장음표시 사용
121쪽
allacros rimos re praesentabit, quibus procedere non debet. duod testim ejicit centrum mundi, di l)orieontis obliquitas, ut iam declaratii. M A. T H. . ompertum hi beri debit , nullum parallelum extra AEqitatorem lespe oes e procedere. P OL. Qtian- quam mea si vientia, non est muta rerum natura,
sed mi liquaque loquax est, multaque docet contemptitatem: sicis ne quare blud auitimas sscrutetri nequis quain quod demonstrat, e per globum nauigasti: ubi parallelus nostrae altitudinis,llcracum demonseare non potest . Clare autem patet, quod para cli 'uos primi mobilis motus discribit in
minutis e si radibus cancri,M capricorni, O reli-qdorum signorum , relinquentur naui re acui obliqui: qiioviam obliqui factis i, proptir horia tis obliquitntem: ra rectificari nou poterunt,nisii ad rectu ho-r outa. Et od quide erit causa,ut nauis di acus iti restendant quo proc puris non sit M. M A. iiiingine Utirili coelis circulum magnum , qui per nostrum Z alit, aut poli, in hori contis transeat: di meridianum sicans ad avrellas uectos, utraque cx parte AEquiatorim petat, ubi idem AEquator cum hori Tonte concurrat. P H. Q vanuis Socrates vi quam de natura rer
nec gemmioribtis rebus disputasset, ut author es Xenophomquum ea strat, inquit,'pra captum hominum, ideo philosephiam natural in in moralem transtulit: tamen omnia quae Deus occulta esse uoluit, non sunt 'rutanda:quae autem manifesta fecit, non sunt negligenJa.Circulus enim magnus quem fugendT dicis, sisnavict linea perpendicularis tu meridialia, e qua di,
122쪽
ctum est. Cuius vis certa fuissem, nussa huiusmodi vobis ora esset distamtio.m quidem linea rumis testeoele erit in AEquatore tantum : extra uero AEquatorem,talis circulus aut linea demonstrativus erit,ut tam
dixi, di illa esse non poterit per quam teste vos ducit. Natura enim disiubstantia ipsius acus, potentior erit demonstratione tua. Et animaduertere debes, acus demonstrationes nulli bi ueritatem continere: neque id demonstrare potest, quod ipsa acus operatur, nisi sub AEquatore: sub quo fio, tu omnibus rumis, veritatem continet. MATHEMATICA. Nuv-
quid negare poteris orientem ' occidentem aequinos ctialem elye ganeralem omnibus orbis regionibus PHILOSOPHIA. Imo fateor, quoniam in AEquatoreple existente, dies in eo lucescit: atque iueodem,parua tamen differentia, adue perascit: e ubique timc aequinoctium est. Non trimen est leste oeste nisi demonstrativum , ut iam dixi, quantiis circulus maguus, quem imaginandum dixisti, ad A Equatorem nos ducat. Nam quicquid super mundi polos mouetur, jam operationem rectam cum meridianis debet facere,iam in una quam in alia parte, di in hori ov- te recto sicut in obliquo et quanquam apparentia mutetur propter hori ontis obliquitatem, Id si tibi ama, rum est,si nauseam sapit,quid adhuc dubitas quod per solem pateriqui quavis circulo obliquo precedat, ut staodiacus, semper cursum suum peragit ab oriente tu
occidentem, motu diurno, per angulos rectos clim me ridianis: aliqua tamen differentia algulorum causat et propter motu proprium contra pri nil mobile . quantiis
123쪽
non oriatiir =iec occidat in seste, nisi quum in AEquam re est. Et sicut ab oriente in occidente lin circulum n agrumuin nou procedit nisi lumin AEquatore, quoniam ab oriente tu occidetem alius circulus mygnus non est nisi i De AEquator: et quum egreditur si ab AEquatore,mota diurno, per circulum minorem procedit et qua
quide processio fit per parallelum cuiuslibetgradus fiagni in quo esst: similiter teste acus, in AEquatore Filim,
per circulum magnum procedet,di per angulos rectos cum meridianis,abs que eo quod alter angulus rum, altero desciscat, sed omnes aequales ese debent. Quu uerb b AEqua ore discesserit,per minore circulum procedet, di per eosdem angulos:quoniam mm acus,quam mos
tus lis diurnus, polis mouentur mundi: er totum si-amu, sim per rectum operabitur,quanquam lineae obliqui horieontis aliud iter ostendant digerens ab illo
quod acus facere debeat. . M A T H. Mathematici imaginari debevtilineam havc rectam perpendicularem supra meridianam de qua iam locataei unius, cominus
nevi=ctionem cite huius circuli magni cum hori: phte: peluet undecimo Euclidis libro demsitrari potest. P R. Poteram quidem libere,' inter gladios quoque igneseque Baulonios dicere, Cur aliud respondetur quam quaeritvrs Cur non sim sex est nec aperta confessios
sed Fo loco hae de re oppositum probabo, di figura
incisionum dicam de omnibus , b rationem dissonam , argumenta, ' exempla. Nunc uerb aliud dicere volo, nise quod rumus teste oeste comminis 3-ctio esse non potis visi in AEquatore. Non enim negabis omnem commune fletionem O linea perpedicula . rem in Aperficie tor oviis circulam maiorem esse.
