장음표시 사용
241쪽
contemnat, immci etiam damnet, quae non sunt ad Ipsus polatum , modo sib temperet a malitis. Notet vero summo Dei acumine nil este indignum , quod non sine acumine dis stinguitur f. 24o.
commiseratio Deo tribuitur , quatenus issi licitatem aliorum non uult noluntate reprobante , vult autem fodicit rem infelicium , seu, densat noluntatem reprobantem infelia citatis aliene coniiunctam cum voluntates felicitatis. Comini niteratio cnim tristitia est ex alterius infelicitate percepta , f. 687. Poch. empir. . Quamobrem cum tristitia Deo tribui nequeat, nili quatenus absentia voluptatis connotat noluntatem reprobantem mali praetentis cum voluntata
contrarii g. 2a . ; si ipsi tribui debet tristitia , non alio sensu id fieri potest , quam quo denotatur noluntas reprObans infelicitatis alienae conjuneu cum voluntate felicitatis. Quoniam Deus velle riequit, ut homo vel ens aliud felicitatis ac infelicitatis capax sit infelix g. 236. ), sed vult potius, ut sit felix β. 333. ; quin eidem hoc lentu recte
tribuatur, in dubiuin revocari nequit.
Quandonam in ea se partieulari Deo tribuatur eommiseratio, hic non definimus. Explicamus enim terminorum nonnisi signifiearum generalem , quem , qui animo probe comprehenderit, facile inde perspiciet, qdomodo forman' da snt judicia particularia, ne qua in iis, quae Deo tribuuntur, oriatur contradiilio. : Norandum quoque est volunta. tem consequentem , quam vocant I heologi, seu decretoriam , non osse confundendam cum antecedente , quae spe- flatur sine relatione ad integram rerum decretarum seriem,
quemadmodum ex iis abunde liquet loae in emate de voluntare Dei, quatenus decretoria est , prolixe satis Meui
mus. Ceterum me ra Cente constire poterat, si Deo commiseratio tribuenda non modo noluntatem reprobis mem in
felicitatis , verum etiam voluntatem felicitatis speitin dam ci esse Diuiti od by COOste
242쪽
esse s 3 9. Di . Quamobrem si obstet iustitia , quatenus
sapientia legem quasi praescribit bonitati, quo minus voluntati felicitatis esse ei loeus st; eommiserationi quoque locus esse nequit, etsi silva sit noluntas reprobans infelicitatis. Talia tempestive moneri eonsultum ducimus , ut am pliorem faciant notionum hie explicaturum usum Scripturae praesertim sacrae interpretes, & quorum est de Deo loqui humano more ut intelligantur.
Quoniam qui alterum amat. eiusdem quoque com commiser miseratur I. 688. P A. empir. , Deus autem amat entia ris uriis M. cetera a se diversa cf. et aa.); Deo quoque tribuenda commi- permis, suriensis eos amat, quisunt infelices.
Fons quasi commiserationis amor est : quamobrem eum ad distinctam veritatis notionem etiam requiratur rerum a se invieem dependentiam perspicere . ideo ad eommiserati nem quoque divinam plenius percipiendam animum pdve tere tenemur ad amorem , unde manati Disseulter inprimis in doctrina affectuum Deo tribuendorum evitabitur contradictio, nisi probe perspicias, quomodo unum pendeat ab
Invidia Deo prorsus repugnat. . Invidia in nobis tristi- ΓωHammeia est ex alterius felicitate percepta f. 7 3. Ut h. emtis. . moror Quoniam tristitia Deo tribui nequit, nisi quatenus absen- NOMMLtia voluptatis connotat voluntatem reprobantem mali pra sentis cum voluntate contrarii . aet .); si eidem invidia tribueretur, necesse esset, ut felicitatem entis alterius noulet noluntate reprobante , & ex adversb vellet ipsum esse infelicem. Enimvero Deus infelicitatem hominum aut entis cujuscunque alterius veste nequit 236.), vult autem ex adversis felicitatem f. 233. . Quamobrem invidia eidem prorsus repugnat.
