장음표시 사용
81쪽
quicquani lavrevexplici ire aut probare potuerunt. Itqui uerum de anima senilabant, nec argumenta uera quibus uincerent tittulerunt,nec tes imonia quibus probarent. Ea igitur quae licita tam concessa fiunt, tangamus. m. odsi Plato sic sit ac docuisset,la quo quomodo, quibus, et quire ob facta,ra quo tempore immortalitas tribuaturniec Cleombrotum in moricin uosit, utariam impegis i , nec Catonem: sied eos ad uitamen ad iustitiam potius erudit ei. Omnes enim qui haec locuti sinit, nunquam sine riri legere possum,qAia umbram quandam Philosphiae vidcrimi, ipsam Philo phici non uid runt. De i enim in terram fuerunt,nec i/ultus suos in altum erigebant, ut eam possent intueri. Vnde quoviam aberrauci uvisi pientes utique non bearunt. Quoeferunt illi quid in sapientiam ed quia vovrite quan ebant, prolapsi sunt longius, et in tantos eris rores incideruiit, ut etiam commuitem sallentiam nouieverent. Haec res efficit, ut Philosephi, etiam si natura sint boni, tamen nihil sciant, hibis piant. Itaque sine membris aliquibus uiui potest fine capite,nullo modo omnis autem doctrina Cr uirtus eorum,sine capite es equia Deum nesciunt,qui est uirtutis ac doctri iam caput. em qui non agnoscit, licet uideat, caecus est: licet audiat, turdus est: licet loquatur, elinguis est. M uni uero conditorem rcrum cognouerit, tunc et uidebit, di audiet, di loquetur. habere enim caput coepit, in quo omnes collocati fiunt sensus: hoc est oculi, aures, et lingua. Nam profecto is uidet,qui ueritatem in qua Deus est, uel Deum in quo ueritas is,oculis cordis asstineritris audit,qui diuinas uoces,ac praecepta uit ia pedes ori suo aspigit: is loquitur, qui coelestia diserens, virtutem
82쪽
ac maiestatem Dei sit gularis exame mi id ergo quieu Lact,lib quae nec potes sitire, nec si scias beatior fass si e go l.i est splantia humana, ut Socrates docuit, ut Plato Lact. Det didit, apparet ese diuimin: nee ullial quam Deo, ira dei.uentatis noritiam Abiacere. Deus igitur ii dendus est, in quo sola ueritas est, qui oculis non videtur, mente. ceruitur. Quid enim 'pereststaudabimus tha- Lact. lib. soram,qui sie primus Philolophum nominaurisaut Mile 3.cap. 1 .sium rhalant,qui de rerum natura primus traditur disputa esAn expectabimus donec Socrates aliquid fictais Lact. lib.
aut Anaxagoras in tenebris lumen ivitellianaut Demo 3. cap. 3 o.
critus de puteo veritatem extrabatjaut Empedocles di latet animi sui semitas aut Arcesilas edi Carneades uia deant,sentiant,percipiant y Nondum enim aliquis de- , .eap. x , rederat de coelo, quisententiam de s gulorum opinio hibus ferret.sed nuc uox de oelo ueritatem docens,
nobis sole ipso clarius lumei ostendens dicit, hi uultes sapiens ac beatus es e,audiat Dei uocem, di'at iustiti1,1
humana contemnat,diuinas Ucipiat. Ergo omissis litigationibus , ueniamus ad iudicem illum datorem ficilicet 3.cβP,-- simplicis di quietaesapienti e . qui non tantum formare vos,ac inducere in uiam possit, uerum etiam de utrouersijsistorum ferre sententiam. Hic nos docet sicut unus est huius mundi constitutor ' rector Deus, uva ueritas,ita unam esse ac simplicemsapientiam. Quia
quicquid veru es ac bonum, id perstitum espe non potest, nisi fuerit singulare. Hic nos monet,nemine illoruese capientem:quia, ut ait Apostolus, apud illum sapie 1. COr,xstia suiusniandi luiritia est. Nulla itaque ratio,uelsi te, Atia,uellex bene uiuendi, nisi in hac unica divera ' , eap.
