장음표시 사용
101쪽
udiversa. praesentatio abeat in impei sectam, hoc est, mundus in elligibilis degeneret in sensibilem. f. IO2.
Deus omnia a se diversa cog scit per stipsit moeu uat nus seipsum cognscit. Etenim Deus semctipitini cognoicit quam distinctissime & omnia, quae ipsi inlunt, simul f.
89. . Quamobrem cum ipsi in sint realitates on nes in gradu absolute simino, iam praeter eas. quae ipsi insunt, deu-tur aliae, quae non insunt 3 93 ); omnes rellitates absolute sinuaras, quaecunque. possibiles sint, cognoscit, dum seipsum cognoicit. Enimvero possibilia primitiva secunda sive a primis Orta nascuntur realitatum , qua Deo inlunt, diversia limitatione 3. 9 i. . Quamobrem cum Deus eadem cognoscat, quatenus cognoscit realitates illimitatas,
quae ipsi insiliit, diversimode limitari posse l. 92.); possibilia primitiva secunda cognoscit per se ipsum , seu quatenus seipsum cognoscit. Enimvero si omnia possibilia se cunda seu a primis orta juxta principium contradictionis combinentur; essentiae entium limitatorum resultant f. 9 . . Quamobrem Deus, qui eas cognoscit I. 98. catenus eas cognoscit, quatenus sibi conscius est persectiones, quae ipsi insunt, diversimode limitatas diversimode combinari posse, immo quatenus eas actu combinat. Quoniam itaque possibilia ista primitiva secunda per seipsum cognoscit, per demonstrata & aelum quoque combinationis cognoscere dc t 3. 89.); omnes entium limitatorum essentias cognoscit, dum semetipsum cognoscit. Quodsi eadem possibilia primitiva secunda seu a primis orta lacuniadum principium contradictionis combinentur, vi principii rationis susticientis ideae omnium substantiarum simplicium in singulari resultant β. 96. . Quoniam itaque Deus possibilia primitiva secunda per id ipsum cognoscit per δε-
102쪽
monstrara, ct aclum quoque istius coinbinationis cognosce
re debet g. 89 , omnes quoque substantias simplices in
singulari per se ipsum cognoscit, seu quatenus se ipsum cognoscit. Denique cum substantiarum simplicium coni-hinatione juxta principium rationis sussicientis fusta re Hltent ideat omnium mundorum possibilium, ac in unoquoque contentorum corporum . hominum etiam atque brutorum, quibus in quolibet lorus est 3. IOo. , Deus autem substantias simplices omnes per seipsum cognoscat per δε- monstrata, ct achis istius combinationis sibi sit intime conscius cf. 89 , omnes omnino mundos possibiles ct in uno.
quolibet contenta corpora, ac homines S bruta in quolibet locum habentia cognoscit, quatenus seipsum cognoscit. Quoniam ex anterioribus demonstrationibus abunde patet, nullas dari ideas rerum a Deo diversarum, quae non eo ex limitatione realitatum Deo inexistentium modo nascantur, quem exposuimus; evidens omnino est, Deum omnia a se
diversia cognoscere per seipsum , seu quatenus seipsum cognoscit.
