장음표시 사용
161쪽
Scientia EL Deo comperii sitientia omnium H larium'univer Pisa objς- lium per eminentiam. Ipsi enim competit scientia in gra-β-- du absolute sit mitio per eminentiam y IJ3. . Enimveroseientia major concipi nequit, quam quae ad entia omnia tam singularia , quam universalia extenditur. Quam o rem Deo tribuenda est scientia omnium tam singularium ,
quam universalium per eminentiam. Equidem vulgo dicitur experientiam esse singularium, . scientiam nniversalium ; hoc tamen non ita intelligendum est, quasi singularia seiri non possint. Etenim cum ea seiamus, quae demonstrare valemus 98. Log. , arte autem demonstrandi pollens experiri possit , demonstrari etiam osse, quae experientia nobis non innotuere, de ente sing ari, quod eidem inesse debeanr, immo communis experien tia istiusmodi exempla subministret, dum de rebus absentibus bene ratioeinamur ; stiri quoque sngularia in dubium revocari nequit. Nos in seientia sngularium non mul-rum progredi valemus, non modo quod distinctis differen. tiarum numeri earum notionibus destituamur, verum etiam quod clerum rerum , sine quo susscienter non intelligitur, quomodo fetus singularium determinetur 3. 87. O L , grum perspectum habeamus. Sed cognitionis iste dessus, unde in nobis pendet desectus scientiae, in Deo eeς sit , qui omnia, prouti inter se connexa sunt. simul representata intuetur. Singularium adeo scientia in intuitiis a ejus cognitione eontinetur eminensor, non minus quam liniversalium.
/mnium eo futuom esset. Etenim in omni casu dabili cognoscit detera
fulti. Deo nainabilitatem praedicati per notionem subjecti f. rq v μή μt - 2 repugnantiam praedicati cum subjecto I. Ηο. , coi
162쪽
sequenter quodnam praedicatum per eandem determineturct quaenam stib ista conditione eidem repugnent. Enimvero per se patet, sciri sub conditione data futurum vel non suturum, si constet, quodnaua praedicatum per conditionem datam determinetur , adeoque eadem posita ponatur cf. Due. οποι), ct quodnam eidem repugnet, cons quenter stib ista conditione siljecto convenire nequeat
g. 3io. Di). Novit igitur Deus, quid sub data conditione futurum & non futurum esseti Ostenditur etiam analytice hoc modo. Nemo non in seipso experitur , se nosse multa , quae sub conditione posita sutura vel non sutura essent, veluti quod discus stanneus liquesceret, si carbonibus candentibus imponeretur, quod herus irasceretur simulo , si videret eum noctu ex aedibus exeuntem , non causis soribus , quod avulsis gem
mis gravidis arbor florum ornatu destitueretur tempore verno &c. Conditionatam hanc cognitionem esse realitatem aliquam animat inexistentem, nemo non admittit 3.1 Quamobrem cum realitates Omnes, quae insunt animae nostrae, Deo tribuendae sint in gradu absiolute siunmo 3.7o. P. Omnis quoque sub conditione data suturi vel non suturi cognitio eidem tribueuda , eaque per modum
actus 78 . Novit itaque Deus , quid sub data conditione suturum vel non futurum esset.