caelesti lapientia constituta est, quae Philolophis fuit
83쪽
Lact. lib. ignom. Qitod Apra nos,nihil ad vos: dicebat Socrates. .ca. . i* Procumbamus igitur in terram, di manus nobis ad praeclara opera datas cohuerta nus in pedes. Nihil ad nos coelum,ad cuius contemplationen Iunius excitati.fas non est, coeleste animal cum terrenis in terranique Lare libri Mi soli Cor sim potius intueamur, ad cujus, 'eap. s. spectaculio nos e cimuit ille artifex uerus Deus.opera ipsius uidentur oculis :quomodo autem illa fecerit, ne mente quidem uidetur . quia, ut ait I Ierines , moriri, Ie immortali, temporale perpetuo,corruptibile incorrus
pio propinquare non potestud est, propius accedere, di Lact. lib. intelligentia subsequi. Anaxagoras quum ab co quae, . cap. y retetur cuius rei causa natus esset:respondit, Folis ac coe li uidendi. Hanc uocem admirantur omnes,ac Philosopho dignam iudicant e reprehensus fuit, quoniam o , mne hontivis officium in oculis possit, nihil ad mentem , , referens, sed ad corpus omnia. id si caecus fulsets of - cficium ite hominis amitterct quoniam et doctrina dic sapientia percipi auribus Flis potest, oculis fllis voti poLact. lib. te R. Non ergo ideo nasmur, ut ea quae facta punt, ut 3.cap. 3o. deamus: pd ut ipsim factore rerum omnium contem,plemur,id es mente cervavitis. Vna igitur spes homini,' una silus in hae doctrina posita est: haec nimirum es F
Fiblimis e r efficax Philophia: O omnis sapietia homi
nis in hoc uno est, ut Deum cognos cat di colat, cum Ps ita. Psilmilla dicat, Lucerna pedibus meis lex tua, O Iu- Lact. lib. mensimilis meis. Hoc vo rum dogma,hoecflutetia est.
illud quod Philosophi ovives tu tota uita sua
quaesierunt,uec unquam tamen inuestigare, comprehedere, tenere, valuerunt. Et ideo non inuenerunt,quia in terra potius, ubi apparere non potest,quaesierunt. E
84쪽
rahi ergo uelat iv mari magno: quia nec utim cernimi, nec ducem Mumitor ullum. Sed abscondita es as- .pientibus er prudentibus tantae rei malistas : nec potuit humavi fastus ingenij, Ferreis interesse coelestibus, penetrare adsuperessentialis naturae atritudine n. Et licet intelligerent quod uere esset creatrix re gubera natrix rer i dimitas: dissi uere tamen nullo modo potuerunt quae esset deitatis trinitas, uel quae imitris, uel quar per'narimi proprietas. Ob eamque , si m De vera uoluit Lactantius sapievitiam cis a religione contume- sapientiare, si is qui eas didicerit, siti uirtutibus instructior O, C p 3 ueritate apientior. Sapientia nanque dicitur, ut ait Oangenes,sicut ra Salomon dixit: Dominus creauit me aeorum in initium uiam,arisu, di in opera si a antequam lib. i. c. haliquid faceret,ante sicula sum sauit ine. In initio prius Prou,o quam terram faceret prius quam produceret fontes
aquarum,antequam 'marentur montes,ante omnes is
rem colles genuit me.Haec est igitur uera sapientia. ut Apostolus dicit, im editus omnis creaturaet quia ' , nullus alius est primogevitus per naturam, quam sipientia: dumus atque idem est. Devique ' Apostolui dicit: christus Dei uirtus, O Deisipientia. uam quo- Orige.. modo uiuent quae facta sunt, nisi ex uitali et quomo--ocedo ueritate constarent ea que sunt, nisii ex ueritate descenderentsuel quomodo rationabiles ese possent sub stantiae,nisi uerbum uel ratio praecedereis uel quo jm. do sapiens,nis es et sipietias Deus Pater omnibus prae- Orige: stat ut sint: participatio uerb Christisiecundionidqtiod xvii uerbum uel ratio est,facit ea est' ratiovabilia. Ex quo B a P consiquens est, uel laude digna esse,uel culpa: quia uirtutis e stratu laeseunt capacia. Propter hoc consi quem
85쪽