243쪽
. Idem etiam per indirectum ostenditur ex definitione invidiae reali hoc modo. Ponamus si fieri potest, Deo tribui posse invidiam. Quoniam invidia oritur , si alterum indignum judicamus bono, quo potitur, vel fruitur 3.7Ι PIIAE. empiri s Deus ens istud, cujus respectu ipsi invidia tribuitur, indignum judicare debet bono, quo fruitur, vel, potitur, c sequenter aliis bona. quantum datur, conserendi voluntas eidem non est. Quamobrem cum in alios
bonus non sit , qui iisdem bona pro virili conserre minume studet f. 696. 697. pari. I. Theol. nat. s Deuῆ nouerit summe bonus in entia alia. Quod cum sit absurdum f. 23i. , Deb invidia prorsus repugnaro
Ex demonstratione polleriore liquer , invidiam repugnωre summae Dei bonitati erga entia alia. consequenter eidem tribui minime posse nisi in hane injurius esse velis. Deus auror omnis boni est , nec quicquam ereaturae boni vel in. est, vel obtingere potest , quod non ad eundem referre t ne ituri Contrarias adeo in Deo admitteret VoluntaIes, qui eidem invidiam tribueret : id quod eum summa ejus peris ctione pugnati
Ire o pis Irrisio Deo tribuitur, quatenus m nexu mali moralis
-- tum re approbante vult. Etenim in nobis irrisio gaudium est ea eo perceptum, quod opinione nostra alteri vitio verti potest, vel famam ejus quomodocunque laedit , 73o. Pol hoc empis, , consequenter cum nemini vitio verti ex veritate possit nis malum morale , quatenus malis actio. nibus samae suae obest. Quoniam ex malis moralibus physica necessario conssequuntur f. 723. para. L. Theol. nat. ι nexus vero rerum a Deo est f. ioo. . quin Deus eadem esse velit voluntate approbante dubitari nequit 3. aiη ,1 ε - Et
244쪽
Et quoniam mala physica fiunt secundum naturae ordinem f. IS9. par . . I sinat , ordo autem placet, quod nemo non in te ipso experitur , adeoque voluptas eκ eodem
quo mala physica ex moralibus consequuntur, adeoque ex nexu eorundem cum moralibus voluptatem percipiat, non minus dubitatione omni exemtum est. Patet itaque tribui Deo posse irrisionem , quatenus ex nexu mali mo
ralis S physici voluptatem percipit 2 haec ipsa mala phy
sica voluntate approbante vult. Nimirum hoc ipso stultitiae ae smprugentiae redarguuntur homines, quod per mala moralia in physiea sese praecipites dent . quae praevidere facile poteram. Non est quod excipias, Deum non posse velle malum f. I96.) , adeoque irruetionem non posse denotare voluntarem approbantem malii iesi phy sici. Etςnim mala phy sica in retarione ad mundum imregrum non sunt malas . 363. pari. I. Theol. niat. . Quam obrem cum Deus non velit nisi quod sit optimum F. IS Q. quid vero sit in se optimum , judicet in reIatione ad totum universum l=. 393. pari. I. Theon nat. , nee mala physea
vuIt nisi in relatione ad totum universum. Et Iicet mala physica censeantur talia respectu atque in relatione partium, immo paerticularum universi ad se invicem sis. pari. I. The οἱ nat.), veluti hominum, quibus obtingunt; Deus tamen voluntate sua approbante dum eadem vult, ob convenientiam nexus metaphysui atque moralis eadem velle dicendus est, adeoque non quarenus mala sunt, sed quatenus bona. Nimirum & poenae bonae sunt in relatione ad civitatem, cujus tranquillitati prospicitur , etsi malae snt iis , qui iisdem asse untur. Unde judex pinnas vult, non quatenus sunt mala physica, sed quatenus eensentur bonae intuitu civitatis. Acumine & attentione opus est in iis , quae volun talem tangum, siquidem omnia bene concipere, nec a veri tramite aberrare volueris. Ceterum in S. S. Deus dieitur ir ridere improbos : disertam autem Scriptura mentionem A
245쪽
cit malorum phusicorum , in quae sese praeeipites dant , &ob haee irrisonem fςri docet. Nee obitare commiserationi irrisibnem , qualis Deo xtabuitur , facile. vident pcuriores. sane & nos citra vitium commiserantes eorum , qui poen satrocibus assciuntur, approbamus tamen easdem, quatenus in eos decretae, qui eas promeriti tanta
sum acti'- imitate ac noluntate , atqlie in intellesctu notatur defectus. mim rcctuM- Actio enim repta est, quae rationem liis ficientem in esseta.
