장음표시 사용
741쪽
i s s Hugonis Donelli Comment. in Cod. I s 6
em eos sumptus, si utiles fuerint & si rem possidebat . servare a petitore, L. fumptas, N. de res vivae id si non secit . doli actionem adverius donatorem non habebit. Quisquis enim rem salvam habere potest ullo alio remedio, quam actione da dolo, placet eum actionem de dolo non
habere, quan vis ad servandam exceptionem tantum habuerit, L. r. I. ais ρraetor . S. de δει. Nec interest, utrum dona. tarius exceptionem adhue habeat ad sumptus servandos, quos fecit, an vero eam
amiserit sua culpa, ut hic contigit, α L. 1. 3 pen. N. de δει. . Una est ergo t conventio, quae donatario ro donata evicta actionem ob evictionem possit pretellare. Sed hoc praeitat non omnis ζ qua in re eit dillinctio huius rescripti: ut si quidem donator de evictione cavit donatario, leneatur eo no
mine: si tantum convenit, ut praestaret, idque nudo pacto, non teneatur. Si cavit,
sic interpretandum eii ex significatione verbi vitiata: si per stipulationem cavit, sue ii sui putanti promtiit se evictionem
praestiturum . L. sanemus, IV. de verb. Iga. Dillinctio ex iure certo sumpta. Nam ex stipulatione iure civili actio nascitur, S. de constituta, Ιηst. de as. Ex pacto autem nudo non nascitur, L. iuri gentium, s. sed eum nutu. I. qua samo, L. Hvisoms, v. de ρae . L. Iegem, fur. depact. Tale eit autem pactum, cum circa stipulationem donatarius pactus est sibi a donatore evictionem praestari. Id enim pactum non nudum dieitur, cum quis deindit . aut fecit quid ea lege & pacto inte posito, ut vicissim tibi quid daretur, aut fieret. Contra ubi pactus est sibi quid dari, aut fieri. neque prius quidquam dedit, aut fecit ea lege, ut illud, de quo pactus est, sibi praeliaretur, id pactum nudum dicitur. d. L. Iegem, fustr. de Pact. nudum, id est, solum: quod nihil habet ad
obligationem contrahendam Praeter con-ς ventionem . Huiusmodi, i inquam, pactum eii. cum donatarius paciscitur sibi evictionem praeliari, quan vis id meiscitur
tunc, Cum res ei donatur. Nam is nihil prius donavit, aut iacit donatori ea lege, ut tibi ea evictio praestaretur, sed contra a donatore accepit. Pactum igitur nudum est ex superiore definitione: ex quo genere iure civili non nascitur actio.
ε Hoc loco t quaesitum est , num hoc
ius mularum lit constitutione lustiniani. L. st quis argenrum, I. Pen. ins de don.
quoniam illic conititutum est noviter a tu.
1lini ino, ut ex solo pacio de donando obli getur donator in hoe ut rem tradat, quam e donare dixit, idque ad exemplum venditionis. Vulgo placet ea constitutione ab hoc rescripto receilum elle, & ex pacto solo vel de donando, vel de evictione rei
donatae praestanda donatorem aeque teneri, atque si stipulatione cavisset. Mihi falsum videtur . Et constat huius sententiae ratio. Necesse est enim, quod hic constitutum est. ex iure publico manere, nisi aperte & specialiter lublatum lit. L. Praeeipimus , in si fustr. de aveII. Non mutatur autem hoe ius superiore conli tutione lustiniani. Nam se ille vult ex pacto de donando obligari donatorem: ut ubique nominaIim adiiciat se velle ad hoc, ut donator rem tradat, quemadmodum in
venditione venditorem tradere Oporteret.
Ex quo colligitur, si donator rem, de qua donanda pactus est, tradiderit donatario. Iegi fultiniani satisfactum else, eoque &donatorem liberari. Cui rursus consequens eli, si postea res tradita evincatur, evictionem a donatore non debere praestari,
quia nihil de eo cautum sit lege Iuliiniani; & quia prius donator liberatus sit tradendo, ut diximus. Sed & hoc evidenter emeitur ex sententia eius coniti tu i nis . Apparet enim luistinianum volutile, eum, qui pactus est de donando, ex hoc pacto teneri, ut ita rem tradat, u i ira deret . si ultro Aonasset. Denique nom vult ex hoe pacto donatorem amplius teneri, quam ut faciat, quod faceret, si sua sponte rem tradidit Iet. At omnibus interpretibus consentientibus ii donator ultro line pacto rem donaverit. & tradiderit, ea evi
cta non tenetur. Quare nec tunc lenebitur, cum ex pacto tradiderit. Nihil ad rem pertinet, quod Iastinianus uoluit hoc pactum actionem parere . atque hoc modo actum stipulationi comparari. Sane enimie comparat: sed videndum est, quatenus: ne ultra. quam voluit, eius constitutionem producamus ad ius vetus emen
dandum. Dedit ex hoe pacto actionem
tantum, ut res traderetur, non etiam ut
ea re evicta praestaretur evictio . Quapro pter & intra hos fines consiliere debemus: nee de re evicta ex pacto actionem dabimus, de quo ille nihil cavit. At enim utrumque pactum alteri simile est . eluenim utrumque de re donata: prius de tradendas pollerius de retinenda, & perinpetuo habenda. Proinde & in hoc posteriore. dicet aliquis, ius idem itatuendum. L. H d. v. ad Leg. AquιI. Sed non eliin utroque par ratio eius tuendi. Ut rem radat donator ex pacto ,. nulla eius iniuria est, certe nulla poena, sive res eius est,
742쪽
t uer Ad Tit. XLV. Lib. VIII. C. de Evictionibus. I ues
est. sve est aliena . cum tradere possit, quam apud se habet. At re aliena forte donata si evicta sit, id agi pacto, ut id perieulum donator praestet: hic vero eius damnum & poena versatur: & iniquum est eo casu quemquam liberalitatis suae poenam pati. Hoc Modes inus de huiusmodi praeitatione scribit in dicta L. ad res δε- aras. v. de ac ed. Sed demus & pacti de re donata tradenda. & pacti de eius evictione praeuanda eandem rationem &aequitatem esse. Non tamen illis e neeis dendum est, quod de priore constitutum est ut valeat, idem quoque admittendum in posteriore. Prius enim ad millum est alui iniano eontra iuris communis de pactis rationem. Proinde certo iure utimur, ut non sit producendum ad consequentias; etiam in quibus videatur eadem ratio, L. a d vero, D de Ieti . Potiremo illud lenendum et . quod iupra dixi . eum quid immutatur ex priore iure, si quid speetaliter immutatum non sit. id elerum legam constitutionum regulis re linqui oportere, ut diserte eautum est inc L. praecipimus, in M. fustr. de an.
