장음표시 사용
631쪽
an.3M uealisne admittunt phaenomena mundi materialis Srum de eorum mutuam a sie invicem dependentiam. Ideali me equumundo ma- dem negant realem mundi & corporum existentiam, ide terialisen- lem tamen in animabus nostris concedunt . 36. PsA..tentur. rat. . Idea , quae in anima existit , easdem prorsus subit mutationes, quas mundus adsipectabilis lubit f. 92. Potasti. rat. . Idealiltia igitur negare nequeunt ea, quae sunt ac fiunt in universo, codem modo nobis apparere, ac si corpora extra eam revera existerent, easque mutationes subirent. Quoad animae igitur perceptiones & res perceptas, quatenus percipiuntur, perinde est, sive mundus adsipectabilis revera existat, sive tantummodo Husin animabus existat idea. Admittunt itaque Idcalistae phar- nomena mundi materialis, hoc est, quae sensu confige percipiuntur s. aas. Cosmon , eorundemque mutuam a se invicem pependentiam.
Quibus ex Ρsychologia rationali natura animae fuerit intimius perspecta, iis circa propositionem pr*sentem nihil di ficultatis occurrit. Qui vero eandem nondum perspectam habent, ii sibi persuadent, perceptionibus in anima non
posse esse locum, nisi res perceptae asta extra eam existini, consequenter phaenomena & eorundem mutuam a se invicem dependentiam negari ab Idealistis opinantur. V. gr Negat Idealista corpus suum revera existere, & se revera cibo ac potu idem alere. Non tamen negat apparere sibi, quod habeat corpus, & quod cibo ac potu fruatur, neque in dubium vocat, perceptionem corporis istius perdurare non posse, nis conservetur mediantibus perceptionibus cibi ac potus assiimti. Unde & corporis conservandi gratia non minus cibo ac potu Vescuntur Idealistae, quam qui
realem corporis existentiam extra animam agnoscunt; pro-
Pterea quod norunt, phaenomena haec ita a se invicem d pende.
632쪽
pendere, ut unum absque aItero poni minime possit. Quemadmodum itaque in hypothesi existentiae realis mundi ratio conservationis corporis est alimentorum fruitio; ita idem obtinet in hypothesi existentiae mundi ideatis, nisi quod in hac ea tantummodo sc apparet, in illa vero revera contingat. In Camera obscura repraesentannir objecta cum omnibus mutationibus, quas subeurit extra eandem. Quodsi suppponas repraesentationem in eadem fieri eodem modo, etiam si nullum adst extra eum objectum tale; quale in ea apparet, & quod mutationes istas subeat; omnia tamen per inde adhuc apparent, quemadmodum ante: quod evietaci non possit, illustrationis tamen gratia ita fieri fingere licet. Nimirum juxta Idealistam phaenomena eodem modo in anima percipiuntur, ac si mundus materialis revera existeret, & in eo corpora easdem mutationes subirent, quae animae apparent. Absurdum itaque est, si qui Idealistas plagis refutandos existimant, ut dolorem percipientes se Verberari convincantur, consequenter concedere cogantur, verberantem revera extra animam ipsorum existere. Id enim demum valeret, si phaenomena eorumque mutuam a se invicem dependentiam negarent. Desectum adeo ac
minis probant, qui sic sentiunt, de hypothesi, quam nondum intelligunt, judicium deproperantes. Si non ad alia provoces, nisi quae sensu percipiuntur, Idealistas minime
convinces erroris sui, cum ea, quae sensu percipiuntur, admittant, sed tanquam in anima repraesentata, non Vero tanquam extra se existentia.
s. 6as. In gratiam Id duarum nisil in Phsica immarandum, Phfica qua seu in hpothesi Id bHarum H ea nihil patitur detrimem i. tisin ἔνο- Etenim Idealistae admittunt phaenomena mundi materialis Aesi Idealbeorumque a se invicem dependentiam g. 624. . Quam sarum.