Ex modo, quo Deum omnia a se diversa intelligere ostendimus, clarissime perspiei ur, quod docet D. Thomas, Deum cognostere alia a se non in ipsis, sed in seipso, videntem alia per essentiam suam & omnia in se continentem Nimirum realitates divinae prorsus ill imitatae sunt. Eas cum Deus, qui infinita intellectus vi comprehendit omnia, PerpeIu O intueatur . nunquam non earundem sibi optime eon. seius, omnes quoque limirationes possibiles, S limitatorum combinationes omnes possibiles videt in seipso & per seipsum, atque hoe p.icto continet omnia praeter ipsum pos-sbilia in se & ea simul indesinenter non potest non intueri. Omnis igitur rerum omnium cognitio Deo est , etiamsi nihil extra ipsum existat. Atque ideo porro intelligitur, eur Deus nihil extra se intueri dieatur D. Thoniae, quem 'd- modum nos ea, quae a nobis diversa sunt, extra nos videmus, sue
103쪽
sve actu privsentia sint, sive non: neque enim nos ea, quae . videmus, vel imaginamur, in nobis continemus, quemadmodum illlimitatum omne limitarum in se eontinet, mentis acie in eo discernendum, eonsequenter rerum ideae non insunt nobis eodem modo, quo insunt Deo. Patet etiam Deum non cognoscere imperfectum, quia ipse impersectus est, scuti nos imperfectum eoguoscimus, quatenus nostrae imperfectionis nobis sumus conseii, aut, si mavis, eandem intuemur , sed potius imperfectum omne cognoscere, quia summam suain persectionem penitus eognoscit. Atque adeo denuo observat D. Thomas, nos licet Deo simus simile secundum intellectum. non tamen similes esse quoad modum intelligendi. Multa hie diei poterant. sed quae brevitatis gratia omittimus, eum sola attentione dignoscantur. I. Io3.
2uicquidpraeter Deum possibio est, id omne Deus neces lirio cognoscisi Etenim quicquid praeter Deum possibile
Deo divers--cum sit ab ipso diversum, ideo cognoscit, quia seipium Uiniis cognoscit g. 1o2. . Enimvero cognitio sui ipsius est realitas quaedam Deo inexistens cl. 89. 3 ). Quamobrem cuin prorIiis immutabilis si g. II. , cognitio su iipsius ab eo nunquam abesse potest 3. 29I. Ontol9, consequenter nec cognitio ejus, quod praeter ipsium possibile, adeoque hoc omne necessario cognoscit β 279. - . .
Sunt subinde honnulli, qui cum rerum philosophicarum non satis suerunt gnari, Deum dedecere exit limant, ut continuo res finitas quis speculetur, abjecte praesertim ubi senetiunt de rerum naturalium cognitione. Enimvero hi nee perpendunt, rerum omnium a Deo diversarum cognitionem ab ipso prorsus inseparabilem esse , quemadmodum in praesente demonstravimus propositione; nec eonsiderant, Deum res a se diversas.per seipsum cognoseere, quatenus scilicet seipsum cognoscit, prouti in praecedente ostendimus. Si igitur Deum non dedecet oontinuo cognoscere senaetipsum Neressaria
104쪽
Ipsum , nee eum dedecet cognoscere , qBirquid praeter ipsum possibile , cum hae e posterior cognitio in priore con- - tinea tur , nec ab ea separari possit. Ceterum ex modo, quo ideae rerum omnium possibili m insunt Deo , intelligitur denuo eorum absoluta necessitas , quam recentiores nonnulli falso suspectam babent, quasi sit sons fatalis rerum necessitatis. Patet inprimis etiam, quam absonum sit infer- re, quod Deus ponatur dependens in creando a re, quae sit ab ipso diversa , si essentiae rerum seu earum ideor quoad Deum sint necessariae. Ideae enim rerum insunt Deo Ianquam in ipsa essentia eius contentae, etsi diversae ab essentia ejus, & ab eadem pendent, non vero Deus pendet ab iis in cognoscendo, adeoque nec in creando dependens esticitura re alia , quae non sit Deus. Haec omnia & quae clanque praeterea hue spectant, ut claris lime perspicerentur, omnem idearum originem in Deo prolixe exponere visum est . nequid lucis , quod a nobis expectari potest , in re tanti nas- menti desiderari pateremur.
ipsum quam distinctissime cognoscit g. 89., Quamob- D cognitivi
rem cum intuitive cognoscatur , quod Cognoscitur , quatenus ideat ejus nobis conscii sumus cf. 286. PBch. p. ;Deus semetipsum intuitive cognoscit. Enimvero qui
quid a se diversiun est , cognoscit per seipsium , quatenus seipsum cognoscit β. Io2. , & quidem necesIiris j IO3.),
cognitione Ceterorum in cognitione siri ipsius contenta, quemadmodum ex origine idearum in Deo & a Deo satis luperque claret. Cognoscit igitur etiam cetera omnia alediversa intuitive.