Cond tionata haee eognitio in nobis discursva est, in Deo quemadmodum reliqua. intuitiva F, io . . Unde summi acuminis effectus est s3. Iio. , quo Deum praeditum esseeonstat j. Di.ὶ, dc sine ea cognitio Dei historiea & philo,
- sophica, immo etiam mathematica aliqua ex parte deficeret: id quod tamen repugnat O8. . Ceterum ex hac propo stione probari poterat, nosse Deum, quaenam enit cuicunque intellectus limitati cognitio incerta, quaenam probabilis,quae nam intra opinionum limites coar stari, quaenam erronea esse. S et debeat,
163쪽
debeat, eum propositio praesens independenter ab hisee de. monstretur, etsi ea in anterioribus jam aliter suerint demou
Praestibilitas Deo onmia sui praescibilia , non modo quae 'eonti uuος procis ' in mundo materiali, verum etiam qYa in animabus mcidunt, ipsa earundem libera decreta, praescitque omnia. Nos statum ' futurum in mundo materiali certo prascimus , si dependentiam futuri a praesente certo scimus: praeshimus autem probabiliter , fi de hac nonnisi probabiliter constet. Ita Astronomus certo praestit eclipsim suturam: ex multitudine gemmarum gravidarum colligimus probabiliter pomorum nascendorum multitudinem. Quod ibi praescientia certa si νhi nonnisi probabilis praevisio, non ex parte rei, sed ex parte eognoscentis est. In casu nimirum priori certo constat, nullum objectunt id impediturum, quo minus cauis effectum consequantur: ast in posteriori non constat, an flores aut gemmae ipse frigoris furore contumendae , an insecta ii dem vel nascentibus adhuc pomis sint insidiatura , an camsae aliae accidentales sint essecturae , ne ad maturitatem peris venire queant poma. Quid horum contingere debeat, non mi s determinatum est g. I . Cosmolog. ct certum s3. IO8. Cosmolog. ac sutura eclipsis ejusque quantitas: deseelui autem cognitionis debetur certat praescientiae
defeelus. Similiter si principia , quae sunt alteri , nobis fuerint perspecti 3 quid in dato casu judicaturus si praevidere licet , modo nulla causa accidentalis superveniat, quae vel impediat, quo minus mentem subeant principia,vcl emeiat, ut ob rationes quasdam mutetur judicium: quod si enim praevideri nequit, utrum causa istiusmodi sit luperventiira , nec ne , praevisio judicii nonnisi probabilia
st f. 378. Log. . Quoniam id appetimus , quod nobis
164쪽
tanquam bonum quoad nos repraesentamus f. 9o4. Poch. Gnpim , ct quam primum id nobis distincle repraesentanius , idem volumus f. 89 i. 'γch. empis.) s cx judicio praevisti prie videre quoque licet volitionis actum. Quod
certa non sit praevisio, ted probabilis tantummodo ac conis
jecturalis, non rei, sed defcctui cognoscentis tribuendum :id quod ex iis , quae de legibus facultatis cognoscitivae ac appetitivae dicta sunt in P ych Aogia aliisque in rationali expositis haud dissiculter demonstrari poterat, nisi in systemate prael cibilitatem Omnium in se cf. 232. es seqq. pari. I. Iheol nat.) demonstrassemus. Quod actus praescientiae
tam eorum, quae in natando materiali, quam illorum, quae in animabus hominum contingunt, si realitas quaedam, extra controvertiam politum est cx3. ). Quoniam itaque realitates, quae instini animae nostrae, Deo tribuendae in gradu absolute summo 3. 7O. ; ei quoque praescientia eorum, quae in mundo materiali contingunt, & quae in animabus accidunt, in gradu absolute summo tribuenda v niti Enimvero major praeicientia concipi nequit , quam ubi ea extenditur ad omnia , quae in mundo contingunt. quaeque in animabus nos tris accidunt, ipsa etiam libera earum decreta. Quamobrem Deus praescire debet omnia, quae in mundo materiali contingunt & quae in animabus nostris accidunt, ipsa etiam libera earundem decreta, consequenter possibile cst, ut a Deo praesciantur, etiamsi adhuc in statu merae possibilitatis conliderentur, ac ideo eidem prael cibilia sitiat g. 23 i. pari. I. Theol. I. . ollenditur etiam hoc modo. Omnia, quae in mundo materiali contingunt f. 232. pari. I. Theol nar. , ct in animabus accidunt f. 23 . pari. I. Theoc nat. , ipsa
