장음표시 사용
291쪽
Propositio intelligenda de omni malo, tam metaphyse 3, quam ph)sico S morali. De malo metaphysico 'ei itas ejuseriam ex eo patet, quod sit absolute nucelLrium , nec a re
f. 298. in nihiI Deus nihil facit frustra. Mihil enim facit absque s- frustra sm ne f. 295. ct mediis utitur, quibus finem certo cons νων μη - quitur et94.). Quoniam itaque frustra quid facit, qui nullo fine facit, vel quod fini, quem intendit, conseque do minime sufficit f. 662. para. I. Theol. nar. 3 Deus nihil facit frustra.
alia fine Deus vi mediorum ad actum perducit ea omnia, quibus media dies. Inis constituitur. Etenim finem , quem sibi constituit, ex i asse consequitur F. 294. . Sed qui finem ex asse cons ti quitur, iis utitur mediis, quorum vi ad actum perducum tur ea omnia, quibus is constituitur F. 684. ' hoc rat λDeus igitur vi mediorum ad actum perducit ea omnia, quibus finis, quem intendit, constituitur.
Certitudo mediorum facit, ut fine, quem intendit, non - exei4at: sed quod nulla exeidat ex parte, inde est, quod iis utatur mediis, quibus eum ex asse eonsequitur. Aliter sese res habet in humanis. Nos saepius fine, quem inrendimus, prorsus exeidimus subinde fine quidem quaesito potimur, sed tantummodo ex parte, quaremia non consequimur omnia, quae fini intento inerant. In rebus obviis exemplis opus non est.
I. 3oo. Liam νοννε - Deus finis erestequendi gratia non facit quod omitti evmauaeri poterat 3 seu nonnis ea tacit, quibus positis ponitur friciatitur Deus mediis , quae via brevissima ad finem , quem
292쪽
intendit, ducunt f. 294. . Eoniam itaque media via brevissima ad finem ducunt, si ejus consequendi gratia non fit, quod omitti poterat, seu nonnisi ea fiant, quibus positis finis ponitur j. 683. PBchol rat. s Deus finis cons quendi gratia non iacit, quod omitti poterat, seu nonnisi et facit, quibus positis ponitur suis.
Nemo non videt, tribuendum hoe omniscientiae divinae . a quod norit, quaenam praecise sint ea , quae finis conseque di gratia fieri debeant, '& quaenam ad eum consequendum minime saeiant : quemadmodum ex adverso ignorantiam seu seientiae desectum in nobis arguit, quod idem minime intelligamus, adeoque finis consequendi gratia facimus , quae omitti poterant , consequenter per ambages inred mus I. 68s. Psychol. rat. , per eas non incessuri, si intellis
S pientia divina homini imperscrutabilis. Pone enim, Sapientia d si fieri potest , eam esse homini perscrutabilem. QuΟ- vina impediniam sapientia imperscrutabilis est , si fines ab agente in- scrutabim tentos , vel media, quae ad eosdem consequendos eligit, x vel finium quoque subordinationem penitus perspicere, nec certo cognoscere valemus cf. 69O. pari. I. Theol. ηα. shomo fines a Deo intentos & media, quae ad eosdem Comsequendos eligit, finiumque subordinationem omnem penitus perspicere atque Ceno cognoicere valet. Quamobrem cum Deus sibi constituat fines optimos, media eligat, quae certo ct via brevissima ad eosdem ducunt , ct quubus finem ex asse consequitur , fines particulares omnes ita sibi invicem subordinet, ut remotiorum media sint propriores S omnes tandem simul medium finis ultimi l. 294. ; evidens est fieri posse, ut homo sciat, quos Deus fibi constituerit fines, ct quod iidem respectu ipsius sint optimi,
293쪽
quod media cligat. quae certo & via brevissima ad eadem ducunt, & quibus finem ex ase consequitur , quodque fines particulares omnes ita sibi invicem subordinet, ut remotiorum media sint propiores & omnia tandem simul medium finis ultimi. Sed note ipsa scientia sapientia lumina
tur coaepetere potest tapientia iumma atque persectissima. Enimvero sapientia humana Fuad singulas ejus partes, finium scilicet constitutionem , mediorum clectionem finiumque particularium subordinationem admodum limi
tata f. 691. PDchol. rat.) , adeoque silmina non est . 468. Ouul.). Patet itaque sapientiam divinam homini im
perscrutabilem esse debere. Nimirum qui sapientiam divinam perscrutari debet, ei omnia perspecta esse debent non in universali, sedi in singulari , quae ad eandem requiruntur. Sigularia enim ita sunt veluti factum, de quo serendum est judicium, S quaera tiocinaturo praebet minorem in suo syllogismo : ratio a tem , quae nomaisi universalia compleretur & quam exposuimus alibi I. 689. P hoc rat.) ac theoremati includere libuit superius f. 294.ὶ , maioris vitam sustinet in hiI gismo , cujus conclusio est, quod Dei sapientia summa sit& persectissima. Unde facile patet, Dei sapientiam sum m.. Demiui penitus per spei iam csse posse , nisi cui ipsim et sapientia lumma est. Ceterum nemo miretur , cur in jst male imperserutabilitatem Ap entiae divinae admodum proilixe aduruxerimus . quam hic paucis evinam dedimus. Ibidem enim ex contemplatione universi demonstravimus r imper serutabilitatem sapientiae divinae: unde prinei pia nobis petenda erant ab iis , quae in universe eandem loquuntur. Hie autem pandem inserimus ea ipsa notionesipientiae summae. quae Deo est, ct quidem per indirectum, quia demonstrationes apogogicae lunt evidentiores ostensuls , ubi invaritate propositi unum negativarum evincend 1 versim vir.
