장음표시 사용
91쪽
Propositio praesens non adeo commode illustratur exemplo aliquo geometrico, quemadmodum anteriores , Propte rea quod figurae non eodem modo modificabiles sunt & in modificationibus suis pendent a figuris ceteris, quemadmo dum entia realia , de quibus hie sermo nobis est. Quod si ramen ad discendum , quam ad carpendum sueris pronior; entia quoque geometrica hic satis saetent. Si tres lineae re in , quarum duae simul sunt tertia m. Jores, combinentur, ut spatium eomprehendant, quod vi principii contradictio nis Aeri posse per demonstrationes pater l89.2O . scym.
oriuntur tres aκguli & eorum determinata ad renum ratio,
nimirum dupla Quodsi tres reste fuerint aequales , quas itidem vi prineipii eontradictionis combinati posse demonstratur 3. I . Geom. , trium quoque' angulorum inde rinsultat aequalitas. Determinatur in utroque casu numerus ternarius angulorum per numerum ternarium laterum & per eundem quoque determinatur ratio trium ad rectum dupla; ast in posteriore per laterum aequalitatem & numerum teria arium eorundem angulorum aequalitas 3. 24o. I86. Geom. , consequenter numerus ternarius laterum est ratio sufficiens numeri ternarii angulorum & rationis duplae eorundem ad rectum, & numerus larerum ternarius cum eorundem aequalitare est ratio sufficiens rationis aequalitatis angulorum inter se. Numerus adeo angulorum ternarius, eorum ratio dupla
ad rectum & in altero aequalitas singulorum inter se, vi prineipii rationis sussieientis necessario resultant,s combinentur , lineae tres reuae, quarum dure snini sunt tertia majores, Sin altero casu singulae inter se aequales. Enimvero angulorum numerus ternarius & eorundem ad remim ratio dupla, nec non in casu posteriore singulorum inter se aequalitas spe. Rari possunt tanquam attributa triangulorum s g. I 6.
rol.), & lineae , quae combinantur , tanquam possibilia prumitiva seeunda. Patet adeo, si possibilia primitiva seeunda . vi principii contradictionis combinentur , vi principii rationis sufficientis attributa necessirio resultare. Hactenus in illustratione propositionis praesentis nihil eoacti est. Sed non adeo Plana sunt omnia , ubi pars reliqua prspositionis de Disilired by Cooule
92쪽
de modis illustranda. Suecedit tamen illustrario aliqua ex parte, non prorsus invita Minerva. Triangulum inscriptibile est ei reulo , & haec inscriptibilitas spectari potest inuae possibilitatis alicuius modi, si nimirum ipsa in cireulo inscriptio consderetur tanquam modus g. KI. Ontol. . Constat triangulum ideo circulo inseribi posse, quia hie per data tria puncta non in directum sta describi potest 9. 294. Geom. . Ratio adeo sussieiens inseriptibilitatis istius continetur in cireulo figura a triangulo diversa. Unde denuo liquet, si tres Iineae rectae, quaram duae simul sunt tertia majores, vi principii eontradictionis tanquam possibilis primitiva seeunda combinentur, vi principii rationis lassicientis resultare moedum quoad potentiam & dependentiam trianguli a circula, hoe est , entis limitati unius ab altero quoad hune modum. Enimvero quae de ordine modorum m propositione dicta sunt, commode per hoe exemplum declarari non possunt. Quamobrem ne tenebras keo lucis inundamus, invita M, nerva nihiΙ facere iubet.
