장음표시 사용
191쪽
causas flammarum novas : ipse enim se movendo accendit, et quum densos compactosque nubium Sinus dissipat, necessario vastum in tum magnorum Corpo
rum diruptione reddit sonum. Illa porro nubium dinsculter cedentium pugna aliquid consert ad concitandum ignem , sic, quemadmodum serro aliquid manus . ad secandum confert; sed secare, se Pri est. XVI. Quid ergo inter sulgurationem et sulmen intcrest 3 dicam. Fulguratio, est late ignis Oxplicitus :hae enim se m endo ae radu. st autem hoe pressione, qua aer cogitur
im suam Omittere igneam: hae ipsa ratione somitem aceendi posse eonstat. Tale aliquid auctoris animo ob versatum fuisse videtur. Ignis ipse in aere inest, qui pressione et altriau nubium, in quibus age versatur suis lans concitatur. Cf. not. ad lib. IIl.
Ilaee quidem veri habent nonnihil, sed pingui Minerva. Non enim aer,atmosphaericus dieius, potest aceenit; nam rae age quidem ille qui Statiliodieebatur dephlogistieatus, per se ardere , sed alleuius in se ardentis flammam alere minimamqua illam reddere potest maxime exsplende isseen lem. Vaporum agi; similium, quos gat oppellant, nonnulli tan. lummodo ex vitiei;s soluti eonelpere ignem queunt aut inflammari. verum
hoe interna elementorum mulatione, nora externo conglobatarum aeris partieularum impetu, euieitur. EOA. Vastiam. Vsus a die elivi Nautia in his signandus est, ut infra V . 34 , 4 , fremitus Duritia apud Virgil. --
sitis sonittis apud Seueram Ilere. sur.
784 , Distia Dcιιa apud Cellium N. A. I. 35. V le loqui dixit ipse Cieero Orat. Hi, 42, 4 , ubi nim una, iu- iucundum , incultum, ineompositum
secandiam confe/et, sed quemadmodum ) se re , ferri est. Iloe enim interpositum adverbium quemadmodum inquit, ex superioribus rein petendum est. I orail. XVI. Aac. FulguralἰO et sulmen. - Pressi ut aeris fulgurationem et fulmen ut eausae trihuil, quod exemplum siphonis διαέMos , es. Setinet. de ei Ind. ad Seripit. Rae. h. voce ) c- , ei MLune atque accrmones,maehinae bellicae , iusiae arcuum consectae, illae maiores lapidibus, hae minores telis ἱaetendis aptae , quarum crebra est mentici apud hi-,ior; s. Spiritus exι ratione in Aristoteles quoque Meteorol. II, 9 iueausa ponii huius Teir utitur Meteor. I, 4 ex. Diplo nati luorum ex digitis propυlsorum. αhI. Iti tiriatio. lii di, linguendis sui. minum generibus prahiverat Aristo. teles Metoor l. Il, s. tibi λεολου
192쪽
Fulmen, est coactus ignis, et impetu iactus. Solemus duabus inanibus inter se iunctis aquam concipere ;et compressa utrimque palma in modum siphonis ex-
δυς καὶ etiαπνωδης ψολοεtc. Principium huius divisionis iam in Homero est, quem cs. Il. 3. 433 et Od. 225 et Stobaeum eadem fere ex Aristo iniele habentem Ecl. phys. I, 30, P. 600; Pseudoaristotelem de Mundo 4; Apuleium de Mundo T. II, P. 26l ed. Bip.; Arrianum apud Stob. p. 602, 4; Lucret. N. R. VI, 2 5; Pliniana H. N. II, 43; verbis magis
differunt a Senecanis quam ret aierumstat ardens satus, fulmina; si longiore tractu nisanetur , fulgetra his findi ntilem , illis Perrumpi. CL supra XII, 3, cum l. c. Cic. Div. II, 19. LVII, 3, 2, sed praeeunte in Supra allatis Aristotele . Roel.