294쪽
- Neque omnibus eodem modo satisfaciunt demonstrationes eaedem, sed prolistiorei, quales sunt systemati insertae, pluribus sunt lucidiores ae eorum captui resPondent.
I, 3o2. Deus velle neqvit quod simpliciter imp si Bile. Pona- Cui Disi vininus enim, si fieri pote it, Deum velle quod simpliciter ina- vclit piri possies te. Quoniam voluntas ejus senaper sertur in opti citcr ivi fusi inuni β. a 334 ; kl quod simpliciter impossibile sibi ian quam optimum repraeseruare debet, consequenter judicare debet, quod nihil est , omnium possibilium optin min f. i38. Ontol. . Assirmat itaque, quod negandum, consequenter errat 62q. Log. ). Enimvero Deus errare
net cit F. I 36. . Ergo 2 velle nequit, quod simpliciter impossibile.
Hominibus eontingit velle quie smplieiter impossibilia sunt, propterea quod notioni hus deceptricibus deluduntur imposilbisia pio possibilibus amplectentes.
Quoniam quod simpliciter impossibile, contradictio. citreadisti. nem involvit g. 79. Ontol. 9; ut Deus velis contradictoria, ri cur Dσκε eon: equenter qtiac sines usi nequeunt, fieri non potest 3. 28. V tol. λIta e. gr. Velle nequit, ut In mundo existat homo , & essentiae ipsius in sint limitationes aliae, quam in idea ejus con- . tinentur. Velle nequir, ut homo si simul liber in volendo at lue nolendo , & ut in volendo atque nolendo non sit Ither. Quota die s Denm praescribete homini lege.m, juxta quam actiones liberas determinare debeti , immo ipsum obi gare ad hanc an onum determinationem , cum tamen Iiberum creaverit: facilis est responso. Lege non tollitur Iibertas: Dd rentis tantummodo usus liber aris iniungitur, abusus vero prohibetor. Subsistit enim libertas voluntaria sum suuinis aιL0Dum rςilitudine , immo tanto major est, . quanis
295쪽
Hui emtra ria cur Deus velle M.queat. Finu eon Ira
quanto major actionum rectili do : id quod semitas divina aperte loquitur, ct suo loco ex philosophia morali elucescet
Deus velle nequit, quae Ini a se intento emtrariantur. Ponamus enim, si fieri potest, Deum velle , quae sint a se intento contrariantur. Quoniam fini contrariatur, quod posito fine poni nequit, necesse est, ut Deus velit, quae vel obstant, quo minus finem consequatur, vel impediunt, quo minus eundem eX asse consequatur. Non igitur elugit media, quae certo ad finem ducunt 2 quorum vi finem ex asse consequi datur 937. Onto et Quod cum sit a surdum 3. 29 s fieri haud quaquam potest, ut Deus v lit, quae filii a se intento contrariantur.
Quod nos haud raro velimus fini, quem intendimus, contraria , vel ignorantiae tribuendum . quod sciliret ignoremus ea fini eontrariari; vel mutabilitati voluntatis, quod malimus finem non consequi, quam alio quodam ea rere, quod eidem obstar. Ipsa autem voluntatis mutatio inde est, quod non praevideamus omnia , adeoque de futuris haud raro , immo tantum non semper deeernamus . nondum per- spectis eircumstantiis omnibus. Quando vero agimus, qua fini a nobis intento contraria sunt. ratio subinde quoque latet in contrarietate finium, quae ex neglcctu subordinationis eorundem orti r . adeoque, denuo ex sapientiae de semi. Quomodoeunque igitur volitionem ejus , quod fini eontra. riatur , consideres, semper in nobis arguet unperfectionem intellectus, a Deo removendam.
