장음표시 사용
701쪽
quatenus . nimirum ab essentialibus separantur , non cs-
iunguere. ' Videmus itaque, Spinosiam in notione entis omnia inter 1e confundere & incautis methodique ignaris verborum obscuritate & ambiguitate imponere. Dui notiones ontolo- ωgicas, quas distinctas essecimus in Omologia, probe perspe-. xit; is sibi a Spinosisino facile cavebit, qui philosophiae pri- neglectui debetur. Unde pater, quantum a vero aberraverit Cretesias , dum sibi aliisque persuadere conatur,. quasi termini philosephiae primae non multa indigeant e .plicatione , sed per se satis intelligant . . g. 68 P.
'i a modum se antia opporis, es cum ense A alio . adur . con udit. Etenim modum definit per id, quod in alio, es per quod etiam concipitur s.676J; substantiam v ro per id, quod in se cst & per se concipitur g. 674. i.
Quoniam itaque Oinnia, quae simi, vel in se, vel in alio sunt per ax. I. pari. I. EM. dc id , quod per aliud non potest concipi , per se ooncipi debet, per ama. Δα cis. in dus in se non est, ncc per se concipitur. De modo iosetur negat Spinosa, quod de substantia affirmat s. aos. Log. . Quamobrem cum propositiones oppositae. sint, quarum . una negatur, quod altera assirmamr . a 88. Logis. ; hae duae propositiones : A est in se & per se concipitur, & Anon est in se, &in se non concipitur, sibi mutuo opponuntur. Patet itaque Spinosam modum opponere substa
Esse in alio & per aliud concipi, cum modus deS. nlatur per id , quod in alio est, per quod etiam concipitur I 676.); non prorsus idem significant; alias enim
in eo, quod est in alio, praedicari non posset, quod per
702쪽
De Pagam o, Manichaei ob Spino mo me. 68s
aliud concipiatur .i98. aas.- . Per aliud concipitur, quod cognosti nequit, nisi praesupposita cogniti
stra phrasi, quod rationem, cur sit, in alio habet, quemadmodum supra jam notavimus not. . 679. .. Quoniam ita que posita ratione sessiciente ponitur id , quod per eam potius est, quam non est . ii S. si illa actu ponatur, etiam hoc actu ponetur, si vero illa tantummodo spectetur, tanquam quae poni possit, hoc etiam spectari nequit, nisi quatenus poni potest, consequenter quoad possibilitatem. Quamobrem cum quid dicitur concipi. per aliud , hoc ipso satis intolligitur, quod . non intelligat rpossibile nisi per aliud, cujus jam nobis persipecta possibilitas, adcoque cct in alio non nudam possibilitatem, sed quid
amplius exprimere debet, consequenterad existentiam simul resertur. Unde in alio esse simul co Otat, rationem extistentiae sussicientem quaerendam esse in alio,' nsequenter quod in alio est, ut mistat, vi alterius indigere. Enimvero iens ab alio est, quod vi alterius indiget,ut existat s. 27 .par . .