Aquam concipere. Aquam insun dere quam capimus, h. e., Conti nemus palmarum iunctarum cavo. Botiit. In modum aiρhonis. Σίγον tubus est, quo aquam vel acetum ad in-eetidia compescenda iaculamur, ut
Vlpiano l. quaesitum. D. de Fund. Iristrum. intelligitur. et Plinio Ep. ad Traianum lib. X, xLir, S 2: Nullus quam iti milies 3 ho, nulla hama,nialtim denique instrumentum ad incendia comPescenda. Fistula etiam ea, qua vinum in caupona degustatur, siphon appellaturi et inde ept ωvtζεtri vinum siphone surtim ducere , et Pi lissare , ut recte notavit Io. Sea ligee
mers. I. G. Vossius Idolol. III. 7 , P. 279, haec conatur refellere eo quod
in collisione nubium non Concava concurrant, sed convexa, quod nubes corpora mollia sint, quod saepe tonitrus audiamus, neque ut Ias nu-hes concurrere cernamus, SPeCiose magis quam recte. Horum argumen lorum Secundum solummodo grave
est, reliqua duo infirma sunt. Mirum, quomodo primum illud mente coniacipere Poluerit, per se iam ridiculum, quasi tales esse nubes risu unquam sit comperium , neque inconditae tot sigurarum nubes con avaquoque latera aut partes habeant, quas collidant. Tertium argumentum non magis valet contra Senecae sententiam quam exceptio contra regu
lam , neque aliis causis vel modissimilem sonum excitare posse Seneca negat, quippe cui tonitrua sereno caelo noscebantur. CL 3 8. Aliunde impugnanda erat Senecatia sententia, et ab ea quidem parte, unde modo tentata est, quod Seneca artibus mechanicis utitur ad explicanda tonitrua , non Chemicis, sicut Lucretius
N. R. VI, 326 i Inde, uti non Poluit
nubes camre i elis auctum, Exprimitur vis, atque ideo υolvi impete miro, Ut Dalidis quae de tamentis missa feruntur. Mox cum sono e. HOC probabile est vel ex magna eheri
193쪽
primere. Simile quiddam et illic fieri puta. Nubium
inter Se Compressarum angustiae medium spiritum emittunt, et hoc ipso instam mant, et tormenti modo eiiciunt. Nam balistae quoque et scorpiones tela Cum sono expellunt.
XVII. Quidam existimant, ipsum spiritum per Rigida atque humida euntem, sonum reddere. Nam ne
serrum quidem ardens silentio tingitur. Sed que inad-
mentia, qua laeulabantur. V. riget. Quidam. Imprimis hie nominaei R. d. M. IV, 22; Philo de Telor. meretur Diogenes Apolloniales. v. Con tr. p. 78; Gesseharde, Mena. Sisbaeus, p. 594 , euius haee verba rnauit. II, p. 40; mister de Catapulta .. Διογει ne εμπ mυ πυρος εις va ocPolyb. p. 29. Hine. stridor comme- Πρov. β vet et v Haim ποιούν. moratur a Silio I, 334, et a Sidonio λαμπηδost τηυ αστραπήv. Pag. 594 . Apollin. Carm. XXll. 423, non prostat apud eumdem sententia Ana. comparatis eum N iro di Lipa. P . ximenta his verbis coneepia r Auctet nore. III, 4. p. 878. IIune quoque ταυτα τουTω , ae. Anaximandro, facit sosephus B. I. IlI, 7. 23: τα- de quo paulo ante. Avαξιμανδρα ἐκ
Emitrum, et hoe imo in nam a. σαμνον ἐκπισητn koreompria καὶ κου- ea tormerui mo.M. Baee vetha Fortu- εο τι, τιθ' η Ms ρῆξις Tov s o ov... Malus in vetustis suis membranis in- cirrora ar. Non ita Se ea. qui, dum venia pro spuriis habuit. Comparent latriusque sanientias distinguit , ex amen in aliis eodd. atque omnibus aliis meliorihusque sontibus sua hau- edd. antiquis. Mureius habet o iei t. sisse videtur. Sequndum eum eausam Sed tantum abest ut, quod Fortuna - onivus Anaximander in spiritu aetus pronuntiavit, haee esse putida , vento potissimum ponebat r in quo agrestia et insuavia . ut