124쪽
Et omnis circulus maior es qui inra ubicumque fuerit. AEquatorem iteri Fcabit. Et nonne uides clarum es , teste acus illuc nauem non ducere,=J Jmper eadem altitudine procedere, made profecta fuitI MAT H. equitur manis 3 ,quod qui processe sirit tali linea,quae est rumus ij eoes e, procedet=mper
eodem circulo Masso edi eius Zenit, similiter proce det Ab circi ferentia mi is circuli. P H I. Stultum est cum eo contendere, cui par esse non possis. Tu quum cordis oculos obscuratos habeas: di euidentissimum lumen, quod est ueritas,non uideas mon uides quod co-trarimi Fntitur: quum nec xduis nec Texit, tali. pro . cedat itinere. Nam si tali itinere procederet, LEquatorem 'aret irasi illini non Fcat,clarim est non procedere per illi . Sed non arbitrabar ignorare te Albera itimi maguum dixisse, uolentes ingestigare ueritate bene attinger oportere ea quae Agni dubitabilia: no exivi
malium euitatur,ut Logicus ait,nisi cogniti . ut vo uis
it Grammaticus 'lae istam , nisi cognouerit qgo- modo di quando soloecistinus committitur. Nec vim, bit auis laqueos,aut ivstidias uiator, ubi eas non deprehenderit. Quod manifestimi est iu corporalium ligamnvum 'lutione. At seri non potest, ut uinculini soluatur si ignoretur . Sed dubitntio mentis idipsium de re declarat. Quo enim mens dubimheo persimilis est ista, tis. Fieri enim nequit, ut ulterius haec, aut illi pro re, diantur. Quapropter difficulmtes omnes di earimi causas antea contemplari oportet. Quia sicut ille quipedes ligatos habet, non potest ad anteriora procedereflci vidim uiam corporalem: ita ille qui dubittit, quasi habens mentem ligatum , von potest ad anteriora pro-
125쪽
s. Meta, cederesic dium speculationis. PHIosephus etiam asserit quod sicut qui uult uinculaem Ioluere corporale, oportet ei prius uincult inspicere di motan ligationis : ita qui pluere dubitationem uult, i mn prius speci vitari oportet omnes disicultates di earrem causas. Qui enim discrimen inter aliqua duo differentiamque ponere uult,ut eorMn utroque cognoscat, necessee est. Nam illi qui uerimtem inquirere uolmit, non confoed
rando prius dubitationem et assimilantur illis qui qu, uadant neficit t. quia sicut uiae terminus est illud quod ab ambulatite intendituruta dubitationis exclusio, est Dis qui intenditur ab inquirente ueritatem. Manifestiis autem,quod ille qui nescit quo vadat, non potest durecte ire,nisi forte caμergo nec aliquis directe ueritntem inquirere potest , nisi prius uideat dubitationem. His igitur rationibus , si teste uidebas ad AEquatorem
nauem non ducere,quo circulus m nus quem dicis te dit: cur non consederasti quod nec Zenit, nec nauis procedere poterant sub circumferentia ipsius circuli M A T H E. Si de uero circulo hori contis loquere. nur,qui de maioribus circulis sphaerae est: vina tantum
tinea recta lepe oeste esset in i uers . Et hae linea le-ye oeste ebet uiuentiunt dat potius tabitantiu si Ab AEquatore. Ipsa enim Iota est communis sectio omnium hori ontum cum meridiano. sed quum dehori contenostro,quo continemur, quamur:qui quanuis circulus maior non sit, parum tamen differens est ab eo,quoniam aequaliter hemisphaeriim nobis ostendit sicut u rus horidion : ideo quaelibet regio sium leste oeste habet . quod erit linea perpendicularis cum meridiana,
quam diximus: quia hicnser bori orum est a uero ho-
126쪽
ridiate apii sim. P H I L O. absit ut in negotio tam periculost tuam rethoritatem quisquam '
quatur. si aduersiis naturam tuam nitens, nihil aliud