AE L. qui rem. 3. Iidem ΑΑ. Aureliano.'ui rem emit, re pos positaet: quamaeiu eυιcta non es, auctorem suum stropterea, quod aliena, vel obligata dicatur, convenire non potest.
r. sta dis res vendita tradita e tori evicta non est, tanaeti eam veniurare ualiam actionem esse. Damis eo et rem alienatam , au
moari obogatam esse, idqua esse perpetuum. t. euam varie causissere possit emptor adversus and terem, etiam re uondam evicta e sed
E Krti iuris est. re vendita t emptorie victa emptorem adversus vendito. rem evictionis nomine actionem habere. L. ς. iust. Quid si res nondum evicta fit ieon uel tamen aut alienam esse, aut pignori obligatam, aut hominem. qui venditus est. liberum esse, & in libertatem pro clamare posse: denique rem venditam in ea caussa esse, ut emptori a voeari pol sit Λn emptor venditorem suum possit eo nomine convenire vel in id, quod tua interest rem perfecte suam saetam esse. velut sibi pretium restituatur, quaeritur. Constituitur hoe loco, non polles idque est. quod in L. ex empto, an prin. D. de acti . e t. traditur, venditorem rem solum tradere debere: si tradiderit, quan- vis alienam . ita liberari, ut tantum evictionis nomine obligetur. Nihil est haesententia verius . neque rotundius. Multa
colligit Aeeursius in glossa, quae ipse pro
contrariis citat: ad quae explicanda haeratione utitur, ut dieat ea certam ra I nem diversitatis habere. Non recte: non quod emptor adversus venditorem suum non misit multis de caussis consillere, et iam re nondum evictat sed quod nihil eaeeaussae adversentur huic loco. utpote quae omnes verbis huius reseripti satis removeamur. Nam in eo nihil otiole scriptum Tam. IX.
sam Me ut i superiari semensia, qua b iniri loci es, adversetur. . maritorem rem veniutam tradendo uvis alienam liberari 2 cateros debitores , qui rem debaerant, natu modo ι υ difraniis
est. Id ut intelligatur. se habendum est.
Emptor i venditorem suum eriam re 2 nondum evicta convenire poteli, ted ob alias caussas. quam quod res aliena, aut pignori obligata sit. Rursum ob hanei piario caussam, quod res aliena est, aut pignori obligata. potest empto conli inuere adversus venditorem tuum a sed
non ut petat sibi ab illo aliquid dari, vel restitui. sed ne ipse cogatur postea quid
dare ei, aut ab ea aecipere: quod excipiendo consequitur . non conveniendo . Convenire debitorem suum poteli, sed re non tradita. ut fihi tradatur. L. 1. δu r. v. de My. eve. Quod si venditor alienam offerat, aut pignori obligatam. est
in pote itate emptoris non accipere: quod fit reeusando non venditorem convenien
Nunc autem hoc rescriptum vetat. ne emptor conveniat venditorem . item retradita poteli emptor petere a venditote, ut repromittat tibi rem habere licere. L. ex empto. in re. S I. venditorem etiam, D. de act. e t. Hoc amplius poteii pe- ere, ut venditor eo nomine duplam. aut
smplam repromittat pro ea distinebone, quae legitur in L. emptori, D. de eυι I. Sed nihil haee ad hune loeum. Non enim petitur haec repromissio, quod res aliena L E E Z lit,
743쪽
1 3ρ Hugonis Donelli Comment. in Cod. I46o
sit, sed quod sine his non videatur tra- tradita, non eo magis venditorem ab em. dii a. Nam etsi res ellet venditoris, tamen piore conveniri poste, in vendii se recte promittere cogeretur. Praeterea si vendi- dicit ad caeteros debitores, qui rem alitor sciens rem alienam ignoranti emptori quam praest re debeant, non peritvere . vendidit & tradidit , placet statim em- Liberatur venditor . qua ovis rem alienam Plorem agere polle adversus venditorem dando. propterea quod in hoc solum oliri in id, quod sua interest. L. . in pr. L. ligatur emptori, ut ei rem lxεdat, & ei fervos quem. I. ult. S. de as. e t. habere licere praeibet: quod fieri intelligi-Sed hoc non eo fit tantum, quia res alie- tur, quandiu res vera emptori eviele nonna vendita est i sed quia emptor deceptus sit. dicta L. ex e,to is pris. S L. semeti: non acturus alioquin, ii deceptus non υus quem. 3o. I sit. v. de aetio. em'. est et, quantumvis res aliena esIel vendita. Carieri debitores. qui rem aliquam deo Nihil eii igitur verius, quam quod hie di- buerunt. id est, qui debuerunt dare cre-citur, re vendita tradita emptorem non ditori suo vel ex stipulatu vel ex legali posIe agere adversus venditorem suum , caussa, vel dotis. & similibus, in ea cauila non simpliciter; sed ob eam caussam, quod sunt, ut si rem alienam aut pignori obli res aliena et , aut pignori obligata. in . quo gatam creditori suo solverint, denique cum lex inhibeat tantum actionem adver- eam quae perfecte non fiat accipientis :sis venditorem & eam ex superiore cauia placeat nullo modo eos liberari. sed cre-sa : apparet, ii emptori licet consistere sd- ditori prillinam a monem manere, qua ita versus venditorem alio modo, quam agen- lim agere pollit . ut sibi ea reε, quae dedo, & ob aliam caullam, quam supra scri- bebatur, praeuetur: L. eum quis, s. quipiam: nihil