potius neeea. ei conelniaut Plutarch. et Stobaeus . saria esse putem. nee quidquam in eum dimisse dicentes. εκ ymrυματος iἱs mutandum. MM. ταύτα συμ iv. Adde Lue. Phar. miliariae quo e est ammion s. Belis sal. 1, 4 5 . Anaximenes hane loea-lieae machinae olim , Der is et lania bat in vi et ictu ; euius sententia non hiis tensae. Balistae saxa et deeumais confundi debet eum Anaxagorae sen-Nas hastas, scorpiones minora spicula tetilia, a Stobaeo distineta et ab ipso aes pellebant. Vide, si formae et alio- Seneca, ut mox videre Iieel. Cons.
Tum eurisaus ea . Vitruvium, lib. Luerelius Nal. nee. VI, 445; Plin. X. e. 45, 6; Lim. Polioreet. lib. Hi,i. Natur. II, 43 ; qui eodem si-Ill. Diat. 2, 3 4; Ludov. Coi- mili utitur, dum vorat eum a num
ladum. Traei. I, Praxis Torment. R. υa rem dissonum , in camiente ferro. XvII. Am. Continuatio eiusdem Eoel. argument;. .
194쪽
modum, si in aquam servens massa descendit, Cum multo murmure extinguitur : ita, ut Anaximenes ait, spiritus incidens nubibus tonitrua odit, et dum luctatur. per Obstantia et intercisa vadens, ipsa igne in fuga accendit. XUΙΙΙ. Anaximander omnia ad spiritum retulit Tonitrua, inquit, sunt nubis ictae sonus. Quare inae
qualia sunt 2 quia et ipse ictus inaequalis est. Qua De
Anaximenes. Duo philosophi exti-lere illius nominis. Prior, strasistrali filius, Miletoque oriundus, Anaxi mandro discipulum se tradidit; quo
mortuo, Ionicae sectae princeps et doetor fuit, obiitque ann. ant. Chr.nat. 504. Posterior, Lampsacenus ,
filius Aristoclis, Diogenis discipulus
fuit, atque e praeceptoribus Alexandri magni unus, quem, urbi Lampsaco insensissimum et ignam et se cum contra cives parantem, emollivit dolo satis noto, quominus irae indulgeret. De priore hic sermo est, cui placebat ab aere omnia deriva. vi , et terrae fragmenta solem, lunam et siderum multitudinem esse. Ille stridorem a lucta spiritus cum frigidis et humidis , in quibus accenditur et extinguitur, deduxit, ut Empedocles ah extinctione solis radiorum quos σιξιν, ebullitionem ac stridorem, ait facere. Aristot. Meteorol. II, 9. RQk. et Bouil. Pre... inrercisa. Idem sere quod aspera, inaequalia, praerupta, sale bris et anfractibus dissicillima. Intercidere est caedere inter. Sic via intercisa quam transversam fossa vel abyssus tenet. Bouil. XVIII. Axo. Eiusdem materiae con- titiunii . Anaximander. Anaximander Mileaius avn. anta Chr. nai. circiter sis natus, s 17 vero mortuus, Ionicae
sectae princeps suit post Thaletem
magistrum, cuius sententias sine mutatione propagasse narratur a D. Bm-ker , l. l. Hic eatenus ah Anaximenis sententia discessit, ut nubis leturna spiritu excito lum dicat esse lonit .sulgurationem autem atque fulmen aspiritu eodem , qui flammam in nubaedat, gigni. In eo distat Anaximenes, quod sonum et sulgurationem spiritus edat, quia in frigidis atque humidis, per quae eat, extinguatur e Anaximander, quia spiritus nubem pulset et eam diducendo flammam prodat, sed splendor sic ortus, διαυγασαυς, nubibus scissis et rursus corruentibus proprius sit. Eadem tradii de Anaximandro Pliat. de Plae. Plii l. III, 3, et Stob. Ecl. Phys. P. 590 ed. IIeer. Sed quae Stob. l. l. Anaximeni tribuit Αυαξηιενης ταυτατουτω, προστιθεὶς το ἐπὶ τῆς θαλασσης,
6et , ea, si Senecam sequaris, Po lius Anaximandro tribueris, quippe quae omnia ad spiritum et fulgorem nubium retulit, quum Anaximenes ignem e spiritus laga oriri existimaverit. Mhk.