L. Theoc nat. . . Pareo itaque S nosam modum cum ente ab, alio confundere. Taod erat Eurum.. Quo maiore itaque studio atque acumine definitiones Θμngae pervestigamus, eo plus confusionis notionum a se in--. vicem.distinguendarum deprehendissius. Quodsi tamen hic utrumque desiderari patiaris , inde inseret facile admittes, quae iniurri non possunt, consequenter nubem pro Junone amplecteris. Non ignur inanis videri debet opera. quae in examinandis desinitionibus Di in collocatur. . Subitantiae opponitur accidens f. 768. Ontia ), enti aurem a se em ab alio F. ar. y-r. t. Neia. naι. . Quamdiu adeo dem stra
tum non est, substantiam omnem esse ens a se, ita ut ens aι
se & substantia pro Synonymis haberi possint s3. 33o. Log. Inec eidom opponi potest modus, quatinus lectatur tan- Izrrr L quam,
703쪽
quam ens ab alio. Cumque tam attributa, quam modi si accidentia g. 779. Onsol. , R Spinosa perDeram atributa cum determinationibus essentialibus, quae euentiam constituunt 3. I 43. tol. , confundat 679.), nec modos ab at-
tributis proprie sic dictis distinguat f. 68I.) modi quoque soli minus recte substantiae opponuntur, quasi nil concipi tur ab intellectu. nisi quod vel substantia sit. vel ejus m
si hi l .m-hoc denotatur subjectum determinationum intrins tib Hia. carum constantium & variabilium . 769. I. Ontia.), in in quo nempe manentibus quibusdam iisdem, scilicet essentialibus atque attributis, ceterae successive variant, nimirum modi s. 77o. tol. . Enimvero Spinosa substa
tia est id, quod in se est & per se concipitur f. 674. ,
hoc est, quemadmodum ipsemet explicat in Schol. prop. I. pari. I. Ethic. cujus cognitio non indiget cognitione alterius, adeoque quod subjecto inhaerere intelligatur, etiamsi nihil in codem supponatur , per quod' intelligatur, cur . insit, quemadmodum essentialia concipiuntur I. Is 6. s 6. 'Onto P. Patet itaque Spinosam in notione substantiae tam tummodo animum advertere ad determinationes essentiales inseper habitis attributis atque modis, quorum tamen simul in senti recepto habenda ratio est per demonstrata. Quamobrem liquet, ipsum substantiam non sumere in significatu recepto. Non igitur mirum est, quod de substantia praedicet, quae
in sgnificatu recepto de eadem demonstrari non possunt, veluti quod si numero unica, quodque necessario existar, seu ut non existens concipi nequeat. 'Vid. Prop. s. G 7. . . pret. a. Eib. Etenim cX eo, quod in quodam ente deter
ristis D, Spinosa subsantiam non sumit in ise. Etenim si substantia sumitur in significatu
704쪽
De rigansmo, Manichaismo, Spinosi O me. 687
minationes quaedam maneant eaedem, dum aliae successive mutuantur, nemo inseret, quod necessario existere debet, nec ut non existens concipi possit, & quod nonnis ens istiusmodi numero unicum cIle queat. Immo si hoc gratis a firmare vellet, experientia ipsi reclamaret. .
Spinosa sui antiam confandit cum eme a se. Ad sub- Lapsu alios stantiam duo requirit Spinosa, nimirum ut quid sit in se & S iusta, ea ut concipiatur per sic 6 7 4 , consequenter sisse inse&cOn- risinitionem cipi per se non prorsus idem signincant, quemadmodums annae. ex demonstratione propositionis stuperioris . 68 a. liquet, esse in alio & concipi per aliud non prorsius idem signifieare.. Quamobrem cum esse in se & esse in alio sibi mimim opponat, per ax. I. para. I. Euic. esse autem in alio
connotet, id, quod in alio est, vi alterius indigere ut existat, prouti in demonstratione propositionis superioris c . 68α. , ostendimus ; csse in se connotare debet, quod id, quod in se est, vi alterius non indigeat, quod existat, consequenter quod vi propria existat. Enimvero quod vi propria existit, ens a se est s. a T. pari. I. mea. nu. .. 'mise itur substantiam cum ente a se confundit.