quam tam Di s pupiaucris. Ad haec quoque intelligenda di des ellenda uigilemus. QAod ut plenius collio gere, Er man festius perspicere possimus, ad caput atque originem recurramus . videamus igitur Math matica, i de has ratisnes accipis: quee quavuis ad
propossitim attinerent, ut les eo te essiet quod ais, contra id procedis quod tam tui autbores quis' mei scri plere. Si sadem nempe adhibes Ptolemaeo, iv,evies illi omnia contra te dixitFe. Nasti sit hori Tyn aliquo modo circulus minor esset,sequeretur quod caeli medie
tutem non ostenderet. Meum uero concessieris caeli medietatem hori eous et aequaliter os endere, quin circulus magnus siit, ese nequit. Si autem minor eset, terra extra centrum in si essiet. Et si terra es t extra cenatrimi inradi queretur, ut Ciri elus ait, quod aliqua pars eiusAperficiei, magis ad caelum accederet quam alia:di existentes in illa propinquiore caelo parte, elimedietatem non uiderent:ex sentes uero in parte opposita,plus quam caeli medietatem uiderent:quia horiduquorOmlibet non ei et circulus magnus , neque per circulum magnum transiret. Diuideret ergo sphaeram iupartes inaequales. Nam quum alii uideant plus, atquero minus, eccentricus remaveret horidii et et diuidi non posset , ut dicis, inquatuor quartas, qgam . .rt quaelibct nonaginta contineat gradus .ge igitur Ptolemaeumi, et inuenies quod ubiubi quisexti terit, caeli medietas apparet ei, altera uero incadietas aequaliter occultatur . Nam , ut Ptolemaeus inguit
127쪽
inquit ,si imaginaremur terram clini hominibus ad superiora elisamm, aut cim eis ad inferiora demersim: contingeret illos, qvuan sint tu orbe recto , neque voetis neque diei aequalitatem penes si flemper habere. Complures alias rationes inuenies, quibus it Ptolemaeus aserit, apud omnes homines fimi est', haec duo spatia,in omni loco aequalia existere. Et si alias notaberent rationes , si nubi esseet totu transiribere maput quintimi Ptolemaei primi AImagesti sed si AriRote,
lem legeris in lec do Meteororimi in tractatu deuentis,er in tertio in tramitu de Iride,eandem inuenies o In sphae, pinionem . Petrus etiam Ciruetus ultra hanc rationem compluris affert argumenta. idem inuenies apud Bapti-ipestam, qui inter quam plurimas alias rationes, hori contem diuidere inquit iuesum in duas aequales partes semper di per si,non autem per accidens. Et eodem m*do caelam diuidit Arquator in partem uisum or vovi sin illis qui punisub polo. Sed hoc non facit inquantum est AEquator, quia non =mper re ubique facit, quum de ratione eius non sit , sed inquantum fidem cum hori mnte mlia loca habitantium. Similiter,ut is 2 aptista inquit, Eeliptim si mel in die naturali caelum in hemisphaerium diuidit superiur di inferius, illis qui b.bitant Adb dinuo circulo uel antisinico: hoc tantum
l. accidens agit,non persie, M inquantum accidit ei si ese cum hori dixte illorum. Vitruvius etiam ait: sex Masupra terram cum calo peruagantur: caetera', terram Abeuvitia, ab eius umbra obscurantur: six autem ex his simper Apra terram nil tur. Patet igi, tur quδd de ratione re propriettite hortat onus est, cretum in partem usem et non uisivi diuidere: quum cis petat
128쪽
petat hi per J, di non per accidens, vee ratione aIt : rius. Quum itaque, ad hunc circulum uisio termis tur,ideo bene dicitur' graece, quod latine fluat terminator uisus. Quum autem non aliivgat usus uerum hori ontem circulum maiorem sphaerae, tale noa nev non conuenit N.Et ille circulus,ut omnes enti liper centrum transiens, maior in phaera dicitur. Si uero aliquis circulus extra centrum transierit, minor dicitur:
