장음표시 사용
111쪽
ivia nulli dubiu est,id quod ubique gen tium ab hominibus cernitur,uerum esperubd omnibuspiilcet mudi regionibus, te quopi in linea exilit, oriatur in lo fle,b eodcm die occidat in oeste.Clarum nanque est,qubd si in cereo hori contis, lineam quanda
meridianam, modo quem Vitruvius affert, fecerinius rtalis linea arctici diantarctici runius nuncupabitur.
iam si altera linea perpendiculari transuem sicu
rimis,le' er oeste rumum habebimus.Et sic totus i liborirontis circulas , quatuor in partes erit diuissis, quae quartae diculur. Quatrum tinaquaque nonaginatavadibus constabit.Hoc autem sic repraestentatur o apprehenditur illo instrumento,scilicet acu qua nauiganuis, aut etiam quamnque acu quae iv Iddrographia depingitur. P H. singula uerba discutianias, ut ad sellionis msteria perueniamus. Nonne uides istam linearum partitionem, ueram esse tantum in puperficie acus et hori onus dum ambo fuerint rectasQuum autem hori Ton obIiquus fuerit, apprehendetur insuperfele acus,di non inhori contis Aperficie. Nam quanuis linea ista perpendicularis in meridiana,extra AEquato rem,ostendat rumum seste oeste esse: non ita esse credendum est. quoniam acus in AEquatore tantum,ostendit quod operatura est, quia uerit litem naturaefluae eropus os radere nequit, nisi quando iv baria onte fuerit
112쪽
rectosicut ipsi est. duo enim contraria conso laesenou pos t. Mitam uest nauis ad quamuis proficii
tur partem, bori onte obliquo, acus aliud ostendit realiud operaturinus uer, remi, ut antea erat, remauisset. Q m autem a recto in obliquum mutetur, intelligere debuista lineas quae in recto 'uimi, in obliquo bori conte feruire nou poseacus enim remi cum vo-ri Tonte illaquo conformis esse non potest. Mihil si horia n a recto miraretur in rectum,talis motio linea; non mutaret.Hoc enim uidebis,quod dum per AEqu
torem processierit emper idem iter ostendit quod ope. rature di eadem linea perpendicularis, est rumus teste oeste,quoniam horia on non mutauit eseded si a recto in obliquum effiet niuratio ecese chei,te alias depiny
re lineas in quolibet hori conte. quu diuus Thomas ita testetur, re dicat mathematicos asa vare non posse r. Meta. quomodo motus adueniat rebus quia vo ponunt priuscipi nisi fultum di infinitum,par di impari eamuis enim paruam mutationem faciat horirorum: mutatio tamen quaelibet est,ad magis aut minus obliquit. Et tu non potes magis illustrare progenitorum tuorum gloriam,quam si ad istum modum famam illorum obsecubres: quum cicas istud reprontari di perpendi, tam per acum qua nauigamus, quam qssalibet alia acu quin in hydrographia depicta est. Non enim uidisti repraeferetatione acus qua nauigamus,diserente esse ab eo quod aliae acus quae depicta sumi, praesentantaut refersitye opus acus qua nauiganuis,erit Fimper idem ercore forme reprontationi acuc quae in , drographia de pictae Amty Q nisi in hydrographia tales linae cum meridianis angulos rectos ejiciunt, tam in hori Tonte recto
113쪽
Necto quam in obliquo. Linea uero per 'edicularissi pra idi tua, nequaquam rectos angulos horigore oblis quo efficit,nisi quatuor angulos qui in venit, aut im-ri ontis liolo sunt. Omnes uero alios angulos quos m- Iis livea protrahet,inaequales aut obliquos efficiet. Et acus quae in hodrographia dei ignantur, quia necespeest ut linealeste ceste ostendat iter quod in AEquatore ostendebat,omnes angulos rectos facimit caeni meridiatiis, em omnes rumi teste oeste inuicem aequi distantes procedunt,ut necessarii est.oportet enim ut tale liste semper eadem altitudine pergat. unde patct eode procedere parallelo,quinii omnes paralleli eadem altitudia ne ab AEquatore aequidstantes procedant. Non in i ciabor quod ab AEquatore egressis,ubique locorum Ie Ile acus AEquatore petit: neque tu negare potes quod inleste nauigantes,ad illi misqvam redeant, imo ea de altitudine, de profecta est,procedit: Quum enim hae res oculis pateant, neutra nostrum, quod oculis uiis demus,negare poterit, Quod si negaueris, facile probare potero, sensum uisis plus aliis 3nsibus rein notitiam nobis ostendere. O ubi visus iis latur, omnia ta eevnsiemini Philo opbus cum comentatoribus sitis te- ,.De aia flatur inquiens. Ite femus ab omnibus maxime diligi
