R.P. Richardi Arsdekin ... Theologia tripartita sive resolutiones polemicae, speculativae, practicae, controversiarum, & quaestionum, etiam recentissimarum, quae in schola, & praxi per omnia usum praecipuum habent. ... Cum novo apparatu ad quamlibet

391쪽

332 ιιra et Coni. a. Andetur Pradetem. Phys. Respondent primo Thom istae , ad minore nanostri argumenti cum distinetiones, et dicunt, posita tardetcrminatione voluntatem posse asserein non agere, in sensu diviso, id est considerand voluntatem per se, dc ut est potentia divisa ab actuali pretedeterminatione , etsi nequeat non agere, in sensu composito loc est,

Componendo voluntatem cum actu rix determinato, Uerra non potest non elicere ex hypothesi quod illum actu eliciat quam dicunt esse

Decelitatem mero Consequentem atque ita

aiunt intelligendam esse desinitionem potentiae liber , ut sufficin posse agere vel non agere insensu diviso quo etiam modo aliqui conantur explicare sensum Tridentini. At contra Non habet volirnras in ca potentiam non agendi in sensu diviso , qui stante praedeterminari ne non habet potentianti ponetidi istum sensum, sive carendi aetianti exercitio actos praederer mi nati,quod probo, non Ponitur actu sensus divisus nisi ab eo qui pol cst auferre raedete minationem,atqui in Voluntatis potestate non est au-serre aut utariere praedeterminationem, uete a

Deo solo voluntari imprimitur et meto non δ' in potestate voluntatiς ponere sensum dixissim: ergo ne in sensi di sis actum omittere. Respondent secundo tuosita taedeterminatione, cum potentia ad agendum ,remanet etiam potentia ad non cndum , quia saltem permanet ipj a voluntas per omnia natissae suae relicta.

que etiam cst potentia admos, dum. Sed constara Remane quidem potentia

non agendum remota, ter pra der tranΩri nem impedira , conccdomi remanet Orcntia proximam expedita neg :: voluntas enim priu-

determinata ad agendum est tantum potentiis

remora

392쪽

Id actiones Liberas Creaturarum as 3 remotain impedita ad non agendum , non se ficit autem potentia remota impedita , quia sic voluntas hicin minc non habet in potestate sua actum non actum. Quinim,in eadem forma conficiam actum

Voluntatis quacunque necessitate elicitum, semper remanere liberum , sic enim argumentor Polita per Deum quacunque voluntatis necessitate, semper remanet Voluntas in se Messentialiter potentia libera , ergo posita quacunque necessitate actiis voluntatis erit liber Consequens est aperte Isum, ergo cistud ex quo sequitur.

Respondent tertio , Ad libertatem non simpliciter requiri immediatam indifferentiam Voluntatis, sed etiam indifferentiam judici , sive cogntrionem proponentem objectum sub ali- qii a ratione boni, dc sub aliqua ratione mali quam Vocat Alvares indisserentiam objectivam, qua stante aiunt impossibile esse nece uitati voluntatem, illius tantum defeetu amorem beatificum esse necestarium. At contra Libertas in eo consistit, quod positis omnibus ad agendum praerequisitis possit Voluntas ageres non agere : Atqui posito illo judicio indifferenti, & supposita praedeterminatione, non potest Voluntas non agereri crino ad libertatem non uiscit tale judicium' probatur consequantiaci Non potest sussiccre indifferentia judicij quando aluinde habetur causa necessitatis , qualis hic est vis ineluetabilis physica: praedeterminationi. sic enim satis non foret, intellectui inesse judicium indifferens , si illo stante Deus negaret voluntati concursum ad amorem objecti indisserenter cogniti, illo nimiudicio non obstante omissio amoris esset absolutὰ