tia & attributis agentis habet j. 9IO. pari. I. Theot natδ. Actiones internae tu ut volitiones ac noliti oues j. 567. pari. I. Theol. nai.9 & volitionum ac nolitionum ratio luia ficiens suut motiva 3. 837. PB ML empir. , ademiae reprae lentationes boni ac mali distriactae β. 89O. 0 titem piro. Quamobrem recta est actio , si motiva leti boni ac mali repraesentationes rite lute habeant, consequenter, eum voluntas persectissima feratur in optimum f. 65o. ID οἱ rat. , adeoque aversetur omine malum, si, quod agens vult, suerit revera optismum, S quod iion vuli, su rit revera malum , adeoque judicium de eo, quod optimum est iu cavi dato, vel quod miliam est sucrit cortum. Judicium adeo cum rectum sit. nullus in intellectu notatur desectas, quando actio recta cst , & quia voluntas de noluntas sequitur judicium rectum , ejus autem rectitudo
pendet a rectitudine Juii ii I. 887. eo et L Oupis; SI
SI I OaI M, , nee in voluntate ac noluntate desectus iliquis
Itotatur. Propositio praeseos maximi momenti est. Est enim principium mite facundum io philosephia praui ea , sive theo. riam, sue praxin speii Immo ex eodem perspicinar, cur summa rectitudo non cadat in hominem , & exinde manat omnia Letionum desectus,sive dolo tribuatvr , suae culpae.' Clario-Diuitiaco by
246쪽
Clariora hodie fient suo Ioed , ubI theoriam tecti udinis actio.
num ex instituto sumus eradituri.
Restitudo actionum dioinarum summa est Etenim Dei, Rectitialoeui competit secunda mentis operatio in gradu abiblute actioni summo f. IM . , judicia orroris omnis expertia =. i36. , vin μ' ipsique Deo certa sunt g. 333.). Quod igitur Deus optimum judieat, vel malum ρ id non modo optimum est, vel malum . 624. 3 6. Log. , sed novit etiam Deus, judicium suum esse verum f. 56ψ u esie Optimum, vel malum , quod optimum , vel malum iudicat. Quoniam itaque voluntas Dei semper sertur in optimum i83. , nec fieri potest, ut quidpiatu volit Deus , quod maluin est
3. 387. , voluntas quoque atque noluntas ejus semper si utitur judicium certum. Quamobrem nec uroad intela lactum , nec quoad voluntatem M .nohintaieni in actioni bus divinis istius notatur dest tus. Enimvero summa aistionum rectitudo est , fi nullus prorsia in voluntate &noluntate atque intellectiε notatur desectus f. a . . Ac ionum adeo divinarum resilitudo stimina est
Quoniam volitiones ac ristitionest ab intellectu pendent, nullus videtur esse deseesus in voluntate di noluntate, qui non sit ab intellectu, consequenter superfluum videtur des ctuum in voluntate ac noluntate sigillatim fieri mentionem. Enimvero eoallat in nobis appetitum sensitivum saepius repugnare rationali eumque Vlneere , ita ut bonum verum, distincte agnitum nolimus, eiqΗe apparens praueramus, ve Iuti si bonum jucundum ae nrile praefertur honesto. Arque ι m in eo easu descitus non modo in intellei u, verum etiam vi . appetitu residet, prouri suo loeo clarius doeebitur. Unde etiam JCti desectum actionum dividunt in dolom arque in culpam , prouti vel seculiarem apperiri vam simuI, vel e . . InoMIὲν in I8M THPicit. Dcus cum careat appetitu se stiv. t. Diqilirso by GOoste
247쪽
tar rectitudinis actionum divina
ssivo I. 7. , volantati ejus repugnat omnis desectus, qui in nobis ab appetitu sensitivo provenit. Et quia intellectus us perse imus f. ai6. . eidem quoque repugnat deis itus omnis. qui a facultate cognoscitiva in nobis proficiseitur. Unde quoque rectitudo actionum divinarum deduci poterat liberando nostras ab omni defectu, qui eidem adhet ret, vi principii heuristici 9. 37.). Velan hare probe perpendant, quorum est dijudixare quod rectum est: ehsi enim nomen reui sit sitis pei vulga. um, disti una tamen ejus notio inter paucos distributa videtur. Ae inde est . quod in omni Iure doctrina de culpa admodum intricata & obscura. habeatur. etsi indiseeruabius proxta reperiarur utilitatis.