Quoniam Spinose in desinitionem substantiae verbis minime perspicuis &.ambiguis invehit astitatem ; quid mirum, quod eam faciat necessario existentem, cum necessaria ex- . . istentia s3.3 a. prex. I. TMol. nat.) R existentia per essentiam,
sit privilegium entis a se f. 31. Zara. I. TMoc nat. ,.s. 6 8 - . Spinosa non recte arque ambigue definis i βm, seu GDefectus d mitatum. Definit enim rem in suo genere finitam, quae Huis,u falia. Husdem naturae terminari potest f. 677. . Enimvero
finitum in Mathesi dicitur, cui assignari pos uni tamini,
705쪽
unde Incipit & ubi desinit, seu ultra quos augeri potest
Quodsi ergo in plano duo assignari possint puncta , unde linea incipit & ubi desinit, linea ideo dicitur finita, stulimitata. Atque adeo res aliqua appellatur finita, seu IN mitata, quatenus determinationibus intrinsccis , per quas concipitur f. i et . OmoLJ , inhaerent termini, seu limiates, ultra quos realitas carundem minime extenditur L468. Omo J. Quemadmodum itaque linea non ideo dic tur finita, quod linea quadam alia terminari possit, sed quod utrinque concipiantur limites, ultra quos non e tenditur ; ita quoque res quaecunque alia dici nequit finiata, quod alia C dem naturae terminetur, seu terminari posse concipiatur, sed quod ipsi inhaereant limites, ultra quos realitates, quae ipsi inesse intelliguntur, augeri nequeunt. . Sane ubi contingit, rei cuidam non repugnare., ut in ejus terminis seu limitibus existat alia , ultra quos realitas ejus non extenditur; id fieri non intelligitur, quod
in limitibus ejus cxistat , sed potius liquet , aliam in limitibus ejus consistere posse, quia limites habet, quia
hus ejusdem realitas coercetur. Sane nisi linea recta in 'plano utrinque terminaretur in duobus punctis datis, nec per ejus terminos, hoc est, ipsa haec puncta duci possent rectae aliae, ultra quas non extenditur longitudo linear finitae. Minus recte igitur Spinosa rem in suo genere itati tam definit, quod alia ejusdem naturae terminari possit. cum cam potius definire debuisset, quod realitatibus, per quas concipitur, per se inhaereant limites, ultra quos caedem augeri nequcunt, hoc est, nostra phrasi, quod determinationibus intrinsecis notionem ejus ingredientia Bus inhaereant limites ab iis inseparabiles, quamdiu rem eandem tibi repraesentare velis. diuod exar primum Uerba,
706쪽
Verba , quod res quaedam terminetur alia ejusdem naturae, non fatis perspicua sunt, ut quid significare debeant, non satis appareat. Unde Spinosa eadem illustraturus, ne Videantur sine mente sonus , subnectit, rpus dici finitum , quia aliud semper majus concipimus : quod etsi verum sit F. 8as. Onto 2, non tamen facit, ut verba minime perspicua, quibus definitio cisertur, intel ligantur; sed ea potius majori obstitestati involvit. Neque enim
per hoc quod corpore dato .ud majus concipi potest,
intelligitur, cur insint magnitudini ipsius limites, sed potius aliud majus concipi potis, quia hosce magnitudo recipit limites, qui inesse intelliguntur, etiamsi de alio majore minime cogites. Terminari igitur re alia ejusdem naturae significare idem nequit, ac rationem continere limitum
alteri in istentium. Sed nec per hoc, quod concipiatur corpus dato majus, liquet, eidem coeXistere posse corpus, quod obstat, quo minus ipsium sit majus, utpote in termianis ejus exitans , quemadmodum verba explicanda esse videbantur vi corum, quae in evincendo primo disti sunt. Quoniam itaque ambigua dicuntur verba, quorum significatus certo determinari ncquit; quin Spinosa rem in suo genere finitam, seu limitatam ambigue definiat, dubitandum non est. Σuod erat aheyum. Definitio haec magni momenti est in Spinosumo r veraborum enim ambiguitate seductus iacilem praebet assensum infinitudini ae unitati substantiae & res finitas ex substantia
rum numero eximit , consequenter pro modificationibus attributorum substantiae unicae ac infinitae, quae sola existit
& existere potest, habet , atque adeo Spinosismo subscribit g. 6 i. y Velim adeo lectores probe perpendant, quae, sicuti de ceteris, ita inprimis de praesente definitione a nobis dicuntur , ut Spinosismum intime perspiciant &,
quam sit a veritate alienus, agnoscant.
707쪽
69o Pars II. Sin. II. cap. IV.
