장음표시 사용
141쪽
innatio propositon .ao IN a ministratione rei alterius si uel pubi eae, sue priuatae,quatuor distingui possunt. Primum est ipsum
munus administratioque. Secundum obligatio reddendi rationem tum administrati muneris , tum bonorum eius , quae obligatio manere potest
post ipsum ossicium depositum. Tertium est quaestio de dolo in ea administratione. Quartum denique est de bitum, quod aliquando soluendum
aliperest post redditam rationem administrationis videndum autem est, an haec omnia , an aliquod tant limi inpediat si sceptionem ordinum, &irregularitatem inducunt. Imprimis igitur ossicium administrandi rem alienamiiue publicam,sive priuatam, impedit promotionem ad Ordinem, ita enim definitur cap. vnic. de obli-xatis ad ratiocin. ordinand. quod deiunii dicitur ex Conc. Carthagin pri
dicant. sed in Conciliis editis est re
aeri octauum ; Gratian. cap. magnu S.
d. s a . illud citat ex Conc. Mogunti. ciensi ; sed in posteriori editione recte id emendatum fuit ibi igitur Pr
curatores, actores,executore , seu tu
tores pupillorum' ordinant ut post deptam libertatem negotiorum , vel ossiciorum, ne alioquin Eccles a infametur; in editis Conciliis legitur, tutores, pro executores , quae lectio etiam magis placet Augustino in notis ad cap. unicum. de obligatis ad ratiocinia. prii e collect. lib. I. tit. I. cx quibus vides non modo reipublicae administratores , sed etiam rerum priuatarum alterius non posse pro moueri ad Ordines quamdiu gerunt cam adiuinistrati ovem , valet enim
hoc loco argumentum contrario; si enim tutores aliaeque eiusmodi personae post deposita publica illa onera,& rationem ipsorum redditam, initiari possunt: ergo quamdiu illa ossicia retinebunt, aut reddendae ratio
ni manebunt obnoxij, initiari ne-l quibunt. quod ad , Em etiam com- munitatem extendunt aliqui; ita ut si Collegium aliquod ratiociniis suerit obligatum , neminem ex illo Collegio pendente administratione liceat
admittere ad Ordines. Ita Archidiac. in cap. tantis .d. 8 I.& Dias in practica Cano.cap. 22. nam. I. sub sin. quod tamen minime mihi probatur, tum quia nihil habemus in iure , unde colligatur ea extensio, aut irregularitas cadens in communitatem , tum quia rationes, propter quas inducta fuit haec irregularitas , non probant quando obligario, vel administratio cadit in communitatim duntaxat, nempe quia videntur isti obnoxij ted- dendae rationi muneris, quo defuncti sunt, aut negotiorum , quae tractarunt , bonorurnique suae committorum fidei confugere ad Ordines , ut periculum , quod in ea rationis redditione timent, evadant. Secundo, quia cum sitit assuefacti negotiis, ve- rendum erit, ne eadem satagere pergant post ordinationem , atque ita saeculum non fugiant,sed mutent . , t habetur cap. I. d.33. Tertio damnum patiuntur ij , quibus isti erant Obnoxii , cum cogantur murare forum, &s quid litis suboriatur cum istis, qui
negotia gesserunt , non poterunt eos , nisi in foro Clericorum,conue. nire, ut ait Panorm . in cap. vnic. de obligatis ad ratiocinia. num. a. &Innoc. ibid. verb. Ordinari. Quarto, quia multitudine negotiorum auo cantur a diuinis,quod incommodum cauetur toto titulo , ne Clerici vel
142쪽
Monachi, &c. Denique quia litibus vexari possunt,& calumniam pati de dolo, quod probrosum esset Ecclesiae,
ut obseruat Dias cap. 2O. pract.CanOni. quae omnia minimὶ valent, quam
do singulis non incumbit administratio ista , neque singuli obnoxij sunt
ratiociniis, sed sola communitas , ut expendenti rationes allatas patebit;
cui tamen ex illa communitate esset imposta ea administratio,reueri esset
irregularis, quia negotiis illis implicatus vix diuinis vacare posset,& omnes rationes , quae in aliis admini strationem similem gerentibus valent, in i sto quoque reperirentur; quod enim hic vices communitatis repraesentet, aut alterius priuati, aut suo nomine negotia ista gerat, nihil plane interest afi obnoxietatem re,
dendae rationis , atque caetera incommoda quae ex publicis ossiciis administiationibusque nasci solent.