Actiones Dei omnes rectae sunt. Etenim Deo competit funima actionum rectitudo 3. 243. , consequenter fieri haud quaquam potest , ut ulla ejus actio sive quoad imeellectum , sive quoad voluntatem ac noluntatem ulla ex parte deficiat f. 24 . , consequenter necesse est actiones
g. 247. Deus est sancti mus. Etenim actiones Dei omnes rectae sunt 9. 246.9. Quamobrem cum sanctus sit, qui semper vult facitque, quod rectum est g. Io64. pari. I. Theolnat. θ ; maior sanctitas concipi nequit, quam si actiones omnes luerint rectae. Deus igitur ianctissimus est.
Quia sanctitas omnem excludit quoad rectitudinem defectum , in philosophia practaea facile ostendetur , homini non convenire sanctitatem , etsi ad eam contendere debeat. Unde porro eonficitur , vires naturales ad eandem minime sussieere. Hi ne in Theologia revelata evineitur , homines demum sinctos eis ci applicatione meriti Christi, qua tollitur omnis actionum nostrarum desectus : unde & sanuifieatio tribuitur Spiritui S. Sed nostrum non est ea docere disertius,
248쪽
ne rinus aIienis nos immineamus. Sussieit observasse, prin-eipia nostra philosophi ea savere religioni Christianae. S indigi asse, quomodo iisdem ad ea confirmanda & verreatem revelatam defendendam sit utendum. ut viri Theologi pedi eipiant utilitatem philosophiae nostrae, ejusque in incremem tum rei Christianae faetant usum.
f. 248. Acquiescentia ius se Deo redura denoto voluptatem acquiesceme auctitate preeeptam conjunctam cum voluntate approban ti ius ipsi te sanctitatis. Acquiestentia in seipso, quae nobis convenit, est gaudium ob bonum , quod patravimus s β. 74 hoc evrpis. . Dei actiones omnes rectae sunt 3. 246. O rectituso illa semina est 3. 243. . quainobrem cum Deus gaudeat de seipso f. aeto.) , acquiescentia in seipis
ei tribui potest, quatenus denotat gaudium de omnimoda actionum rectitudine, seu, quod novit se non velle , nec facere nisi quod rectum est. Enimvero constans illa &perpetua voluntas Dei non saciendi, nisi quod rectum est, 1anctitas divina est 3. I 3. para. I. Theoc nar.9. Acquia escentia igitur in seipso, quae Deo tribuitur , est gaudium de sanctitate sua. Enimvero gaudium Deo tributum d
notat voluptatem ex bono praesente perceptam cum Y
luntate approbante ejusdem conjunctam f. 2I9. . Quamobrem acquiescentia in seipso, quae Deo tribuitur, denotat voluptatem ex sanctitate perceptam ct voluntatem approbantem ejusdem sanctitatis.