his contrarium dipi in hoc re. hominem. D. de Ioui. nimirum quia &i eripio. sane si convenerit inter empto- hoc conditio obligationis facit. Nain darerem & venditorem, & simulatque con- eli dominium transferre . I. su ataque, troversia mota erit de re vendita, liceat Instit. de act. Unde qui promisit se tun- emptori adversus venditorem eo nomino dum daturum, dicitur in id obligari, ut agere: conventio servanda est, L. sve in omnimodo rem faciat accipientis, L. tibi libertatem, i ι. hie. Sed ne hoc quidem autem, s. ult. N. de veri. obIu. Non huie loco adversatur, in quo respondetur dat autem rem, aut dominium eius trans de iis, quae secundum naturam empti & fert, qui eam rem dat . quae iure potest venditi praestanda sunt. aut non sunt. Ea areditori avoeari. Proinde debitor ita data
autem natura eonventione mutari potest: do non praestat, quod debuit: ex quo e nam e retractus ex conventione legem ac- iam Emeitur, ut non liberetur: quoniameipiunt, L. r. I. si eouuevit. 29. Fos tollitur quidem solutione obligatio, sed
L. contractur, D. de reg. rur. solutione eius. quod debetur. Iasiit. quιώ.3 Illud t animadvertendum eis, quod pla- moc toL obI. in pris. est , re quanuis aliena aut pignori obligata
yi praedium tibi pro folino datum es, quod aliis ereditoribus fueras obligatum, causa pignoris mutata non est. Igitur si hae iure fueris evictum, utilis tibi actio contra desitorem competit. Nam hiatusmod contractus Dicem venditionis obtines. PP. II. Gl. Augus, Duobus N Aspris Ossa UM MARIA. ν
l centum debebat, praedium volenti tum esset: ab iis pollea et ereditori, cui
ereditora in solutum /edit. ld prae- datum erat, iudieio evictum est. Qurus iis dium cum aliis ereditoribui obliga, tum est, an is ereditor praedio evicto acti
744쪽
i 61 Ad Tit. XLV. Libo VIII. C. de Luictionibus. I 6 a
nem habeat adversus debitorem ob' evietionem in M. quod sua interest 3: Sed hane quantionem praecedit illa nec ellarici: an cum debitor praedium creditori in s Iutum dedit, sublatum iit eo praedio pignus aliorum fredit OIum, an vero man- .serit Nam si mansit, iure ah illis evinci po- teli, ita locus fieri actioni ob evictionem. Quod si sublatum eli pignus ea alienatione , non potuerunt creditores, quibus obligatum erat, id praedium iure evincere. Quo fiet, ut si evincant, id eontingat iniuria iudicis, non actorum iure. lniuriam autem iudicis actor non praestat ei, cui rem tradidit, etiamti tradiderit ex causis emptionis . L. si per rueruaentiam, D. eod. L. evror, inst. Ne . Quamobrem & de eo respondetur hie primo loco, ut sic deinde recto ordine perveni
tur ad quaestionem de evictione . Placet ergo praedio in solutum dato, nihilominus ςaussam pignoris aliis creditoribus conitituti integram manere: quod rescriptum est ex iure certo, quod ell in c. debitarem, L. distractis, fur. de pig. L. fidebitor, fur. de disrara. pigu. Ex quo
intelligitur, si credit res pollea praedium evincant, iure ab illis evictum videri: ac proinde nihil este in alienatione debitoris, quod impediat actionem de evictione. Hoc polito, tamen adhuc dubitabitur, an creditor, cui praedium evictum est. possit agere ob eam evictionem advertus debito rem : nec abs re dubitatur. Nam si in proinposito emptio contracta non est, creditor nullam actisnem habet evictionis nomine. Primum, quia de eo nihil convenit inter debitorem & creditorem, cum praedium in solutum daretur. Deinde, quia etsi eoa-venillet: tamen creditor ex ea conventi ne actionem non haberet. Elt enim pactum nudum: quia nihil dedit. aut Reis creditor ea lege, ut si hi id praedium praestaretur, aut eius praedii evicito, ex pacto autem nudo actici non nascitur, L. Iegem,
fur. de pact. Nihil eum deriisse deditori certum ello Nam debitor rem, quam debebat, prius ut suam habuit: neque aliam a creditore accepit: aut si accepit, accepit sine ullo pacto & constitutione. Quibus t ιae caussis generaliter probatum est, extra emptionem, & si qui sunt
ontractus emptioni similes, actionem obevictionem non esse, ut hoc rescripto sa-rs declaratur, & L. I. iuncta L. h. δερ. de rer. permat. quibus in locis de re insolarum data, aut permutata datur ob evicti nam actici, solum hac ratione, quod hic mgotia gerantur, quae vicem ςmptio . Tom. IX.
nis oblistent. Atqui t pignore in solutum ,
dato ereat tori, de qua ipecie nunc agitur, non videtur dici polle emptionem esse contractam. Non modo enim nihil dictumeli de emptione . sed etiam aperte praedium in solutum datum est. Sed et u rem & menim contrahentium spectemus, idem dicemus. Nam qui dat in solutum creditori suo, id agit, ut negotium & obligationem praeeedentem dii trahat: contraria sunt a uintem, velle negotium distrahere, & velle contrahere. Quare qui in solutum dedit, non intelligitur contrahere voluisse. ae proinde non contraxit: collectio est I. is quoque in M. Inst. qui . mod. re eoust. obi. Haee dubitatio ell, quae movit aestimationem huius loci.