Per hane Dei inmitivam eognitionem intelligitur , quod Deus omnia , quae per ipsum possibilia sunt, intue tur in seipso, sed vi intellectus infinita ae illimitata , si animo recolas, quae de origine id earum in Deo & per Deum ae inde orta cognitione post bilium divina demutilaata fuere. Patet
105쪽
autem simul fieri non posse , ut erratura seu intelligens .
nitum eodem modo videat in Deo , quae cognoscit, quem admodum visum est Malebranchio: modus enim videndi ea tia finira in ente infinito non quadrat nisi in Deum, utpote intellectum supponens infinitum & illimitarum vi demon prationum anteriorum Noa potius illimitatum cognoscimus. ea limitato, Deum nempe, qui prorsus illimitatus est f. I6.I ex creaturis, veluti animabus nostris s . Io. , non quatenus illimitatum continetur in limitato . ut omne limi ratum in illo ν dere daretur anu mentis reflexo , sed quatenus limita tum habet limites, quos cum variari posse intelligimus, non
necessarios esse cognoscimus g. 284. Ontol. , ac inde porro
colligimus, quod abesse possint.
f. IOS. Singularium Deus omnia fingularia in stipvio videt, quae in qualibet
εν mm rerum serie, seu mundo quolibet luxum habere poetar. Et- Dixis Din enim ideae substantiarum simplicium, quae dantur in Deo, Vi consequenter & ceterorum omnium ab ipso divertorum , quae inde resultant *. Iota Ior. , sunt ideae rerum fingularium c f. 96. , ac Deus ideo animas humanas atque brutorum & elementa singula quoad essentiam , attributa
S modificationes omnes possibiles quam distinctissime &simul in singulari cognoscit f. 99. . Quoniam itaque
omnes mundi possibiles resultant, si elementa omnia juxta principium rationis sufficientis combinentur, ac omnes prodeunt homines , bruta omnia , quotquot in eodem mundo naturaliter existere possunt, si corporibus in una
qualibet serie sive mundo vi ejusdem principii jungantur animae ipsis convenientes g. Ioo. , ac ideo in Deo dantur id est omnium mundorum intelligibilium g. ioi. quin Deus omnia singularia in seipso videat, quae in qualibet rerum ierie, seu mundo quolibet locum habere possunt, dubitandum non est.
106쪽
Poteramus hic etiam uti principio, quod in systemate, independenter tamen ab codem ex principiis co
mologicis S ontologicis demonstravimus, quod mundi Squicunque possibilis sit congeries entium singularium c j. 248. pari. I. Theol. nat. . Quoniam enim in Deo datur simustanea ct prorsus distii ha omnium mundornm poss1-bilium repraesentatio cf. m. 3 omnia singularia, qualiacunque tandem fuerint, in Deo simul θ prorsus dis lincla repraesentantur. Quamobrem cum Deus smul & quam distinctissime e noscat omnia, quae ipsi insunt f. 8 , Omnia omnino singularia in quolibet mundo possibili mi tenta simul & quam distinctissime cognoscit. Enimvero omnia a se diversa cognoscit per seipsum, seu quatenus s ipsium cognoscit IOa. . Quamobrem omnia singularia, quae in mundo quocunque possibili locum habere pos Gnt, cognoscit, quatenus seipsum cognoscit, Coesequenter in seipis. Cogi Icit autem omnia intuitive g. I . . Ergo singularia omnia, quae in mundo quocunque Possibili locum habere possunt, videt in seipso.