393쪽

tute necessaria. Denique fatendum est gratiam non adimere intellectui judicium indifferent Sctamen si voluntas non possit reiicere gratiam eam necessitaretur ad consensum , ut definivit Tridentinum contra Lutherum, qui docebat ex necessitate voluntatem gratiae obsecundare. Sed neque Lutherus, neque Calvinus cognitionem objecti indifferentem sustulerunt tamen damnati sunt , eo quod docerent Voluntatemper gratiam necessitari. Respondent quarto , maxime Recentiores. Praedeterminationem non esse suppositionem antecedentem, sed esse ipsam aetionem creaturae, prout est simul a Deo juxta tertiam expositionem supra in I sive esse applicationem omnium praerequisitorum ad actionem creaturae. Ergo, inquiunt, praedeterminatio spectabit ad adium secundum ergo creaturae parte actus primi erit potens agere non agere. Contra' illo etiam posito,determinatio ad illam actionem orietur a solo Deo , ergo non erit in potestate voluntatis creatae illam non

ponere, Cum penes illam non maneat determinatio actagendum vel non agendum ergo res-ῖeetii voluntatis creatae actus secundus non erit iber Imo ex parte aetas primi dabitur adhuc

aliquid quo posito necessari ponitur actio

nempe iraedefinitio', seu decretum effcax ponendi istam praedeterminationem, cum quoi re nequit non acti, nam ad decretum necessario 1equitur praedeterminatio, ad praedeterminationem actio Denique sive statuas praedeterminationem me talem actionem creaturie sive talem applicationem,quaero,an illa sit cau- 1 cur agat creatural Id certe non negabis misia communi recedas 'at causa tenet se ex parte actiis

394쪽

Ad actiones Liberas Creaturarum. 23 aetiis primi: Ergo Dustra ad causam secundam, aut istam applicationem recurriS. Sed postremo dices : Voluntas potest seipsam determinare ad agendum salva libertates ergo similiter Deus poterit sua praemotione illam determinare illaesa libertate habet enim Deus omnem potestatem in Voluntatem creatam , quae potest voluntati in seipsam competere. Idque corroborant ex verbis S. Augustini de Corrept. grat cap. I . Deus magis habet in potestate Voluntates hominum, quam ipsi suas. Respondeo neg. consequentiam , quia deter minatio quae oritur ab intrinsecociive ab ipsa voluntate sita est in potestate arbitris determinatio autem quae oritur ab extrinseco non est in ejus potestate, adeoque antecedenter necessi tat , habet ergo Deus in voluntatem liberam omnem potestatem possibilem, sed non impossibilem, qualis. esset , eam reddere liberam,in tamen ad unum determinatam.

Habet quoque voluntates liberas hominum in sua potestate aeque ac ipsi , hoc sensi, quod Deo sint in promptu media indifferentia cinnumera, per quae mediante scientia media,pos.set quemvis actum liberum a Voluntate Creatae impetrare. Et haec optima est S. Augustini explicatio , quae si tibi non sat arrideat, vide ne tuum

in re argumentum hoc modo retorqueam ma-bet Deus omnem potestatem in Voluntatem Creatam, quam habet ipsari atqui voluntas creata potest determinare seipsam etiam ad formale peccatici ergo meus. Hoc autem penithi negant etiam ipsi praedeterminationis physica defen1bres. Nunc iraque ulteriUS. Dico tertio , Dara praedeterminatione physic ad actiis peccaminoso , non apparet quomodo

395쪽

3s Pars a. Ont. 2. In detu Preterm Plus modo Deus non esset audior peccati. Probatur : Qui ponit praedeterminationem ad peccatum magis videtur esse auctor peccati, quam homo , aut daemon suadens instigans ad actum peccaminosum,instigant enim potest voluntas resistere, praedeterminanti non potest: sed daemon siiadensi instigans ad actum peccaminosum hoc ipso est author peccati : r romulto magis Deus , si ptaedeterminet ad actum Peccaminosum esset auctor peccati. Unde ulterius sequetur injustam fore paenam quam Deus peccantibus infligit. Respondent. Dcum non ne determinare ad formale peccati seu ad malitiam , sed tantum ad materiale peccati, sive ad aetias peccaminosi physicam entitatem, non ad illius moralem de-

ordinationem.

Sed contra primδ, sive formale peccati consistat in positiva entitate actus, sive in aliquo negatiVo, utrumque est neccssari,connexum cumactu intrinsice Deccaminoso v. g. in odio Dei ergo non potest Deus priae determinare ad materiale, quin etiam piaedeterminet ad formale talis peccati.