Et respondetur, t nihilominus ereditori 3
utilem actionem adversus debitorem eom
petere: Sed non adiicitur, quae actio, neque ad quid eompetat. Et actionem ut ialem intelligere debemus ex empto, quae in hoc genere solet competere, cum res in solutum data evicta est, ut diserte traditur in L. eIeganter. in ρr. 'D. de pig. a I. Sed & hoc ex ratione huius rescripti satis colligitur, quae ad aliam sententiam confirmandam referri non potest. Elt enim haec : nam huiuimodi contractus vicem venditionis obtinet . Primum Alexander
contractum nominat. deinde ait, eum vi- rem venditionis obtinere, ut hie quasi venditionem contractam intelligamus, unde sit illa actio utilis, quam nominat. Sed quomodo hie potest elle emptio, ubi &verba repugnant, & finis solventis, ut diximus ' Emptio este intelligitur ex iis rebus, quae interveniunt. NAm quotie pecunia pro re datur, toties emptio contrahi intelligitur. L. naturalis, in priue . illic,
o si quidem, D. de praef. Derb. Id auistem fit in proposito. Non obitat . quod aperte pretium hic non dieitur: de quo
tamen in emptione contrahenda conventis
re oportet I. pretium , Inst. de contr.e t. Satis enim pretium dicitur rei solutae . cum ea datur pro pecunia, quae debetur. Apparet namque rem tanti aestimari, quanta est summa, quae debetur: Sed tamen quia verbis aperte non contrahitur emptio, eo fit, ut non proprie emptio ei se existimetur. Unde non datur directa actio ex empto, sed tantum utilis: quia sellieet contrahatur id negotium, quod obtinet vicem emptionis, utpote omnia habens, quae
sunt emptionis propria. Nam quod supra diximus, debitorem praedium in solutum dando non id agere, ut eontrahat, sed ut
distrahat potius, utrunque verum est: debitorem praedium nou in solutum dare
745쪽
1 ε 3 Hugonis Donelli Corniment in Cod. a se
contrahendae emptionis caussa, vi nihil minus praeeedentis obligationis dissolvenda . Praecipuus quidem eius finis est, at Iiberetur ol,ligatione: nam nisi solutum v luisset, non vendidistet praedium. Sed ut ad hune finem perveniat, prius hoc ei propositum est, ut vendat: cum enim pecuniam non haberet. unde solveret: idcirco vendidit praedium creditori, ut pretium inde debitum cederet in eam pecuniam, quam debet. atque ita compensatione liberaretur. Recte ergo dicimψs evicto eo praedio empti actionem utilem ereditori. mPetere ob eam evietionem . Quid i est igitur, quod in L. tibera. in M. svr.
de feni. S inter. aperte distinguitur em Ptor ab eo. qui in solutum accepit λ Nempe hoe significat, hunc posteriorem non esse emptorem, ut eii is, qui aperte emit: Quod & nos fatemur. ideo enim non emptorem, sed quasi emptorem esse dicimus. Et i quod illic dieitur, eum anetua tu δε- tum dat est, posse ea evi Ia debitum repetι, sane hoe significat: & verum est, evicta re in solutum data, veterem actio nem de debito manere. Sed ea res non facit, quominus etiam creditori competat utilis empti actio, ut eit in L L. elegaurrer, M. de pign. a I. Utranque hanc creditori competere, non est otiosum. Reevicta expedit ei empti actionem potius habere: Eit enim haec multo, quam illa, plenior: quippe quae detur in id. quod
ereditoris interest, praedium evictum non
suisse. L. si tibi. λ'. bis. Quod saepe
. Pretium excedit, ut est in L. I in pr. I. de act. e t. in eo enim continetur, de quanto pluris res valuit: & praeterea, quE in rem emptam, ut melior seret, er gata sunt, L. si eoutroversia, 9. L. eum fuere rex. 23. iu'. eod. Rursum re nondum evicta, utile est actionem de eo, quod debebatur, adhuc salvam hahere. Nam tum actio ex empto creditori pulla est, quae tunc solum competit, cum res quae tradita erat, evicta fuerat, non ante: quanuis constet rem alii pignori obligatam esse, ut superiore rescripto diximus. Actione autem vetere integra manente, cum res alien aut pignori obligata in solutum data est, ut certe manet, L. cum quiσι I. qui bomioem. N. de δει. eveniet, ut ea agi possit etiam antequam res evincatur , si modo constet rem alienam, aut pognori obligatam datam elle . Et certe, etiam tum manere veterem actionem ne-eesse est, si novatione non est sublata. Nullam enim hic solutionem esse convenit. Atqui nec novationem hic intervenisse ullam apparet.