Hine porro sequitur per modum eorollarii , quod Deo tribuenda sit eognitio omnis historio . quemadmodum in systemate evieimus cI. 2 3. pari. I. Theal. nat. , quodque ipsum non dedeeeat, sed ejus summae persectioni potius mspondeat titulus Historici sum ι , quemadmodum ibidem ostendimus t f. ass pari. I. Theol. naz. . Ceterum haec sin
gularium Deo non deneganda cognitio immensitatem cognitionis doeet, s ad numerum vel eorum animum advertimus.
quae in hoc mundo adspectabili observamus.
cognoscit. Nos universalia cognoscere , nemo non novit versalium eo
ct quovis momento in se experiri potest g. 664. p. eg itist D
107쪽
nec in dubium revocare licet, hanc cognitionem in realitatum numero esse g. s. . Atati realitates, quae insunt animae nostrae , Deo tribuendae in gradu ablolute summo
g ). Universalium igitur cognitio Deo tribuenda in gradu absolute summo. Quamobrem cum major gradus cognitionis universalium concipi nequeat, quam si omnia quam distinctissime cognoscantur , ita ut dii cernibilia penitus actu distinguantur 3. 38. VI . emPr.), quemadmodum per se patet I Deus quoque universalia omnia
quam diiunctissime & , quia in iplo nulla datur statuum 'successio f. 48o, smul cognoscit.
Demonstramus hic saltem Deo competere eognitionem universalium & qualis ea sit, ut pareat differentia inter divinam atque humanam : sed modus , quo Deus universalia cognoscit, nondum ex demonstratis liquet, ut constare posset , quomodo in Deo detur eorum eognitio. Philosophi eum sit rationem reddere eorum , quae sunt, ex ipsa rerum' essentia atque natura ; nostrum quoque est, ut porro ostendamus , qnomodo universalia cognoscat Deus vi summae, quae ei inest β. 34. , persectionis. Demonstrari potest modus cognitionis universalium non absimili modo , quo ejus inexistentiam S sormalem rationem in praesente evicimus propositione. Eo igitur sine addimus sequentem. . Ιo7.
diu quo Deus o-ita uviversalia intuetur in omnibus Angula LDrusumveri bus vi trino i rarionis sufficientis omni poss bili modo inter salia cogno' s e combinatis. Cum entia universalia constituantur simias m litudine partiali individuorum, vel minus universalium, seu eo , quo unum individuum alteri individuo , vel ens unum minus universale alteri minus universali simile est
j. 232. Ontes. , similitudine autem entium singularium species cf. 233. Ontia. , similitudine specierum genera &similitudiae generum inferiorum genera superiora absolvantur Dissiligod by Corale
108쪽
vantur 3. 23 . Chilol. ,entia universalia non sunt nisi species & genera rerum. Nos notiones generum ac specierum nou habemus , nisi quatenus singularia percipimus Ieorum , quae in nobis sunt, nobis conicii silinus 3 ψ27. 'Insi rat.), ct cognitio universalis ideo possibilis , quia
determinationes essentiales communes diversis entibus insunt 3. 4. Psych. t. . Nascuntur adeo in nobis univem latium notiones , dum animum advertimus ad determinationes essentiales communes singularium & corum nobis
conscii fiunus , consequenter in singularibus simul repraesentatis universalia intuemur 3. 286. Poch. empiri). Iu- tuitus universalium in singularibus simul repraesentatis anima nostrae realitas est 4.3. . Quoniam itaque realitates, quae insunt animae nostrae, Deo tribuendae in gradu ablolute summo β. TO. ; intuitus quoque universalium in singu- Iaribus simul repraesentatis Deo in gradu absolute summo tribuendus, consequenter Deus universalia in singularibus simul repraesentatis intuetur. Videt autem, aut, quod perinde est, intuetur omnia singularia in seipso , quae . in qualibet rerum terie, seu mundo quolibet possibili locum ha
obrem etiam in iis omnia universalia, quacunque possibilia sunt, intuetur. Veritates universales connectuntur vis militudinis essentialis, dependentia rei a seipsa & mutuae dependentiae rerum a se invicem quoad modificationes β. 443. 0 . rat. ). Dependet autem res a seipsa, quatenus ratio ejins, quod ipsi inest, continetur in aliis , quae simul insunt, ct ab alia dependet, quatenus ejus, quod ipsi inest , ratio continetue in alia , qua cum ea simul existit vel extitit f. Mi. Ontot, Quare Veritates omnes universales seu ea , quae de entibus universalibus omnibus in
universiun praedicari possunt, in singularibus intueri datur,
109쪽
si haec omni possibili modo vi principii rationis suificientis combinentur. Deus adeo omnia Universalia intuetur in omnibus singularibus vi principii rationis sufficientis omni postibili modo inter se combinatis.