Quare. Non salis clarum est. ulrram verbis Qvare... est Smeca suam an
Anaximandri sententiam prodiderit.
Illud quidem probabilius, vel more
195쪽
et sereno tonat s quia tunc quoque Per quassum et scissum aera Spiritus prosilit. At quare aliquando non fulguvat et tonat 3 quia tenuior et infirmior Oiritus, qui in flammam non valuit, in sonum valuit. Quid est ergo ipsa sulguratio 7 aeris diducentis se, corruentisque iactatio, languidum ignem, nec exiturum aperiens. Quid est sulmen 2 acrioris densioris
XIX. Anaxagoras ait, omnia ista sic fieri, ut ex
eius conetis subinde quaerentis. At sermo deductus simplieiter ad aliorum philosophorum sententiam , quihus suam demum, C. 2 , subiungit, Pluraque in his, quae ex Anaxagorae aeri lentia , quae mullos Sequat es , Aristophanem imprimis Nub. 405, habuit, repeti possunt, ut ἡο οεοια τzotii
περε τηυ μελαυειαυ του γερους τον διαυγασμου αποτε ut ,- huc inclinant mentem. Viciamque sit, forma ver- horum aut dic licitiis debetur Senecae, et uiriuscumque sit causa inaequali in talis tonitruum , certe non melior
est supra ba , 6, prolata Arist&elica,
quia rena sutiditus non eruit, quum id ipsum explicandum restet , euricius sit inaequalis. Mel.
Per quassum et scissum. Sic recte
seripsit Gro nov. partim ex Nicolii
cod. Per quassum ciere, Partim ex Nemmiano Per crassiam et scissum, consentiente regio. Etiam sudo concutitur ac scinditur, addit GronoV. ἰBur, quum spiritus e nubibus promi-Cat, atque haec concussio diruptio-
qtie violenta aeris causa est tonitrus. Nec crassus aer est sereno. nec Si
Catis aeris proprie causa potest statui sonitus in tonitribus. Veritatem huius lectionis probat sequens caput. Sed O assum defendi potest e πυκνωτει.
Anaximandri systemati propria. ut '
gata erat: Per crassum et siccum aera. Ruhh. - Erasm. Per sudum et siccum.
Blauit. At quare ... Maluit. Collisio nubium , quae ex hac rationi Stoicorum
fulmen excitat , ex eade M interdum tam vehemens non est, tit hoe ellicere haec possit. Rem latius excutiam mox e. 26. Kocl. XIX. Aac. Eamdem maleriam continuat. Anaxagoras. Obsopaeo assentior, qui crinni in suis eodd. mss. invenis.set Anaxandrus . quae itidem scriptura est codd. Pinc. et Gruteri, ulgatum Anaximandrus deserendum et Aniaxagoras restituendum putavit,
quippe eui hanc opinionem ex Aristotelis MeteoroL. II, 9, iam C. 33, et a Plut. III, 3, de Plaetiis Philos . assignatam legimus. RMk. et Bouil.