Idem A. Petroniae. ει his praeriis quae mercata es, si aliqua a venitore obligata, est necdum tibi tradita sum: ex empto actione consequeris ut ea a creditore 6-beremur . Mem etiam set, si adversus venditorem Ex vendito actione metium
r. A meaiori oblitata vendita min emptorem ariversias venditorem asere, ut pignus liberet re nondum tradita , Iemel autem ea tradita
x C Um res pignori obligata 1 vendita est
potest emptor adversus venditorem ex empto agere, ut pignus luat. sed hoe re vendita nondum tradita, ut hic nominatim adiectum est. Et recte: nam re trais dita si deceptus emptor non esset, nullam adversus venditorem actionem eo nomine haberet: quoniam satis est emptori praesari rem habere licere. L. servas que., s. ult. 29. de act. e r. Nec est, quod quisquam putet, ideo deteriorem condi'
a. Re obligata mariso aestimata data in dorem, P maritum etiam re tradita agere, in quiridit, plenas larat stiter, M ue in eaeteris emptionibus e cae dimerenti ratio .
tionem emptoris fieri re tradita. quam nondum tradita. Nam re nondum tradita ideo agit: quia res ex empto ei tradi debuit, neque tradita est, L. I. an str. SL. ex empto, D. de act. e t. Re amtem semel tradita habet, quod ex empto illi debebatur. Solum enim hoc, ut dixi, praeliari debuit, ut ei habere lieeret. Adde, quod re emptori tradita non potest
emptor consequi a venditore, ut pignus liberet, nisi agendo. At re nonduin traditas
746쪽
1 6s Ad Tit. XLV. Lib. VIII. C. de Eviehionibus. I 66
dita, id eonsequitur a venditore rem reincusando: agit namque in hoc, ut shi res tradatur: quod potest . quia haec erat obligatio empti. Quod si res liberata a pignore ei traditur. bene est. Sin obligata adhue traditur, licet ei impune dicere. non accipiam, priusquam liberes. & ad hoc obtinendum defenditur doli mali exceptione .
, Sed i in hac re eontroversiam Deit.
L. creditor, I prae. m. v. de a I. emst . ubi re vendita tradita nihilominus datur emptori actio adversus vendi lorem, ut nignus luat. Proponitur eo loco pater filiae nomine praedium aestimatum marito eius dedisse in dotem . in quo etsi videtur datio in dotem esse, non emptio, de qua
nunc agimus; Iamen revera empt o est:
quotiescunque enim res alicui aestimata datur, aellimatio emptionem facit: & qui rem accipit, emptor est, qui traditi venditor, ut qui pro re pretium rei traditae accipiat. L. Ieramque, I. ρeu. D. detur. At. Et tamen in ea specie respo detur, si praedium aestimatum deprehendatur obligatum esse: polle maritum statim ad verius heredem patris, qui Praedium dederat, agere, ut pignus luat, idest, li- heret, contra quam significatur hoc loco,& reseriptum est in .. L. 3. Iv. eod. Hic respondendum est, quod est in L. quotιes, 'D. de lar. dor. non simplicem hic emptionem este, sed dotis caussa. tares facit, ut quoniam mulieri soluto matrimonio pretium praedii in dotem dati rei ituendum est. maritus statim agere ponfit . ut a pignore liberum praedium habeat. Non enim aequum eli, eum solutomatrimonio pretium restituere, nisi praedium interim habeat pro pretio. Λt nisi iam nunc agat, ut pignus luatur: suturum, est, ut praedium non habeat, & lamen pretium debeat restituere. Sed si adversus eum, qui praedium dedit, aut heredem eius non licet agere. fieri ymi est, ut
is desinat esse solvendo. Quod si fit, praedio quandoque evicto praedium illi perierit, quia eius aestimationem consequi non possit: non ab eo, qui dedit, cuius inopia inanem fecit actionem, L. f. m. de dolo: non a muliere , quae praedium non dedit. Et tamen nihilominus pretium soluto matrimonio restituere debeat. DOte enim ab extraneo data, aut promissa, si ua marito adversus eum de dote servana fuit actio. & hie sorte desectus sit sa-
cultatibus : imputatur marito, cur eum non convenerit. L. F extraneus. v. deiar. At Et in superiore L. ereditor . adversus extraneum agitur. Pater enim, a
quo dos erat, iam decesser i & filia hereditate patris se abstinuerat dote contenta. Caetera fescripti exposita sunt ad L. 3. fur.
Ad L. Non dubitatur. 6. IN. Alexander A. Octavio. Non dubitatur, N si specialiter venditor mictionem non promiserit, re evicta ex empto competere a Lonem. PP. VIII. M. Mariti. Alexandro
a. Scienti rem alienam atis pignori obligalam vendi , evιctionem non praestari. De elictione maestanda I eomenis . hane empori etiam scienti conditionem rei praestari. 4. Venaetorem paciscenIem da evictione non prae. sanda non ιeneri, I eaoraas conditionem rei
DK evictione praestanda hie ius conis
lii tuitur. De quo in universum ita puto: recte statuetur . si dixerimus, primum quid de ea iuris sit, cum de ea nihil omnino eonvenit: deinde quid, cum liquid convenit in alteram partem, velut praestetur, vel ut ne praestetur, de qui-
vendiderit: A sciens, eoasemionem nihil ei prodesse. s. Eo ignoram quis rem alienam vendidit,
conveust, ue evictionem praessaret; huct nustamen eum re evicta teneri, ut saltem pretium ressitast, dummodo 'N ignoranIι vendi derit, N eur non obset convomist. L. ex empi . b. ut . D. de act. empl. o.