Ex his clarissene constare puto , quomodo Deo omnium universalium cognitio insit. Non tamen inconsultum linuna attenta mente recoli. quae de modo, quo Deus univerissalia cognoscit, demonstravimus g. 27s. para. L. Theot uat. . & uberitis illustravimus not. Ceterum si integrum D stema conderetur, non praesupposito alio , hie loci inseri poterant & debebant , quae de mundo rationali s. as7. ssieqq. pari. I. Theol. GLi demonstrantur . cum theoria ista, quae cognitioni univei filium in Deo plurimum lucis assundit ' universalium in se spectatorum interiorem rationem revelat; sine principiis h stematis aut saltem eidem propriis expediatur. Etsi autem in systemate amplissimam dederimus theoriam , haee tamen propositio non inutilis oenseri debet etiam iis, quibus ea satisficit, cum dependentiam veritatum universalium tanquam radicem possibilitatis cognitionis universalinm sistat. Ceterum hue etiam spectant, quae de cognitione philosophica Deo in summo gradu eompetente ibidem demonstravimus 9 26s. essespant. I. Theotuat. : sit ita quod eandem una cum historica cognitione ex propriis principiis hie facillime utraque Deo vindieari possit quemadmodum habet propositio sequens.
f. IO8. Cunitio Deo competit omnis cognitio historica s philosophica, omnis histo' etiam mathematica. Cum cognitio eorum , quaerica sphil' int atque fiunt sive in mundo materiali , sive in substan-saphica σ tiis immaterialibus accidant, historica sit f. 3. Dis. pr. marh-- -, cognitio rationis eorum , quae sinat vel fiunt,co P q philosophica f. 6. Dise. praesim.), cognitio denique quantitatis rerum mathematica f. 34. Disc. praelim. ; nemo non ad cognitionem eorum attentus, quae in scriptis hominum
110쪽
minum continentur, intelligit, homini aut proprie loquendo animae humanae convenire 9 historicam, & philolophuram . & mathematicam rerum cognitionem , utut Valde quoad homines omnes, diversimode quoad singulos limitatam. Quod vero triplex ista cognitio in realitatum numero fit, dubitari minime potest 3. s. . Sed realitates, quae insint animae nostrae, Deo tribuendae in gradu abs lute summo c, N. , Deo igitur competit cognitio hi- .. storica, phi IoiOphica ct mathematica in gradu absolute lummo. Enimvero major gradus triplicis istius cognitionis concipi nequit, quam si cognoscens omnem, quae dari potest, animo comprehendat. Competit a leo Deo cognitio omnis S historica, ct phiIosophica, & mathematica . Poteramus idem etiam ostendere hoc modo. Si quis scripta omnis generis evolvit veluti ad historiam n turalem , ad Physicam seu scientiam naturalem S ad Mathesin , naturae inprimis cognitionem mathematicam spectantia , qualia sunt optica S astronomica, ac praeclarum istud Principiorum philosophiae naturalis mathematicorum summi Newtoni opus; is abunde perspiciet esse homini facultatem cognoscendi s ea, quae sunt atque fiunt,& rationes eorum, quae sunt atque fiunt, ct rerum finitarum quantitatem, quae ipsis inhaeret. Enimvero quae animabus nostris inlunt per modum facultatum , ea Deo conveniunt
per modum actus l. 78. atque in gradu absolute summo γαλ Deo igitur tribuendus est actus cognitionis omnium eorum, quae sunt atque fiunt, vel esse Ialtem ab que fieri possimi, ct rationis eorum omnium , quae fiunt atque fiunt, vel saltem esse atque fieri possunt, nec non quantitatis omnis ejus, quod finitum est , quoniam major hujus actus tanquam realitatis animae convenientis f. s. concipi nequit. Cognitio eorum , quae lunt atque fiunt, sive