장음표시 사용
641쪽
ω4 Pars II. Sin. II. Cap. III.
quatenus ab hoc nexu rerum pendent appetitiones acaverassiones animae, dum scilicet iis, quae in mundo eveniunt, utimur tanquam motivis, quemadmodum unusquisque in stipis experitur, modo sussicientem asserat attentionem. Quamobrem cum eodem modo a nexu rerum pendeant appetitiones & aversiones, sive mundo tantummodo ideatis tribuatur in anima existentia, sive existere realitcr extra animam supponatur, cum ingratiam Idealistarum in Psychologia nihil sit immutandum cs. 6a6. : g bernatio divina quoad animam cadom est in livpothesi Idealistarum, quae deprehenditur in hypothesi mundi realiter extra animam existentis. Ea, quae fiunt in hoc mundo adspectabili, non influunt
in appetitiones & aversiones animae, nisi quatenus a nobis sensu percipiuntur. Quae enim sensu non percipimus, ea ignoramus. Per se autem patet, quae a nobis ignorantur, nec in appetitum & aversationem ullo influere posse modo. Ideat ista omnes sensationes anima: tales admittit,quain Ies serent, s mundus realiter extra eam existeret. Quamob. rem quae inde quomodocunque pendent, eadem adhuc esse debent, sive mundus realiter existat, sive tantummodo ide, liter inanimabus. Gubernatio divina animas potissimum respicit, cum omnia dirigantur ad finem ultimum F. 6 3 spart. LTheol. nat.), gloriae divinae manifestationem 3. 6 II. pari. L. Theol. nar. , qui in gratiam animarum a Deo intenditur.
Quicquid adeo quoad animam de gubernatione divina ostendi potest, id omne admittere tenetur Idealista.
. . Stante hq uesi Ideali arum admittenda es proG- , dentia inis . Etenim in hypothesi laealistarum admi hin ses se conservatio creaturarum & concursuS ad Ca-
ὰ rum actiones f. 629. , & gubernatio quoad animas e IVRV dem qualis est supposita mundi existentia reali s. 63 J.
Quamob- Providentia Diuili od by Gorale
642쪽
De Anthropomorphymo, Materialismo sc. 623
Quamobrem cum providentia divina sit decretum Dei de
conservatione & gubernatione creaturarum & concursiu ad earundem actiones & Deus creaturis proVideat, qu tenus decretum istud exequitur s. 92a .part. I. Neo natis
in hypothesi Idealisarum admittenda est providentia di- V ria. 3 u. Nimirum in hypothesi Idealistarum non alia datur disse. rentia providentiae divinae ab ea, quae in hypothesi Dualistarum agnoscitur, quam qualem requirit existentia mundi ideatis & realis. .
f. 633. Id alim xon nece aris arteus es. Etenim Mealistae Auri a non obstat hypothesis sua, quo minus Dei existentiam & tam Ide cetera ejus attributa agnoscat g. 627. , eique creatiO-bsimo nonnem g. 628. & conservationem Creaturarum tribuat s. xecessaris 6α9. . Qui vero Deum inistere agnoscit, nec zjus attri- connexas. buta in dubium revocat, cumque pro creatore & consem vatore rerum praeter ipsum existentium habet, is atheus
Equidem simpliciter non repugnat, ut Idealista si atheus. quemadmodum nec repugnat, ut Dualista impiam amplectatur hypothesin. Quemadmodum vero Dualismo tribui nequit, quod Dualista atheus sit; ita nec Idealismus ineau saest, ut Idealista si atheus. Qui igitur hypothesin Idealistarum hypothesin atheisticam appellant, quas atheismus cum Ιdealismo necessario ac indivulso nexu cohaereat, ita ut hoc posito ponatur & iste , me non satis intellecta per praecipitantiam judicant. Abiu ero, ut quis sbi perui deat, haec in favorem Idealistarum moneri. Necesse enim est nosse , quaenam ex hypothesi Idealistarum necessario leonsequantur, dc quaenam eadem stante admitti debeant. - . ut constet, quomodo Idealista atheus erroris sui si convim
643쪽
eendus, ut ab impietate revocetur, etiamsi hypothesi suae nondum nuncium miserit.