I D i x i autem admirustrationem
publicam remouere ab ordinibus, quamdiu durat; si enim sit aut Eccle.
siastica, aut pia , id non faciet, nam tutela miserabilium personarum non impedit ordines. cap. peruenit. 86. disi. Immbad eam tutelam tenenrut
Clerici & Monachi,cap. I.& d. 88. idem de Ecclesiastio administratione dicitur capa .ne Cletici,vel Monachi; quate si Clerieus istas administrationes suscipere potest , non remouebitur ab ordinibus propter illas. 1 MMOR. dissicuItas est circa administrationem rei priuatae, vertim cum
ea administratio sit aliquando ex OLficio publico imposita , ut in diatoribus , curatoribus, aliisque eiusmodi
contingit, statim apparer ex cap.Vnic. de obligatis ad ratiocinia, eam a sacris sit reipiendis impedire; secus verb quando cura non suscipitiar ex OLficio, sed tantum ex quadia D. beneuolentias immδ eum, qui coaetus ad ea
munera venit , negant esse Itregul rem Sylv. &Tabien. verb. ratiocinia,& Dias c. xo. numa. qui idcirco ho ,
qui dativam, aut legitimam tutelam gerunt , qui eam non sponte suscipiunt , volunt minime censeri iri gulares; quod mihi tamen non placet, cam eap. vnic. de obligatis ad ratiocin. non meminetit huius distincti nis, di eap. peruenit d. 86. non astu nisi de tutoribus miserabilium petionarum, eos enim iam diximus missime remoueri a sacris, ubi tamen onus
huiusmodi administrationis posuerint, reddide inique illius rationem, cessat ista irregularitas : quod autem dico de reddenda ratione,intellige dum est, quoties administratio faciebat irregularem , alioquin obligatio reddendae rationis nihil impediet, de
male Tolet lib. I .captao. Ugolin .c.I 83. I. I .9. aliique putant rutores , dccaeteros eiusmodi , qui exercuerunt aliquam administrationem circa Pe
sonam priuatam, posse deposito eo
onere ante redditam rationem 'r
moueri, cum & muneris depositio,& immunitas ab obligatione reddendae rationis requiratur in cap. vnic.d oblisat. ad ratiocinia ; quare in uniuersunt dicendum est,quoties aliqua administratio remouet a sacris , non
tantum illam deserendam esse, seletiam eius rationem reddendam esse ante susceptionem ordinum. DEBITu M tamen , quo post eam administrationem innodatus manet,
non facit irregularem , nisi filisset mota quaestio de dolo de fraude. Primum asserit Suar. Bonac. Gordon. Scalij passim . quia reuera debitum pecuniatium non fieri,per se loquendo, irregularem, nisi aut litigiosum es-sci, Obligaretque adhuc ad reddendam rationem , timcreturque aliqv d unde
143쪽
unde vel elegitori, vel alteri fieret iniuria, si ille interea transiret ad Ordines non sine probro Ecclesiae,
quae ciusmodi personas cum aliorum damno consecraret; pollet tamen iste debitor facta luorii bonorii cessione,& reseruata sibi congrua portione , iuxta c. Odoardus, de solutionibus, eximere se ea irregularitate, qua de re alibi commodius dicemus. Quod vero addebam de lite circa dolum , ac fraudem in administratione commillam, eam impedire asia sceptione ordinum, etiamsi mota fuerit post redditam rationem,ac de- depositam administrationem, locent glolla, Innoc. in cap. viaic. cit. & alij omnes , quia si de dolo damnaretur, infamis haberetur , ac proinde irregularis , expectandus itaque erit to
Si porrb ordinaretur iste irreg u latis , & deinde rationibus redditis debitor existeret , deberet ex suis bonis illa diluere , quae si non sufficerent, teneretur eum desectum supplere Episcopus, ex glossa, Panorm. mim. 7. in illud cap. Vnic. quod tamen iure merito Vgolin. cap. 38.g. l.