Si pes bilia primitiua secvada see dum principium com simmedore tradictionis combinentur ι idea omnium sub antiorem synpli- Iuvent itarium in rigidari resilam vi principii rationis su scientis. sub ηtis Etenim si possibilia primitiva secunda secundum princi rMMAmpti pium contradictionis combinentur , vi principii rationissumientis resinant etantiae entium limitatorum f. 94. 'i' 'Qeorundemque attributa, nec non modi quoad potentiam una cum horum ordine ac depe dentia mutua entium ipsorum quoad v,odificationes I. 95. , Quoniam determia
nationes intrinsecae constantes essentialia 2 attributa, vari
biles autem modi sunt 3. 763. Ρηρα , illud autem re
durabile est , quod determinationes intrinsecas constantes habet f. 767. inton ,, dr modificabile, cujus modi varia
ri possunt 764. to ir si possibilia primitiva secunda
93쪽
tant entia perdurabilia & modificabilia, consequenter cumens perdurabile S modificabile substantia sit c 768. Ou-tοἱ , substantiae , aut potius substantiarum ideat. Qui quid enti inest, id vel inter essentialia , vel attributa , vel modos locum habet cf. 149. Onto , Quamobrem cum omnium possibilium primitivorum secundorum secundum prineipium contradimonis facta combinatione resultent ideae substantiarum, in quibus vi principii rationis suta
cientis omnia attributa essentiis compossibilia modique saceessive inexistere valentes determinantur per demonstrata s f. etas. λωί , ideae, quae resultant, sunt substantiariis omnimode determinatarum S propterea , quod ens
omnimode determinatum singulare est f. 227. Ontol. , substantiarum singularium. Enimvero possibilia primitiis is secunda naseuntur limstatione realitatum Deo inexistentium cs. 9r. , praeter quRS non dantur aliae β. 93. , com sequenter cum Deus ens simplex sit f. 35.) , omnia simplicitati compossibilia sunt f. r. . Ideae igitur stubstantiarum singularium , quae vi principii rationis fissicientis ex combinatione possibilium primitivorum secundorum secundum principium rationis sussicientis facta resultant, sunt ideat substantiarum fimplicium singularium. Patet itaque si possibilia primitiva secunda omnia secundum principium contradimonis, adeoque omni possibili modo combinentur cf. 83. Ontot ; vi principii rationis sussicientis prodire omnes ideas substantiarum omnium simplicium singularium.
Exemplum quis ante us sumus ad illustrandum doctri. nam praesentem, etiam hie eidem fini satissicit. Pone enim
lineam retiam infinitam seu utrinque terminatam omni possibili modo utrinque terminari: ecquis non videt, hoc pacto prodituras omnes lineas rectas limitatas seu finitas , ita
ut nulla ne quidem fingi possit, quae in eodem numero
94쪽
non sit. Quodsi jam ex omnibus istis tres combines , quarum duae simul tertia sunt majores ; omni' trium possibilieombinatione' utique prodibunt figurae trilaterae omnes in singulari, quotquot possibiles sunt , nee ulla fingi amplius potest figura trilatera rectilinea, quae illarum numero non dum comprehendatur. Clarissime adeo patet , quod eo , quem explicavimus, modo ideae omnium substantiarum simplicium in singulari prodire debeant, ut vel vi hujus exem- Ili propositionis presentis veritas agnoscatur, quatenua min
um ortus idearum repraesentat.
ea rerum materialium sunt substantiae simplices g. 182. Co umol. s ideae animarum omnium tam hominum, quam brus rum , Agulorum et eruorum rerum materialium prodeunt, vi principii rationis sufficientis, s m bilia primitia tuosecunda secundum principium e Iradictionis Aonisinen Ixrcf. 96. .
Quodsi ad originem idearum animum advertimus, a primri reddi poterit ratio ,l cur omne compis situm ex simplici ' tum trahat. Multa adhue alia ex eadem a priori prorsus deduei poterant: sed nostrum jam non est ad ea digredi, quae ad praesens argumentum proprie non spectant. Quae enim hactenus proposuimus ti porro trademus, ad cognitio nem intelletius divini intimiorem faciunt.
s. 98. a Deus omnes essentias entium limitator homon sub- cognitis essaηrias sinplices in fingiuari quoad esentiam, artri ta essenti rum discariones omnes μἀbiles quam dystinctissime atque ut Ni cognoscit. Etenim Deus omnia possibilia primitiva secunda seu a primis orta quam distinctissime f. m. , eumquo in tam mineodem nulla detur statuum successio f. 48o simul eo- esummon gnoscit I. 569. Ont . . Enimvero si polsibilia ista sm dieara seundum qualis ea sit.