obrem cum ens unum ab altero pendeat, quatenus ratio '
eius, quod ipsi incit, continetur in alicro s. 8 I s. ONA. ,
633쪽
nec rationes eorum, quae fieri observantur in mundo hoc adspectabili, in dubium revocant. Quamobrem cum Physica sit scientia eorum, quae per corpora possibilia sunt . s9. Dist. praelim. , eX quibus componitur mundus I. i 19. Como P, adeoque Physicus rationem reddit e rum, quae in mundo actum consequuntur 3. 3I. Disci
praelim. ; in gratiam Idealistarum nihil in Physica immutandum , consequenter in eorum hypothesi Physica ni l
Nimirum Physicus observat ea, quae fiunt in mundo adspectabili, & inquirit in eorum rationem V. gr. Observamus, quando pluit, Sole ex opposto lucente, iridem apparere, & Physici est rationem reddere, cur radii luminis solaris incidentes in guttas pluviales Soli oppositas prod cant iridem. Idesista non negat, quod anima sibi repraesentet ea, quae fiunt in mundo adspectabili, non negat, nihil in iis, quae percipit, si objective spectentur, esse absque ratione sufficiente, nec negat, per rationem sussiciem tem intelligi, cur posto uno ponatur alterum. Ita in casu dato non negat Idealista, quod, quando Sole ex oppostolucente pluit, iris appareat, etsi haec ita revera extra animam contingere non largiatur; sed in nudis animae perception, bus subsistat. Non negat, rationem sussicientem adesse debere, cur radii Solis incidentes in guttas pluvialas oppositas producant speciem iridis. Nec negat, per ea, quae insunt ideis guttarum pluvialium & radiis solaribus intelligibili modo explicari debere, cur in hoc stu gignantur colores sub arcus specie apparentes. Eodem igitur modo explicare debet, quomodo iris appareat, sue mundo tribuat existentiam realem, sive noni si idealem in anima sua ad ditat. Etenim sumit omnia ita ab anima repraesentari, ac si revera extra eam existerent. Quemadmodum Astronomus, qui telluris motum vertiginis defendit, hoc tamen non obstante in parte Astronomiae sphaericae sumit terram quiescere & coelum cum stellis omnibus circa eam rotari ab orru
634쪽
in occasum, ac inde rationem reddit phaenomenorum motus communis; ita quoque Idealista, qui idealem nonnis mundi existentiam in anima tuetur, hoc non obstante in Physica sumit, mundum extra animam existere, & phaen meni unius rationem ex altero reddit, propter eorundem a se invicem dependentiam. Succedit prius in Astronomia, quia eadem quoad motum primum consequuntur Phaenomena, sive Terrae motum vertiginis, sive coelo cum stellis motum rotationis circa Terram tribuas; succedit posterius in Physica, quia quin fiunt in mundo adspectabili, eodem modo a se invicem dependent, sue mundum revera existere, sive eum tantummodo ab anima repraesent I supponas.. s. 626. In gratiam Iria istarum nihil in Psichologia νmmutan' Ps fulcia dum, sime in , thesi Ideab arum Pochologia nihil pro qualis in h=ris detrimenti. Ideat ista' enim admittunt realem anima μι si IEZa- existentiam G. 36. Ps AH rat. , eamque pro ente im tisarum. matcriali habent . 3 7. Ps hoc rat. , Quoniam itaque
trudubium revocare nequeunt, quae de eadem certa experientiae fide constant, & iis convenienter de cadem tanquam ente immateriali demonstrantur, ut eorundem ratio a priori patet; in Psychologia empirica vero per experientiam stabiliuntur principia, unde ratio redditur eorum, quae in anima humana fiunt . i. Psychoc empir. & in Psychologia rationali ratio redditur eorum, quae animae insunt aut inesse possunt 4. Ps hoc rat. ; in gratiam Idealistarum nihil in Psychologia tam empirica, quam rationali immutandum, consequenter ea in eorum hypothesi nihil patitur detrimenti.