n. s. sub fin .restringit ad Episcopum, qui sciens illum esse obligatum ad
ratiocinia, ordinauerit, alioquin ,
cum culpa vacet , plecti non po
Qv ARTA PROPOsITIO. De Irregularitate Curialium.1 4 VR I A L E s, qui Curiae seculari
. inseruire obligantur ratione ossicij,pacti, stipendij, aut iuramenti, promoueri ad Ordines non possunt, nisi deposito eo munere.
sertionem, utpote definitam cap. I. a. 3c 3.s r. dist. Circa ipsam tamen plurima quaeri pollent, quae commodius discutientur alibi, ubi agemus de officiis, quibus occupari pollunt Clerici , & quaenam cum ipsorum dignitate ac vitae genere pugnent; quare his omnibus impraesentiaruin supersedere visum fuit; adi interea Malol. lib. a. cap. s. In uniuersum tantum aflirmo, Curiales excludi ab Ordinibus, Advocatos
terosque similes, ut qui vel saeua aliqua munera , vel fixda , ut loquitur cap. I. 1 I. dist.cit. in Curiis praestat, neque ac sunt optimae rationes, Prompter quas sapienter Ecclesia illos a Ciero prohibuit, quas dabit Sayr.
lib. 6. c p. I 4. n. Io. sane haec secularia negotia plui imit a diuinis auocant; an etiam scudatarij, qui obligantur ad aliquod personale obsequium domino cxhibendum , irregularcs censeantur , colliges cx .p. ubi de studis Ecclesiasticis dii- putabo. - - ε--m
C Λ P v T IV. De Irregularitate ex homicidio. maestio prima. De Irregularitate ex homicidio voluntario in-ioso.
secvnda. De Irregularitate ex homicidio indirecne et oluntario, or casι ali.
144쪽
is sio tertia. ne irreguiaritate i OUctoriμm secundum. An qnἱ euas ex homicidio iusio. I Mit Mortum sit irregularis. n. i s.
Consectarium tertium .An in dubio eam
misi homicia, censenditi sit aliquis
AE c irregularitas aliqua do poenalis,alias tantum ex defectu quodam lenitatis extitit: prior est quando homicidium iniustum, & contra quintum Decalogi ptaecepitim committitur, posterior verb ex homicidio inculpabili nascitur , utramque hoc capite explicabimus. V AE s T I o I.
De irregularitate ex homicidio
voluntario. Notario prima. suMuplex siu haωki
Guod sit bomittatum voluntarium. π.2. uod fit homicidium casuale. n. 3. uomodo accipiatur in iure . quando agitur de illius poena. n. q.
2 ratio secunda. Quid A membri mu
tilatio. n. s. ωdsit membrum. N. 6. Propositio. n. 7.
Prmna pars propositionis. De hsmis dio
Secunda pars propositionis. De iniusta
Aia qua dicuntur de irregularitate bo- lmicidi I. Aut extendenda ad irregula- t
ritatem ex Mntilatione. ae. IO.
Tertia pars. De ooperauribus iniisso lhomicidio , τ' inutilationi. n. II. Consilens mutilationem,an sit irregula
uarta pars propositionis, non incurri irregularitatem nisi homuissio τ' mutilatione positis. n. I . Consi tarium primiam. An qui matilat
Regula uniuersalis. MandDam contrahatur irregularitas ex homicidia
Prima pars regulae. De dubio homiciis
cuid in foro externo. n. I9. suid in Ioro interno. n. a O. ExponuntAr varia iura. n. 2I Secunda pars regula. De dubio 'siis homicissi . n. 22. Consectarium quartum. Qualis sit imregularitas ex homicidio diano com
Consectarium quintum. An ex dubia mutilatione contraha/ur irregularia
Consectarium siextum. An qui dubstat. virkm occiderii in bello ium,sit irregularis. n. 2I.
Censectarium septimi. . An qui abortum procurauit,sit irregularis quando dubitatur an foetus fueriι animatus.