Neces non es Ideatistam ese Mistam. Etenim stante hypothesi Idealistica admittenda est providentia divina I. 6 3 et . . Quoniam itaque Deista est, qui providentiam divinam negat I. a 9. ; laesistam esse Deistam necesse
non est. . Alia igitur de causa contingit Idesistam esse Dei stam,q. etiam locum habet in hypothesi Dualismi, quatenus nimirum cum Idealismo miscet errores cum eodem minime connexos. Unde liquet, si Idealista fuerit Dei sta, eum er- toris sui convinci posse , cis Ideali sinus non subvertatur. Elucet itaque utilitas cognoscendi, quinam cum errore aliis quo connexi sint errores alii , & quinam cum eodem non necessario connectantur. Ceterum in asserenda providentia divina, qua evicta corruit Deismus f. sa9. , adversus Idea- istam uti quoque Iicet argumentis, quibus providentia divina stabilitur in mundo materiali. Etsi enim eidem nomnis idealem tribuat existentiam, & idea ejusdem animae essentialis sit 3.66. IDM. ras. ἔ quatenus tamen agnoscit comringentiam anima: F. 3 3I. & mundi idealis autorem Deum f. 63o in mundo ideati omnia admittere tenetur, quae in hypothesi Dualismi de materiali realiter existente demonis strantur, & quoad animam eundem eorum usum facit, qui a-i gnoscitur supposta reali ejus existentia. Nimirum si Deus se non demonstrare voluisset providum, alias produxisset animas, in quibus aliorum mundorum proVidentiam excludemtium idear essent essentiales, Vel, si tales supponantur impostabiles, nullas preduxisset sibimetipsi lassicientissimus seque s la contentus.
g. 63s. Neologia naruralis in hapotis udab .iram sobsistit. Etenim Me lista stante bypothesi sua admittere tenetur
644쪽
existentiam Dei & attributa divina . 6α . , una cum qualis in frcreatione I. 628. & providentia . 632. . Quamob aris Me
rem cum in Theologia naturali demonstretur ex is minatisarum. Dei, demonstrentur ea, quae ipsi insunt, & quae per haec fieri posse intelliguntur s. h. pari. L. Neol nat. , hoc est, attributa divina cum creatione & providentia, quemadmodum ex ipsa ejus tractatione liquet; Theologia natura
lis in hypothesii Idealistarum subsistit.
Per Idealismum adeo non tollitur Theologia naturalis. quemadmodum sibi persuadent, qui Idealistas atheorum omnium absurdissimos vocant, quasi pro certo habendum s
Ideatistam necessario esse atheum, cujus tamen contrarium
paulo ante ostendimus f. 633. , nec priores dari posse a- theos, nisi qui sunt Idealiaee, quod quomodo probari posisit, non liquet. Omnis atheus Deum existere negat, sive Dualis a suerit, sive Materialista, sive Idealista. Cur vero atheismus pejor, vel absurdior esse debeat, s atheus munis di materialis existentiam realem negat, quam si cum Materialista.eum solum existere concedit, spiritibus innumerum impossBilium relatis, vel cum Dualis a & mundum materialem & animas a torporibus diversas existere agnoscit, ratio utique nulla appMet. Immo si vel maxime largiaris, absurditatem hygotheseos m atheismo minime conneXa: ad eundem extendendam esse, ubi simul in eodem subjecto concurrunt, utut id recte fieri nunquam probaveris; nec omnes admittent philosophi absurditas esse negare existentiam corporum, quam animarum f. aa. Ps s. empir. . Sane ea in re dissentientes experieris Cartesa L Omnerus. 636. Ideab a a mittere tenetur disserentiam infer aeriones ma- D eremiatis S bonas, quarenas moraliter spectansuri Eleuim actio- intransecanes malae intemae, hoc est, volitiones ac nolitiones ani- amoum almae I. 168. pari. I. Neoc nat.ὰ , quatenus moraliter spe- Idealistisad-
645쪽
6vi Pars II. Sect. II. cap. III.
