장음표시 사용
511쪽
Impossibili habendum, ut, qui atheus practicus fuerit, divinam Scripturae sacrae autoritatem non agnoscat, ac Vel ea docausa in atheismum practicum incidat.
- o 6. Quoniam ea, quae ex Scriptura sacra sumuntur, tan- ς Mnatim in uam vera non admittit, qui ejus autoritatem agnoscit, ni re bi quae menti ejus consormia concedit, quod per se pateti esset οsi athei sinus practicus argumentis ex Scri ora sic a desumtis practico ex tandus, necesse es ut atheus prafricus convincatur, non alium M.tenenda. se sensium verborum S. S., ad quas σκετ, nisi Pem iesis tria is s. io 37. Log. ω
Apparet adeo, quanta sit necessitas in sensu S. S. demo strativa ratione stabiliendo. Dedimus interpretationis hujus praecepta in Logica g. 97 o. eqq Log. dc in notis system, tis passim adjecimus alia. In eodem quoque prostant exem Pla, quae hic usui esse possunt.
ostenditur eodem modo, quo iupra evicimus atheum ad ij i-- mittere debere differentiam inter actiones malas & bonas, rasi Mi - quatenus moraliter spectantur. Nimirum differentia haec omnpatet independenter a Deo, adeoque ignorantia Dei non Obstat, quo minus eadem agnoscaturo
Exemplo nobis sunt Sinae, quos Deum mundi autorem ignorasse supra annotavimus t. 3. 427. . Hoc tamen non. obstante constat, quod actiones malas a bonis optime duscreverinr, & virtutem veram ab ejus specie externa rite s paraverint. Patebit veritas propositionis praesentis luculem rius ex iis, quae de moralitate actionum humanarum in ge- nere in philosophia practica universali & quoad singulas sp - eies in omni iure naturali, nec non de virtute & vitiis in phi- Iosophia morali demonstraturi sum . . s o T.
512쪽
ignorans Quoniam qui ignorat dari Deum admittit differen- Deam actis- tiam inter adtiones bonas & malas , quatenus moraliternibas bonis spectantur' s. sor. , distinista autem boni & mali repra puderens ientatio sunt motiva volitionis &nolitionis g. 89o. Psu.
empir. ἰ quibus positis ponitur ipla volitio & nolitio
89r. PDAE. empiri ) ; Est ignorat dari Deum actionibus bon s dere V a malis Atarrere pote Exemplo nobis est Consuetus, quem diiuncta Numinis
. notione destitutum ignorasse Deum mundi autorem fle gubernatorem vel ex eo constat, quod nulli bi ejus mentionem secerit, nec actionum bonarum motiva unquam ab ejus attributis petierit. Hoc ramen non obstante vitam vixit honestam & per omnem vitam nil antiquius habuit. quam . ut virtuti operam daret , & alios ad eandem perducerer.
Unde R. R. Patres Missionarii o Societate Iesu, qui primi summi hujus Sinarum Philosophi libros in Latinum idioma translatos Parisiis ediderunt, in Deciaratione prooemiali f. XXI. Consuetum a vitae innocentia , modestia , severitate ac probitate commendant. Sano tam eius consensum actionis externae cum interna maxime urgebar, nec absque eo virtutem alicui esse posse docebat, ipse sinceritati studiosissimus, quam luculentis admodum exemplis adeo comprobatam dedit, ut in ruborem conjiciantur Neo - Pharisaei, in Ecclesia Protestantium nostro aevo ab inseris excitati. Immo summo studio id tandem effecit, ut septuagesimo aetatis anno appetitus senstivus cum rationali sua sponte consentiret: de quo alii ne cogitant quidem, tantum abest, ut idem consequantur, quemadmogum alias me monuisse memini in notis ad Orationem de Sinarum Philosophia practica. Non tamen nego , Virtutem Confucii fuisti admodum imperfectam , quod attributorem divinorum agnitio per modum motrvorum non influeret in eandem , quemadmodum fieri debebat 3. 98 I. parti L Neocnat.). Unde infimum '
513쪽
infimum virtutis gradum in eo constituo , quod actionum motiva non sint, nisi quae ab honestite ac turpitudine intrinseca actionum desumuntur. Eis adeo Sinae nonnisi ad insimum virtutis gradum contenderint, exemplo tamen Confurii docemur , quod eidem ex asse consequendo ope
. so9. ui dubitat de exissentia Dei , ad uere tenetur di se Dubitatis derentiam inter actiones bonas S malas , quatenus moraliter θω exsoriactantur. Etenim atheus admittere tenetur differentiam im Minon utiter altiones malas & bonas, quatenus moraliter spectam lit notitiam tur 3.3oo.), consequenter cum allicus neget dari Deum moralitatis 3. 4ii. , eandem admittere tenetur, qui Deum existere actionum.
