aeeog. itaque in hac re promissi ne vendi toris fidei uilares exiguntur supra scriptis verbis, ut apertius res definitur in dicta L. Pen. I l. de fleri S com. rei vend. Quod dicitur, venditorem non consequi pretium, nili satisdet evictionis nomine, non est contrarium ei,.quod traditur in L. emptori, D. eod venditorem ita flu-plam repromittere debere evictionis nomine, ut satisdare non cogatur. Veris limum t hoc, & perpetuum, venditorem, sa quo cautio de evictione postulatur, non cogi satisdare, quantumvis cogatur repro millere , neque id negamus hoc loco. Nam emptor, a quo pretium petitur . non petita venditore, ut satisdet: sed petit, ne ille pretium petat. Et vero si satisdationem pollulet emptor evictionis nomine, est in venditoris potestate non praeliare, pretium non petendo. Petitione enim pretii remota, non est locus exceptioni, qua Petitionem istam in hae caussa summoveri dicimus. Porro emptor solam hic exceptionem habet ad eam satisdationem obtinen
dam, si venditor pergat pretium petere: actionem ad eam rem nullam. Quae si ita
sunt, apparet, quanuis imminente periculo evictionis, non posse tamen emptorem aliud a venditore consequi, quam ut ne pretium solvere cogatur. Proinde si ven dii or pretium ab emptore non petat: non polle emptorem consequi a vendit ore , quod sua interest, id quod ex emptione praestari solet. L. I. is prine. v. de a P. empr. Videtur tamen hoe negari in extremo huius rescripti, ubi ita verba sunt: Si ab aliquo denuntiatum si emptori, se ademptionein accederet, iuviem proviorum ei praestari, quae ex euetione ven/ust. Sed haec adiectio, quae ex emstrone ve nιuut, rem expedit. Non enim venit prae-llatio eius. quod emptoris interest, re nondum evicta . L. 3. Iv. eod. sed nec satisdatio evictionis nomine, nisi imminente perieulo evictionis venditor pretium petat, ut hic cautum est, S c L. Peu. I. I. Per. S com . rei ve d.
766쪽
iue oue Ad Tit. XLV. Lib. VIII C. de Evictionibus. Iso 6
Γdem Λ A. & CC. Saturninae. Π tihi literam Saturninus conditionem eius ignorans distraxit, ac nunc eam defendit in libertatem: hae tibera pronuntiata, venditorem vel ex spulatione duplae, quantum in hanc isductum est, vel empti actione, quami v ainieres, convenire potes. S. Idib. Febr. AH GH. SUMMΛRIA.
inest . r. Sampitis in rem emplam factos emplorem a venis
cta .dam ea sempore, quo res evincitur, non
8. Exsisti Misae dupli qaik dapiriis: ram quando dapietur pretium , Dansi res mead Ia est ;quanda aestinatιo pro hositate rei, quae emi m es. s. Aon Ias partis evictae cum aestimatur, eam bonitarem spectandam esse, quae Λιι, cum res
Hoc rescriptum tria compleretur. Primum huiusmodi: Evigionis nomine
venditorem teneri, sive sciens rem alienam aui pignora obliga iam, aut liberam vendiderit, sive ignorans. L. ex empto. L. Iervus quem, s. uJt. M. de act. empe., Alterum est . t Libeto homine venditolieere venditori adversus emptorem eum hominem a se venditum in libertatem defendere. Singulare ius propter libertatem: Cum alioqui placeat venditorem vin dicantem eam rem, quam vendidit. exceptione doli mali sommoveri posse, L. vinis .icantem . U. eod. sit. Hic significatur venditorem id sacere polle. si ignorans mulierem liberam vendidit. Dieimus idem eum faeere posse, etsi sciens vendiderit. Nam qui ignorans vendidit, non minus dolo faeit uindicando rem quam vendidit, quam si seiens vendidisset. Unde semper exceptione doli summovetur, ae L. vinis dieantem. Sed hoe in libero tantum homine vendito receptum est: primum favore libertatis, quae omnibus rebus favora- Tom. IX.
