장음표시 사용
341쪽
que titulis ornetur, quos majores nostri sapientissime instituerunt, ut doctos ab indoctis etiam vulgus distinguere posset. Ex his & similibus recte expositis apparebit , quantum sit ad bonas artes acquirendas in paupertate impedimenti. Pars II. Sed fac aliquem acquisivisse dcui quaeso bono erunt ρ sibi uni sapiat ne cesse est, suaque in umbra Vivat , qui pibus caret . Nam ne ad Ieos quidem gradus, quos Sapientes occupant, vel occupare debent, nisi per numos ascendi potest. Hic vero cavete diligenter , nequid nimis odiosum attingatis. Quid si emittere lucubrationes suas u
lit , & hominum judicia subire R Num ad
typographum, accedere potest sine pecunia Rr At enim vel Medicinam facere, vel in caussis judiciisque versari poterit, unde
Opes comparantur . Ita videlicet, siquis vellet aut Medico uti pannoso, aut Causisdico. Neque vero hoc ad saeculi mores res rendum ; quae communis quidem , sed vetus & vana querela est: cujus rei vois bis argumento erit Satyra Iuvenalis VII. Quippe ipsa rerum natura ita ferre solet,
ut cui ad vitam commode ducendam n
cessaria desunt , is animo depressus atque abjectus , nihil eximium proferre possit. Artes aluntur laude ; at paupertas ridiculos homines facit. &c.
342쪽
SI selicitas venalis esset, nemo nisi diis ves seliciter viveret. Quamquam divites fere omnes ita sunt avari, ut ne ipsam quidem felicitatem emturi videantur, si emi pecunia possit . Itaque sumus Omnest elices ; pauper laborat, ut aliquas opes acquirat , dives ut plures ; ille nequit uti , hic uti renuit. Et hujus quidem major calamitas .' neque enim mirum est pau-Perem appetere pecuniam , . qua caret quemadmodum non est mirum eum sitire, qui nondum bibit. At divitem inhiare pecuniae , ejusque cupiditate contabescere ,
hoc vero quia est aliud, quam illum, qui immodice bibit , adhuc sitire , nullaque ratione expleri posse λ Sitis huiusmodi mo bus est , & quidem insanabilis , quia cinpiditas superfluorum infinita est . Paupertas si morbus est, facile sanatur; quia necessaria pauca sunt & parabilia.
343쪽
ita cum famae studio conjumctum esti ut nemo neque n si ra , neque majorum , neque ulla saeculorum memoria invenistus sit, qui cum esset excellenti virtute praeditus , praedicationem nobilitatemque contemneret . Ac siquis forte modestiae simulatione lucem splendorem ue fugit, nobisque persuadere conatur , satis se multa scire, sed hominum judicia famamque despicere : hunc scitote ignaviae morem esse, ut falsam quamdam moderationis speciem comminiscatur , qua se primum te gat adversus ' reprehensionem , deinde etiam , si fieri possit, nava ingenia & industria in invissiam ad cat. Scilicet ubi quis in animum induxit pigram & desi' dem vitam agere, nihil eit reliquum nisi ut vires ingenii omnes, quascumque habet , in id conserat , ut .ejus vitii notam effugiat, in quo est: id autem facere comis modius nequit, quam si ad proximam virtutem confugiat , ex eaque sibi persona in
344쪽
adumbret , quae minus acutos plebecular oculos eludat. Haec fere illa modestia est,
quam quidam in litteris jactant , non sibi
tantum, aut privato nomine improbi, sed ipsi rerum naturae injuriosi , quae sensum hunc laudis & gloriae praeclare agentibus indidit , ut si cetera diligentiae praemia aliquando desint, hoc tamen non assumtum aut adventitium, sed innatum atque inditum perpetuo illam comitetur. Hoc illi tam insigne bonum prava opinione com rumpunt ; rati , se inuustriam tollere pol- se , si tam certum probatumque industriae