Nimirum Psychologus obseruat ea, quae fiunt in anima nostra, & inquirit in eorundem rationem V. gr. Observaranimam sibi repraetentare mundum materialem convenienter mutationibus, quae in organis sensoriis corporis alicujus
635쪽
organici contingunt, ex hisce perceptionibus oriri perceptiones rerum antea hoc modo perceptarum, animam ad eas attentam, & super iis reflectentem formare notiones niversales, & ex iis condere definitiones ac propostiones universales, quarum beneficio ratiocinatur : hinc porro oriri appetitiones & aversiones, & quae sunt his gemina. Ut vero Philosophi muneris partes omnes adimpleat; naturam& essentiam animae investigat, ut inde a priori ration m reddere possit, cur istiusmodi animae insint facultates, quales eidem competere observat, & cur hoc modo a se invicem dependeam, quo easdem a se invicem dependere experitur. Idealista agnoscit animam esse substantiam fmplicem, quaeshi mundum materialem eo modo repraesentat, ac si revera extra eam cxisteret, utpote non negans phaenomena mundi materialis, eorumque mutuam a se invicem dependentiam 3. 624. , utut illius existentiam realem in dubium vocet d. 36. P6M.rat nec praeter ejus in anima ideam quicquam admittar. Largitur adeo omnia, quorum anima sibi deseipsa conscia est, quippe quae nemo sanus in dubium revocare potest . Quamobrem quae de anima observamus, in hypothesi Idealistarum, quemadmodum in alia omni ut a sunt, consequenter quae vcra tradit Psychologia empirica, admittere tenetur Ideat ista, quemadmodum alius quivis, nisi errorem pro veritate amplactatur: id quod tamen non
hypothesi Ideat isticae tribuendum , sed alias habet rationes, quibus in quavis alia hypothes locus esse potest. Eorum vero nulla habenda ratio est, ubi de eo quaeritur, quod ex hypothesi necessario fluit. Per rationem intelligitur, cur quid enti alicui insit s. 36. Ontes. . Quodsi itaque a verbrate non abereaveris, eam quoque admittere tenetur ide lista, qui, quod illud insit, experientia convictus non negat. Atque adeo patet, hypothesin Idealistarum non obstare, quo minus vera tradantur tam in Psychologia empirica, quam rationali, nisi quod modin quo Dualista in explicando commercio inter animam di corpus intercedente utitur, rejiciat, propterea quod existentiam realem corporis non aemittit, adeoque totum istud commercium in ejus
hypothesi nonnisi apparens est. f. 6ar.
636쪽
. f. 6a T. - ἀS ante 'mi si Iesalistimis exuentia S a Vibis a dum tia es vina demonstrari possunt. Etenim lacalista admittit existenta attra tasiana animae s. 36. I 1 A. rato, nec negat, quae a poste- με se H riori de eadem nobis innotcscunt in Psychologia empiri- es Meaca & de natura & essentia ejus a priori demonstrantur i rem in rationali . 6a6. . Quamobrem cum Mima sit ens abs re alio idemque contingens I. 6 i. para. I. Tia . nat. & ab
eo diversum sit ens a se I. 6 a. parr. L. Ne . nat. i r ' tionein sufficientem existentiae suae non habcias nisi in cntea se 64. pari. I. Neol. nai. I ideo admittere icnetur. Ens a se ab animabus, quae existunt, diversium, in quo earundem existentiae ratio si ciens continetur. Quoniam itaque Deus est ens a se , in quo ratio siussiciens existentiae animarum humanarum continetur s. 67 .part. I. Neol. nai I
stante hypothesi laesistarum demonstrari potest Deum
Idem etiam ostenditur hoc modo. Quoniam enSpese sectissimum est, cui insiunt omnes realitates compossibi- les in gradu absolute summo l. 6. , & ens istiusmodi possibile est is i Idealista, etsi corporum existentiam realem non admittat 36. Is sol. rat.), non tamen ideo possibilitatem entis persectissimi negare tenetur, cujus quippe possibilitas independenter a corporum existentia agnoscitur s. 13.). Enimvero ens perfectissimum Deus
eth 3. 14. & hic ideo existit, quia possibilis s. z8. ;stante igitur hypothesi Idealistarum admittendum Deum
Atque adeo paret in hypothesi Idealistarum subsistere demonstrationem existentiae divinae, tum a contin- Ilii a genua '
637쪽
6ao Pars II. Sect. II. Cap. III.