Consectarium octauin1. Quis A ire gularis quando pinres eundem couiniunctim aggrediuntar, ct dubitatue quis ipsum occiderit. n. 27. Consectarium nonum. Quis sat irras ulari 1 quando plures eundem pere riunt divisim . maxime si dubitetur, quis se aliter percusserit. n. 28. Consectarium decimum. An sit irregularis , qui alium vulnera νt, quι ta men auo caseu exlinctus est. n. O. Singulares caseussoluuntur. n. SI, Confectarium undecimum. An qui duo bitat , an Fuum consilium. aut maΠ-dasum influxerit in homicidium, si sirregularis. n. 32, Consectariam duodecimum. An sit irregularis,qui non potuit dissuadere ργ
145쪽
Consectariam deeimumtertiiι. An non GuoIuplex sit homicidium. impediens homicidium sit irregula- lris. n. 34. l T V E imprimis duplex esse,ut irariasententia. ἰbἰd. iam monui, homicidiu, unum Regula uniuersalis de irregula state ho- iustum , quod vel in sui aliorumque micidi; ex omissione defensionis.)1. 3s.llegitimam defensioncm committi- Expositis ct confirmatio regula. ibid. tur, & neceIsarium appellatur,vel in Omisso defensionis aliquando culpabilislpunitionem alicuius criminis ab eo, s. n. 36. qui ius vitae & necis habet: alterum uoluplex sit ista omiso. n. 37. est iniustum & culpabile saltein ob-sὶ Mandonam ex omissone defensionisiicctive & materialiter , quod addo, peccetur contra iustitiam. n. 8. quia fieri potestivi absque culpa ali- Quando consentiens aliena iniuria sitiquis alium occidat, licet neque se particeps delicti illum inferentis.n. I 9. defendat, neque ex authoricate pu--n non defenderest impedire salutemiblica crimen puniat si enim igno-
lterius. n. 6o. ranter ignorantia inuincibili occi- μέ para regula, pura omisso defen-ldat, reuera non peccat: illud tamensionis non facit irregularem. α i .lhomicidium est iniustum obiective Seluuntur obiectiones. n. a. & materialitor ; quaenam Verb igno- Secunda st tertia pars regulae,de o so-iraria ab hoc & aliis peccatis excuset, ne defensionis non phra, s foro ex- alibi fuit explicatum, hinc fit,ut ho- terno. n. 43. mici dij crimen distinguatur in vo- Considiariam decimamquartum. Solatio luntarium , & inuoluntarium, sua singularum di uisatum ex superieri casuale fortuitum,quae tamen vo regula. n. ces aliter usurpantur a Theologis, Consectarium decimum quἰntum. An qui solum forum internum conside libabiti omicidi', aut mutilatio- rant, aliter a iuris tum coditoribus, mi faciat irrer larem. n. s. tum interpretibus , dum de poena Consectarium decima xium. An qui homicida, loquunturo Homicidium digitos absitndit, oculum eruit. den- enim voluntaria Theologis est illud em excutis, aurichias truncar, labra Dinne, quod vel directe in se, alit in mordet, capillos euellit, De irregu- sua causa proxima & inseparabili, uris, ct quid de quibusdam aliis rar- atque ut tali cognita,volitum est; vcltibus semiendum sit. n. 6. indirecte, eo quod licet praeter in- consessimum decim- t Am. An tentionem operantis euenerit, prae- qui mutilat membrum aridum, μι D- uisum tamen fuit sequuturum , licet regulara1. non necesssario ex aliqua actione de, causa, quae libere, non obstante illa
ΤT huius homicidij irregesari- praeuisione homicidij inde fortassis
V tas distinguatur ab ea, quae ex sequuturi, posita est. Casuale autem homicidio caluali at voluntario & fortuitum nominant illud quod quidem, sed iusto,nascitur, nonnulla, omni prorsus modo inuoluntarium quae toti huic disputationi lucem est, quia nequc dilecte , neque indi praeseran , obseruanda sunto rcctu modo cxplicato volitvin seir, sed
146쪽
Ied omni ira praeter intentionem &praeuisionem agentis accidit : ut si, dum aes campanum pulsatur,casu decidat , de subiectum hominem conte rat, homicidium fortuitum etit, neque pulsanti campanam poterit tribui ad culpam,qua prorsus vacat,defectu voluntatis, ut apud Omnes certissimum est, de ideo tritum illud iuris principium circumfertur, voluntate dc ptoposito delicta distingui,
cap cum voluntate, de sentent.cxcom.