Finis unus alteri contrarius dicitur,fi obstet, quo munus alterum consequi, vel saltem quo minus euudem ex asse consequi detur.
. contra . Diuiligod by Corale
296쪽
contraria non possunt esse simul . 297. Log. γ , eonse quenter nec fieri potest, ut fines eontrarii smul intendantur. , Quo minus adeo id fiat , necesse est , ut quid obstet. Requiritur itaque , vel ut finis unus impediat, quo minus alterum consequi possis, vel ut sitiem obstaculo sit, quo minus eodem potiaris. Quodsi enim fine utroque ex as e potiri valeas; nulla locum habet contrarietas.
Deus es contrarios velle neqvit. Ponamus, si fieri Cur Detis Dpotest, velle Deum fines contrarios. Quoniam contrarii ne contra- sunt fines, si vel unus impedit, quo minus alterum conscia ri' Vς ne' qui detur, vel unus obstet, quo minus altero ex asse poti- f 'ri liceat f. 3o3. ; Deus fines quosdam, quos sibi constituit, vel non conlequitur , vel saltem non consequitur ex asse: quod cum si absurdum f. 294. , ut fines contrarios velit fieri nequit. ' -
Facile apparet , repugnare hoe sapientiae , quae Deo est g. 293 ), summae atque persectissimae 689. Pochol. rat. Unde id absolute loquendo impossibile non est , sed saltetri
salva summa sapientia Dei fieri nequit. Hinc vero porro conficitur, non obstare libertati voluntatis divinae, quod si, nes contrarios Velle nequeat. Vult enim libere, quae sapientiae summae conveniunt. Quod mDraliter impossibile libertati non adversatur , sed si omnia rite pensites , potius eandem confirmat.
Deus velle nequit fui ultimo contraria. Ponamus, si curmisso seri potest, Deum velle fini ultimo contraria. Vult igi- te nequeat itur , quae impediunr , quo minus finem ultimum ex asse m ultimo consequatur, Vel quo minus eodem pstiatur cf. 3o3. . ρWr ris Quamobrem non iis utitur mediis, quibus finem certo &c mosi Thes. Nar. P. II. 9 M in ex Diuiti eo by CO Ie
297쪽
ex asse consequi datur, nec fines particulares ita fibi invi-oem subordinat, ut tandem omnes sint media finem ultimum consequendL Quod cum sit absilrdum c . 29 . , fieri haud quaquam potest , ut quid Deus velit, quod fini
ultimo contrarium. Quae ad propositionem praecedentem annotavimus , ad praeientem quoque trahenda.
In uobi. Voluuias Dei proros immutabilis. Ponamus si fieritas volanti potest, voluntatem divinam esse mutabilem. Deus igiturtis dis e. mutabilitis est quoad voluntatem. Enimvero idem prorsus immutabilis est g. I7.9. Ergo & voluntas ipsius immutabiIis esie debet. Poterat idem directe cx eodem principio inferri. Deus est prorsus immutabilis c=. I7. , adeoque nihil in eodem concipere licet, quod immutabile non fit. Quoniam it, que voluntas ipsi inest 3. 184. S quidem per modum actus β. 78. ), ideo nec fieri potest , ut mutabilis sit v luntas ejus, seu eadem prorsus immutabilis est.
Poteramus propositionem praesentem demonstrare etia ae ex eo , quod nulla in Deo locum habeat statuum suecessio I. 48 qualis utique admittenda seret, siquidenu diversi
voluntatis actus in eodem ponerentur. Immo ex mutabilitate voluntatis etiam sequeretur, voluntatem Deo comperere per modum saeustatis , quemadmodum animae nostrae:
id quod tamen repugnat j. 78. .
298쪽
tradictionis combinentur, oriri nequeunt nis ideae sub- stansia prι- flantiarum simplicium oriri per hanc combinati, dearu mu nem ideas stibstantiarum simplicium , jam ostendimus insuperioribus f. 96. . Quod vero oriri nequeant nisi ideat δε πημ- iubilantiarum simplicium, probatur porro hoc modo. Pol sibilia primitiva secunda sive a primis orta nascuntur realitatum , quae Deo insent , diversa limitatione f. pr. . Quamobrem cum Deus sit ens omnium primum f. 33.), adeoque ante ipsium non extiterit ens aliud g. 44. pari. I. Theol. nat. , possibilia autem primitiva prima sint ipsae realitates illimitatae, quae Deo iniunt f. 87. 88. , ct secti da has supponunt f. 83. , praeter realitates limitatas, qu Ies Deo inlunt illimitatae, non dantur possibilia alia primitiva secunda. Sed Deus cias simplex est, non compositum f. 3s . . adeoque possibilia primitiva secunda non sent, nisi quae enti simplici conveniunt. Patet itaque possibilium primitivorum secundorum combinatione non pos- . . se oriri nisi ideas substantiarum simplicium.