etiam libera animae decreta in se prael cibilia sunt f. 233. pars L Theol. I. : id quod independenter a principiis
165쪽
systematis ibidem demonstratum hic sumi potest , eons
quenter talia sunt , ut ea pracsciri non repugnet cf. 23Lpart. I. Theoc nat. Q ioniam itaque Deo scientia omnium singularium S universalium per eminentiam competit f. I34. ; omnia, quae in mundo materiali contingunt & in animabus nostris accidunt, ipsa etiam earum libera decreta Deo praescibilia sunt, consequenter ubi mundus ct animae existunt, ac quamprimum ea extitura certum est, actu a Deo praeiciuntur, Poterat quoque probari hoc modo. Cum nihil sit sine ratione sufficiente , cur potius sit quam non sit f. 7o. O-iIA. , Omnia , quae in mundo materiali contingunt S in animabus , ipsa etiam libera earundem decreta , rationem sussidientem habent, cur potius contingant, vel accidant, quam non contingant, vel aceidβnt. Quamobrem quia Deo ratio susciens omnis penitus per ecia est 3. 34O.), per eandem vero intelligitur , cur quid potius si, quam
non se j. 56. Onto ue Deo penitus perspectum esse debet , si hic mundus materialis existat S in eodem hae exustant animae, haec in illo contingere atque in hisce accidere debere, ct haec ab hisce decretum iri, Deo igitur omnia, quae in mundo materiali contingunt S in animabus accudunt, ipsaque earum libera decreta praescibilia sunt f. 231. pari. I. Theol, nat. , consequenter praesiupposita actualitate mundi & animarum in eodem existentium vel extiturarum
tanquam Certa actu praesciuntur. Cognitio omnis , quae nobis probtibilis , Deo eerta est, utpote qui nihil probab Iiter c β. I38. , omnia certo cognoscit . I 3. . Quod nobis detur probabilis praeseientia eorum , quae in mundo materiali contingunt, in vulgus notum est : quod nec denegetur probabilis praescientia eoarum , quae in anima accidunt, immo ipsorum liberorum
166쪽
deeratorum animae , modo principiorum psychologicorum
. suerimus gnari, tum ex semiotica morali, tum ex arte con
ject indi aliorum mores suo loco patebir. Quamobrem Ueo recte tribuitur horum omnium certa praescientia c9 Io. ct ipfi omnia praestibilia esse debent , quamdiu in statu merae possibilitatis considerantur. Nihil adeo circa demonstratio..' nem analyticam desiderari potest. In scientiis vel satus methodique peritus non ignorat, demonstrationibus analyticis deesse sub:nde eam evidentiam , quae in syntheticis depre henditur, etsi claritate sua assensum eliciant eorum , qui in illis sunt multum versati. Exemplo esse potest ipsa Mathe ss , ubi plurima occurrunt, quae per analysin eruta in dubium revocari nequeunt, ut ut intra probabilitatis cancellos arilari videantur. Demonstrationi autem analyricae ube rimam lucem affundet quoad animam, ejus pcit sertim ii bera decreta , tam semiotica moralis , quam ars eonjectandiciorum mores, ad quam utramque modo provocavimus.
Deus omnia praesentia tanquam praesentia coinoficis. Promtimm Nos senici cognoscimus ea , quae praetentia Iunt in mundo q/-- materiali, tanquam praesentia, ct cogitationum nostrarum tanquam praesentium nobis intime conscii sumus, uec actum -- ' φhujus cognitionis in numero realitatum esse , quae animae insunt, dubitari ullo modo potest β. I. . Quamobrem cum realitates omnes, quae animae nostrae insum , Deo tribue
dae snt in gradu ablblute summo f. 7o. I cognitio quin
que praesentium tanquam praesentium Deo tribuenda venithi gradu absolute summo. Enimvero maior haec cognitio concipi nequit, quam si simpliciter ad omnia praeue tia extendatur, tam in mundo materiali, quam in anim bus in eodem existentibus. Patet igitur, Deum cognoscere omnia praesentia tanquam praesentia.