tur, qui magis c scitiuus s.cauis uisus, quem diligimus,non Folum ad GHum aliquid, sed etiam si nihil acturi sunms.Causa quidem est,quia hie Jvus inter
omnes magis facit cognscere, ' plures rerum dis rentias ostendit. Et clarum est,uisium prae caeteris flensibbus praeminentias hortiri,quia immaterialiter rem ut, Meta. deiido cognoscit. Etsecundu Philosiphu,quanto aliqua uis cognoscitiua immaterialior est, tanto in cognomscendo
114쪽
pendo perfectior est QAod aures evus usis immateria torsit omnibus alijs psibus, patre i eius immutatio
Erctualitas conpideretur. Obiem vas tacitus,ut Arb
yoteli placuit, est calidu er frigidii, di alia huiusmo-
duobiectum uero guttus, ei sipor mediante saliua:obiectum autem auditus, est per motum corporalem: obi ctum autem odoratus, per fumasem euaporatione. Solum obiectum usus, ut aut Philosophus, non ivi inimi neque organu nes medium,nisi immutatiove spiritali. Noenim pupilla nec aer coloratur, sed olum species co oris fecundum esse spiritale recipiuntur. Altera uero prae nituentia est, quia nobis plura demonstrat. quod qui, devi accidit ex ratione sui obiecti Tactus evin. et gustus, di militus, di sit militer odoratus,secundum Philo ophi Hulit cognostinui illorum accidentium,iu qui bus dii iuguntur inferiora eorpora a superioribus. qum quidem nou audiuntur, neque oloratu percipiuntur, neque gustantur, neque tanguntur. visus autem est co gno citiuus illorum accidentium iv quibus commicant inferiora corpora cum puperioribus. Nam uisibile actue' uliquid per luce,in qua comunieat ivstriora corporacu superioribus, ut latius patet lib. ecuso de anima. Et ideo corpora caelestia solo usu stat hisibilia. sic etiam Danues inquit, uiuidit,testimomu perhibuit,rauerus testimoniti eius: Oilleficit quid uera dicit,ut ' uos eredatis. Et quum testimonium de Christo perbiberet, inquit, Quod uictuus oculis nostris, quod perspexi,
mus,ra manus nostrae coirectauerili de uerbo uitaedem
sim manifestam est, rauidinius ratestamur. Qu)dsi si is hie non fuisset, neutra vostru Asset. Claru clavs est, quδd sine experientia, ficientia non fuist. Infici ri etenim non potes, Frumum usus,tibi quam mihi in
115쪽
gis necessaritum esse. M A. Manifestum et' ficio,vo Irae altitudinis parallelu cuin meridiano, hori ontein in clitatuor quartas non aequaliter partiri, ut necessaritis esset ad hoc ut linea uel runiss teste oeste esse possit. P H. scire debuises flavi nihil defit mire rationem: quandoquidem partiri modo quem dicis vov p terit, di essee rumum leste oeste.Sed ut ordine hoc etiam in loco oratione prosequaniunavi maduerte qua iveptri quam obsurde, quamque nulla ex parte piritui quicquam conflentaneum loquaris . Patuit in te voti esse quaerendum quod necessitatur,sed quod tibi ratio per mittit. Quartarum nanque aequalium partitio, acum cogere non potest,ut iter quod sua vatura duxerit,non
habeat. Imo acus regulas tuas ac numeros cogit,set Fe- quantur opus quoa ipsa fecero, di non ecotrario.Nam
si sides ei quod uidetur est adhibenda: satis uitium est,