vendita est, das eam aliquid aerassis funda. Io. Simplae fasque stipularienem esse, ut duplae quae M , f, qtissas in ν/bas mensitis locum
quo existi . 3. Duplam promissi desere in rebus presiosioribus d P quae fri luitis generis. 4. Dulam n eaui in iliis locis , in Dibus m ris non est eam exigi. s. Duplae U Impia narim repromissionem esse, non sis hiationem. i6. Dariis ast Impia stipulalisua insevota, li
periri , ex stipulatu, aut empto, proutsb. e.mmodum se statuel. 37. Ex stipulatiosa dapis auι smpia, qaa actio, cui, adversas quem, V ad quid
hilior esse dieitur in L. Iibertas omni bus . m. de regas. iur. deinde, quia cum libera defendit ut in libertatem, magis ipsa agere videtur, quam venditor, qui tantum defensoris ossieto iungitur, non vindicantis: vindieat enim non tibi, sed li
Tertium pertinet ad eas actiones, quae evictionis nomine competunt: de quibushreviter dieemus. Quando te evicta actiost emptori aduersus venditorem, initio huius tituli diximus. Hoe t eonstituto et actionem emptori eo nomine esse, quaeritur, quae sit actio. Hae duae sunt releripto hoc comprehensae: actio ex empto, &actio ex uipulatu de dupla, sive ex iii pulatione duplae: adde etiam ex stipulatione simplae . Actio 1 ex empto re evicta sem- 3
per competit Oh evictionem. L. 6. Iώρ. hic. L. ex empto. D. de aes. empl. Haec actio emp: ori datur, ut hie significatur, d. L. ex empto, S. δε act. empt. Datur ad versus vendit rem maxime: sed & adversus omnes, qui evictionis nomine obli-C c c c c gantur
767쪽
iueo Hugonis Donelli Comment. in Cod. Is og
gantur, in quo numero sunt fideiussores,& heredes tum venditoris . tum fideiussoris . L. emptor, L. si controυersia, L. s satus, δερ. eod. Unde circa venditorem illa quaestio: pignoribus auctoritate magistratus ex caussa iudicati distraei is quis sit venditor, ut iis rebus evictis ob evictionem conveniri polsit: de quo ad L. fiob ea fam, δερ. Competit haec actio in id, quod emptoris interest, ut hic exprensum eli. Addere oportet, in id, quod
emptoris interest rem evictam noci ei se, ut est in L. eum ore ores, βυ. item
4 in L. evicta, o. D. eod. Id t quod interest ita definitur Paulo; quod nobis abest, quodque luerari potuimus. L. si
commissa, D. rem. rat. hab. Unde intelligimus venditorem emptori teneri ob evictionem actione ex e inpio in id quod ab eli emptori ob eam caussam, quod res evicta eli, & quod lucrari potulit et, si res
evicta ei non esset. His verbis haec continentur: non pretium rei duntaxat, ut eli
rvrcta, D. eod. sed ael limatio rei vendiutae, quae interdum longe pretium exce
cessiones rei, & quaeeunque per occasionem rei venditae obtingere potuerunt: quibus ideo caret emptor quia rem habere ei non licet: eiusmodi sunt fructus agrorum, animalium foetus, ancillarum partus, ruae alluvione fluminis accesserunt, usus- ructus qui ad proprietarium emptorem
rediit, item si qua hereditas per servum
vendatum obtingere potuit, qui heres erat inlli tutus. L. venditor. S. eod. Adde damna impensarum , quas fecit ipse de suo in rem emplam, ut melior fieret . quae
ideo illi petierunt. quia res evicta est: de quibus in L. st eum quaesis, L. s con
ς 1ed r in his sumpti hus duo praecipienda sunt: primum non aliter eos coniequi emptorem, quam si a domino, qui rem
evi ucit, eo, tervare non potuerit, ut diximus ad L. Oper, θρ. hoe tit. Hoc
amplius non aluer eum consequi, quams, non dico, fecerit eo consilio, ut res esset melior: sed re ipsa rem meliorem fecerit. Meministe enim semper oportebit, nihil amplius consequi polle emptorem, quam quod sua interest rem evictam
non esie: proinde nihil nisi quod ei abest, ob id quod res sit evicta. lam verosi sumptibus ab emptore iactis res melior fatia non ei l. non absunt ei hi sumptus Propter evretionem: cum & sine evictione iam ei periit leni. Ut autem actio ex empto competit in id, quod emptoris interest: ita semperhoe addendum est, competere ius ut, quod eius interest rem evictam non esse.