Datur ibid.bus ita dieam breviter ordine. Si t de revictione nihil aperte convenit, placet ni hilominus re evicta venditorem fiane prae stare debere emptori, ut hie definitum est, s L. ex empto. v. de ac . empl. Sed i , cum hae exceptione, nisi emptor latens rem alienam, aut pignori obligatam e rit
747쪽
rit. Seienti evictio non praestatur : usque adeo: ut ne pretium quidem venditor restituere debeat hoc casu. L. s funduis, in '. hic. Et recte. Nam hoc convenit inter omnes, si venditor moneat rem alienam a se vendi, & pro tali vendat. eum teneri ob evictionem non debere: quia appareat nihil eum amplius vendere, quam quod habet. Et hinc est, cur placeat creditorem, pignore ab eo vendito. evictionis nomine non teneri, si res tanquam aliena evicta sit, dummodo tanquam pignus,sve iure creditoris vendiderit, & revera fuerit res illi pignori obligata, L. ex eminpio, I. sententiam, D. de as. empl. Quod si velum est: par eli, etsi nihil tale dixeri I venditor, si tamen emptor id ita este non ignorarit. non magis ei praestari debere evictionem. Non enim dehuit Certio- rari, qui non ignoravit, L. i . in M. v.
3 Quod i ii de evictione aliquid convenit, quaeri solet, utrum, & quatenus conventio servanda sit. Et multum insereti, conveneritne, ut evictio praeliaretur eminptori, an ne praestaretur. Si ut praestaretur: conventio omnimodo servanda est,
quae quidem in re gerenda interpolita fuerit: & servanda etiam emptori conditionem rei non ignoranti. Nam cum in L. A fundum, ins eoae dicatur ei, qui fundum sciens alienum, vel obligatum comparavit , evictionem non praestari hae con ditione, si de evictione non convenit: vii pia satis hoc diei intelligitur, si convenerit in re vendenda. ut huic ipsi seienti evictio praestaretur, ei esse praestandam. Idque per se satis ei ieitur generali edicto de pactis, quo praetor pollicetur se pacta servaturum, quae neque dolo malo faciasint, neque contra leges L. turisgeutium,
s. ait, D. de pact. Nihil hic dolo malo' facit emptor, qui sibi cavet: nee decipitur venditor, qui scit, quid promittat &eonsentit, L. Aemo videtur , D. de reg.
iur. Non est contra leges id pactum, quod est de re familiari & privata: in qua licet unicuique pasto deteriorem suam conditionem facere. d. L. iurisgentium, s. sipaeisar, L. pactum, 'D. de ρa t. 4 Non eadem l caussa eii contrariae coninventionis. si forte convenerit, ne vendi tor re evicta evictionis nomine teneretur.
Nam neque semper prodest venditori, neque in totum: & in summa tune solum
propter hane conventionem tulus est venditor, ne quid re evicta praestet emptori, cum ille ignoravit rem alienam esse, hiestivit alienam. Hoc quidem casu non le- aeri venditorem constat. Nam si emptori
scienti non praestatur evistio . quan vis de ea nihil convenerit: d. α. s fundum infmulto minus ei praestandam elI e dixerimus, si nominatim convenit, ne praestaretur. Sed hoc ita est, inquam, si venditor rem alienam ignoranῖ vendiderit scienti. Quod si sciens vendidit ignoranti, nihil ei profuerit conventici, quominus re
evicta ex empto teneatur, L. ex empto,
in si v. de actio. e t. Quippe vendi tor celando emptorem decepit. Sie enim silentio suo consecutus est, ut is facilius remitteret evictionem, dum existimat venditorem agere bona fide . Hunc dolum ubique iudicio empti praestat venditor .
L. I. I. I. L. ex empto. I. sententiam,
S I. au. in M. D. de as. empl. L. ea, quae, D. de eout . empl. V vend. in quo nihil iuvat eum, sed oppugnat potius edictum praetoris, de pactis: quoniam ea non servat praetor quae dolo malo facta sunt.
rint rem alienam esse, tamen hactenus solum proderit supra scripta Conveni in venditori, ne re evicta teneatur in id, quod emptoris interest quo minus autem pre lium sal Iem restituere debeat, non pr derit: quae sententia eli luliani in ae L. ex empto, I ult. v. de asy. e t. quam& Ulpianus confirmat eo loco repudians exemplum earum specierum, in quibus alea emitur: veluti cum emitur iactus retis, aut captus avium, vel mistilium: quuin genere qua nuis nihil captum iit, aut quod captum erat, sit e victum; nulla tamen eo nomine ex empto obligatio conia trahitur, L. nec emptio, T. de coni. empl.