acum in teste eadem altitudine procedere . impossibile igitur est, hanc eandem lineam, teste dele,extra AEquastorem,in quatuor quarens aequaliter partiri. Si autem in quatuor quartas partiatur , singulas. so. gradushAbentes horisonte obliquo, nec parib AEquatorem petet. Quod es, nequit abseque altitudinis diminutione illius partis, uvile nauis profecta fuit.Interrogatio autem vost isto modo procedit: di qui nauigis,hcc eti1 modo uident: di experti fiunt illuc non redire. sed nos uela ventis pandemus: di quod in nobis est, fortem dierectum avinium praestabimus. Expositione autem hae reiecta,ueram aggrediamur expositionem. Et ne tari, tum temporis corumuinatur, absque eo quod causi sis-tur, eam declarare conabor: quia oscimi meum causas explicare est:tuum uerbjesecium considerare. I NT E R-
116쪽
vare nou potes, e et illae nanque est,qubd omne corpus mouetur vel 'sum ut leuia, nis atque aer: uel deorsum,u grauia, terrareaqua:uel Jcundu circulum, ut caelestia corpora. Nec etiam inflariaberis, corpus aut simplex esse, ut quatuor elementeto elum: uel millum, ut omnia alia. Haec enim argu meum nullam pati tur instantiam. Non enim negabis cuiusuis corporis unicum esse motum perfle: di omne eorpus quod pluribus mouetur motibus, unum per hehabere,alios per accidens. δd sit aliqua in re ivuen ris plus quam unum motum, quaerere debes quidnam sese corpus coegit,extra naturam,motum amplius ha. bere quam unum.ut lapis qui deorsum 'per e n . turaliter mouissim si Asem moueatur, per accidens o .per alicuius uim movetur. Quae omnia quum negare Aqpostsi nes etiam acum hanc auigandi instrunmtum, xorpus graue ese negabis: et inquantu graue est,centrum petere in qualibet mundi parte. Quum uerb ipse deus ab horidnte recto, ut ipsa est, in obliquu moueatur,er ipsi recta. maneat: pater ipsam acum, iter quo procedit,monsi arenon pose:quippe quia hori ovo i
quatur, cu recta manente. Nec etiam negabis, quum
haec acus per AEquatorem processierit, ubi iter ostensi quo commistratura esl, qu)d ubique locorum bitii res ris lato processu cum meridianis aequales angulos se, eli, divullum recessim facit ad arcticio uel anta
117쪽
Elidum. Velim ergo nunc mihi dicas, quishili opus naturam quam ipsi habebat vuιtauerit: quum mare subicunquesit uniforme, et ubique recta sit acus,qua quam obliquetur hori Ton: O qumn ips acus caulas thabeator elementa ex quibus sit composim ad suam im
plendam operationem, et in utraque parte nauis sit eadem quae fuit quum proficis ceretur. Si hoc dixeris o ostenderis,asextio tuae rationi. Sed sit non dixeris quis illius naturam im minuerit, ego ostendam tibi,per oblis uitatem hori Tontis, acu rella manente, et mundi Ientri petente, ubique locorum ipsam acum di hori Tom cssorines nec esse nec manere pose: nec testi iter, quo procedere debeat,unquam possie monstrare. Quippe quum per AEquatorem qui iv medio ei di boridionte recto,si teste acus per eundem AEquatorem procedebat,m etiam id osstendebat quia ambo si trem: at que natura rumi teste oeste est semper procedere eadem altitudine, di per angulos rectos cum meridianis r in
obliquo hori onte nullam aliam diserentiam faciet.
quam apparentiam mutare, opere ac natura quam h bebat prius in eo manente. uanuis igitur mundi eruariu et obliquitas hori: pntis,iter demonstrationis m tevt,atque acum cogant ad ostendendi quodset ra non estivon ideo acum illam cogere polliunt, ut naturam, refluus quasdam arcanas causis quas prius babebat, amittateve quod antea faciebat, operetur. Et flecte acus pergebat siemper in AEqudiore sine recessu ad
alterutrum polorum, atque per totum itineris procese Ium in angulos rectos ec meridianis illii perabat: exire uerb ab AEquatore,eadem altitudine, unde prosemi est,
abibit r etiam adque recessu ad alterutrum polorum, semper.
118쪽
s iuper ab AEquatore aequi listans diiu tactvi altis dine Pararet autem eo idem avgulos schini, quos AEquator quum per illum hariis pergeret, facie it.