d. L. cum successores, fur. Quod i hane 6seotentiam habet: ut in aestimandis damnis emptoris, & aelli mando eo quod ei abest, denique in aestimatione rei emptae facienda tempus spectandum sit non illud, quores vendita est, ut aestimemus, quanti tum
res fuit; sed illud. quo res evicta eli,
ut tantum Praelletur, quanti tum fuit. Ex quo duo sunt consequentia. Primum, ut si poli venditionem persectam valde crevit rei venditae aestimatio, vel quia exculta est ab emptore vel quia aceellionibus naturalibus aucta est, vel quia aliquid accrevit per alluvionem, & ea fuerunt tunc, eum res evicta eli: sciamus horum omniumaellimationem emptori praeitari debere,
quia est id, quod habere pollet, quod
nunc ideo non habet, quod res evicta eli. dicta L. eυicta, o. v. eod. Allerum, ut si res poli venditionem non culpa venis ditoris multis partibus imminuta eii, debilitata, fracta. rupta, ut multo pluris fuerit, cum vendita eii, quam nunc eli. cum evincitur: nihil amplius praeliare debeat venditor emptori. quam quod nunc est. d. c. evicta. 7ci. Et hoc poliremum ideo, quia quae ita perierunt, casu perierunt: easus sortuiti periculum emptione contra isela ad emptorem, non ad venditorem pertinent. I. eum autem, Institur. de e t.
X vendit. Deinde perierunt ilia, sed evicta non sunt: venditor tantum ob evictionem tenetur. Haec de actione ex empto. Eil praeterea, ut diximus, evicti nis nomine actio ex stipulatione duplae adversus venditorem. Sed prior actio semper competit: areo ex ili pulatu tunc solum, cum
stipulatio interposita est. Videndum, quid sit itipulatio duplae: tum, quae sit necensitis huius stipulationis interponendae, ne frustra de ea hoc loco agatur. Stipulatio i duplae in emptione eii, qua vendi- 7tor emptori stipulanti promittit rem emptori habere licere, & nisi hahere liceat,
duplam. L. habere, L. e Uicta, 16. I. l.
D eodem. Dupla hic idem valet quod duplum. Duplae stipulatio est dupli stipulatio, indieat L. peuult. io'. ubi emptor dieitur duplum 1lipulari, pro duplam: item
L. vindicantem, D. eod. ubi dieitur emptor eκ stipulatione duplae duplum consequi. Non consequitur autem, nisi quod in stipulationem deductum est. Erat igitur duplum deductum in iii putationem . idernsgnifieatur . eum dicitur: niti venditor duplam promittat emptori, condemnari eum dupli,
768쪽
1ueo V Ad Tit. XLV. Lib. VIII. C. de Evictionibus. Iue 1 o
dupli, in L. 1. v. eod. Non condemnatur, nisi eius rei nomine, quam praestare debuit L. sis. Dpr. de M. lib. itaque apparet duplam a veteribus ita dictam elle, ut intelligeretur eo verbo quantitas, sive aestimatio eius rei, quae vendita est. Duplum nullum est natura . nisi ad rationem simpli: & quantum simplum est, tantum duplum esse oportet pro portione.
a Quaeritur t igitur, quid hic dupletur,
ut intelligamus. quantam duplam esse hie velimus. Et interdum duplatur pretium rei, quanto res distracta est ι interdum aestimatio pro honitate eius rei, quae est evicta. Pretium duplatur, quoties aut res tota evicta est, aut pars quidem, sed inquam certum pretium dictum est. L. β οσδε, M. eod. Idem est, & si pars pro indiviso
evicta sit. L. r. L. ex milia, P. eod. Ex honitate autem rei evictae simplum aestimandum est, cum de dupla quaeritur, quo ties pars certa evincitur, de cuius bonitate constare potest. & in eam partem pretium separatim non est constitutum. d. L. r. 23. eod. Disterentiae ratio est: quod cum pretium certum constitutum est in rem evictam , tum promittitur dupla aestimationis eius, quae constituta est rei venditae: ea autem est pretium. d. L. si fundo. 'D. eod. Sed etsi eonstare non possit, utrum pars quae evicta est, pretiosior sit caeteris quae evictae non sunt: ibi quoniam de bonitate partis evictae quaeri non po- est, res eo deducitur, ut necesse sit, aut nihil, aut tantum pretium ab initio constitutum spectari pro portioner quod con tingit tunc, cum pars pro indiviso evicta est. Nam pars pro indiviso non apparet, intelligitur tantum, quippe quae per to tum fundum fusa est. At cum pars certa evincitur. in quam nullum pretium separatim constitutum est, non possumus in ea
aestimanda id pretium sequi, quod dictum
non et t. ita relinquitur, ut aestimetur pars ex sua bonitate.
