장음표시 사용
111쪽
s uelo ndividua ipsa , tametsi proprietatibus, & --- Is runt , in quibusdam similia sunt. o Tis Petros , PaulIus , Franciscus, ceteri vel aetate, HI ue1 faeie , vel vestitu , vel alia re differunt: in hoc γ ν ' simileq. quod corpore animali , & mente sunt ' i id est sunt homines . Propterea eos ad classem v I am revoeamus, quam nomine hominis distinguimm .
112쪽
Haec autem classis Vocatur species . Proinde species nihil aliut est , quam similitudo ivd viduorum . Quod si plures oecies consideramus, in quibusdam proprietatibus differunt , . conveniunt tamen perpetuo in aliis . Haec autem similitudo. specierum dicitur genus . E. g. omnes homines unam classem , seu speciem animalis faciunt, leones aliam, aliam boves et & harum quaeli-het peculiarem notam habet, cur ab alia seiungatur: tamen in hoc conveniunt omnes, quod Ni ur , & sentiant: quae duo an malis nomine significamus. . Eodem modo duorum generum similitudo vocatur oecies Dbalterna : donec ad primam substantiam perveniamus. Sed haec ex paradigmate aliquo, quibus Logici abundaut , fient
une tisis Generis , o Speciei sunt universales o Nam universale illud vocamus, quod M. commune eum multis. Vocabulum homo potest aptari plurimis hominibus rὶdea etiam, quae huic vocabulo respondet , plures res similes exprimit ci). Id ipsum de animati dicemus
Hinc ideae universales fiunt a mente nostra abseractionem praecisone, Nam species tunc fit , cum , omissis & veluti mente praecisis singularibus uniuscujusque individui modis, ea tantum considero, in quibus sunt similia . Quae cosnitio hac de s aucia vocatur Logicis idea ab racta , & piacHa : nee tamen de- . sinit esse clara . Coe
1 Intellige o primo intuitu , o ex vulgi opin one . Philosophis vero certum es, nec vocabulum homo, nec ideam, sua illi spondet , esse universalem , nisi voce tenus . Guidquid enim in mente per fensus ingreditur , o siungulare βψ ut supra diximus G3. Ο q. in Corollariis fere. D- sus explicabitur .
113쪽
Ηιης ην ' t TES , RUGE sit communis cum multis Nam n Potri non est in Paullo, & e eo inὸivi pii is in in Petro , sed tantum quaedam huic Mikerso illa 'U duritaxat individua , quorum similitudoisili;: Ε Actas universales , sensu vulgato, eliciamus. in casu est, cur
. . vidui plus ae rimit, quam ideo Speciei.
me vir' 'MiUMM--s exprimit rem eo modo , quo exsistit e Nam itius proprietaribus e species exprimit p- h. e. o MM'-. sinit similia ; missis aliis, per quae diffs dicata hici minus adhuc EXPrimit. Illud autem , quod rum oefixoe disserentia L Sic rationabile est differe additu .'VMucia e collectio autem proprietatum Petriti, hom m' vocant Petrei talem est differentia Petri
μ;ise Species de Individuo a Urmari potest: Genus etiam Ae S ' dum I., u plures ideas Comprehendat, quam ho--re dico, Petrus est hom' quod Valet, in m iam. '' ilia Mia smilia aliὶς hominibus . Μale tamen dicam , hβ Pht , . quod significat, praedicata,
, . et iantia indicare fatis fuerit: nam laeti, o H ' λι- IIII. p. i. c. a. tibi de Propositionis expli sitis dissitur sero r
114쪽
I. Quoὰ si a me quaeritis, Adolescentes, quare , etiamsi nulla idea habeat objectum universale , tamen appelletur tin emalis ; dicam sic vocari, non quia re ita sit, sed quia ita esse videtur. Id aliquo illustrabimus exemplo . I. Cum tonsdero , Petrum in hoc esse simile aliis hominibus , quod sentiat, oe ratiocinetur & , quin mem rem alias proprietates, ham duo vocabulo homo significo , cio ideam universalem hominis . Haec autem idea habet o jectum singulare et nihil enim non singulare per sensus i greditur . Verumtamen quia cogitans Petrum, Paullum , I annem, possiun talem ideam elicere, tamque similem pri ri ideae hominis , ut videatur eadem idea ; & inter disputandum vel in Logica , vel physica de omnibus hominibus sic loquor, quasi esset unus homo proinde imprudenter mihi