ctantur, animam ejusque statum reddunt imperfectiorem s. s 7 4. pari. I. Tteol. nat. , & malae externae, hoc est, motus corporis humani volitionibus ac nolitionibus respondentes .s 68. pari. I. Theol. naid, quatenuS itidem moraliter spcctantur, corpus. & statum nostrum externum reddunt impersectioni obnoxium c . s7s. pars. I. Neol. naiJ, malumque morale per aliam rationem d terminatur, quam persectio hominis essentialis g. 379. para. I. Theol. nat. . Quamobrem ex adveris actiones bonae internae, quatenus moraliter spectantur, animam &ejus statum persectiorem reddunt, & similiter actiones bonae externae, quatenus spectantur moraliter, corpus statumque nostrum externum perfectiorem reddunt g. ss4. Poch. em in , cum naturalibus pcr easdem rationes finales utraeque determinandae s. 914. pari. I. Neol. nat. . Quoniam haec differentia inter actiones malas & bolias, quatenus moraliter spectantur, demonstratur, immo aposteriori agnoscitur, eκ ipsa animae ac corporis notione, Idealista vero admittere tenetur, quicquid de anima doc
tur in Psychologia s. 626. , nec in dubium vocat, quae in Physica de corpore humano traduntur s. 6as. , qua tenus ea admittit tanquam phaenomena a se invicem dependentia G. 624. ; ideo oroque admittere debet disserentiam inter actiones bonas & malas, quatenus moraliter spectantur. : Circa actiones internas , de quibus potissimum agitur, nullum superesse potest dubium , cum animarum existentiam defendat Idealista 3.36. Pnu ram. ): ast externa negotium facessere poterant hebetioribus, ubi ad actiones spe
ciales animum advertunt. E. gr. Ea esse iacienda, quae ad Corpus consumandum conducunt, re magnoscitur. Ide
lista negat existere corpus humanum 3. est. . Nil igitur sacere potest , quod ad ipsum conservandum conducat, neque Di0lueo by Corale
646쪽
De Anthropomorphismo, Materialismo me. 629
neque enim conservatione opus habet, quod non existit Enimvero hanc consequentiam non admittit Idesista. In phaenomenis enim admittit, quicquid ad conservationem ideae corporis facit. Quamobrem quod a voluntate homunis proficisci potest, ejus non minus in hypothesi Idealistarum, quam Dualistarum habenda ratio est. Etenim Idea- .lista emere tenetur, ut istis perceptionibus sit locus in anima, quibus repraesentantur ad corporis conservationem ne cessaria, cum absque hisce perceptionibus fieri haud quaquam possit, ut corpus eo modo repraesentetur in anima, quale ea de causa in hypothesi Dualistarum revera existit. Nulla igitur est dissicultas, quae insuperabilis videtur hebetioribus . vim hypotheseos Ιdealistarum animo non satis comprehen
. 63 T. In hubus Idealistarum Ius naturae, U Nilosophia mora Iu natarae, iis atque Politica siubsistit, siea in gratiam Irialis reum nihil in iis Eisica S Pota immorandum. Etenim )dealista admittit differentiam a- li ita in h)- 'istionum bonarum & malarum g. 636. , Quamobrempnias Iri cum in Iure naturali demonstretur, quamam actiones sinς tisarum. bonae , quae nam malae g. 6 8. Difici praelim.) ; in gratiam a Idealistarum nihil in Iure naturali immutandum, adeoque in eorum hypothesi ipsium integrum subsistit. Σuod erat
Philosophia moralis, sive Ethica, atque Politica sunt partes Philosophiae practicae g. 64. 6s. Disc. praelim. . Enimvero philosophia practica docet dirigere facultatem . appetitivam in eligendo bono & fugiendo malo I. 6 a. D sec. praelim. J. Quamobrcm cum in hypothesi Idealist rem Psychologia nihil patiatur detrimenti 626.);
quaecunque de appetitiva facultate animae in ca docentur sca omnia admittere tenetur Idealista. Quoniam vero idem .