ο Bonitatem 1 autem hie partis evictae
longe ex alio tempore aestimamus quam eum aestimatur bonitas actione ex em Pt , cum agitur Oh evictionem in id, quod intereit. Nam id, quod interest rem evictam non esse, aestimatur ex eo tempore. qu res evincitur: ideo & illius temporis bonitas & aestimatio spectaturr quae si nulla nova esse coepit post contractam emptionem, aut si magna ex parte imminuta est, eatenus non aestimatur. L. Mya, o. v. eodem. At in stipulatione duplae cum de bonitate partis evictae aestimanda agitur . eam bonitatem spectamus, quae fuit, cum res vendita est, aut eum aliquid Tam. IX. aecessit fundo vendito: non autem quae est eo tempore, quo res evincitur. L. bonitatis, S L. L. v. sqq. v. eod. Disterentiae ratio ex iis rebus, de quibus haeactiones constitutae sunt, non dintelle intelligitur. Actio ex empto ob evictionem competit de eo, quod evictum est: nec aliud persequitur, quam id, quod interest rem non evinci: ut necesse sit in eo id
tempus ipsum intelligi, quo res evicta est. Λt actio ex stipulatione duplae id petit, quod in stipulationem deductum est, ut in hae L. si tibi, dicitur. Deducta est auistem dupla eius temporis, idest, eius, quo stipulatio interponebatur. Proinde in ea aestimanda id tempus spectandum est. Selendum t est autem, non tantum ob Io evictionem duplam promitti, sed etiam simplam, ut in rebus venditis non pretiosis. L. emρtori, 37. I. I. D. eod. Hi ne duis
pl. & simplae stipulatio interdum legitur,& hine illa verba emptor, su p. hoc tit. neque ex stipulatu, neque ex Ii Ia u
que ex empto actionem contra venitorem
habet. Quid est illic actio ex stipulatu 8
aut eur tres actiones illic numerantur, cum
in hae L. si tibi, numerentur tantum duae Nemne actio ex stipulatu illic intelligenda est actio ex stipulatu simplici, quae collata eum actione ex stipulatu de dupla, nihil aliud est simpliciter, quam actio ex ilipuislatu. lam autem dixi interdum interponi duplae stipulationem, interdum limpiae lanistum. Simplum intelligimus limpsam quantitatem . seu aestimationem , quemadmo dum & cum duplam nominamus. Hoe t is loco exsistit quaestio: cum emptori re evicta constet semper actionem elle ex emplo adversus venditorem in id, quod sua interest, quod interdum non simplam tantum, sed etiam duplam longe excedat: cui hono duplam, aut etiam simplam dumis taxat a venditore stipulari . ubi emptori liceat actione ex empto multo plus & sa ellius consequi. Et duas ad res conducit, vel potius necessaria ess, non dico duplae stipulatio, sed etiam stipulatio solius sim, piae. Primum hoe esticit, ut liceat emptori re evicta consequi aellimationem quae fuit, cum res vendita est, aut certe pretium illius temporis, ut supra diximus ex bouitatis. S seqq. v. eod. Quod interdum emptori utile est: quid eni*, si post venditionem res multis partibus sit imminuta ' actione ex empto aestimationem praeteriti temporis conlequi non potest, ut ante dixi. Valet ad hoc praeterea simplae aut duplae stipulatio, ut re etiam
ab extraneis evicta , tamen venditor teneatur ex stipulatione, rem emptori habe. Cec ca, re
769쪽
1ue1 1 Hugonis Donelli Comment. in Cod.. Is Ia
re licere. Selendum est enim, quemadmodum venditor praeliare dehet emptori, ut ei rem tabere liceat: ita teneri eum ex empto, ut id emptori promittat . L. ex em to, in priu S s. venditorem, D. de as. emρt. ln hac itipulatione ii venditor nihil amplius promittat, quam emptori rem habere licere, non tenetur venditor, nisi re ab ipso, aut heredibus eiu ς evicta: extranei si evincant, non tenetur: quia aut factum extraneorum non promissis, aut