gentia actualitatis animae, tum ex notione entis persectissi- mi derivata. uod erat primum. Iam porro Deo talia tribuenda sunt praedicata , ut
per ea intelligatur, cur animae nostrae Potius existant, quam non existant, & cur tales potius uni, quam aliae s. II s. pari. I. Theon nat. .l Constat etiam realitatin , quae , insunt animae nostrae, Deo tribuendas esse in gradu absolute Pinmo . Io. , & quae animae insunt per modum facultatum, ea Deo non posse tribui nisi per modum actus I. 78. . Quamobrem cum ex priori principio deducta fuerint, quae in systemate de attributis divinis demonstrantur; ex posteriori autem, quae de iisdem traduntur si perius in sectione prima; evidens est, stante hypothesi laesistarnm attributa divina demonstrari posse. moderat secundum.
Si ex notione entis persectissimi demonstrantur existentia& attributa divina, non supponendum est, nisi animas nostras existere talesque esse, quales in Psychologia agnoscuntur. Quamobrem cum in Psychologia ingratiam Idealist rum nihil immutandum f. 6260; nec in eorundem gratiam quicquam immutandum in demonstrationibus de existentia& attributis divinis ex notione entis persectissimi ductis. Similiter cum ex contingentia animarum nostrarum, in quibbus juxta Ideallitas mundus nonnis idealiter existit 3. 3 6. Pochia.rat , existentia & attributa divina eodem modo cobligantur, quo ex contingentia mundi hujus adspectabilis concluduntur: demonstrationes de existentia & amibutis divinis in systemate exhibitae paucis mutatis, quae mundi realem existentiam supponunt, subsistunt. Unde Idealis aeum admittere tenetur Deum, i quem Dualista Pro vero
638쪽
g. 628. Stante hq si Me ab aram Deo tribuendi es cre creatio moris. Etenim Idealista admittit animarum nostrarum I. tribuenda im . 3 6. Ps h. ra & Dci existentiam β. 62 7.). Animas vero h thesi nostras a Deo creatas esse, eidemque competere potentiam Isali creatricem ex iis principiis donaonstratur, quae etiam Idca-rum. lista admittere tenetur I. 338. , quemadmodum CX d monstratione propositionis praecedentis abunde intelligitur. Quamobrem stante hypothesi Idealistarum Deo tribuenda in cicatio.
Non est, quod excipias, quia Idealista negat resem existentiam corporum 3. 36. Pbeh. rat creationem, quam admittit, non esse creationem Ver i nominis. Etenim creatio veri nominis est productio ex nihilo, seu non praeeXistente 3. 697. νγ .rat . Quamobrem cum in hoc significatu Deo vindicara fuerit creatio animarum nostrarum &POtentia creatrix 3. 338. , & haec demonstratio subsistat in hypothefi Idealistarum: quin Idealistae Deo tribuant crea tionem veri nominis dubitandum non est. Immo exsuperioribus liquet, ex notione potentiae creatricis, quam Deo vindicavimus vi creationis animarum 3. 338 demonstrari creationem mundi hujus adspectabilis tanquam realiter extra animas nostras existentis 3. 342. : Nimirum eadem est potentia creatrix, quae ex contingentia mundi hujus adspectabilis, & quae ex contingentia animarum nostrarum concluditur. Neque enim existentia realis mum di ab Idealistis negatur, quod Deo potentia creatrix den getur ; sed potius potentia creatrix quoad mundum materia Iem de Deo negatur, quia ejus realis existentia pro impossibili habetur, omnipotentia autem divina ad impossibilia non extendenda 3. 3 4. pari. I. Theotnat Quamobrems Idealistam couvincere possis, ut mundus hic adspectabilis existat, non esse impossibile; nec Deo amplius denegabit potentiam eum creandi.