ter adest etiani gratia spiritus sancti: ut ea quae sub flanti iis pane tit non sunt,participatione ipsius Av-
Ela elyciantur. Quum ergo primo uisent, habeant ex Deo patrese do ut rationabilias in Ghabeant ex verobo: tertib ut sancta sinit,babeant ex Spiritu necto: hoc puto Paulum dicere,quum ait quibusdam dari permone sapientiae, aliis sermonem scientiae secundum eundem spiritum. Et designans unamquanque discretionem donorum,refert omnia ad iurastatis fontem,indicit: Diui es fiunt inoperati ovum d imus Deus qui opes
ratur omnia in omnibus . Vnde Ur inoperatio Patris sita praestat omnibus,clarior ac magni centior inue,
nitum. quum musiquisique per participationem chrissisiecundum id quod sapientia es, di secundum id quod scientia est,re sanctilicatio est,proficit , di in altiores profectuum gradus uenit: tam per hoc quod participa, isone sancti sipiritus factus cs qtiis purior atque s v. C bhla; qui Boi recipit sapientiae,ac scientiae grasti taliam. Hic digitus Dei mim lana iudcx di uindex pe a sancto Filiae,noui tempore testamenti potenter expellit daemo spiritu. nia.nee laborat agendo , Fediolo nutu perficit omnia. quod dicit,facit:quod iubet,impletsecreta indicat, pasdit occulta,reuelat ignota hebetat acutos, di perspica- Origenes ces consumi. Nulla igitur natura est,quae non recipiat bonum ud malum,excerta Dei natura, quae bonorumo ex.3 omnium fons est. di Christi sapientia : sapientiae enim
cap 8.li.r. insipientia utique ultitiam recitere non potest. Et iustitia est, quae nunquam profecto inicitiam capiet. Et uerbimi est,uci ratio, quae utique irrationa bilis effici non potest. sed di lux est: lucem certiis qu)d tenebrae vorum compre dant. Et ueritns devique
86쪽
dmique est: qui in Evangelio uerit item vobis Ioan . r Christus ostendens dicit, Ego sit in ueritas. Eapropter, relicto errare quantur iteritatem,sclantes quia b apud Esdram ueritas uincit, picut scriptum est, unitas 3. Esdi'. niaxet O inualiscit in aeternum,m uiuit obtinet insecuti siecit lora in. Propter quod si in Christo Iustuis, ct Christisti in nobis habemus: si mavemus in ueri
tate, veritas in nobis manete ea quae Itera similiteneamus . Beve mathematicio equidem non dixerim,
ac totus de se pendeat, di de Philosophiae promissis
dat:cuius boni infravatura passerculos benigneo
pascit di uestit. Fit autem studio praesumptionis coiitumaciae , ut quis magis sua praua di falsi defendat , quam ad alterius sis et uerba conflentiat. Cui rei prospiciens Apostolus Paulus, ad Timoti ei scribit Cr movet, Episcopum non litigios inn, sed mitem di docibilem spe debere. Fiam si sapietis ille est, quibunulis est di mitis : mathematicos neque humilestiissemus e se, nec mites,sed sibi multumi placentes: Erhoc ipso quod sibi placent, Philos hiar displicentes. Apparet,non ebe illicsapientiam, tibi sit in olans as
sata libremtis audacia, di excrsi ac feminudi pe)ctoris inuerec da iactivitia . Docibilis ratem ille est, qui ad dificendi mi traiis est di mitis. Missa ex ille melius docet,qui quotidie crescit di proficit discet do meliora. Mod ipsemi quoque idem Apostolus do i. CO cet, praemovens ut si alij sedenti melius rei elati fuerit, prior taceat. Sed repetamus id quod o ni imus. Dicam nunc mathematicos caecos esse atque insipietes,
qui quod est Philosophiae constitutum, nec uidere, nec intest ere,vec si ricari aliqllando potuerunt: quia iur ij numeris
87쪽
ferit, lil litori, hominabita eisie, per ea quae nouerunt de rebui titille M ιι te. Et qιιLi in mathematicis numerisimi litui es,ideo conatis t/iit peculari similitudines reorim naturalium'quantum ad che, O quantum ad Fieri, magis in numeris, quam in sensibilibus eleu, mentis qiue si ut terra m aqua re huiusnodi.