-- Anaxagorus. Hic mea Pace non repositus est a Iluhkoptio, etsi neque Anarimandrus in contextu mauero
debebat, quum hane formam Proxime praecedenti Anaximamier Seneca non fuisset substiturus et iam semel adhibitae. Propter id ipsum tamen videtur Anaxaractim reficiendum esse, saltem haec nominis forma, cui simili Carsirtis infra IV, 2 , 49, utitur, etsi rarior et proprie lalitia non est. Hic critica cauta esse debet, lin.
196쪽
aethero aliqua vis in inferiora descendit. Ita ignis impactus nubibus frigidis sonat. At quum illas inter- scdidit, sulget: et minor vis ignium, fulgurationes facit , maior fulmina. XX. Diogenes Apolloniates ait, quaedam tonitrua
igne , quaedam spiritu fieri. Illa ignis iacit, quae
ipse antecedit et nuntiat: illa spiritus, quae sinu splen-
primis propterea, quod . quomodo
librarii nomen et anteeedentibus et consequentibus sine ulla varia lectione recte seriptum nonnisi hiecurrumpere potuerint, dissese est intelleelu. Proinde hie latere potes alii philosophi nomen, v. e. celebris illius Anatarehi, euius tamen eius. modi placita non in oluerunt, aut Archelai, quem id eis, quod Anaxa goram , hae de re sensisse tradit Si haeus K. Anaxagoras, celeberrimus auo tempore philosophus, Clammenis oriundus, Aegyptum invisit, rerum naturalium studiosus, et Anaximenem auditi, dein Athenas ae eontulit ubIEuripidem , Soeralem , Perielem, alios inter diseipulos numeravit. Lam
psaei mortuus est ann. an . Christ. nai. 428, septuagesimum aeeundum an is num agens. Hie nou peri lior naturaefuit quam qui ante eum extiterant; quippe qui morae impatiens hypotheis
Moti saepe amantior fuit quam veritati, diu eonquirendae. Orbis originali,nem ab homoeomeriis coμοιομερε&ia dedueebat, terrae motus a spiritus intensione terram rumpentis, Nili inundationes a nivibus quas habaiabant Aethiopum montes, etc. ale tonitrua ab incursu nubium sese mu tuo offendentium et illisione. Botia. -Auaxagoras... fulmina. Sententiam Anaxagrirae attulit Aristoteles Me.
teorol. II, 9; ubi eius et Empedoclis
hacu meteora a solis radiis sive calore In nubibus iniereepto derivantis senistentias eonsulatum ivii. AM. Vt .... iatiqua ina .... descendia. Videntur haee verba aeeipi posse ut dieia pro is ea aliqua ins est, quaa in Ldeseendit, aut potius qua l. i. ἀ qu modo mallem seripium. At Mee vertia
habent neseio quid stri liginis. neque
dubitans praeserrem aliquoias, una voeabulo scriptum , aut eodem mmdo aceeptum ipsum vidi a is. Quae quanquam in leaieis non sunt, Posse tamen inesse. vel semel dieta, ut a Plauto adi oMeratim, nemo negabit. - Tum pro Mis, cuius via huic Meo non hecie eonginiit, ex superioribus Mile repeteretur fulmen. Eniam ero lenis imum omnium fortasse Arelloeum mutata interpune lione reso
mare, ut post feri colon ponatiar. quod subsequantur dileela verba
Anaxagorae , quorum protasis sit ut ..deseendit, apodosis Ilia... son l. Huic
videntur nonnihil savere verba Anaximandri apud Stobaeum modo alta is, quorum πνευμα Φασάμavos verbis ali a Mis potest reddidisse. Similii procedit mox in Diogenis sententia proponenda. Mel. XX. Am. Viraque sententia con iungitur. Diogenes Apolloniares. Dirigenes Apolloniae natus, in insula Creta, physicus, Anaximenti auditor fuit. teste Diogene Laeri. qui itiIlium ea
ciperis adduxit VI, 8s , ei IX. 5I
197쪽
doro crepuerunt. Vtrumque sine altero fieri, et ess aliquando, concedo : ita tamen , ut non discreta illis Potestas sit, sed utrumque ab utroque essici possit.