639쪽
exeam mam scrvatio crearat Dion, n cum cor cur si ad earum actiones.
eam concire-Etenim idea lista A utit Cresitioncm animarum, qu emad-su ad raram modum CX dc monstratione propositionis praeccdentis intel- actiones Deo ligitiis. Quamobrem cum cns omne a Dco creatum creat misenda. ra iit 3. TD. para. I. Theol. nat. 1, animae stante hypothesi Idealistarum fiunt creaturae Dci. Quoniam itaque creat ra nulla seipsam conservare potest, scd a Deo construetur necesse est G. 8 3. pari. I. mpl. t. d; stante hypothesi Idealistarum animae nostrae seipsas conservare nequeunt, sed a Deo conserventur necesse cst. Patet adeo stante hac hypothcsi Deo tribuendam esse conservationem creatura- . rum. quod erat primum. Porro Deus ad singulas creaturarum, etiam animarum nostrarum, actiones concurrit f. 874. pari. I. Neol. ηπ.). Quoniam itaque stante hypothesi Idealistarum animae nostrae sunt creaturae per demonstrata ; Deus ad si gulas carum actioncs eadem stante concurrendae dicendus cst. Atque adco denuo patet, stante ctiam hypothesi Idea-listarum Deo tribuendum esse concursum ad lingulta cre turarum actiones. diata erat alterum.
Deus autor Stante 'pothesi Meali arum Deus amor mundi est. moidi Ἀμ-Derim ui hypothesi Idealistarum mundus idealiter existit potissi Ide ua animabus s. 36. Psu. rat. . Quamobrem cum stantistarum. re hypothesi Deus sit creator animarum 6a8. , & ideae rerum Deum autorem agnoscant 94. Ο ΡΥ ), Deo quoque tribuendum, quod in animabus mundi hujus adspectabilis idca existat, atque adeo ipse diccndus est ejus-
640쪽
De Anthropomorphisemo, Materialiseno me. 623
Nimirum nisi intellectus divinus produceret ideam animae in qua mundi hujus idea existit continuas naitationes subiens 3. 192. Ps h. rat nulla quoque possibilis esset anima, nec idea mundi hujus possibilis foret 3. I9a pari. I. Theocnat.). Et nisi Deus omnipotentia sua creasset animas , nec actu daretpr idea mundi hujus adspectabilis, qualis in animabus deprehenditur, adeoque mundus existentiam idea- Iem non haberet. Quoniam itaque Deo tribuendum, tum quod existuntia ideatis mundi non sit impossibilis, tum quod
actu detur; nemo non agnoscere tenetur , Deum esse autorem mundi idealiter existentis in animabus. Quamvis adeo Idesista existentiam realem ejus extra animam neget 3.3 6. Psch. rat.): hoc tamen non obstante fateri cogitur, Deum mun)i etiam idealiter existentis autorem esse. Acutiores fa-
cile vident, quod in hypothesi Idealistarum eodem prorsus
modo Deus dicendus sit creator animarum &autor mundi, quo ostendimus eundem esse mundi creatorem & autorem ordinis naturae 3.763. para. I. Theol. nas. , ut adeo opus
non sit pluribus hoc inculcari.
mas eadem admittenaea es, qualis es seu posita mundi exrigabernatio sentia reali. Etenim Idealistae admittunt idealem mundi dimina in existentiam in animabus s. 36. Psch. ratP. Quamob-μ sis rem nec in dubium vocant existere in anima Ideam mun- ideatis di hujus adspectabilis, quae easdem prorsus mutationeS rum. .
subit; quas in hypothesi existentiae ejus realis ipse subit
β. i 9 a. Pθα. rat. . Quoniam itaque in mundo omnia Ptam succcniva, quam simultanea inter se connexa sunt 3. 33. Cosimo ); eundem nexum rerum in mundo non . nisi idealiter existente admittit Idealista, qui datur in mundo realiter existente. Enimvero Deus hoc universum g bernat, dum omnia inter se connectit g. 9or . pari. L. Neol. IJ, & gubernatio hax ad animam extenditur, quate-