de l. qui iniuriae & l. verum.T de furtis, & l. quod reipublicae. F. de iniuriis ; quia igitur Theologi culpam
dumtaxat attendunt, omne homici mum culpabile voluntarium nominaur, quocunque modo voluntariumst : quod autem expers est culpae, quamuis obiective & materialiter ini. quum sit, dicunt casuale Be fortuitum. At vero Iurisperiti illud tan-rum voluntatium nominant, quod est dilecte volitum,siue in se, sine in sua causa proxima necessatia,&inseparabili , atque ut tali cognita; qui
enim vult eam causam ponere necessatio,& eadem voluntate vult homicidium ab ea inseparabile, & maxime cam vix eam caulam ut talem cogni. tam adhibear, nisi ad hune effectum, ut patet in eo,qui Venenum praesentissimum propinat alteri, vult enim
necessario mortem ex eo veneno ceris
tb de necessarib sequuturam ; qui etiam vulnerat alium, quatum potest, etiamsi non cogitet de inferenda
morte cum tamen ex vulneribus,quae
infligit,sequitur mors, illam omninbdite Ae voluit in sua causa proxima atque neeessaria; tiamsi enim explesse voluerit tantum vulnus,& implicite caedem ex eo seqvi tam utrumque tamen directe voluit; aliud enim est dilecte . aliud expresse, siue explicitδquidpiam velle ,& aliquid implicite volitum esse potest,& tamen directe
volitum erit, quia quando voluntas per unam actionem tendit in totum aliquod obiectum, illud totum directὶ vult, & non tantum eam rati innem,quae illi explicitὶ repraesentatur, sed etiam aliam implici re,quae necessario de quodammodo essentialiter ini eo obiecto contenta est, nam lice eptimario feratur in illud obiectum secundum unam rationem, dc secundarid secundum aliam, directὸ tamen atque una Armaliter indivisibili actione tendit in totum illul obiectum secunddin utramque illam rationem siue primariam, siue secundariam,sive explicitam,sive implicitam. Qui igitur venenum aliamve causam proximam de necessariam mortis vult, ipsam quoque mortem directe intendit,sive expresse cogitet de morte, dc ad illam in tendam adhibeat eam causam, siue tunc non intendat exis presse eiusmodi mortem, nam illam saltem implicite necessarid vult, atque directe, quamuis fortassis non explicite;atque hoc homicidium nominatur ex proposiIo a Conc.Trident. sess i . cap. 7. per industriam , per instadia . alij dicunt homicidium ex doloor culpa.Homicidium in directe tantum vo. 3luntarium, eo quod euenerit praeter
intentionem , non tamen praeter
prae uisionem agentis,quia posuit causam ex qua praeuidebat , posse sequi homicidium,quamuis non necessatibnominant Iurisperiti casuale, setiuitum, de inuoluntarium, non simpliciter , sed directe , quia, qui illud committit, neque voluit formaliter bedirecte homicidium, neque causam, ex qua necessarib de inseparabi litet sequitur, voluit quidem aliquid via de teipsa sequutum est homicidium,licet contingenter tantum & separabili rei,
147쪽
quia tamen non posuit illam actio-rrem intentione causandi homicidi j,
idcirco praeter intentionem operantis omnino accidit homicidium, non tamen absciue eius voluntate in directa,
quae sitfficit ad culpam , non ad do. lum. Quare dicetur a quibusdam hoc homicidium culpatum, sed non cum dolo commilium, quia dolus absque directa intentione fingi non potest:
duobus autem modis homicidium istud interpretatiue, siue in directe voluntarium contingere poterit, primos quis ex lege iustitiae homicidium
impedire teneatur,neque id faciat, uti poterat, v. gr. nauta , qui poterat Vitare naufragium,atque adeo ex suo gubernatoris munere tenebatur,supina tamen aliqua negligentia in cautes nauem illidit, reus est naufragij, atque interitus vectorum, ut dicam inferius, secudo, qui facit actione periculosam , & ex qua nonnunquam euenite soleat homicidium, ac proinde teneatur vel actionem illam omittere, vel eam adhibere diligentiam, qua caucatur eiusmodi periculum, si neutrum faciat, reus est homicidii, quamuis praeter eius intentionem conseqCuti, atque adeo castralis &fortuiti, ita enim appellatur latiori vocabulo, quidquid a nobis non fuit lintentum, lacet prae uisum aliqua ratione fuerit, aut praeuideri potuerit&dcbuerir. Molina tract. 3. disp. 3. n.6. aliter videtur sumere casuale homicidium, illud nempe, quod ita accidit, ut prudentis arbitrio non possi tri- hui eius aut hori, tanquam si forma. lliter illud intendisset quando autem leodem modo a viro prudente tribui