Quis enim negabit spirituq' magno impetu latum,
quum essicit sonum, essectarum et ignem 2 Quis et a hoc non concedet, aliquando ignem quoque rumperct posse nubes, et non exilire, si plurimarum acervo nubium, quum paucas perscidisset, oppressus est 2
Ergo et ignis ibit in spiritum, perdetque fulgorem
et speciem, dum secta intra incendit. Adjice nunc, quod necesse est, ut impetus fulminis et praemittat
spiritus, et agat ante se, et a tergo trahat ventum, quum tam vasto ictu aera inciderit. Itaque omnia, antequam seriantur, intremiscunt vibrata vento, quem ignis ante se presSit.
tibi eons. inlpp. Plures scripserat libros χερι , unde hae . dein sumpla esse videntur. Vid. Fabric. Bibl. Gr. lib. II, c. 23, etc. VOl. II, p. 656 Hartes. Hic Ionieae scholaetissecla probe intelligens , ope spiritus
unius hoc meteoron explieari non Posse, ignem etiam assumendum Pulavit, quem lamen non e spiritu ortum, sed per se agentem animo concepit R.-Vtrumque iungit etiam Luerelius N. R. VI, vs. 277 et ...FU-men. .. du iei ratione accenditur; ime sc. υοrto stia nam Mobilitare cadescit, et e contagibus ignis.
Ilia ignis scit, quae inse ante e du er nuntiat. Fulgur nuntiat sulmen: sed non antecedit; namque ubi fulgurat, exilit fulmen aut tonitru enubibus. Ergo nil aliud sulgur quam indicat, nuntiat. Bouil. Quis enim negabit. .. essecliarunn et ignem Z Multi negabunt; nam potest ventus hic sonum magnum ellicere , ubi nulla materia est quae accendi comburique possit: ignem tam eranunquam esseclurus ni materiam invenerit incendio propriam. Quod patet: nam quae in vetito solo, quam in aere, comburendi potestas p Bouil. Diam secta intra taeendit. Feci hoc ex eo quod Fortunati eodd. ha hebant i dum secca infra incendit.
Ali1 dum secata a. secuta infra in terra lueendit s. incendet. IIinc Gron. dum secta interim incendit. Geta sunt quae ante dixit scissum aerem, et hic, quum Paucas Perscidisset nubes. Ruhk.- Scribendum esse eon licio teria ut apud Lucretium , Nat. Ber. VI, 220, pro stecta, quocum ivnelis verbis aplus sensus extorqueri non P est. At, si legitur tecta in terra, verba optissimum sensum sun-
ducit , sulgorem tum in fuliginem abire dicentia et Homeri κεραυνου describentia. Imo infra, quod utcumque melius m intra ex
codieibus Fortunali praetuli, hoc
198쪽
XXI. Dimissis nunc praeceptoribus, incipiamus
Per nos moveri, et a consessis transeamus ad dubia.