Cur a priorii ex iis , quae Deo insunt , hie demonstrari nondum possit, quod praesentia tanquam piaesumia cognosca
167쪽
ex modo intelligitur, quo praesentia a praeteritis atque sui ris distinguit 3. 939. paria L Theol. nas. . Quamobrem demonstrationi analytieae aliam hie jungeae non licet, quem admodum secimus in alua anterioribus. sensit arva. tenus Deo
Sensius Deo non competunt nis per eminemiam. Sensupercipimus objecta eXterna, quae mutationem inducunt organis senibriis qua talibus , convenienter huic mutationi
j. 67. POcb. empiri9. Enimvero si a diversis sensibilis partibus diversiis fibrillis nerve is motus imprimitur, idea seni ualis distincta cst F. ia7. H A rar. ; si a diversis se sibilis partibus iisdem librillis noveis motus simul imprimitur, idea sensualis confula est M. ia8. 'dich. rar.9; fi d nique quid fibrillis nerveis motum imprimere non possit,ptime non percipitur, si vero motus impressiis sit nimis lentus , vix ac ne vis quidem obscure percipitur 3. i29. PBu. rat. . Enimvero Deus omnia , quae lunt in munia do materiali, proritis distincte sibi reptaesentant f. 8i. , adeoque nihil consule ac multo minus obicure. Ipsi igitur sensius proprio sic dicti convenire nequeunt. Jam sensu praesentia cognoscimus , quae sunt in hoe mundo materiali : id quod per se patet. Quamobrem cum Deus omnia in eodem praesentia tanquam praesentia cognoscat f. II 6.'; actus ille cognitionis sensuum vicem supplet. Quoniam itaque per eminentiam inest, quod proprie loquendo inesse nequit , cujus tamen loco inest
aliud quispiam, quod vicem ipsius supplet 8. 3. Onto utentiis Deo per eminentiam tribuendos esse patet.
Cur sensu; Deo tribui nequeant proprie loquendis , patet etiam ex eo , quod sensu res con se , atque obseu- re percipiantur , ismua multa prorsus percipi nequeant. Quem-
168쪽
Quemadmodum patet per demonstrata ; ideae sensuales de- . . fectu laborant. Quare cum ipsi tribui non possint, quae ullo modo desectum aliquem involvvnr 37. . sensus quo-2e proprie loquendo eidem convenire nequeunt Qui , . in sum summe persectum fingunt , aut eontradictoria loquuntur, aut sensum per eminentiam talem eum sensu proprie se dicto eo tandant. Quodsi quia sensum per emi-minem iam talem summe perfectum dicere velit. per nos id sapiat: idem autem aliis effieri verbis. quod in propositione praesente texminis receptis enunciatur.
Sensis per emisentiam Deo tributi denotant actam im Sensus p . resieris divini, quo omia praesentus tanquam praesentia eo- σminentiam Iustit. Patet foe ex demonstratione praecedentis adeo peculiari non sit opus. Poterat propositio praesens hum priori eo ungi , qου iaper eandem demonstrationem utriusque veritas manifesta.
Quia vitus & auditus inter tensus omnes praecipuus utus est ; eorum peculiarem mentionem injicere voluimus , ut appareat, quomodo de Deo humano more loqui liceat citra praejudicium Veritatis. ne, eum hoc faciat S. S., ut ab hominibus quoque parum philosophis intelligatur , in errorem nocivum Spinose incidatur, quasi a Prophetis nihil singulare de Deo ct ejus attribulis doceatur , sed quod vulgaree tantummodo de ipso habuerint opiniones , ad quas eorum revelationes accommodatae sint. Saepi enim in S. S. Deo tribuitur visus S auditus, ct praesens propositio cum sequente magni momenti est in prari morali.