95쪽
cundum principium contradictionis combinentur, elientiaecntium limitatorum f. 94. Sc ideae omnium substantiarum simplicium in singulari j. 96. quoad essentiam, auri. huta S omnes modificationes po1sibiles retuliant vi prini cipii rationis sufficientis 95. . Quainobrem cum vel exemplum, quo ad illustrationem horum principiorum usi sumus 94. 93. aperte loquatur, nobis inesse facultatem possibilia primitiva secunda secundum principium contradictionis combinandi, quam in realitatum animae in ex istentium numero esse nemo in dubium revocare potest 3. ; Deo autem tribuendae sint realitates omnes , quae animae nostrae insint, in gradu abiblute summo cI. 7o. ct quidem per modum actus, quae animae inlunt per modum facultatum β. 78. : quin Deus omnia possibilia primitiva secunda sive a primis orta actu combin et , dubitari nullo modo potest, consequenter dantur io Deo ideae essentiarum omnium entium limitatorum S substantiarum omnium
simplicium quoad essentiam, attributa & modificationes omnes possibiles. Quoniam itaque Deus omnia , quae ipsi insunt, quam distinctissime ct simul cognoscit g. 89. ;' omnes cssentias entium limitatorum & iubstantias simplices omnes in singulari quoad essentiam , attributa 2 modificationes omnes possibiles quam distinctissime θ stinui Cognostic
Poterat etiam Inserri ex eo , quod Deus sit mi ipsi eon. seius sui ipsius I. 86. , consequenter etiam illius actus. quo prodeunt idear essentiarum & substantiarum simplicium. Iimitatarum. Ceterum jam patet, quomodo in Deo denturo ideae rerum ab ipso diversarum & quod eaedem ab essentia divina sint inseparabiles di id quod tamen mox clarius exposituri sumus , ne quisquam in re haud exigui profecto momenti perperam hodie in controversiam adducta relinquatur obsturitatis & ut appareat dilucidius nostrorum
96쪽
orineipiorum eum dogmatis dudum receptis eonsensus, qui- thus per ea tantummodo major affunditur elaritas, ut eorum veritu mentis aciem sortius perstringat.
f. 99. Quoniam animae tam hominum f. 48. PBU. rat. . cognitis
quam brutorum g. 753. PBch. rat. ct elementa rerum omnium an materialium sunt subitantiae simplices g. 182. CosmoL ; marum Deus autem substantias simplices Omnes in singulari quoad ora essentiam , attributa & modificationes omnes possibiles με visera quam distinctissime atque simul cognoscit g. 98. , omnes quoque animaS, tam hom- , quam brutorum, ta elememta rerum materialium sngula quoad essentiain, auributa
modificationes omnes possibiles, quam disiactissimae atque smuI
cognoscit. . Quodsi praeter animas & elementa rerum materialium aliae adhue dentur substantiae simplices, quemadmodum auto ritate Scripturae Saerae eonstat, dari alias, quae angelorum --mine veniunt: eodem modo patet. Deum quoque ab aeterno easdem quam distinctissime & eum ceterla simul eognoscere. Immo si praeter angelos, quos Scriptura Saera commemorat, possibiles sint adhuc aliae substantiae simplices ; utut a Deo ad actuesitatem minime perductae; earum tamen ideas in Deo esse ab aeterno similiter intelligitur. Nimirum nulla suta stantia sinplex enncipi potest possibilis quae non in singulari quam distinctuti me cognita sit Deo in aeterna. Hoe prubenotare velim, ne quis itisussieientem existimet substantiarum simplicium Deo cognitarum enumerationem, dum in iis acquiescimus, quae experientiae ae rationis lumine solo eollustrati videre nobis licet.