Ccipe globum, O super imponito acum cum ruinis suis in obliquo, ori .ute: minuenies, rumum id e oeste parallelum quo procedere debeat non monstrarer quoniam etiam flos iucus ille polum nouostendit, quia eleuatus fuit: sed ostendit meridianum qui transiit per Eevit, , - per polum , iupuncto in quo meridianus horia onta siecat . Quod sit acum eleuaueris ex utraque parte polon ad hoc ut arcticus antarctitusque eius dein aeus ostendat quemlibet illorum polorum: di immitis arctici av-tarcticique referat pcrfecte diametru phaerae: statim seste exposcit parallelmi quo processurusst. Sed quoniam centrum ad iuvia prouocat, ra nauis em acus per aerem pergere non ' sunt: separat apparentiam ad A Equatorem,ut separatiit ne polum ostenderet. B ne autem patet ad illum vota procedere,umde profecta fuit, et olicriit fir atque si in polo diserret. Et quoniam instrumentio quo nauiganins est acus,quae nauigationis si istantita est quae quide acus babet materi si ex qua eogo ira esli re ab horia mute recto ad obliquu molie- , tur: v in ovi ut quous mouetur,ut Aristotcli placuit ne-
119쪽
ees est intelligerem iteriam: omne enim eo quod moauetur,est in potentia: ehs autem in potentia,e' materia: materia Fcundule, a te separatur :ergo conformes materiae re substantiae acus i r nauigationis , lineas, numeros, di mensi ras, ordinare debuisses, ut intellior. re id faceres quod iam esst: diobides accidens: di non ut ordo per te peruertatur,ac id quod expertum di ui s. Meta, simi probatumque est. Eadem enim est ratio qua Ars oteles fili iv optribus taxauit P thagoricos atque alios complures. unde plan uidere poteris, te sitne meficientiam absque radice di si damento est'.Theorica enim scientia es, quia nee es activa, nee factiva.Consideratio autem quae uersatur in te, i arumque motu, De quores nee ese nec fieri post mutui Metaplasticon siexto
clarius patet. Itaque perhori Tolitis motum, di num- di centrum, quanuis livea illa perpendicularis in meridiana,repraefiniet di ostendat esse runum leste oeste, nulla tamen talis demonstratio abluta esse poterit nisi in AEquatore. Nimirum haec si inlide quibus'ribunt
a. Meta. Philastyli, demonstratio non est de substantia rei, idest de cletia eius:veque de diffinitione quaesignificat quid est res, sed alium modum espe, quodiffinitiones ossen-dumtur. Quibus quidem rationibus, quanuis acus cum
Resimper ra ubique is qualibet uniuersi parte AEquatorem demonstret,non ideo talis demon batio absolata es e poterit: quoniam Ab ipsa seiacet,vauem in teste illuc umquam pergere:imi semper eadem procedere altitudine unde profeElafuit . si autem in AE, qua ore acus iter sedebat quo nauis processura es et, Lic erat,quoniam horidus ub AEqiιatore est rectus, diuidem acus recta. Et quaein ambo, acus scilicet ra ho-
120쪽
ri eo eiusdem qualitatis sint, lineae in utroque eodem isque modo intellii rentur. Sed quum hori on a recto in obliquum moueatur,eacus idem iter faciet quod antea facietatequiuviam nulla fuit causi ob quam id mutaret,ue tale iter faceret, eadem uia ex per tales angu-gulos,qua prius faciebat. Quum autem hori ton obliquas siliacus uer) reeta, cogit operis demonstrationemnu mre. Vnde patet hanc lineam perpendicularem ut meridianam, ueram lineam teste oeste extra AEquatore non elper imo flum demonstrativam ratione quam cismui: centrum silicet acus, ubique locorum,cent et
laetere mundi, diacum 'hori onta manere dissimi-G.n d quidem efficit ut seste AEquatorem petat,e acus cogatur ostendere id quod factura nou eset. re hoc exemplo uidebis qualiter non est avoluimi, quod
In mus ab AEquatore nauim Separari in tantum, quod aereticus antarchicusique sit reniti, eiusdem navis sub polo nonaginta
gradus: omnes rumi acus, secundum apparentiam anent mill pco meridiani,ν,-pe oeste eiusdem acus rumum arcti ira antarctaei refert: AEquato ruero manet pro hori Unter linea autem perpendicularis cum meridiana,erit altera meridiana.
Hoc holo exemplo manifestum remanet,quod postquam rumus lepe peste tali loco manet repraepillado rumum arctidi di aut inici: in altero quolibet hemisphaeriou iij alteros