negat. Enimvero qui de existentia Dei dubitat, igno- .rat, utrum Deus detur, nec ne g. 417. , vel pronior ad assentiendum alteri contradicitionis parti, vel ad utramque indifferens g. 4 a 4. Useqq. . Quamobrem qui de
existentia Dei dubitat, multo magis, quam atheus, asmittere tenetur differentiam inter actiones bonas & malas, quatenus moraliter spectantur. Ostenditur etiam hoc modo. Qui ignorat dari Deum, admittere tenetur disserentiam inter actiones bonas & m las, quatenus moraliter spectantur s. so . . Enimvero qui dubitat de existentia Dei, isnorat, utrum potius affirmare , an negare debeat, dari Deum g. 437. . Quamobrem qui dubitat de existentia Dei, admittere tenetur differentiam inter actiones bonas & malas, quatenus m taliter spectantur. . Immo idem eodem modo demonstratur , quo ante '. . probavimus . soo sor. , atheum & cum, qui ignorat dari Deum, differentiam actionum bonarum & malarum, quatenus moraliter spectantur, admittere debere.
514쪽
Si quis fuerit hebetior, quam ut intrinsecum actionum honarum & malarum discrimen capere possit, Vel pertinacior , quam ut ipsum admittere velit veritus, ne praeco ceptis opinionibus aliis, quas tantopere amat, praejudicetur; is veritaris camincitur hoc modo. Ponamus I itium persuasissimum esse de existentia Dei, sed ob rationes misnus evidentes, cundemque Virtuti strenuam navare operam S in ea multum proficere. Ipsa igitur ex parientia addiscit discrimen , quod inter actiones bonas & malas intercedit, V. gr. quod temperantia & ad sanitatem conducat, & opes conservet & augeat. Ponamus porro ipsum agnoscere rationum , quibus nititur de existentia Dei perluasio , ine videntiam atque adeo tu dubitationem de eadem adduci. Ecquis sibi persuaserit, amitti habitum virtutis & cum eo notitiam discriminis inter actiones bonas atque mala quod' multiplici experimento comprobatum a noVit, V. . quod non amplius admittat, temperantiam ad sanitatem conducere, Ec opes conservare ac augere ' Vides itaque , notitiam discriminis intrinseci inter actiones bonas & malas noti pendere a cognitione existentiae divinae. Quodsi ergo ista ab hac minime pendet, nec ei obstat ignorantia exulantiar Dei, n e atheismus. . s I G.
A dubitatis Hinc porro eodem, quo ante .so I. so8. , modo de expentia consequitur : AH aubitat de existentia Dei, eum no mcessaris Dei testit actim. ilus malis delectari fi bonas omnes mersari, se feri uita vita sue posse, ut bonis de ac S a malis absorreas, statem
obiter notamus, nobis non esse sermonem de eo, num atheus, vel qui Deum esse ignorat, aut utrum existat, necne, dubitar, metu poenae civilis omittat actiones malas, de in eas propendens actionem externam tantummodo rectam
edat de eo enim nemo dubitat) ; sed num seposito omni
poenae metu Virtutis amore agat, quod rectum est, hoc est, quatenus actionem appetit bonam , malam vero aversatur
515쪽
Deum colere dicitur, qui certas edit actiones solius Culeus Dei Dei gratia, seu quia Deum esse agnoscit, eas non editu- νώ rus, si eundem non agnostereti Unde cultus diminus sunt sanactiones, quas ideo edit homo, quia pro ceno habet dari
Deum Explietinus hie saltem vocabuli lignificatum, quatenus eodem habemus opus ad alia intelligenda, quae sequuntur. Rem ipsam explicabimus in Philosophia practica. Sed ut desinitio nominalis recte intelligatur, exemplum addimus Deus prohibet, ne homo omittat motiva in determinandis actionibus liberis ab attributis divinis desumta f. 99 pari. I. Theo nat. , eonsequenter vult, ut hoc faciat. D terminatio actionis liberae per motiva ab attributis divinis desumta est actio , quae locum minime habet, nisi Deum esse agnoscamus. Pertinet itaque ad cultum divinum, & Deum colit, qui actiones suas liberas per motiva ab ipsius attributis desiaruta determinatis. II 2.
Modus colendi Deum Religio dicitur. Quodsi hic Religis principiis rationis seu iis, quae in Theologia naturali ου qualis Ac
de Deo docentur, definitur, Religio vocatur Nasurassis e si vero ex principiis revelationis, Revelata audit.