persuadeo, esse unam rem, adeoque universalem. 2. Cum in malo κ. g. praesidio microscopii exploro, qu nam pacto succus e terra extractus per canales quosdam i grediatur , percoletur, donec tandem in substantiam Arboris& fructus cedat, fingo ideam talem , qualem Mngere ponium pruni, palmitis, ceterarum. Itaque quod ad Physicani investigationem pertinet, perinde se habent omnes arbores , ac si esset malus tantum : & de iis, propter similem fabricationem , eadem disputamus . Quare unaquaeque harumce idearum habet ob ectum reapse singulare r nobis tamen imprudentibus , ac praecipitanter iudicantibus videntur omnes , idem obiectum habere , seu universale. 3. Iam si in Petro id tantum cognoseo , in quo est smiala leoni, bovi, pecudi; h.e. si mente percipio tantum eum& vivere , o sentire , exprimo ideam universalem anima
iis : h.e. ideam , quae habet obiectum singulare , sed tam stamila aliis, ut videatur idem obiectum , & universale . Ex his autem fluit sequens
mne ad ideam universalem plura indiυidua cognoscere necesse est. Nam etsi aliquis homo primo mihi veniat in mentem,
oportet. mentem meam alia individua veloci cogitatione per currere. Secus non advertet , tale praedicatum esse univer
115쪽
P 11 ' Eadem ratione nullum est Nomen re vera Nam cum d CP, Petrux es homo , Pavillust est h. sus est b*mst, Videor mihi idem nomen de uibus Q onunciare : quod multo aliter se habet . Nam iii, h di
enuncIare quod multo aliter se habet . Nim -' 2 μ' similia, ' est , quae similem oris conformationem ἔ- Tς' iente postulant , & similem adfectionem in audientis auro movent, & similem adeam in eo, qui audit susse; , . ζ' laxat protuli Tam ergo est possibile, ut in tribuq illis a
politionibus idem nomen Enuriclem , uuam μ' η
detur es e idem, Zc umVersi te, propterea quia tam est similo alteri nomini homo , AOmo , ut nemo illud secemere queat nec nisi ex differentia tQmmii., s QS aliis circumstantiis di gnosci possint.
116쪽
S: DE RE LOGICA COROLLARIA GENERALIA.
I. Hine refutatur Plato , qui magno υerborum ambitu persuadere conabatur, esse quasdam substantias intelligentes , a Deo emanantes, re ab eo di inhias,' ac a sugularibus diversas, aetemas, uniuersales, rerum sensilium exemplaria, qua- partic atione res sensiles exsseunt. 1 II. Restitantur Semiplatonici seu talectici, qua, ut Platonem ab irrisione liberarent , easdem naturas. ideas h minis , equi, bovis; etiam boni, pulcri &c. diverso modo aeternas, universus faciebant . ὶ Haec enim omnia sunt fabulae, ut ex dictis est manifestum.
III. Reiiciuntur Scholastici, cui exsimant, aliquam naturam uniυersalem , de qua fastidium Qque disputane
Hi enim ex nimio usu idearum abstractarum , quae in acceptione vulgari habentur universales , facile sibi persu
sere , earum obiecta vere esse uniυerfatia . Deinde cum vid rent, eadem nomina rebus ipsis haud inepte tribui, in aliam sententiam ivere, non plus esse in obie ita re, quam vocabula aeclarant . Proinde quasi naturas rerum liquido cognitas habe- i) Ar M. Metaph. L. XIII. c. q. qui Poster. L. I. c. I9. O Metaph. I. c. 7. eas nugas canoras , & inanes cantiones appellat .
a Vid. Euseratius in Aristoti Ethic. ad Nicomach. L. L
3 Reatis a seculo X. in hac sententia fui e , ut exi ia
marent, ideas universales vel es subseantias exs yentes in gularibus, vel ideas Platonicas , vel formas immersas in m reriam , ut censet Aristoteles , vel satum rei P scum cuin Logica notione eo usim, copiose demonstrat Ioan. Saresberieu- s scriptor octili x Q. Metalogici L. II. c. II. Reales enim partim ad Platonicos , partim ad Aristotelicos pertinebant QNominales vero ad Stoicos . Confeν idem Brucker. l. c. P. m. 218. seqq. Quid vero recentiores Scholastici de hoc argumento diri putent, nemini ignotum es .