potest alicui , atque si ab illo fuisset
formali ter intentum , dicendum erithoinicidium voluntarium , etiamsi
non fuerit formaliter,directe & in se. aut in sita causa proxi: ua,necessaria de
inseparabili voliturinod variis exemplis illustrat; qui enim percutit animo
tantilan vulnerandi, & non interficiendi, quin immδ,si ex ea percussione caedem pini ideret, a vulnere abstineret;quia tamen, eo quod non potuerit , aut non sciverit temperare, manum ad vitandum vulnus lethale. occidit, quem tantum Vulnerare voluerat, reuera est homicida voluntarius, quia licet non intenderit homicidium, perinde tamen reputatur,ac si
illud forma litet intendisset , quia sciens & prudens effecit id , ex quo
vidit, aut videre debebat sequuturam mortem, quae & re ipsi accidit,quamuis non existimaret ex suo actu se. quuturam, immd & sequi nollet: s au tem percussi vulnere ex suo genere non lethali , quia tamen , dum alter ictum exire conatur, alliditur ad parietem , aue in instrumento, quo percussit, latebat mucro aliquis,unde inflictum est lethale vulnus , morsquere ipsa contigit, non erit ille nisi h micida casualis, quia nullus vir prudens eodem loco habebit hoc homicidium, atque si fuisset intentum sor- maliter. Praeterea si quis suspicetur, aut suspicari possit ex proiectione lapidis in viam freque tem hominibus,
periculum esse caedis alicuius , temesaria tamen procacia , & sne animo quemquam interficiendi, molarem lapidem proiicit, ain bonbardam explodit,ut terreat si aliquem interficit . erit homicida voluntarius ; si vero non et ar ad eb probabile periculum, licertarer aliqua temeritas in ca lapidis proiectione , aut bombardae exploso-De,ptque intersectio inde consequens culpabilis esset mortaliter contra quintum Decalogi praeceptum , erit tamen casuale tantum homicidium. quia non potest prudenter reputari,
atque b ellet sotin alit et intentum .
148쪽
verum perstandum est in distina inobis allata , quae communis est, dicendumque in omnibus istis exemplis allatis a Molina esse quidem ho- mieidium casuale, sed culpabile,& indirecte voluntarium,& cuin quis ita Percutit, ut velit non Occidere, esse homicidium simpliciter voluntarium, sed indirecte tantum,atque ex modo quendi i is casuale, contra quameensuerit Couarr.m Clem.si furiosus, secvnga parte initio num. 1. cui male adhaesit Molina ; vi enim sapienter aduertit Suareae disp. 44. s I. num. 2.hoe homicidium esset simul dilecte
volitum,& direm nolitum; hic enim, i non vult inserre vulnus Iethale ivult non occidere directe , & expresse,non vult occisionem,& tamen ex mense Couarr. . & Molinae, vult directe & Mimaliter occisionem; ergo simul eadem occisio est directe ocexpresse volita de nolita ab eodem, directe voluntatia,& directe inuoluntaria, quod manifestam pug m re minorum inuoluit ἔ deinde quando effectus intenditur tantum in sua
causa, etiamsi ex illa sequatur per se, lest tantum indirecte volitus , non senim est in se volitus & Mimaliter,
ut patet,traduntque magno consensu
in hoc casu homicidium non est v Iitum in se.sed, sua causa, non cognita , ut eius necessarib productiua , neque ut talis est volita; ergo non est intentum dilecte & formaliter, sed indirecte tantum,ac proinde non potest diei simpliciter voluntarium ;Molina verd illud tantum homicidium, quod est volitum, in causa peraclidens nominat inuoluntatium &casuale, eum vix illud si volutarium, quia vix unquam praeuideri potest ,
aut debet effectus ab eo , qui ponit