Errat spinosia, dum sumit rem inso genere iram se
per ara ejusdem naturae terminari posse. Definitionem enim, in qua hoc sumit, illustraturus ait, cogitationem terminari cogitatione , ast corpus non terminari cogitatione, nec cogitationem corpore. Verba haec ambigua g. 683.), vi applicationis in demonstratione prop. i. pari. I. Utic. fa-
, intelligi aliter non possunt, quam quod ens fiatium
nec concipi, nec existere possit, nisi concipiatur & existat res alia finita ejusdem naturae, cui ea insent, per quae in- itelligitur, cur illi hi potius in sint limites, quam alii, colam sequenter quod rationem sussicientem limitum alterius in se continet g. s6. Ontol. 2; adeoque cum limites alterius ponantur posito ipso in actu . ii 8. OB AV, limites Verodest num realitatis ulterioris denotent s. 468. υίδ, nil obstat, quo minus major realitas in cnte altero este possit. Anima pluasi Spinosa est res cositans, sive cogitatio, adeoque terminari debet tanquam finita alia anima hoc est, nec concipi, nec existere potest absque alia anima , quae obstat, quo minus eidem insint limit s ampliores sconsequenter in alia anima inesse debet ratio sussiciens ibinitationum originariartura, quae determinationibus esset tialibus illius inhaerent. Enimvero vis animae, m qua es sentia & natura ejus consistit 66. & 67. Ischol. rat. 2, limitatur materialiter situ corporis organici in universo , nimirum ut percipere clare nequeat , nisi quae in corpus illud agunt, seu mutationem quandam organis seniri is inducunt, ac formaliter constitutione organorum sens xiorum,quatenus scilicet tales inducuntur organis istis mutationes . 63. Is ch. rat. 9. Ecquis vero dixerit, hasce
limitationes in anima concipi non posse, ncquq actu ei
708쪽
De pagansmo, Manisses o, spinas fimo est. 69r
dem inesse posse, nisi concipiatur atque adhi sit anima alia,
quae obstat, quo minus anima nostra plura percipere possit objecta , quam quae in organa sensoria agunt , eaque clarius atque distinistius , quam fert organotum sensioriorum constitutio ξ Quin potius cum nulla requiratur ratio, cur essentialia insint g. Is 9. Onuo; limitationes istae per se vi animae inhaerere intelliguntur. Afirmat igitur Sm fa, quod erat negandum ao Q. Log. . Quamobrem cum creet, qui assirmat, quod negandum crat f. 6a4. Log. 9 ἔθι a errat, dum in definitione rci in suo genere finitaesiimit, eam determinari debere alia ejusdcm naturae, Veluti cogitationem , seu rem cogitantem finitam , cogstatione alia, seu re cogitante finita alia.
Equidem Spin , quemadmodum Cartem nor. f. 3ar. tu.) , cujus principiis erat innutritus not. f. 677.), O
versata fuit notio rationis sussicientis Sc per eam principium rationis sussicientis confuse cognovit ; sed distincta ejusdem ipsi defuit notio t unde in eo applicando lapsus limi- rationum quoque originariarum , quae essentiis rerum sinia rarum inhaerent, rationem lassicientem rcquisivit: quae cum nulla detur intrinseca s3. Is 6. Ontes. , extrinsecam adesse debere intulit, quam cum causa, tanquam principio dete minante, perperam confudit f. ga I. Ontol. J , ipso hoc Principio reclamante, quod istiusmodi causam non sere f. 883. Ontol. , quemadmodum animum ad originarias
limitationes animae advertentibus satis apparet. Etenim perceptiones animae , cum limites defectum ulterioris re
litatis denotent 3. 468. Ontes. . limitatae seu finitae sunt. quatenus confusae & obscurae , consequenter non satis distinctae sunt f. 32. 39. Pbeδ' empiri , adeoque in re percepta fgillatim enunciabilia non omnia tanquam diversa repraesentantur s3. 24. 38. PDelia, empir. & f. 98. Psschol. rat . . Cur autem sint confusae atque obscurae, ratio in lumitationibus originariis essentiae Murrue utaGenubus qua Ss s s a finda