117쪽
suo merito Ruriale nec aliquid si e . quamquasumma in mi Contentione disquiratis is aedi* quin priuet habeat, an secus - m res eo modo se
118쪽
CAPUT LDe natura, o utilitate , ae usu neum. UΜ Deus hominem finxerit ad societatem , humana autem societ as stare non possit , nisi homines, quae in animo cogitant, sibi invicem monstrent aperte ; oportuit modum institu re , quo perceptiones mentis veluti e domo sua foras prodirent , & aliis manifestarentur. Ad hunc finem consequendum nihil aptius pulcriusque reperi τi potuit, quam cogitata nostra ita humanis vocibus alligare, ut, iis auditis, quae alii concipiunt in animo , plane perci peremus . Cum enim tanta sit facilitas voces pronunciandi , quantam nos intelligere quodammodo possumus, explicare nonssumus; nulla excogitari poterat accommodatior Via ad in itam perceptionum copiam , incredibilemque percipiendi celeritatem declarandam , quam voces, quae & infinitae propemodum sunt, & innumeris paene modis fingi possunt, M
Veteres de origine sermonis delitia multa cogitarunt . Fuere, qui dicerent, homines infantes natos, necessitate, quae Cupiebant , quaerendi , quosdam sonos edidisse . r Alii
a) Epicureir audiatur pro omnibus Lucretilis tis At varios linguae sonitur laus subegit
119쪽
,h .- α P im S homines a Deo habuisse, ut vo 1hum amrix --γως Q t , c Mae natura sua rea significarent. 1huli FR4m Q. P se Hisputarunt de Adami lingua, qu 0 polirem φ initimis. vocabulis ad tantam amplitudinem
pervellesit ces itatioria non indigent . Nam quod ad Verum . ttiriet , Consuetudo cum infantium , tum sitima; sed ς' *έ -nt , pro Confutatione est: hi enim omnes, eorum, Dyme oon loquutatur. Nec illud tertium de Adaianis i lyy V. . ..Hei habet z quo enim modo vocabula. rerum
I. - μ utilitas expressit nomina rerum. &c.
T homin, imposuisse, & hac de Caussa rem illa esse instituta.
. . AE 3 1-Qie ad ipsum hQminem , ad videndum quid
120쪽
Id ergo certum est , hominem facultatem habere sonos ore articulatos edendi: quod tali modo fit . A postrema par te linguae ad pulmones protenditur canalis quidam , quam asperam arteriam, seu tracheam vocant . Haec prope linguae radicem amplior est, & membrana tegitur, quae vocatur larinae , cujus exiguum ostium seu rima nominatur glottis . Porro glottis cartilaginibus , & musculis obvolvitur , tali virtute praeditis, ut eam vel laxare queant, vel restringere . Aer itaque per tracheam intrans pulmones qui follis instar tum inspirando dilatantur , tum respirando contrahuntur cum inde exit , & in glottidis cartilagines incurrit , ipsius membranulas concutit, & tremorem quemdam seu fremitum edit. Hunc autem fremitum , seu sonum , qui tantum ex vocalibus constat, lingua nostra articulatum facit, h. e. ex consonantibus, & vocalibus compositum , seu per syllabas distinctum: dum versus palatum, aut nares, aut dentes aerem impellit: dum eum continet, Vel quodammodo fluere permittit: aliis & aliis modis fingit & moderatur . En vox humana, seu verba. i Quod si lingua fremitum illum non fingit , inarticulata vox dicitur, ut sunt fuspiria, & gemitus: qui quosdam animi adfectus se ipsis significant : de quibus in praesentia non
disputamuS. Voces autem articulatae sunt signa rerum , 'ad quas significandas adhibentur . Nam signum est , quod praeter fui ideam excitat in animo ideam alterius rei. Vox autem Alexander Macedo excitat in mente ideam Alexandri Magni. Iam plures sunt res , qua ' in nobis exeirant ideam alterius rei . Quaedam natura sua veluti effectus aliam rem
vocaret illud e & omne quod vocavit illud homo animae viventis, hoc nomen ejus: & vocavit homo nomina omni animali. Et his est sensus verborum MVsse non vero ille, quem alii fingunt, cum dicunt, Adamum ea nomina imposuisse, quae
plane explicarent naturas uniuscuiu que animalis e quod nec in textu habetur, nec ex eo deducitur. 1 Plura alia phaenomena, dum vocem edimus , evenise ,
viri docli demonstrarunt. Qui es penitus noscere cupit, legat doctissmum Ammanum, de Loquela, edit. ann. I 27. qui Uel solus in hoc negotio audiri meretur.