eius causam per accidens; cum enim nulla sit eius cause cum effectu coninnexio , quia talis effectus sequitur ad illam causam , non ex illa , sed ex
alia sua lcausa per se, quam sempet
habet,vix unquam pretuideri debebit, aut etiam poterit in illa causa, cum qua tantum per accidens est coniumctus,& ad quam tantum ponitur , ac
proinde non potest dici volitus in iludaliud enim longe est aliquid esse causam per se alicuius effectus, aliud
causam necessariam; cum enim dari
poterit causa sne tali effectu,est causa per se, sed non necellatia illius: si aute naturaliter sit inimpedibilis talis effectus posita tali causa, tunc est canista per se simul,& necessaria illius;cum
itaque effectus intenditur in sua causa necessaria,& ut tali cognita,reuerapet se & directe intenditari cum im uossibile sit seiri in causam necessariam alicuius effectus cognitam vitalem, Sc non surri simul in eum effectum ; quando Vero est causa tantum pet se, nisi intcndatur quatenus ethproductiva alicuius effectas, non intenditui directe ille effectus, quamuis cognoscatur di praeuideatur futurus in sua causa, sed intenditur directe causa & effectus in directe, atque interpretatiue, quae indirecta & inrerpretatiua intentio sufficu,ut effectus tribuatur intendenti & ponenti causam, atque ut illi culpa imputetur, quod unum contendebat Molina,neque nos diis temur, inde tamen fieri negamus, ut ille, cui tribuitur culpa
alicuius effectus,dici possit illum sor- maliter, directe &pet se intendisse,ac proinde illum t effectum esse illi simpliciter voluntarium. Quare tota illa regula tradita , Molina ad dignoscendum , quandonam homicidium sit voluntarium,aut casuale, nulla est,
nam etiam illud, quod est volunta-
149쪽
tium indirecte, Se quod prudenter tribui potest illud committenti aeque atque si illud intendi iter, est casuale. Fateor quidem saepissime in soto externo , quod utieur praesumptione, eiusmodi homicidium censeri voluntarium . 3c non casuale , qui enim percussit alterum, occiditque,etiamsi non intendisset eaedem , voluerItque caueret lethali vulnere . quod tamen errante manu inflixit, leuera homicidium tantum casuale de in directe
voluntarium ccim misit icum tamen ea eius voluntas animo lareat, mortem
ipsam intendi sse praesumetur, 3c ho. mieidium illud voluntarium existimabitur, non casuale.
Restat dumtaxat ostendendum insute, atque imprimis in quaestione de irregularitate. homicidium casuale nominari omne illud, quod est in directe tantom voluntatium , atque ita distingui a voluntario; quod mihi liquete videtur ex Tridenta cit. sessa . ubi ait, irregularitatem ex homicidio ea ali dispensabilem esse, non
autem illam, quae nascitur ex homi-eidio voluntario ; ubi imprimis per homicidium casuale non intelligit homicidium ita easuale , ut prorsus ineulpatum sit , illud enim nullam parit irregularitatem , ve quaest. sequenti constabit; si igitur culpabile sit, debet esse aliqua ratione voluntarium. Secund5 distinguitur hoe ho micidium ab illo quod commissum est per insidiaι,per indugiriam,voluntatest preposita ; atqui ut argumentatur
Naua tr. cap. 27. n. 1 o nulltim est eius
modi homicidium,nisi quod formali. ter & in se volitum est , aut in causa sua proxima & necessaria, ut qui vellet alicui amputare caput, aut punctim cor confodere, aut praesentismin m venenum propinare , ridicule diceret se nolle illius mortem, cum
haec omnia velle non possit , ni se
mortem necessario velit. & non tan idm concomitanter. Deinde homicidium voluntatium in iure est, tesseipsom et Couarr. quod dolo malo,animo occidendi committitur. l. r. ia
in lege Cornel. E. eod. tit. & C p. r. F. si quis hominem, de pace tenend. cap. sicut dignum,de homicidio; ergo quod une dolo committitur. erit casuale etiamsi voluntarium
H i uc porro colligimus , quod di 4