Lubet hie prorsus a priori ofundere, quod elementa rerum materialium esse nequeant, nisi substantiae smplices. m ortus rerum omnium ex Deo non aIta serat.
299쪽
Substantia primaria shcunciariae ri uis, item imae ac Iccundae. Substantia prima qua
Substantiam primariam appello finitam, quae concipitur possibilis absque alia substantia limitata sive finita r secundariam vero dico, quae non concipitur possibilis nisi per alias substantias limitatas sivo finitas. Ast prima est subsantia, quae per se possibilis : secunda vero substantia est, quae possibilis non est nisi per primam.
Divisio substantiae in primam atque seeundam dudum in philoseuhia recepta est. Scholastici enim primam substan tiam vocant Deum; quia is per se possibilis concipituet, tamquam ens omnium primum β. 33. ct ab alio omni pror' ius independens g. 2s. . Ast creaturas , hoe est'. entia omnia, quae praeter Deum existunt & ab ipso producta sunt, substantias seeundas appellant, propterea quod sine substan
tia prima, nempe Deo , nulla eorum eoncipitur possibilis. Signifieatum itaque termioorum in philosophia dudum receptorum immutare nefas duximus t s. I74. Dis. Praelim. I. Enimvero eum inter substantias quoque creatas , leu in ge'nere loquendo , finitas , quae secundarum vulgo serunt no men, aliquid adhuc disertininis intercedat, quod hie neceb sario attendendum venit, quemadmodum mox 'patebit: ut a se invieem distingueremus, quae distinguenda hic sunt, novis opus erat terminis. Quamobrem substantias quoque di visimus in primarias & secundarias. Ita in hypothesi Atomistarum atomi sunt substantiae primariae, eorpora eorum combinatione orta vero substantiar seeundariae. Quodsi hanc divisionem pro sub8ivisone substantiae secundae accipere malis, nos non repugnantes habebis, & tunc primaria erit, quae
sine aliis secundis coneipitur possibilis; secundaria vero, quae possibilis non est nisi per secundas alias. '
g. 3II. Deus est substamia prima. Etenim Deus est substantia per eminentiam f. 47. , idemque possibilis f. 19
300쪽
De creatione F Potentia' Dei a γ
Et quoniam ens omnium primum 3. 33. , ante quod non extitit aliud g. 44. pari. L. Theol. nat. s per se possibilis est. Quare cum 1ubstantia prima sit, quae per se possibilis F. 3io. θ; Deus substantia prima est.
Nil reseri , quod Deus sit substantia per eminentiam adeoque non eo praecise sensu, quo entia alia ab ipso dive si substantiae sunt. Neque enim subitantia prima alia est quam per eminentiam talis. .
. f. 3II. Sulmuriae limitate omnes non sunt nisi substantiae secun- substantiadae. Etenim essentiae entium limitatorum resultant ex com- secunda qua binatione possibilium primitivorum secundorum f. 94. . Mm Quoniam itaque ens per essentiam possibilo est f. i53. Ontor); substantiae limitatae possibiles esse intelliguntur, quia possibilia primitiva secunda nascuntur diversa limitatione realitatum , quae Deo insunt f. 9I. , consequenter ideo possibilia, quia Deus possibilis. Quamobrem cum substantia secunda sit, quae possibilis non est nisi per primam f. 3io.); substantiae limitatae omnes non sunt nisi substa
tiae 1ecundae. Recte adeo dictum a Seholastieis , Deum esse substantiam primam , & quae praeterea possibiles sunt, esse substantiasseeundas, & distinctio ista fundamentum in re habet. Agnois vere autem etiam iidem Deum esse substantiam per eminem tiam ac propterea eundem in praedicamento substantiae, pr prie seisieet dictae, esse negarunt.
Substantiae primariae nullae possibiles stant nisi fimiplices. Subsantia, Mbstantiae primariae sunt substantiae limitatae , quae possibi- primori Ies concipiuntur absque alia substantia limitata sive finita q-- 3. 3io. , coasequenter per solam infinitam , adeoque