Quid enim consessi est 2 Fulmen ignem esse : aegriosulgurytionem, quae nihi, aliud est, quam flamma , sutura suimen, si plu* virium habuisset. Non natu vaista, sed impetu distant. Esse illum ignem, Cato P
ostendit: qui si non esset, ostendit effectus. Magno a Pum enim saepe incendiorum causa suimen fuit. Si I vae illo crematae, et urbium partes : etiam quae non
PercuSSn Sunt, tamen adu Sta cernuntur : quaedam
vero velut fuligine colorantur. Quid, quod omnibus fulguratis odor sulphureus est 2 Ergo et utram quo
ipso sensu rectum esse potest eiusque emendatici re milli. Mel. XXI. Ano. Senecae ipsius, dimissis praeceptoribus, nec scolasticorum decretorum habita ratione , sententia de fulguratione et sulmine. R. et B. Non natura ista, sed in eiu distant. Quod hic exponit, fulmen et fulgurationem non natura sed impetu solummodo, distare iam ab Aristotele observatum est, quem Noster sequitur. CL Meteorol. 4 I, 9 sin. III,3 , Init. Ex quo tern pore elcctrici latis vires delectae sunt, nos intellexi
mus quidem' veteres recte Statuisse , Ut ruriuiue ex codem sonte fluere, sed eos latuisse veram causam, quatri,
ut sulguratio existat, radiis ex rmbe, quae electrici late rabundat , Prorumpentibus Hiscribere solemus. Cons. Ilei marias vom Blitete p. 575 sq. Iehier, Dἰss. germ. de Fulg. in Noc. Blitet. Ruhλ. - Pro altero .lla sinedia hio legendum ista, quo eum illa comparato saepius utitur Noster pro
hie, ut hoc ipso libro V, 3 XII, 2,
liaris apud Diogen. Laert. VI l, s , 8 . omnino aliquid in his corruptum
esse videtur, notana grammatica sallem requirere ostenderct aut ostenderit post essci. Eoel. Siti ae ino crematae r unde ignis usum et metalliso linas primis hominibus comperta esse, fama erat. Lucryt. N. R. V. 094 sq. 3243 , Vi, 20. Ruhh. Fulguratis. Sic omnes codd. Praeter seni in bri t. alteriam Gronovit, qui habet fulginatis , quod .se Non Posse nrin , uit, magnopere probare: est quidem verbiim incognitum a substantivo aeque incogntio fulgenperinde deducendum ac rusHinatus avoce turben. Sed quum si tirare iratim sit, non clam in est, quidni hcie illi praeseratur. Fulguratis i. e. Frsto et Nonio Nare. interpretibus, fulmine tactis vel exustis , Fortunatus legendum conieciti quare in editi nes recentiores perperam P Paga-
199쪽
rem ignem esse Constat, et utramque rem inter se
meando distare. Fulguratio est fulmen , non in ter- aras Uriue perlatum. Et rursus licet dicas, fulmen esse sulgurationem, usque in terras perductam. Non ad exercendum verba haec diutius pertracto, sed ut
ista Cognata esse, et eiuSdem notae R C naturae, ΡΓΟ-bem. Fulmen est quiddam plus , quam fulguratio.
Vertamus istud. Fulguratio est paene fulmen . qXXII. Quoniam constat esse utramque rem ignem, videamus quemadmodum apud nos fieri soleat ignis. Eadem enim ratione et supra sit. Duobus modis: Uno, si excitatu P sicut ex lapide : altero, si attritu invenitum est. R L. - Hi ustilis. Non dixerim quidem male hoc receptum esse pro fulguritis, neque vicissim lamen praestiterim esse bonum. Potest quidem utraque forma obtinuisse, sicut participiorum impetraitis et im- ecritus : imo possunt ita deserre, ut fulguritum notaverit, quod sui.
mine percussum eoque consecratum
est , fulguratum tactum tantummodo de caelo, neque adustum , et sine omni consecratione solemni 3 ligurali. Sedriaec incerta sunt, ut ipSa auctoritas
linius participii, quod ia in Turnebus apud Varronem de L. L. II, p. 42 , Ed Bi p. impugnavit, fulguritus repositurus, quae correctio libris nonnullis corilirmatur. Quum igἰtur hoc participium auctoritalis sit adhuc dubiae, quod propterea non magis sequitur nμgurando dici fulguritus, quam alonando loniretis, adhuc esse despiciendum de hoc loeo arbitror. Mel. id. ... stilPhureus est y Eamdem observationem iacit Lucreti VI, 2 8sq. Quod suPereat, quali naIura Praedita conuent Fulmina , declarant ictus. et inusta υvore Signa, notaeque gra , Mea halantes mi furis ivvas. CL Plin.