Et recte exemplum repudiat. Hic enim nihil eerti venditur, sed tantum quod capietur casu: quamobrem & hoc agi intelligitur, ut quanvis tu hil inciderit, tamen sit emptio, & pretium apud venditorem maneat, quia spei emptio eli , ut est in L L. nee emptio, de covi. empl. Longe diversum eli, ubi res certa, &quae in rerum natura esl, venditur: deua hoe agi constat, ut ipsa sit empta, ac
ne ea nulla st emptio. Sed hie obii eitur edictum de pactis, quo esse itur, ut pacta de re privata servanda sint, etiamsi sint cum incommodo emptoris paciscentis coniuncta. d. L. tactum, D. de pact. Nihil id huic sententiae adversatur. Patemur enim conventionem hanc servandam ita, ut nec venditor pretium restituere deis heat re evicta, si nominatim id conveni Dist. Nunc autem cum ita convenit, ne quid venditor evictionis nomine praeitet, conventionem sic interpretamur: ne praestet id, quod proprium est evictionis. Est
748쪽
1 6ρ Ad Tit. XLV. Lib. VIII. C. de Evictionibus. I Io
autem hoe proprium, ut praestetur id, quod interesι. L. si tibi, ius hic. id vero ven-
dilor propter conventionem superiorem non praeliabit. Sed non ideo em ciet eon. ventio, ne venditor pretium reddat et quia haec interpretatio neque verbis satis convenit, neque ullo modo e cingruit bonae fidei iudieii naturae. & praesertim naturae emptionis: in qua negotium gθritus mu-luum, ubi venditae pretium accipit, sed vi
ei dia, rem tradit pro pretio. Et ideo quod bene dictum eli a luliano, ut Ulpianus ibidem refert, bonae fidei iudieium non pati
hanc conventionem, ut emptor rem amit
teret, venditor pretium lucrare iur: hoc se aeeipere debemus. in re dubia. Nam ii .perie ston ventilet , ne venditor etiam pretium rellitueret: dubitari non debet. quin conventio servanda sit ex edicto, de pactis. Argumento erit ereditor, qui pignus iure pignaris vendidit: quem piae ea re ovicta Boo teoeri, ne εd pretium qui dem. δ L. eη emsmi I. sentensiam. D. de a L empl. x
stire laudata, β mcta res est, frii orem iamsi agi caussam
rem emptori dedit. nua quia cpge. hatur. sed quia ita placuit, L. e tori, D. ead. Si emptori controversa de re vendita moveri coeperiir satis eli erupi rem id denuntiare venditori , fidei ullari denuntiare non eli necesse . itaque post denuntiationem venditori factam re eviet , emplor aestiunem ob evictionem habebit, non tantum adversus venditionem heredesve esus. sed eti in inversus fide, ultorem. ut hie ecinuiturum est. At enim venditori denuntiandum est . qui evictionis nomine tenetur. Cur non videatur
etiam denuntiandum esse fideiussori, qui& ipse evictionis nomine obligatur' Sed haec paria non sunt. Nam in obligatione
fidei uiloria nihil eli proprium fidei ullaris, sed totum pendet ex obligatione princi palis rei. fit enim fideiussici accessio principalis. obligationis, I. fideiussores, Inst.
o IoiusC ltaque venditore liberalo, una etiam liberiatur fideiusso res sine ullo suo facto, L. in omaeib. Deerebas, N. de δε- ist. E converso quoque si venditor evi inctionis nomine tenebitur. ut hic tener, constat, cum ei denuntiatum eli: neeelle
est & fidei ultorem in e m caussam tene ri, quia in hanc ipsam caussam conventione se obligavit : huc licit L. mora,
88. D. da vera. ML Hoc autem denun tiare venditori, ut ad agendum ea ullam
emptori adsit. hoe loco dieitur, auctorem laudare. quod quia ad quaestionem sequentis rescripti pertinet. ibi dicetur.
749쪽
Idem A. Clementino. Emptor fundi, nisi auctori, aut heressi eius denuntiaverit, micto prae-ἀio, neque ex stipulatu, neque ex dupti, neque ex empto amonem contra Nem
HOC rescriptum eontinet de evictione
eam sententiam, quam initio huiusa inuti potuimus: non esse t satis videlieet ad evictionem, rem venditam emptori iudicio a dilatam esse, sed & iure oportere ei e evittam. quod verbum positum eli in L. 4. fur. Eo verbo continetur, ut non aliter evictionis nomine teneatur venditor, ruam ii condemnatus sit, cum malam causisam haberet: puta quia res in causta esse .ut iure et evinci pollet , vel tanquam aliena vel tanquam pignori obligata . Quapr x pter i duabus do caussis efficitur, ut quan- vis res evincatur iudicio: tamen venditor ob eam evictionem non teneatur. Unaeaulla est si res evicta sit culpa emptoris; altera. li evicta sit iniuria nidicis. Prior ea ulla hic uno Hil altero effemplo deelaratur: pollerior etiam exprella pii, utra- que diserte comprehensa in L. I. I pr.
rs. Denuntiandam venditori, quamus litem moturi emptori non ignore .l 2. tempstre dea Miamiam si, ur ad agendam causam adsit: νουν tempore rure ι , si realiena solusa moveatur de ea re confoveris AEa legataris. 3. Aactor propria voritare ab Pudo: N e. . 6. Auctor per metaphoram omnis. qui alicuius rei habendae alteri ea am praebes: unis trans
s. Laurire auctorem quid. 6. Venditore ea am negligente emptorem nil δε minas caussam agere debere: hae deserta flvincit aer, actionem δε evictione non habere . I . Maria iudieis victo emptrei evictis-m M. praestari. t 8. Fiarisserem iniuria iudicis victum nihilomi sanionem habere adversus reum . pro quo
seisit: N ear dissimiliter in em ore iniuin
ia itidisis victo, eum agitur adversus venditorem . 1 . Emptorem a vendustra da murietate res unctum, heu culpa emptoris m, qui Remem exuptiora non removit, aut initiria lassicis...hilamisas actionem habere σι evictionem:
P cur. de rer. Aerm. de utraque eomostendum est. Culpa emptoris et , cum ea praeter misit, quae ad retentionem, aut defensio.