er sphaeram in portiones inaequales diuidit. Meum igitur horicorum noster, qui es ille circulas qui coeli partem uisim a parte non uisa distinguit, transtat per in dicentrum: nos qui sumus tu centro hori hontis, iudica mur in centro mumdi clier, horidis sphaeram diuidit in partes aequales, di ostendit nobis eaeli mediem,tem. Non semper eandem medietatem iudicat, quum caelum continue moueatur, ped unani medietatem si li. In bane etiam sententiam complures emt authores,
dicentes quod dum qui piam Ab AIquatore est, in os polos conspicit in boribute, quisurit termini pharae
diametri .Diametri avitam extremitates nou uiderentur,
si, meset circulus minor. Praetemea manifestum est, quum in primis minutis Arietis di Librarios existit,quum aequinoctium est, oritur,pra horieonta bis flx horis: sub eodem autem ali s Jx occidit: di relim
quuntur aliae duodecim horae oppostitie ad partem nouusa in nocte.QMd non cheis hori eorum circulus chel minor. Nam haec hora 'ta est quae aequat diem cum nocte,di aequat arcumsuperiore inferiori. Inuenies etiam apud Ptolemaeum, qu3d omnes homines semper et '''s uident siex Rud supra terram apparere, et sex reliqua occultari ex celari. Propter hoc igitur declaratur quod hori con
129쪽
De nauigationectilam partes orbis signorimi in duo media si cat . unaquaeque autem mcdi mn duarimi orbis apparet integra supra terram Fimel , et sub ea semel oca cultritur . Sie apud plurimos inuenies authores, quod meridianus et bori on nunquam uariantur in loco amliquo : siquidem meridianus semper per genit , Ex hori on per orientalem partem transiit re occidentalem. Quis enim inin hebes ,ra sic in scribendo rudis est,tit dieat,quod quantiis hori (on circulus mesor non it, pariun trimen disert ab eos tuanquam enim haec opinio ueris est quaelibet regios ulmi Ise oeste propriim habere non polet,ut dicis, visit demonstratiummi quoniam id quod ubique operatur,-: cr idem est, di ubique Mn iter facit, ex non illud mutat in operando sicut in apparendo: neque erit linea perpendicularis in incridiana, fled erit paralicius eiusdem altit divis ex qua profecta fuit.
quo Mathematica sitam pro sesquitur opinionem , dicens idem
quod Doctor dicit. Philosophia
autem per argumenta procedit, illam refutando.
130쪽
A G N v s circulus supradictus quam
uis ducat nos in orientem requino
ctialem , di per teste acus referatur: ter qui per talem circulum perrexe--rit, Femi disium expientem aequinoctialem : non ideo tamev putandum est , quod qui per illum processerit, ibit ad Ise . Nam inquantum per i I ambulauerit, inuendet teste acus, tu prora ipsius nauis non esse. Et quum tantum itineris spatium peragrauerit, in quo differentia haec sentiri possit, inueniet quod iam per alium rumum procedit. P H I. Demiror Mathematica, ignorare te regulam ese io,
gicam, qu)d omnibus disceptationibus terminus dari debet per quem disputari possit : ' quaerere oportere, id est petere concedendum aliquid es e uel non esse iii rebus. quo non dato , disputatio tollitur. Impsibile nanque est ut aliquid stimul sisto non fit. Et quum mlis terminus detur , proponere oportet quae vovem illius quod est falsum aut uerum . Si autem uermualiud non est, ut philosphus inquit, quam illud an . Meta firmare, quod falsum est negare, Er econuerar simia Iiter falpum nou aliud est, quaen asirmare id, quod negare est uersm, raeconger'. sequitur quod imposse sibile sit omisia esse falba, quia necespe erit, uel asi
mationem uel negationem ese ueram . Patet enim uersi
nil aliud Cp, quam dicere esse quod est, uel non est quod nou est. Falsium autem, dicere non essee quod est, uel esse quod non est . Et ideo patet quod uerum