169쪽
Visu in Deo denotar actum intellectus divini , quo res an existentes quoad determinationes intrinsecas mutuas adse invicem relationes praesenus dato quovis momenIo c gnoficis r Auditus vero denotat actum intellectus , quo dato quovis momemo in mundo sensibili auditu perceptibilia cognostis. Sensus enim per eminentiam Deo tributi ad uini intellei has divini denotant, quo pr:esentia omnia tanquam praesentia cognoscit j. Uy. . Quare cum S uisiis, & auditus ii γ sensuum numero sint ρ. 68. Huch. empiri) ς si uterque per eminentiam Deo tribuitur g. 16α , nonnisi actum intelIectus denotare potest , quo praesentia, adeo. que actu existentia g. 22R parto LIMOL ML 2, tanqualm
momento dato extra se actu existentia cognoscit. Εminis vero nemo non novit, se visir cogudicere res extra te acta existentes quoad determinationes non minus intrinsecas, quae dato momento instine, quam mutuas resationes, quas ad se invicem habent; auditu vero percipere sonos , S, quae in eorum numero sunt, voces animantium ac Voces hominum diversimode modificatas, seu Ioquentium se mones. Quamobrem si visus ti auditus per eminentium Deo tribuuntur, ille denotare debet altum intellectus diis Vini , quo dato quovis momento res extra se actu extissentes quoad determinationes intrinsecas praesentes mutuasque , quas itinc habent, relationes , easque in unive sum omnes . 7O. , certo cognoscit; hic autem denotare debet actum intellectus divini, quo dato quovis in mento , quicquid auditu perceptibile in mundo sensibili,
Cognoscit. Pater hine visum per emineri iam Deo tribimim extendi etiam ad ea , cluae in se inrisibiIta sunt. F. pr. omnis su stantia simplex , veluti anima nostra , invisibilia est perassen
170쪽
assentiam & naturam suam. Unde nemo hominum visu percipit cog tui oties alterius, sed eas demum ex actionibus e ternis visu perceptis ratiocinando conjectat. Ast Deus etiam videt omnes nostras cogitationes. Etenim inter rea actu existentes sunt etiam animae nostrae, quarum ideae dantur in
intellectu divino s=. s . & qnas Deus quoad essentiam, at tributa di modi fleationes omnes possibiles quam distinctissime atque simul cognoscit s9. 99. . Quamobrem cum is praesentia Dmnia tanquam praesentia cognoscat is' ἔanimarum quoque cogitationes praesentes tanquam praesen tes cognoscere debet. Unde cum nos praesentia a nobis di x ersa, qu . nus enti existenti actu insunt, non aliter quam Nisu percipere Faleamus , Deo autem sensus per eminem giam tribuatur, quatenus actu intellectus praesentia tanquam
Praesentia cognoscit rs in . quin visua per eminentiam ipsi ilibutus ad nostras quoque cogitationes praesentes ex rendendus sit dubitari nequit. Acui res facile perspicient, ex prinei piis a nobis stabilitis multa particularia Mi de sensu omni in genere ἔ ita quoque de visu in specie per emi. nentiam Deo rribuendo deduci pos eu sed nostruin jam non est theoriam sensuum per eminentiam Deo tribuendorum consummare. Suffcit propos e principia munda, unde cetera saetii negotio derivantur. Omnis secisus in se spectatus necessario desectum cognitionis involsit ; ab eodem vero liberatus degenerat in actum intellectus sensu no-hiliorem , qui ejus Ficem in eo etiam casu supplet, quo in nobis deficit.
organa seria ne per eminentiam quidem Deo tribui organa .
possunt. Sensus Deo per eminentiam tribuuntur , quate. foria Deo pernus actu intellectus praesentia tanquam praesentia cognoscit f. 139. : qui cum rationem iussicientem habeat in tritat n iis, quae Deo insunt f. γα μω θ, per hane vero intelli et
gitur , cur eidem Conveniat f. 56. Ontol. 9 ; aliud quid Praeterea in Deo non requiritur , per quod intelligibili T a modo