Contra secundδ, Suadens alteri odium Dei aut mendacium non qua malum , sed qua utile, Iic ut utilitatem tantum intendat, non malitiam, recte adhuc censetur author istius odij,imendaci , Argo multo magis illius author erit praedeterminans ad materiale precati is cujus debet sequi talis actus a quo malitia est insep rabilis. Contra terti . Damnatur error Calvini in

Trid. se T s. an. o. quod doceret Deum impcllere homines ad peccarum ac tamen non Contendebatisse Deum impellere ad firmate peccati,

396쪽

Ad actiones Liberas Creaturarum. 337cati, sed potius ad materiales, ut ex illiuς asseclis

tradit Chamierus hoc autem materiale peccati non minus inseri praedeterminatio quam impulsis aut instigatim ergo infert paruo formalem malitiam dum ea cum materiali peccato insolubili nexu sociatur. Sed quaeres , Quomodo etiam in nostra sententia non laedatur libertas, ε Deus non sit author peccati, cum statuamus in Deo decretum Concurrendi, imoin concursum Dei adhualemat omnem actum etiam peccaminosum Respondeo , In nostra sententia haec omnia reci e salvari. Quia statuimus in Deo decretum concurrendi efficax quidem: absolutum , sed indeterminarum tam quoad exercitium, quam speciem actionis sic ut vi illius decreti non potius velit Deus amorem quam non amorem aut odium amori oppossitum in si dicerer,Volo omnipotentiam meam paratam assistere causis secundis , ut ab illis ad quamlibet a stionem de-rerminari possit. Concursus autem quo Deus in actu secundo agit cum creatura , non est praevius aut praedeterminans , sed tantum simultaticus, sic ut eadem actio procedat a creatura ut causa determinante,& simul a Deo ut causa determinata, sive permittente se a crcatura determinari is quasi trahi in consortium ejusdem a stionis Per hunc autem concurrendi modum satis patet neque laedi creatura libertatem, cum non aliunde sed a seipsa ad agendum determinetur: neque Deum csse authorem peccati,cum creaturarum ad actum peccaminosum non determinet, sed tantum permittat se trahi ad cooperandum creaturi juxta naturalem illius exigendiam.

Quaeres secundo, Quo pacto discernatur sententia

397쪽

3I 8 Pars et Contis. An detur Pradeterm Phystentia Praedeterminantium, a doctrina Iansienij contraria libertati voluntatis creatae Respondent facile Praedeterminantes , se ab

ea doctrina plurimum discrepare. Primo Quia damnata est illa doctrina Iansunt,quae tradit Interiori gratiae in statu naturae laps e non possi1eressisti,i ad merendum & demcrendum non requiri libertatem a necessitate , sed tantum a coaectione ι quam illi omnino abhorrent , meritis damnatam admittunt.

Secundo , Dogma Jansenij negat in statu naturae lapsis dari gratiam sufficientem Defensore Vero taedeterminationis gratiam illam interminis defendunt in admittunt eam suo effectu posse carere. Τertio , docent hi requiri praedeterminationem physicam in omni statu natutae , tam integrae, quam lapsae, eo quod ipsa conditio causae creatae illam absolute deposcat non ex eo quod amissa sit libertas indifferentiae per peccatum Adami , ut alij perperam Volunt. Denique absolute negant Voluntatem praedeterminatam necessitati , sed potius Deum praedeterminare convenienter ad naturam causae liberae. Quamvis autem ali Theologi contrarium opinentri , doctrina, tamenitaedeterminantium ab Ecclesia nullo modo interdicitur , aut ulla censura

notatur, sed libere in Scholis defenditur dodi1-

putatur.

Thomae in plurium Thomistarum ab hac prae determinatione omnino alienam esse , ex ea Schola Varios qui contra eam militant longo agmine conscribunt.Id sedulo praestat Petrus a

398쪽

Ad actiones Liberas Creaturarum 3 39S Josepho, Ruiet, Henao, de Cers, Iosephus de Vita, tostremo Borul ac plures alij. Sed nobis hic consilium non cst alias ex aliis quaestioncs serere , scd potius rem ipsam paucis complecti,& corum quibus scribimus captui accona

modare.