647쪽
6ao pars II. Sect. II. cap. III.
etiam agnoscit differentiam inter actiones bonas de malas, quatenus moraliter spectantur g. 636. ; negare haudquaquam potest, quae de facultate appetitiva in cligendo bono & fugiendo malo demonstrari possunt. In ejus adeo gratiam nihil in Philosophia practica, sive in Ethica atque Politica immutandum. 'uoderat hecundum es tertium.
Si actiones externae, praesertim in Politica, dissiciatatem secessant: repetenda sunt, quae modo ad propositionem
Praecedentem annotavimus. Etenim actiones externas innumerum Phaenomenorum refert, quorum mutuam a se
invicem & a facultate appetitiva dependentiam admittit cf. 6a4. 626.). Quamobrem.quicquid de actionibus externis praecipit Philosophiayractica, id omne admittit Idesista, dc ad eum finem necessaria agnoscit, cujus gratia inculcantur :- Sit ita, quod nec actionibus externis tribuat nisi idealem is
anima existentiam f. 36. Pota. s. . s. 638 Logica om Logica U Ostologia integra μό Hii in 'pot si urali mulogia qua- 'um. Logica enim docet dirigere facultatem cognoscitilis ah - vam in cognoscenda veritate I. 6 i. Disi. prael in. &, si thesii Meri, in ea omnia demonstranda, petenda lant principia ex Oi statum tologia & Psychologia , . 89. Difici praelim. . Enimvero cum in gratiam Idealistarum nihil in Psychologia sit im- . mutandum I. 626. ; principia omnia psychologica, quibus in demonstrationibus suis opus habet Logicus, admittere tenetur laesista. Cumque mox ostendatur, Ontologiam quoque integram subsistere in hypothesi Idealist
rum; non minus agnoscit principia ontologica, quibus utitur Logicus praecepta sua demonstraturus. Patet itaque
Logicam integram subsistere in hypothesi Idealistarum.
648쪽
De Anthropomorphismo, Materialismo taci
oniologia sive Philosophia prima detente in genere &
generalibus entium affcctionibus agens ea tradit, quae cum de animabus , tum de rebus corporeis, siVe natur
libus, sive artificialibus praedicantur . 73. GR. praelim. . Quamobrem cum in gratiam Idealistarum nihil in Psycho logia . 6et 6. , quae per animam possibilia docet s.s 8. o c. praetim. ; nihil quoque in Physica, quae de corporibus agens per ea possibilia tradit s9. Dist. vel . , sit
immutandum β. 6as. , sit ita, quod horum veritatem nomnisi in ideis suis admittat s. 36. P A rat. ; quae corporibus & animabus communia demonstrantur, ca omnia perinde ac Dualista admittere tenetiar ontologia igitur
in hypothesi Idealistarum integra subsistit. mod erat
De Logica nemo dubitare potest, quin Idealismus eidem
ne minimum quidem obstet. cum animae existentiam reais Iem admittat Idesista 36. PDM. rat. , consequenter nec ea in dubium vocet, quae ad dirigendam facultatem cognoscitivam in veritatis cognitione praecipit Logica. Neque enim propterea alia est facultas cognoscitiva animae, quod corpora non existant, cum essentia ejus δc quae inde quomodocunque pendent, eadem maneant, sive ipsa sola existat, sive etiam existant corpora, dc idea mundi materialis eadem Permaneat, quae datur in anima f. I92. PIFeb. rat.) , sue corpora actu exissunt, sue hon existunt. Qui Psychologiam rationalem perspectam haber, ei ne minimum quidem d hii suboriri potest. Immo si vel maxime facultas cognosciativa ita in usu dependeret a corpore , ut idem subsistere minime posset sublata corporis existentia reali: nihil tamen inde adversus Logicam concluderetur, eum Idealismus sup-Ponat animam prorsus subsistere eandem , qualis foret, fiactu existerent corpora. Circa Onrologiam theoria de en- re composio dissicultatem facessere videtur, quale nullum actu possibile agnoscit Idealista, corporum, quae entia com- ἀposna
649쪽
63a Pars II. Sess. II. cap.III.