s quid, promi ut inutiliter, L. sipulatiosa, in ρr. I r. v. de verbor. OhIix. ex empto. I. qui autem , D. de a t. euet. Sed haec ita sunt, nisii poenae stipulatio subiecta sit. Haee ubi promitia eii , re a quovis evicta . utiliter poena petitur. d. L. sipuiatio ista. I. I. de verh. obIl. Et poena est, simplae & duplae stipulatio. Nam hae stipulationes nihil aliud continent, quam certam quantitatem, alias sim-Plam, alias duplam. quam promittit venditor emptori, si rem emptori habere non Ile ebit, id est, si ei evincatur. Ergo, ut coepi dicere, re evicta non tantum est emptori actio ex empto, ted etiam actio ex duplae, aut simplae stipulatione ob evictionem : sed ex lii putatione ita, si stipulatio sit interposita. Hinc de necessitate huius stipulationis interponendae quaerendum et . Frustra enim de ea agitur, nisi necesse habeat venditor hanc interponere: cum pro non dicto sit . quod ipse praestare, nisi velit, non cogatur. L.
putemus frustra susceptam disputationem de hoc genere stipulationis, hoc constituendum est: venditorem emptori obligari, ut duplam promittat, saltem ut Pr mittat semper simplam. L. emptori, 37. iu ris. X s. r. S. eod Videndum, qua actio' ne id emptor consequatur, tum an semper dupla promitti debeat: postremo quomodo debeat. Et quod ad actionem attinet. competit actori in eam rem eX eminPto actio. L. quod si nolit, I. quia a D
Hrorem, et . de as. empl. Huius iudieii exitus hie eli, ut si eonventus venditor duplam non repromittat, dupli condemnetur : nempe tanti quantum petebatur. L. 2.2 . eod. Duplam promitti oportet: verum neque in rebus omnibus, neque ψmnibus locis. In t iis tantum rebus moris fuit Roma- I3nis duplam ex gere, quae pretiosiores sunt.
d. L. emptorr. 37. I. I. v. eod. In hoc genere rerum habentur, Primum citra controversiam res omnes soli: proximo loecim ancipia. d. L. quod si nolit, I quia
a. de aed ed Ex caeteris renus non male videtur definiri polle, res else pretiosiores, quae duos aureos excedunt: argumento uti licet L. si quis a mavit,m si iuncta L. seq. v. de AI. ubi ea
summa dieitur esse non modica, quae excedit duos aureos Porro non male dici posse videtur, eam rem pretiosiorem habendam elle, cuius non modica aestimatio est.
Sed i nee in iis locis dupla exigi po- I
test, ubi moris est eam non promitti, sed fimplicem dumtaxat. Hic enim morem &consuetudinem regionis sequimur. L. 6.M. eod. Et certe duplae stipulatio ideo tantum exigi dicitur, quia moris & consuetudinis est eam praetiari ae L. quod si noIit. g quia a dua. Promittitur t au- istem dupla, aut fimpla nuda repromissione tantum, non satisdato: id est, venditor duplam, aut simplam stipulanti emptori promittere cogitur, sed fidei uis res in eam rem dare non cogitur. L. . iv pr. d. L. emptori, in strin. D. eod. Hae t stipulatione interposita see du- 16 plae, sive simplae, evenit, quod in hac imge scriptum est, ut emptori re evicta duae sint ob evictionem actiones emptori adversus venditorem: ex empto, & ex tripulatione vel duplae . vel simplae: quarum alterutra emptor uti poterit , prout sibi
expedire existimabit. L. D. X F. 18. SL. seq. D. eod. Actione ex e inpio tunc, eum res plurimi erit, cum evincitur: actione ex stipulatione, cum res pluris fuit, eum diitracta est, quam nune cum evincitur, secundum supra traditam a nobis distinctionem. Stipulatione t constituta, quaeritur de I actione, quae ex ea llipulatione nascitur. Haec vere est eondictio certi ad poenam certam in stipulatum deductam. IV. de ver. obL in pr. Haec ut ex reliquis itipulationibus ili putanti competit adversus
promissorem,&competit in tantum, quantum in stipulatum deductum est, ut scriptum est in hae lege.