Quaenam sit religio naturalis, in Dre Naturae trademus tibi ossicia hominis erga Deum sumus demonstraturi. Primcipia tradidimus In systemate g. 9I8. 9 I9. part L Theu.nat. , unde cetera deducuntur. Religio revelata supponit revelationem divinam, cujus criteria dedimus in syllam te 3. 4s I. πρσει. Part. I. Tmia g. 3 3. Cur aura UAitis V Deum fi licuer ignoranti religio nusia esi. Deum gno- Etenim cum atheus neget dari Dcum g. 4I I. , fieri non ranis religis
516쪽
498 Patres II. Sect. II. Cap. I.
potest, ut actiones quasdam ejus solius gratia edat, consequenter ut eum colat 3. sit . . Et qui simpliciter ignorat dari Deum, de eo ne quidem cogitare potest, quod Dei gratia aestiones quasdam edere Velit, V. g. quod permotiva ab attributis ejus desium ta actiones liberie deteris minandae sint . not. 3. sit . , consequenter quod Deum colere velit I. 3 ii . . Quoniam itaque modus colendi Deum religio est l. siet. ; atheo & Deo simpliciter ignoranti religionem esse nullam patet.
Atheismum omnem tollere religionem adeo manifestum est ex terminis, ut citra probationem ab omnibus admittatur, quatenus scilicet repugnantia inter atheismum & religionem animo conluse observatur , adeoque revera ob rationes easdem, quas hic distincte exposuimus. Cum Deum simpliciter ignorantes vulgo atheis annumerentur; nec ipsis aliquam esse posse religionem nemo non admittit. i En-- vero, quia in superioribus ostendimus, ignorantiam Ninmirus simplicem ab atheismo esse distinguendam 3. 4 a T.)ς non ideo Numen ignorans religione caret, quia atheus nullum admittit, sed quia de religione nulla mentem ejus su ire potest cognitio. Tollit adeo simplex Numinis ignorantia religionem omnem per se, non quia cum atheismo unum idemque est, atque ideo non sine disserentia. Ceterum simpliciter ignorantibus dari Deum religionem nullam esse exemplum antiquissimorum Sinarum probat. V de & in libris eorum classcis a R. P. Noelio editis nullum religionis seu cultus divini vestigium deprehendere licet. I4
Irreligionaris dicuntur , qui religionem nullam h
Terminus Irreligionariorum receptus est subinde cum aliis confunditur , ut in judicia taciti irrepant errores , a quibus tamen immunes csse debemus , nisi & veritati, Ra qui
517쪽
aequitati adversari velimus. Non igitur absque ratione eundem hic explicamus & in sequentibus applicamus. . III.
Asset S Deum simpliciter ignorantes irreligionarii siunt. 'inam ra- Etenim atheis & Dcum simpliciter ignorantibus nulla est lassint. religio . sis. . Quamobrem cum irreligionarii sint, quibus religio nulla est . si 4. ; Athei & Dcum ii pliciter ignorantes irreligionarii sunt.
Irreligionariorum omnium non eadem conditio est, cum ex diversis ratiotiabus tales fini, quemadmodum apparet ex iis, quae paulo ante dicta sunt, cur atheis & Deum simpli. citer ignorantibus nulla sit religio r cavendum itaque ne omnes promiscue in eundem censum releras. Irreligionariis ommbus in universum tribuere nequis , nisi quae ex eo sequuntur , quod nullam habeant religionem , non a tenta ratione, cur nullam habeant: quae enim ex hac fluunt, communia non sunt.
I. II 6. Attius negat verisarem omnis religionis, omnemque pro A eus eornmento habet, Negat enim dari Deum ,.qi I. . Quam- religionem obrem & negare debet Deum esse colendum, & certum stra Agmenio ejus colendi modum esse veritati consentaneum, conse- haleat. quenter religionem aliquam esse Veram f. si a. . Quoniam tamen novit dari religionem, sive multas dari nou rit , sive tantummodo una ipsi innotuerit λ omnem , quae ipsi innotuit, pro figmento habere debet.
518쪽
inprans Deum religionem simpliciter strarat. Qui enim simpliciter ignorat dari Deum, es nulla Dei notio est, sautem nihil de Deo distincte cognoscit . 4 et 8. . Qua obrem cum religio sit certus quidam Deum colendi m dus f. si a. , adeoque notionem Dei supponat; nee fi ri potest , ut, qui Deum ignorat, religionis notionem his re queat, consequenter simpliciter ignorat religionem.