posta sunt f. II9. ωμοι existentiam realem negans. Dnimvero ideam composti pro impossibili minime habet, adeoque quae de eodem tragit Ontologia, se ita habere admittit in ideis: sit ita quod nullum agnoscat idearum reale. Qui perpendit, quomodo in anterioribus sublata fuerint dubia, a negata corporum reali existentia profecta; et multo minus . alicujus momenti videri poterunt dubia a theoria compositi quoad Ontologiam subnata. ω
s. 639. Idealisimus Ideatismus Hilosiophia universa nihil nocet, seu in ἀν- scientiae Hrigmatis philosophicis in gratiam Idealiarum nihil nmmutan-loso Visa -- dam. Etenim in gratiam Idealistarum nihil immutandum
nime adver- in Physica I. 6as. , nihil in Psychologia .6a60 , nisus. hil in Theologia naturali I. 63s. , nihil in Iure naturae, Ethica atque Politica I.6 3 7. , nihil denique in Logica &Ontologia . 638. . Enimvero Philosophiae partes sunt Theologia naturalis . s 7. Disi. Halim. , Psicycliologia 3. 38. Disi. praesim. , Physica 3. 39, osc. prae .9, L gica . 6 i. Disc. malim ), Erhica s. 64. D sic. praetim.) , Politica I. 6s. Disi. Hae . , Ius naturae s. 68. Disi. Hae . , Ontologia g. 7 3. Dim praelim. &, si quae adi huc alia dentur, ad eas commode reserri possunt, quemadmodum ex capite tertio Discursus pneliminaris abunde
constat. In gratiam igitur Idealistarum nihil prorsus in dogmatis philosophicis immutandum, consequenter Ideali mus philosophiae universae nihil nocet.
Poterat absque omnibus ambagibus veritas propositionis praesentis percipi , modo consideres, Deum, animam &corpora esse objecta universa philosophim. Animarum e istentiam realem, corporum idealem admittit Idealista g. 36. Poch. rar. J , atque adeo de corporibus ita loquitur, ac
. s revera existerent, quemadmodum Copernicani de motu primo
650쪽
primo loquuntur in parte Astronomiae sphaericae, ac si revera daretur, utut eundem non agnoscant nisi apparentem. Ex contemplatione animae vi sectionis primae cadum de Deo de. ducuntur, quae ex contemplatione mundi materialis in systemate eruuntur. Quamobrem patet, Ideat istam de Deo, animabus & corporibus, consequenter de hominibus eodem
modo philosephari, quoDualista philosophantur. Quodsi
ergo in errorem incidat, quemadmodum & Dualistae accidit, minime id Idealismo, sed aliis rationibus tribuendum, quibus perinde in Dualismo locus est. Abst autem, ut quis sibi persuadeat, nos patrocinium Idealismi susciperei Eius enim falstatem mox ostensuri sumus. Ea profitemur, quae
veritati consentanea sunt, ne nos .iniquos praebeamus erran
tibus, & ut praecaveamus, ne qui Sciamachiae commissi armis parum validis errorem oppugnent, quemadmodum facere solent, qui vim hypothesium salsarum non satis perspiciunt. s. 6IO.
Necesse non est, Idealisam esse irreligionarium. Etenim M uealiua eum Idealisni gratia nihil in Psychologia sit immutandum is necessas. 6 a 60, Idealista animae suam in nolendo & volendo liberta rao irreemtatem relinquere tenetur I. 9 4 a. Loch. empiri, Et . qu ηπι' niam idem admittere tenetur differentiam inter actiones bonas & malas, quatenus moraliter spectantur . 636. , 'nec in ejus gratiam quicquam in Theologia naturali immutandum l. 63s0, adeoque obligationem divinam ad alias actiones committendas, alias vero omittendas agnoscere tenetur s. 974. pari. I. mico nat. ; nec in dubium Vocare potest eas actiones, quas homo Dei gratia edere debet non editurus, si eum non agnosceret. Quamobrem cum in hisce actionibus cultus divinus consistat . Iri. modus autem colendi Deum religio sit 3.3 ia. ; Idealistae error laus minime obstat, quo minus aliquam religionem admittat. Quoniam itaque irreligionarius non est,qui r