incitamentum suo judicio sustulerint. Quod siquis forte non nihil valet, & tamen re vera ita sentit, hic quidem non improbus est, sed tamen stultus. Sapientia, inquit, seipsa contenta est ; splendet sibi lumine suo; non debet ex ore vulgi pendere. Egregie. Tu igitur in tuis latebris ac silentio sapis. At quo teste 3 cui bono λ quam in rem p Hujusmodi nempe sunt avarorum pecuniae, quae tam desunt, si adsint,
Iam si non adlint. Quis mihi lyram lau-
et, quae semper taceat λ quis arcum, qui numquam tendatur λ quis ratem , quae navalibus nondum exierit λ Tute tibi habemutum hoc sive scientiar, sive sapientiae genus : Sed interim noli mirari , quod nos non tam subtilis ingenii homines nOC, quidquid est, inertiam appellemus. Intelligitis , Auditores, quibuscum nobis praesenti exercitatione sutura res sit ; nec Ue
IO umquam tantopere de nostra infantia dolui-
345쪽
doluimus , quam hoc tempore dolemus , quo tenebriones isti ignaviae patroni conisticiendi essent . Agemus , pugnabimus , contendemus viribus omnibus; ac si nihil aliud , hoc certe efficiemus , ut cognoscatis , quam Vehementi laudis studio ducamur , qui ne has quidem lucubratiun- eulas latere volumus.
TUlgatum est arsumentum, quod muLV tis rationibus firmari potest, sed quae
sequuntur , potissimae sunt. Prima, quia litterae debent perficere naturam hominis , non corrumpere ; corrumperent autem, si solitariam facerent; quia homo natura sua societatem amat. II. Nullus homo sibi soli natus est , e go multo minus litteratus homo, qui quan to pluribus naturae beneficiis ornatus est, tanto magis debet humanae societati prodis esse. /III. Hominibus natura sermonem deis dit , ut inter se colloquerentur , & animi sensa ad commune bonum inter se conis ferrent . Ergo litteratus homo, qui optima cogitat, & cogitata optime explicat, non debet mutarum animantium more Ia-
IV. Ipsa litterarum doctrinaeque natura abhorret a latebris, lucemque poscit. Quapropter varro apud Cicer. Λcad. I. c. T. ait s
346쪽
ait, Diemperantis esse scribere, quod occulta ri vilis . At enim in alto montis vertice Musarum domicilium sapientissimi homines, litterarum parentes , collocarunt. Scilicet Lgnificarunt, hominis litterati vitam non esse valde negotiosam , non tamen solitariam : neque enim singulas Musas in singulis montibus statuerunt , sed omnes simul cum Gratiis & Apolline , & magn
praeterea illorum frequentia , qui in eam civitatem quotidie contenderent. v. Litteratus homo non potest excelle re si careat aemulis , multo vero minus si Careat amicis ; nam eum & excitari alia quando necesse est, & moneri, & provocari , &c. Ergo ejus vita non debet esse solitaria. ultimo loco repellite vanas ac ridiculas illorum excusationes , qui per quamdam δισω π&ν latere dicunt, suaeque agnaviae culpam in modestiam conjiciunt, &c.
INTERPRETAΤIONE M. GLoriae cupiditas magnum est ad recte
agendum incitamentum , nec ullus eam contemsit, quin fuerit ignavus. Haec ipsa tamen aliquando modum excedit, ut in Zeuxi contigisse accepimus , qui cum ad ludos Olympicos se contulisset, quo rointa seis
347쪽
ta fere Graecia conveniebat, nomen suum aureis litteris pallio inscripsit, ut ab omniabus agnosceretur . Porro tam alie de se sentiebat , ut quas pinxisset tabulas, nutilo pretio aestimari posse putaret ; ideoque non eas quidem vendebat, sed donabat . Quod vitium in illo fuit, multi deinde sunt imitati, virtutem paucissimi.