nem rei pertinebant. & ob id victus est. id autem quinque modis aecidit. Primus est, i eum emptor sua culpa pol eisionem 1 rei venditae amisit, qua ex re de possessore petitor factus victus est, non quia Possessor probaret se dominum esset sed quia emptor se dominum esse probare non potuit, unde & possessor absolutus est. iuxta L. qui aecusare, sa r. de edea d. Soeetes posita in L. s rem, I. r. v. eod. Hoc facto negari non poteit, quin emptor victus sit sua culpa: cum si posses Itonem
retinuisset, adversarius eius rem non eviiscisset. Etenim si egillet adversus emptorem, neque de iure suo probare potulit et, ut nunc probare non potuit, emptor idem
que possessor esset absolutus, & in suo lo
750쪽
1 3 Ad Tit. XLV. Lib. VIII C. de Evictionibus. 1 7
eo mansisset postlassio, d. L. qui accusare, I. retinendae, vers. commodum, I p. 4 de interae Secundus t modus eli, cum emptor quanuis casu & sine culpa pollensione amilla, cum faciliore iudicio & expeditiore rem persequi posset: maluit dinficiliore experiri. Veluti . li cum pollet
Publiciana agere, aut actione, quae competit de agro vectigali: rei vindicatione uti maluerit. cum esset a vendi lore admonitus, L. si eum venditor, I . eod. Publiciana amone is vincit, qui probat solum se ex lusia caussa ab aliquo accepi Ile: quod facile probatu eli. Actione de agro vectigali is vincit, qui actorem suum non dominum , sed vectigalis praedii posse iIorem solum fuisse probat. At in rei vindicatione non e ii satis probare se rem ex iusta caulla accepi ile ; sed probandum est etiam, Cum a quo acceperis, dominum fuisse: quod est probatu dii ficillimum. Inielliguntur haec ex s. namque, Iupit. de ara. L. in rem. D. de rea viud. S L. i. v. si ager. vectu . vel emph. ρet. Tertius mo- clus est, i cum idoneo & expedito iudicio usus emptor aliqua exceptione remo- ius eii, quae ei obiecta sit a polleti ore ex persona eius, L. hoc rure, S seq. v. eod. Veluti, li cum excidisset emptor pollensione rei. & mota controverita inter eum& pollessorem pactus ellet, se fundum illum amplius non petiturum et aut iusiurandum possessori detulisset, & ille iurasset suum fundum esse: post deinde ipse iudicio de ea re instituto summotus sit a pose sessore exceptione pacti superioris, aut exceptione iurisiurandi, quarum utraque eX persona & facto emptoris adversus illum 6 naia eli. Quartus t modus eli, cum emptor possellionem rei adhuc retinet: sed dum res ab eo vindicatur, caussam non
defendit, uti oportet, & debuit, quod dupliciter contingit. Uno modo . si non adfuit: quae caussa hoc rescripto addita eliin illis verbis, sed S iudicio, de clarius posita est in L. si ideo, in strin. D. eod. Altero modo, si emptor cum exceptiones aliquas haberet: eas praetermisit exemplo fidei ultoris, qui idem fecit, de quo in L. idemque, I. generaliter, D. mandat. ΡΟ-ν stremo i hoc in praecipua culpa emptoris numeratur, cur vincatur, si venditori suo non denuntiet litem sibi moveri de re vendita. Nam venditor ut auctor &rei,dominus, scire potuit ius suum, de quibus rebus id ius inlliueretur. itaque &ipse caullam proprietatis & emptoris instruere potuit admonitus: quod si non fecit, quia denuntiatum ei non est, perspicuum est ideo emptorem victum esse, quia cul- Dis. IX. pa sua instructus non fuerit ad caulsae defensionem. L. si fundo, I uIt. 'D. eod. Hae de caulla etiamsi emptor in caulla agenda & deserenda praeli et officia omnia, tamen hoc inprimis ab eo exigitur, ut lites hi mota id denuntiet venditori: ut is, si videtur, ad causta in agendam adiit, ut hoc rescripto cautum est, & L. seq. item L. β ρarentes, in M. L. cum successores, infr. eod. d. L. si fuπdo, 3. ult. Ut . eod. in t hae denuntiatione haec cognCscen- 8da sunt: cui line denuntiandum iit litem
moveri emptori; an semper denuntiandum; postremo quo tempore denuntiandum. Et au et ori . idest, vendii ori denuntiandum est, aut eo mortuo heredi eius, ut hoc reseriplo comprehensum est, S se Fideiussori denuntiare non est nece ite, ii luperio ribus denuntiatum fuerit: tametsi verum sit. non minus teneri fidei ullo rem evictio. nis nomine, quam venditorem. L. auriore, θρr. ubi ratio exposita eli. Neque t 9 tamen his semper denuntiare necesse est. Sunt in eo hae conditiones: ut venditori denuntiandum sit, si & praesens iit, & sui copiam faciat. Absente venditore omista denuntiatio nihil nocet. L. si ideo, I ult. D. eod. Absens, qui definitur in s. . absentem, D. de ver. M. Sed & si venditor praesens st: si tamen aut dolo fecerit, ne sibi denuntiaretur . aut nesciat emptor, ubi st: impune denuntiatio omittitur. L. st dictum. I. si praesente, M. eod. Quod i si haec concurrent, ut re prae- I sens sit venditor.& sui copiam faciat, omnimodo ei denuntiandum est: adeo ut placeat etiam pupillo, qui patri venditori
successserit, denuntiandum elle, quan vis elus tutor abiit. d. L. s ictam, g. ait. D. eod. Non obitat quod tutoris auctoritas in hac denuntiatione non intervenit, alioqui caeteris in rebus ad pupillum obligandum necellaria. Instit. de autI. tui. Nam et ii neque pupilluS, neque tutor prae sentes ellent, tamen impune & ii ne utrius que voluntate omitteretur denuntiatio, ut in omnium venditorum absentiam persona ius elle supra dicimus. Qua itum est hoc loco, t an venditori praesenti denun- istiandum sit, si is litem emptori suo moveri non ignoret. Movet dubitationem, quod dicitur non elle certiorandos eos, qui non ignorant L. i. in f v. D. de a I. emit. Et recie placuit nihilominus venditori denuntiandum, ut ad agendum adsit. Nam ea rescripta quae hac denunt ratione
rentes, L. cum successores, infr denuntiationem praecise exigunt. Ubi autem lex denuntiationem exigit, hanc semper inter