Si elementa omnia juxta principium rationissi cleκ- 2umoriris combinentur, omnia non mosso corpora possibilia, verum' ip'
97쪽
vadentium homiuum arinque brutois
libus in eadem sterie existentibus jungantur animae vi effusdem principii, tu una qualibet etiam sterie prod ut homines ac bruta, quotquot in eadem naturaliter existere posssent, quoadscilicet ideas. Cum enim corpora sint substantiarum simplicium, quae eorum elementa sunt 3. I 82. Cosnol. , aggregata 3 I76. O M. 9, 9, si corpora diversa sunt, elementa etiam diverta sint f. 194. CV nol. , corpor omnia possibilia resultare aliter nequeunt, nisi omnium
elementorum combinatione. Enimvero ratio coexistentiae elementorum, tum quatenus simul cxistunt, tum qu
tenus hoc potius molo, quam alio coexistunt, in ipsis elementis continetur cf. 2oa. C moLO. Quamobrem corpora omnia possibilia prodeunt, si elementa omnia iuxta principium rationis sufficientis combinentur 3.7o. OGol. . suod erat primum. . Μundus componitur ex corporibus tanquam pamtibus , Ii9. Comot9, sive fimul existant, sive successiva sint g. 6i. C MOLI, quae inter se connexa sunt tum quatenus coexistunt, tum quatenus alia succedunt aliis f. 53. Cosm . . Enimvero nexus rerum materialium sive corporum a nexu elementorum pendet 3. 2os Como 9, consequenter in nexu elementorum continetur ratio, cur
corpora inter se sint connexa f. MI. Ontol. 3. Quamo tem si elementa vi principii rationis siumcientis combinentur 3 omnes quoque mundi possibiles resultant. Puod erat stecuri tu . Animae tam hominum g. 63. Ps h. rat. , quam brutorum f. 754.2 seqq. PBch rat.), habent vim sibi r praesentandi hoc universum pro situ corporis organici in
universo convenienter mutationibus, quae in organis sensoriis contingunt f. 62.63. 0 h. rat. Quamobrem si vi princia
98쪽
principii rationis sussicientis jungendae sunt corporibus, iis corporibus utique jungendae, quae Drganis sensoriis istri ela sunt, ex quorum mutationibus reddi potest ratio perceptionum ipsarum. Quodsi igitur corporibus istiusmodi organis instructis jungantur vi principii rationis sum-
cientis, homines utique prodeunt ac bruta, quae in mundo dato existere valent. Pliod erat tertium Primum atque secundum ostendi etiam poterat hoc modo. Cum mundus intelligibilis, hoc est, qualis revera est g. 2G2. pari. I. Theol. nat.) , sit aggregatum substa tiarum simplicium certo ordinu coexistentium & certa lege mutuas ad se invicem relationes mutantium f. 2O3. pari. I. Theot nato, rationes vero ultimae eorum, quae in rebus materialibus seu corporibus deprehenduntur, in elementis contineantur f. I9I. CVmol. , si elementa omnia vi principii rationis sussicientis combinentur, omnes prodeunt mundi possibiles, quales revera inti Quod erat primum Ssecundum.
Quae hie de mundo intelligibili ex systemate sumuntur,
independenter ab iis, quae in eodem continentur, demonstrantur ex mei is principiis eosmologicis &ontologicis, quae etiam hic supponere licer, ut adeo notionem mundi intelli. gibilis integram huc transferre liceret, siquidem in praesente integrum Theologiae naturalis systema condere liberet. Ceterum ex propositione praesente intelligitur, quomodo
idear mundorum omnium possibilium nascantur una cumideis omnium corporum, atque in specie etiam hominum ae brutorum, quibus in unoquoque mundo locus est. Cete. rum non opus est, ut ostendatur, Deum cognoscere omnes mundos possibiles ex modo, quo ideae eorundem Oriun ur,
eum jam idem ostenderimus superius non uno modo g. 86 l. Sugeit itaque ostendisse, quales sint mundorum omnium possibilium ideae in Deo.
99쪽
In Deo dantur ideae omnium mundorum vitelligibilium. Etenim Deus cognoscit omnia elementa & omnes animas tam humanas, quam brutorum quoad essentiam, attribu- 'ta & omnem modificationem possibilem f. 99. . Emm- vero si clementa omnia juxta principium rationis sitfficientis combinentur, omnes mundi possibiles resilitant, ct si porro corporibus in eodem mundo existentibus jungantur animae vi ejusdem principii, in unoquoque prodeunt homines S bruta, quotquot in eodem naturaliter ex illere possunt F. I . . Quamobrem cum aggregatum substantiarum simplicium certo ordine coexistentium S certa lege mutuas ad se invicem relationes mutantium fit mundus intelligibilis β. M3. pari. I. TNol. nat. 3 in Deo damtur ideae omnium mundorum intelligibilium.