770쪽
1ue 13 Ad Tit. XLV. Lib. VIII. C. de Evictionibus. I si
Irim A A. & CC. Neoni. Si quis tibi fer mi Oend aet, ρostquam is rebus humanis exemptus est, cum evictionis periculum sinitum sit, a te conveniri non potest e S. II. Kal. April. Sirmis. CC. CUC SUMMARIA.
2. Noe casa emptorem rem amittoe, b nihilo mi nas venδι-em pretium lacrarid aliter, a/
ε a s res evictio, amissa esset.
3 QI t venditor re vendita tradita, solum
o ob evictionem tenetur emptori, ut so lum obligatur: L. ex empto, in prin D. de act. e t. si non tenetur, quamdiu res evicta non e It, ut non teneri scriptum ei tin L. 3. furar consequens est, quod hoc loco conlii tuitur, re vendita casu exllineta venditore in eo nomine emptori non teneri, quantumvis rem . quae exstincta est, alienam fuille. aut pignori obligatam postea conlitterit. Quippe res ea su amissa evicta non est. Nam evincere eit, rem iudicio
auferre. L. nou tameπ. L. habere, D. eos. Non aufertur autem iudicio, quae amittitur casu. Et haec est ratio, qua Ulpianus in hae specie utitur in L. s Iervus, 2 . eod. ideo hoc casu venditorem emptori non teneri, quia nemo rem evi
, cerit, sed fatum humanae sortis. Atque hine etiam evenit, ut hoc casu emptorrem amittat, & nihilominus venditor pretium lucretur. Quod prima facie iniquum videri potest . praesertim cum seriptum sit L. ex empto, I. qui autem. 29. de a 3.e t. honae fidei iudicium non pati hane
conventionem, ut emptor rem amittat,& venditor habeat pretium. Sed nihil ei
aequius. Nam emptione contracta , Pro empiore hoc conititutum est, ut comm da omnia rei venditae ad eum pertineant. Cui consequens fuit, ut & incommodaeum sequi oporteret. s. eum autem, Insti .ae e ρt. S venae L. see ario. D. de erae. S com. rei vend. Consequens dixi, quia ut est secundum naturam commoda cuiusque rei eum sequi, quem sequuntur incommoda, L. feeaudum, v. de reguLiaris ita contra, quem commoda cuiusque rei sequuntur, eum quoque sequi incommoda, L. κπιca, I. Pro Iecanda, is s.
C. de ead toti. Est autem in ineommodis rei venditae easus omnis fortuitus, vel potius casus omnis, qui sine eulpa & facto venditoris contingit. Et quod dicitur in
L. ex e to. f. qui autem, de a I. e t. bonae fidei iudicium non pati hanc con ventionem , ut emptor rem amittat , venditor pretium lueretur, nominatim dictum est de eo emptore. qui rem amittit propter evictionem. Est vero iniquum propter evictionem pretium ei perire . qua rivis convenerit, ne ob evictionem a- rgeret . Nam evictio ex facto venditoris nata
est, qui rem alienam vendidit, & lia evictioni cauisam dedit. Haee t et si simplieiter ita dicuntur in , hoc rescripto, item in die a L. s servus,
sius hoe idem se aeeipiendum esse, si res vendita interierit ante litem Cum emplore contellatam. Nam si postea perierit: pollulante emptore senten ta feretur de proprietate rei i & si res aliena pronuntiata sti is adversus venditorem regres Ium habebit non tantum actione ex empto in id. quod sua interest rem alienam non fuisse; sed etiam actione ex stipulatione duplae, aut simplae in tantum, quantum in stipulationem deductum est, quasi re emptori vere evicta. L. ut que, D. de rei vied. f. ali. δερ. de affert. tol . L. etim servar. v. lac θι. Sed huie parti videntur refragari ea principia , quae posuimus de evictione in mincipio huius tituli, & ad L. 3. X L. s. δερ. Sunt autem haec: venditorem quam diu res evicta non sit, non teneri: L. 3. δερ. item, venditorem non teneri, nisi quis rem evineat. vel nisi res amissa sit ob evictionem. lam vero bicet res vendita post luem cum emptore contestatam Per. terita