Cui nulla Dei notio est, ejus animum quoque nunquam subire potest de Deo cogitatio. Quamobrem impossibile est, ut de Deo colendo, consequenter de religione unquam eogitet. Inde est , quod in libris classicis Sinarum nulla religionis fiat mentio, ac facile conceditur R. R. Ρ.Ρ. Mi L nariis e Societate Jesu cultum Confucii apud Sinas tact
. SI 8 nubiturus is mi dubitat de existentia Dei ; de veritate religionis omnis existentia dubitare tenetur. Etenim qui dubitat de existentia Dei, mi μνῶ non assirmat, dari Deum 3. 4i . . Quamobrem nec as--rieare re- firmare potest, dari certum Dei coIendi modum , const-ligionis di. quenter religionem I. si et . . Idem vero nec negat da sues ri Deum , inter utramque contradictionis partem haerens g. 4 T.). Quare nec negat dari certum Dei colendi modum, consequenter religionem f. 3Ia . . Quoniam itaque dc existentia Dei dubitans ignorat', utrum assim re, an negare debeat, quod aliqua religio sit vera ; quinde veritate religionis omnis dubitet, dubitandum non est. 437.
De veritate hujus vel illius religionis dubitare cerrum indicium non est, dubitari etiam de existentia Deli Ita siquis Muhamedis sacris addictus dubitat de veritate religionis M amedanae ; non ideo dici potest dubitare de existentia Dei. Immo propositioncm praesentem ne quidem
519쪽
Iuvertere licet. Dantur enim scrupuli de attributis divinis, . quibus quis in dubitationem de veritate omnis religionis adduci potem Unde patet, quod per praecipitantiam j dicent , qui atheum appellant de veritate religionis Christianae dubitantem, vel etiam eandem negantem: utile vero est nosse , quaenam ex datis inferri possint, ne aliis impu
tando, quae a mente eorum aliena sunt, in errore refutari do a veritate aberremus, immo errantem in eodem dese
dendo pertinacem reddamus. Notanda igitur sunt primcipia , unde certa judicia pendent. g. s I9 De exissentia Dei dubitantium altas ad restionem HL Draeostas quam admistendam , alius aes omnem rejiciendam pronior es ζ de religione altas vero iniusserens es ad aliquam religionem a irrenaeam, omni dia
vel ad omnem reficiendam. Etenim qui de existentia Dei lotium dubitat, de veritate religionis omnis dubitare tenetur g. 318. . Enimvero si dubitanti de existentia Dei se . rint rationes assentiendi ex utraque contradictionis parte missicientes, ex parte tamen una probabiliores videntur, quam G altera ς ubi probabiliores fuerint pro affirmatuva, dubitans pronior est ad veritati subscribendum, quam ad atheisimum amplectendum ; ubi vero probabiliores su rint pro negativa, ad atheisinum proclivior est s. 423. . Et similiter si dubitanti de existentia Dei sint rationes a sentiendi probabiles in partem affirmativam contradicti ius & in negativam nullae, dubitans pronior est ad ver ratem , quam ad atheisimum amplectendum e si vero fu rint rationes probabiles m parve negativa , ex parte affirmativa nullae, in atheisitum proclivior est g. 4et 6. . Denique si dubitanti de existentia Dei vel nullae sint asisentiendi rationes ere utraque contradictionis parte, vel si, quae ex utraque prostant, videantur aeque probabiles necis pronior est ad atheismum, quam ad veritatam ample
520쪽
ctendum s. 4et4. . Quoniam itaque religio certus quidam Deum colendi modus est . si a. , adeoque rei
gio quaedam non admittitur, nisi quatenus admittitur, dari Deum, nec Omnis rejicitur, nisi quatenus negatur, dari Deum; evidens est dubitantem de existentia Dci ad retiagionem aliquam admittendam proniorem esse , quam ad Omnem rejiciendam , sit probabilius videtur dari Deum , quam non dari; ad omnem vero rcjiciendam , qu in ad aliquam admittendam proniorem esse , si probabilius videtur non dari Deum, quam dari; ad aliquam religionem denique admittcndam ; vel ad omnem rejiciendam prorsius indifferentem esse, ubi iacutra pars contradictionis alteram probabilitate sua vincit. Alius itaque dubitantium de existentia Dei ad religionem aliquam admittendam, alius ad omncm rejiciendam pronior, abus denique ad aliquam admittendam, vel ad omnem rejiciendam indifferens cst.
. Vides adeo dubitantes de veritate religionis ob dubitationem de existentia Dei in eundem censum reserri omnes minime polle.
I. sao. diuomodo Si quis de veritate religionis omnis eam solum ob rati Δόitans de nem dabitet, quod de exissentia Dei diaster ; religionem ab- veritate re quam admistere teneor I ubi exipentia disina saerit coniAligionis estis. Etenim si quis de veritate religionis omnis eam δε--ms obdu- tum ob rationem dubitat , quod de existentia Dei dubi-biam exi- tet; polita dubitatione de existentia Dei ponitur dubit sentiam Deitio de veritate religionis omnis , non ponenda , nisi illa a sibilat - poneretur j. xi 8. Ontol. 2. Enimvero ubi convictus su ne liberetur. rit dari Deum , certus est , quod detur g. 98a. Log P . adeoque agnoscit propositionem hanc es e veram : datur Deus