Aequiestentiam in seipso esse affectum tueundissimum. alias ostendimus . 7s3. Umbat empis.) , eumque non sit, nisi laudium de restitu.ine actionum 9. 7s . Q h. p. , haud postremam felicitatis nostrae partem eonstituit 636. Prich. empis ), siquidem iudieium de actionum nostrarum rectitudine si veritati eonsentaneum s. sy4. PBFebot. p. . Rectitudo actionum non modo loquitur facultatum
249쪽
mmae persecΙionem s3. 244. γ, eujus intuitu ponitur voluptas II. Ps h. empir. ; verum etiam cum actiones lib. me sint, habitus recte faciendi persectionem loquitur a nobis Pendentem. Atque ex eo potissimum nascitur illa suavitas, quae acquiescentiae in se ipso propria est , & gaudium deaftionum propriarum rellitudine ab omni reliquo distinguit. Quomodo autem praecaveri debeat , ne sit somes vitiorum, ut ex selicitate naseatur infelicitas, quemadmodum haud raro in hinnine aceidit ; id docere non est hujus. loci , sed lo
Deo tribuitur paenitentia , quatenin ex malo morali ν actionibus hominum, vel emis alterius, in rente nullam pemcipit voluptatem , idemque non vult noluntale reprobante , vult amem actiones esse bonas. Etenim poenitentia in nobis tristitia est ex eo orta, quod a nobis male , vel minus recte factum exictimainus 3.753. PD b. empiriP. Quoniam actiones Dei omnes rectae Iunt f. a 6.) ct ejus de ipsis j dicta ab errore omni exemta I36. eidemque certa sunt f. i33. , fieri haud quaquam potest, ut quid minus recte
a se factum existimet, consequenter nec poenitentiae in eodem locus est. Quoniam tamen ipsi tristitia tribuitur, qu tenus absentia voluptatis connotat noluiitatem reprobam tem mali praesentis cum voluntate contrarii 224. ; quin poenitentia eidem tribui queat, quatenus ex malo morali actionibus hominum , vel entis alterius , inhaerente nullum percipit voluptatem, sed idem non vult noluntate r probante , vuIt autem actiones hominum esse bonas, dubiaiari nequit.
Hoe sensu Deo tribuitur in Sacris poeniten: ia. Dicitur enim eum poenituisse, quod fecerit homines, cum eos in quaevis seelera ae sagitia ruere videret. Vult Deus homines e se sanctos, quia ipse sanctus est , consequenter actiones eo-
250쪽
rundem esse rectas s . Io63. pari. I. TFeia. nat. 3 , adeoque nullo malo infecta . Quamobrem ex malis eorum actionibus voluptatem percipere nequit, sed malum, quod ipsis ini; z. Tet, potius non Urit noluntate scilicet reprobante .aal. Irienitentiae adeo notio convenit eum ceteris S. S. principiis.' Quamobrem eum Seriptura sacra per Scripturam si explicanda , hoe est ita ut veritates in eadem inter se eomentiam; quin poenitentia eo, quem diximus, modo explicanda
. . ii veniat omni dubitettione caret.
f. 2 O. Quoniam in Deum nulla cadit molestia, sive taedium qualissit pae- nullum f. zo3. , ct poenitentia nonnisi absentiam volu- mremia D piatis quoad malum morale denotat g. 249. ; paenitentia tri μέ Deo tributa libera est ab omini inesesia, quae huic osseaui in bis adhaeret 718. nychol. empir. . .
Ρcenitentia quoad nos affectus omnium molestissimus I. N. Pochol. empir. ), ita ut non detur alius, qui animum hominis ni agis perturbare S sublata tranquillitate inquetum reddere possit s76a. P chon empir. . Absit itaque, ut quia sibi imaginetur, quasi eadem inquietudo cadat in Deum, cui competit selieitas absolute summa f. 226. , independenter ab omniente alio cI. aa7. l Quem poeniter, is factum insectum reddi mallet g. 76L U IOI empir. : quod cum fieri non posse
agnoscit, inquietudo animi oritur, quemadmodum alias ostem dimus =. 762. Ps b. empir. . Dei actiones omnes eum sermma emineant reuitudines F. 24s , in rectitudine autem summa nullus prorsus notetur in voluntate & noluntate atque
intellectu defectus . et 44 γ; ea, quae fecit, facta approbat,
nee unquam insecta reddi vult. Cessat igitur inquietudinis rario esticiens, adeoque in eodem nullus huic locus est I. H8. Ontol. . Ad differentiam inter Deum atque animam nostram intimius perspiciendam opus est, ut inquiramus in rationem, cur quid in anima ponatur et haee enim ubi desectum invol-- vit , io Deo locum non habet g. 37. , consequenter S ab eodem removendum, quod per eam sieri debere intelligit .