mnera quod nequeat persolvere deis bita vobis, Scilicet idcirco gratia nostra latet. i
mihi verba ad ignavos adolescentes facienda essent , nihil diligentius caverem , quam n urbem , aut urbanum aliquid laudarem . Cum enim illi tuis nicatam libertatem vehementer ament , rustica otia , aucupia , venationeS , acerbissime indignantur , quoties audiunt kri curiaeque occupationes, Magistratus, Sch las, Λcademias, ceterasque , ut ipsi aptpeb
348쪽
pellant , civitatis cruces celebrarI . Sed cum apud eos dicam, qui discendi studio inflammati, & ad omnem urbanam elegantiam exculti , cum hominibus vivere malunt , quam cum feris , videor mihi magnam inire posse gratiam , si urbis commoda persequar , I in aliquo litterurum lumine collocem. Uestra scilicet bona vobis commendo , vestraeque fortunae gratulor , qui in hac pωclaristimarum retarum communione vivitis, ubi quae ad sciaentiam , quae ad Virtutem, quae ad felicitatem pertinent , Vobis non modo abundant, sed , siquid hujusmodi redundare
potest , plane redundant . In urbe vivitis origine antiqua, moenibus ampla, publicis privatisque aedibus splendida , solo ac caristo temperatissima, multiplici flumine irrigua , monti marique proxima , & quod in primis ex usu vestro est, omnium ho-narum artium ac disciplinarum libris ocmagistris refertissima . 'Siquis alio cogitet, hunc ego omnis humanitatis expertem ad infelicissimum illud vitae genus redire iusserim , a quo sive oratorum opera, sive Pom
tarum , silve etiam Philosophorum nam multi sibi hanc laudem sumunt vetustissimi homines abducti sunt, & in hoc
veluti corpus consociati. Illud yero mihi verendum est , ne in tam lata atque ubere dicendi segete jejunus videar; cui qui-
.dem acculationi ut praevertam, non dicam me eloquentia carere , Pe ab hac aetate
postulari non potest; seu quod eloquentes
349쪽
ipsi dicere solent , inopem me copia factum . Attamen , ut spero , industriam probabitis , quam ego unam praurare debeo : nam quod a natura est , vires ita sunt infirmae , ut ne agello quidem laudando lassiciant .
Multa sunt urbis commoda primum
quidem ratione loci , qui solet esse saluberrimus : id enim in primis urbium conditores advertere solent . ias si sorte natura non sit hujusmodi , ignium multitudine purgatur. Deinde ad mercimonia exercenda opportunus est fere enim urbes ad fluminum ripas , & maritimos portus statui solent , ut omnia importari & exportari facile pos
Demum tutus est , quia moenibus claudi solet , & adversus hostium incursus com
Sed multo pIura , multoque majora sunt commoda illa , quae ex ipsa societate &communione civium proficiscuntur ; quia nemo sibi unus satis est ad omnia vitae officia ismo Ioco explicabitis commoda exercendae religionis , dicetis de curia , de judiciis, de reliquis magistratibus , de artificum &mercatorum collegiis , de academiis , deque iis omnibus , quae homines hominum caussa
350쪽
De urbis incommodis . BEne hercule disputas, sed videris teristiam Iuvenalis satyram nondum legisse . Fac , quaeso , in manus sumas ς &quae ille de urbanis incommodis narrat , cum tua ista oratiuncula compone : tum vero iudicium feremus . Quod ii ad fallendum dicis , auditores quaeras oportet, qui adhuc in silvis degant & glande vescantur. At nobis nimis quotidie in oculis sunt ingentes animi corporisque agitationes , vitia, pericula, morbi, quae urbanam vitam comitantur , eamque infelicissimam faciunt. Magnus est curiae splendor ; at ambitione contaminatur. Utilis est judiciorum administratio; scilicet si corruptelis vacare posset. Pulchra est ordinum distributio , &hominum inter se societas ; ita videlicet nisi contentionibus , calumniis, invidia , malevolentia , ceterisque urbanis pestibus
corrumperetur . Mercatura commoda est;
nimirum si posset carere fraudibus. Nullum profecto bonum nobis ostendes, quod non aliqua tabe inficiatur. Templa & re- Y a ligio.