CONTROVERSI TERTIA

Au praedestinati absoluta ad Arium fastu fuerit ante praea se hominum

meritam Reprobatio aute praeJ Vademeritu

Exponitur flatus Controversia, ct de ea varia

Scholarum sententia. C Epithaec Controversia primo omnium agi tari circa annum Christi quadringentesimum, dum S. Augustinus ageret contra Pelagianos nam a Patribus qui ante Pelagi tempora floruerunt nunquam ex professo, sed tantum ex incidenti, tactam fuisse , tradit ipse Augustinus lib. de dono persever. At demum circa annum Christi iras.Joannes Calvinus,ejusque asseche, de modo clectionis ac reprobationis divinae no-Vos, gravissimosque errores inVexerunt, de qui bus supra in polemicis aetum. Inter Doctores Catholicos , de quaestione in titulo proposita , magna est etiam hoc tempore sententiarum discrepantia Prima st opinio Thomi-

399쪽

6 Pars a Cont. 3. De Prudestinatisne Thomistarum, cum D. Thoma ut illi cum inter-Draetantur 'si crentium omnes qui sylvandi sunt, a Deo electos esse ad gloriam ante praevisa eorum merita, ad construendam ex illis Ieru 1alem Caelestem, sicut Architectus pro suo arbitrio eligit certos lapides postea aptandos ad Constructionem aedificij. Eandem esse mentem Scoti sentiunt pleriquc Scotistae qui eum sequuntur , ego tamen ex illis novi Profestares probe eruditos

aliter sentientes. Ex Auctoribnsiliam Societatis ad hanc sententiam accedit Bellarminus, Sua- ME, HenriqueZ, RuiZ,Toletus, Tannerus,d quidam alij.

Non conveniunt tamen omnes praedicti au-

stores cum homistis in modo explicandi hanc electionem. Nam Suare Vult quidem eieci ionem ad gloriam factam esse ante praevissim peccatum originale , sed quoad eos qui electi non sunt, in hoc signo tantum vult illos escte negative reprobatos, id est , simpliciter non electos

nulla adhuc ex parte eorum data causa. At Alvare cum pluribus Thomistis statuunt Deum in hoc signo caeteros non electos positive exclusisse a gloria,necdum tamen destinasse ad supplicium ante praevisionem peccati originalis. Verum contra quoad originalemcllarminus tuis, Toletus, Tanncrus, nolunt discretionem salvan do rum a non saluandis factam escte ante praevisum peccatum originale,sed in ipsiam originale pra:- visum referunt reproborum exclusionem a glo

ria aeterna.

Sed bene notandum cst , hoc discrimen universale inter homistas,inimedietos Auci orcs Societatis qui praedestinationem ponunt ante praevisa merita, quod hi certo modo infra explicando utantur scientia media, ne Videantur praejudicare

400쪽

Ante aut post rapi a Merita. si

judicare libertati hum inae per decreta illa antecedentia Mab tuta Thomista verbi Deum faciant intallibiliter exequi sua decreta, ex prae- determinationibus physicis praesidium petunt. Altera sententia generalis priori opposita est eorum qui docent electionem ad gloriam faciatam esse post praevisa cleotorum merita si sint adulti , vel merita Christi iis applicata per Baptismum vel martyrium si sint parvuli: Ma

tiori statuunt reprobationem Omnem non salvandorum Distam esse post praevisa demerita

Propria, aut peccatum originale. Hanc tenent ex Antiquioribu Bonaventura, Albertus menricus , Argentinas. Et ex Recentioribus, Michael Medina, I aber, PennotuS, Tap- Perus, Stapleton praecipue ex Societate illam ex professo tuentur Valentia,VasqueZ, Be- Canus, Amicus, Lessius, Derkennis Vehenus,ac

plures alij.

Hunc etiam modum clectionis admittito ρ-nius Drensis in praedestinatione Angelorum statuens Angelos bonos non nisi post praevisa merita electos, malos vero postir visa demerita reprobatos. Sed priorem modum electionis an te praevisa merita docet habere locum respe:fhu hominum secretorum a massa damnationis postprievis im peccatum originale. Accessit etiam e Sectariis ad hanc secundam

sententiam Arminius Professor Leydanus,quiquueum sequuntur Arminiani quoad adultos dquoad parvulos in eo graviter errant, Cum Calvinoi Gommaristis,qtiod infantes natos ex parentibus fidelibus velint inrallibiliter salvari sinere speetu ad Baptismum invia, inquiunt, illi sunt fili Abrahae in ejus faedere comprehenduntur, alios vero qui non sunt filii parentum