ligenter omnino obsidii nandum est. quoties in iure asitur de poena ordianaria homicidii, termonem esse de ii micidio voluntario simpliciter , de directὶ , non autem de volutitatio tantum indirecte . quod nos casuale nominamus, quod concedit ipsemet Couarr. a. p.Clen .ssuliosus i. .ri. I. legans Iason. Bald. & Abbat. proinbstque vatiis Iuribus, ex quibus opintimus textus est. l. com autem. T de
aedilitio edicto; meteres , inquit ea loco Vlpian. in faudem pro Paena ponere solebarit , capitalem fraeurim admisi
aeeipiemus dolo malo, ct mr nequitiam: caterum silus errare, si quo Osu f eerit , cessabit evictum , unde Pomponim ait, neque i Merem, nequeo riosium capitalem fraudem videri adis misisse. Ex quibus videas, non eandem imponi poenam delicto per dolum & nequitiam,atque per errorem, aut casum commitIo, hoc enim posterius leuiori poena plectendum est, eum desectus voluntatis deliberatae culpam minuat, atque adeo poenam; quare quoties in iure alicui delicto poena imponitur, de delicto simpliciter voluntario capienda erit, non de
eo quod absque expresso animo illius admissum fuit; illud tamen delictum poena aliqua, sed extraordinaria' p
150쪽
niendum erit,unde sapientissime Trident loco superius adducto, homicidium ex proposito & voluntate factum in dispensabile este voluit: casu autem perpetratum dispensari facile permisit, cum reuer, istud sit minori post na dignum , quamuis suetit indirecte voluntarium, neque recte Mo- Iina disp. 3.cit n. . hanc in dispensabilitatem extendit non solam ad homicidium forma litet intentum , sed etiam ad illud, quod ita voluntarium reputatur, atque si homicida ipsum sorma litet intendisset, quamuis sateatur aequitatem postulare , ut Pontifex in hoc facilius dispenset. Verum iam monui , Concilium indi spensabile dicere illud tantum homicidium , quod fit ex proposito , voluntate, animo occidendi, perindustriam,
per in ivi, quod Iuristae dicunt dolo malo, cuiusmodi non est nisi illud , quod formaliter de directe in
se , aut in sua causa necessaria, ut tali cognita & posita,volitum suit, uti
Euidsii mutilatio membri 'QVia irregularitas, de qua dispu
homicidio , sed etiam ex membri mutilatione, uti constabit inseri is, idcirco inquirendum est in hoc limine disputationis , quidnam ea
Dicendum autem imprimis est, mutilationem membri esse illius de . truncationem , siue abscissionem, &non soldm illius vulnerationem, aut debilitationem, quamuis inde inutile prorsus reddatur. Ita Felin.in cap. cum illorum . de sentent. ex comm.
uarr. in Clem. si furiosus s. p. inition. 9. alios allegans VgOlin. cap. g. O. num. . Molin. trach. 3. disp. 68. Suar. disp. 14 art. 2.num. s.contra Abhatem in cap. cum illorum . de sentent. exis comm. n. 8. qui, uti obseruat Felin. l co cit. sibi contrarius est, nam in c. r. qui Clerici , vel voventes, num. v. communi sententiae adhaeret, atque
in cap. Clericis, ne Clerici, vel Monachi ; hanc tamen pugnam verborum Abbatis conciliare nititur Sylv. v et homicidium 3 q. 3. quod priora loco loquatur de debilitatione total i, quia aequiparatur mutilatior i eo qubd per
illam inutile omnino reddatur membrum, quod probat ex Bartol. .& exl. Ophilius T. de aedilitio edicto; a que naec debilitatio irregularem facit: partialis autem debilitatio , quae membrum impedit ab aliquo suo usu,
non est mutilatio. neque ex ea nasciatur irregularitas, ut Panorinit.in locis allatis , recte statuit, atque ira explicatam hanc sententiam sequitur is litiloc. cit. & Angeli eod verb. homicis dium 1. n. F. Sed neque placet ista liinLtatio , requirituique omnino abscissio, & truncatio membri, neque sus-ficit eius debilitatio etiam totalis ad veram & proprie dictam mutilati nem , ut ex ipsa huius vocis propria significatione constat; apud Latinos enim authores mancus dicitur , cui membrum alidum , ant inutile est: mutilus autem, siue mutilatus , cui
membrum abscissum fuit ; in poenis vero verba improprianda non sunt, neque laxanda ipsorum significatio; . cum ius igitur soli mutilationi membri tribuae irregularitatem, non de ἀbemus nos debilitationi tribuere , . cum illa non sit mutilatio, neque