Idea mundi tam adspectibilis, quam ceterorum , qui possibiles sunt, etsi ad actum non perducti, vel intelligibilem, vel sensibilem repraesentat. Mundum sensibilem appellamus, quatenus spectatur sub ea forma, qua in sensus incurrit f. 2G2. pari I. Theot uuid, eonsequenter quatenus sensu repraesentatur : intelligibilem vero dicimus, quarenus spectatur sub ea sorma, qua vi intellemis repraesentatur s9 eis. . Sensu repraesentantur eon se substantiarum smplicium, quae rerum materialium elementa sunt β. 382. CV-t , mutationes intrinsecae 98. P G. rar ;asi intellectu distincte ars. u. empti . . ideae confusae, quae sensui conveniunt, a vi limitata repraesentandi mundum pendent sq. 63. P es. ras. . Quod si ergo Omnis confiasio tollitur, ut idea evadat distincta prorsus; idea, quae prodit, mundi sensibilis ea est, quae vi illimitatae mundum repraesentandi Deo propriae si 7I. convenit. Unde patet confusam mundi repraesentationem, seu ideam mundi sun-sbilis, etsi realitas quaedam sit quoad actum repraesentationis in anima s. , non tamen esse realitatem in gradu ab . lute summo, consequenter naturae Dei rePugnare, cui
100쪽
non insunt ni s realitates in gradu absoluae summo is in,
nec quae insunt animae nostrae Deo tribui aliter possunt,quam in gradu absolute summo I. 7o. . Prodit adeo per demon' strationes nostras a priori ea mundorum possibilium idea, qualis vi naturae ae essentiae divinae inDeo locum habere potest. Atque hare quoad Deum susscit demonstraste,neque opus est. ut porro demonstretur, quomodo ideae corpuscultarum primitivorum sq. 229. Cosmon , ae inde porro miscibilium &mixtorum .a 3. comesin, laniamque corporum Orgente rem S in organicorum ne scantur 3. 274 Cosmot : etenim hae eae,i quatenus Minctae sunt. ab omni confusione ae o scuritate prorsus liberae, adeoque nullum p xorsus desectum involvvnr, jam continemur tu idea mundi intelligibilis enata ex combinatione elementorum vi prinei pii rationis sui scientis ioc. . Ex facuIraribus autem animae, aut si i vis ejus essentia ct na rura explicari debet, qnomodo sensibilis mundi idea in animabus nostris seu substantiis smps vibus finitis
nascavur, quemadmodum generaliter ostend mus in Psicli logia rationali I. ICI. IO3. R. 6. Ic8. IC9. IIO. ω Ast specialiter idem ostendere, quoad ea, quae sensu percipimus, corpora , idem est ae philosophiam natur alem ad uItimas reducere rBriones , ae Prorsus a priori phaenomena demonstrare: quod num unquam sperare lieear, nostrum non est definire. qui posteris non praesei ibimus audacia proret Ta l, mites, quos transcendere nequeant. Suffcit jam constare, quo si contendendum , ut tandem ad se opum , quo tendi tur, perveniatur, & agnosti, hane idearum animabus h mania propriarum Originem non esse scrutandam in VI he Iogia naturali. Cetexum hine denuo paret usus psychologiae rationalis, ac theoriae quoque eosmo Iogi eae de elementis in Theologia naturai, ne in derivandis ideis rerum ex Deo
inanem Operam sumamus. Obiter monemus ex his erisIn
intepigi, cur in meras fictiones incide lint Physici, qui phae
nomena narurae ex assumtis non Ilis primipila seu hyp thesi quadam generali deducere ausi suns, eum hoc agere idem si ac monstrare, quomodo ideae divinae multiplici comfusione degenerent in humanas, & se persecta mundi re