N. II. XXXV, 35. Plut . Syrrip. IV, 2, 3. Vide infra cap. 53, 2. Ex hac
tam obvia experientia factum est, Di sulmen a poetis sulphure, aethereo sulphure insigniretur, E. C. R Lucan. Phars. VII, 160. Pevs. II, 24. Uunc lamen sulphuris odorem totius observatum Demo Veterum, quod mireris, explicatum dedit: sed, ut vi letur , ex evaporatione sicca et ea ignea deduxerunt. Nec recentiores PhySici, e. e. Rei marias, vir ita hac
doctrina sacile princeps, certi quid
averre potueruiat. UPiriantur autem , fultra eri non e vaporibus accei sis Ex
plicandum esse , sed odorem sulphureum, fulmen subsequi solitum, a sulphure, quod sulmon gignat. pro-lieisci, sive ab acoris in uere per ira nanimalionem orti unione cum materia ustibili. Rithh. Inter se meando distare, id quod antea dixi l. non natura sed impetu distare. Rαι. XXII. Asta. ignis in nubibus eadem origo atque apud nos in terra R. Stetit ex lapide. Sic omnes codd. Ai Erasmus dedit: si a lx taρι demGusso. Fortasse. ideo, quod mox
200쪽
2 L. ANNAEI SENECAE tur, sicut quum auo ligna inter se diutius trita sunt. Non omnis hoc tibi materia praestabit, sed idonea eliciendis ignibus : sicut laurus, hederae, et alia in hunci usum nota pastoribus. Potest ergo fieri, ut nubes quoque ignem eodem modo vel percussae reddant, vel attritae. Videamus quantis procellae viribus ruant, quanto vertantur impetu turbines. Id in quod to
mentum obvium fit, dissipatur, et rapitur, et longe a loco suo proiicitur. Quid ergo mirum, si tanta vis ignem excutit, vel aliunde, vel sibi 2 Vides enim
sequitur .... NMea .... vel , Per Iasiae,
eret. V. 099 sq.; Vitruv. II, 4, narrarie, lignorum attritu eaestari ignem. Sed haoe me ae docta et Mna obseris vatio ad ignis inventionem proprie apeetat, non ad explicationem huius rei, quae in notissimis ea . Praestat
Iusdem Mureli Observatio. Plinium Nat. Hist. XVI, 40 . duee Theophrasio. doeere, quae igniaria πυρειαὶ
ex qua materia optime parentur. G. Iidua mortis , latiora, hedera. et cmnes e quam igniaria sitim. Exploratoriam
mitis, fungi, ini foliorum Deillimae emitim. Laurus eumdem usum
praebuit Mercurio in Hymn. II m. in Nereur. 409, unde vetustas etiam observaticinis huIus , sive Hymnus ille antiquus sit a Cynaetho, sive ab alio proneius . manifesto appare .
Fiemal h e Theophrastua quoque Bial. Plani. V, 30, quippe qui oniuea
arbores praeter oleam hule rei idoneas esse putat. MAI. Videamus. Recte defendit Grono v Iubet enim Seneca videri h. e. ob inservari, a tendi. Exempla praebere possunt proeellae. Grulerus male aecepti, quasi dixisset Seneca nune videamus hoe in se ellis. Id in quoia
dabant, non, id Iormemtim in Mouo iam it. Bulah. Longe a loes suo proiiciati . Vt --rissimum probatue loeci Iosephi dou I. V. 6, 3; hue apprime saeiente e
videtur. Cf. Inha simile quid III. 2.
id ergo .... siti 3 I. E. ex se aut
ex aliis aetheris partibus, quae Originem habent a sideribus. Cf. e. XIV.