709쪽
renda. f. I 44. Onto L), quas admittere tenemur vi pKnc scontradictionis s. I a. Ontol , quatenus scilicet non repugnat istiusmodi limitationes ineste vi percepnvae, qualem in anima experimur. Quodsi ergo Spinosae notiones ontologicae fuissent satis distinctae, atque is usum principii contradictionis& principii rationis susscientis genuinum secisset, quemadmodum a nobis in Ontologia factum, iis confusionibus minime intricatus fuisset , quae in ipsius definitionibus deprehenduntur, nec ex hypothesi jam ante animo concepta non f. 6 7. , sed ex ipsis rebus notiones primas derivasset , quia hus illam minime consentientem ipsemet deprehendissutia. L 687- S msi simus nititur principiis precariis, confusis atque amis Pisia Spinosia enim hypothesin suam de substantia unia 'ca infinita , cujus attributorum modificationibus necessariis prodeunt res ceterae omnes, hoc est, Spinosinum 3. 67r. , demonstrare nititur ex suis defiuitionibus a
que axiomatis.. EnimVero principio Cartesiana confisus,
quod verum sit, quicquid clare & distincte percipitur, seu ejus phrasi concipitur, ea, quae in definitionibus suis sisemit, non demonstrato principia probandi, qualia sunt d finitiones 362. Gg0, quae probatione indigent, sed sine probatione siumuntur, precaria sunt g. 843- Di Spinosa igitur in demonstranda hypothesi sua utitur princ piis precariis, conssequenter SpuIotanus principiis precariis nititur. Δuod erat primum- Porro in definitionibus suis attributum cum determ nationibus essentialibus 679. , modos cum attributis proprie sic dictis . 68 i.) , atque cum ente ab alio 682. , substantiam denique cum cnte a se confundit 684 ). Quoniam itaque in definitionibus sitas diversa proiastam habet, ea, quae in rebus sigillatim enunciabilia iniunt, non satis a se invicem distinguit Quamobrem cum
710쪽
De Pagani Manishaismo, Spinos o m. 693
confusa sit perceptio, si in re clare percepta plura separatim enunciabilia non distinguimus g. 39. Psch. empir. &confusa sit notio , si notas ejus distinguere minime valemus β. 88. notiones, quae definitionibus Spinosa respondent sI. is a Iog., confusae sunt. EnimVero patet per demonstrata nam. i. definitiones istas esse principia, quibus bus nititur Spinosisinus. Nititur adeo Spinositam principiis confusis. od erat secundum. Denique Spinosa non modo ambigue definit finitum, seu limitatum ἔ.68s. , cujus tamen definitionis magnum
in Spinosisino momcntum cst cmuo . est Verum etiam ex iis, quae de ceteris definitionibus ostendimus atque annotaVimus, liquet, verba ejus tantum non omnia esse admodum ambigua, ita ut, si ad ea sola animum advertas, Vix ac ne vix quidem conjectura. assequi detur, quid significare debeant, Quamobrem cum ex iis, quae num. I. demonstrantur , appareat, Spinosisinum definitionibus istis niti tanquam principiis p evidensomnino est, Spinosissinunmti principiis ambiguiso Iuod eras uratum
Vissemus itaque quam lubricum si totius Spinosismi sun
damentum, ut nullum mereatur assensum , etiamsi nonnisi
ad definitiones Spinosae animum advertas. Quod vero Di nos sibi persuadere potuerit . fundamentum hoc esse tam firmum ac inconcussum, ut sistema suum eidem superstructum pro demonstrato habuerit , quod de evidentia cum veritatibus geometricis contendere possi, nemo miretur. Et enim principium carisianum quicquid clare & distincte percipitur, seu, ut ipse idem est erre maluit, quicquid comcipitur, Verum est, ampIexus tanquam verum, ac ideo de probatione eorum, quae in desinitionibus sumst, parum solliacitus suit. Atque hoc pacto contingi ut systema suum principiis precariis superstrueret. Claram & distinctam perce. Etionem, seu conceptum , quem Vocat, ut intellectum a