Tu autem ob hanc causam dixisti in animo tuo, In i b. cali ascendam, puper lassas Dei ponam intellecti meum . sed dies Don inishbaoth super omnem inii;-riosi u er Fuperbi , ex Fuper omnem elan er exaceFum. De ore itaque di de uerbis suis unus quisque flathn proditur, flci dimi quod Domitius in Evangelio
M.tit. . Tito ait: Progenies uiperari , quomodo porsis bona loqui, quimi nequamsitis s De abi dantia enim cor dis, os emittit. Bonus homo, de bono thesauro emittit . boni :ν nequam homo, de nequam thesauro nequitemittit. Mua malus homo, quae bona sunt intelligere potest, agere autem non pots: quoniam intellectus es Deo creatus est, actus uer, ex proposito uol tatis ipsius. Veteres illi mathematici, ius nita arcana figuris et aenigmatibus tradiderumni quae ijs qui ea non instelligunt,futuitates atque absurditates videntur.quum tamen reuera innumerabilia adueritatem spectantia, in ipsis lateant. Hinc iuniorum mathematicorum inolevit error, qui dum philosisybandi morem ignorant, multa arctiva in ludibria em blasphemias conueri t. Ergo donec in hoc praesidio militamus, limper illud propheticum in peetore cuique habendum es, Super A I Ro. custodiam meum stabo . quia non a irde dixit Orige- nes, Mi sibi prudens esse uidetur, cum arrogantia
88쪽
sultus est . Quia non potest uerim si 'untiam si re,
qui sumstultitiam quasi sipientiam colit. Contentiones et aemulationes inter vos nullas esse oportet, quiι pacem jam nobis dimiserit Dominus, et scriptu ne sit, Diliges proximum tuum tanquam te. scio tameno Mathematica, qu lim multa praeterierim, quonia noerat ni hi propria contra Phil bybos nec Mathematicos disputatio: Ied huc nec pirio diuertendum fuit, ut os eliderem quid possis, quidue non ualeas, tot ac tanta ingenia iv rebus falsiis consumpta esse. MA. fateor omnem Fermonem meum ab alio accipere inibi necessiarium es e. non enim ii ciabor , numerare rametiri, tantum officium ese meum: rationem uerb alius est redditurus: solum dicam aequale ex inaequale, libitum et injnitum, qui viam horii unumquodque loquitur, di dicit alterum ab altero ese in equale , et collos, e alia simili modo. sed aduerte obsero quod Apostolus Paulus monuit, nequis vos decipiat per Philosophiam di inanem fallaciam Iec dum traditionem ' hominum, et fecundum elementa mundi. P H I. Vtras que fune,ut dicis,docuit Apostolus cauere: quia dupliciter contingit quod aliquis aecipiatur per Phi. Iosophiam siecularem . Per principia scilicet recilia P si ipsophiae , Olophisticas rationes. V si ius enim dicite sapientia tua, di scientia haec, decepit te. Multi ea nim sunt propter Philosophidni decepti, ut in superioribus patuit : quia ut ait Propheta ,stultus factus est Niei'. io omnis homo es scientia fia. Et inanis fallacia nous datur visi super apparenti inuolutione uerborim,ue habetur ad Ephesis, qui is a. Nemo uos si dictat iva vibui uerbis. sed quis educit, eum oportet habere a-
89쪽
quid .il ireus , di aliquid non exilitis. Principim imitem ii p. imitiae, disi lax est: arithoritas scilicet Phi- 'pl)oruin , c: litisinitio riationis. Et quia multi
rer tm, di non peculi tuan f s irati uin diabiam in decipiuntur. A t non possi in non confiteri, cumulari vievi ixbno gutidio , qtu i temta rationi covovam uideo, et prope sit opum attingere . Credidi ciliam, tene lita litu trax te tot fretaque proferre, quot quan tiique honranos . bs te .iccipere uoluem iis pcr chim
tu cipitiis fidelitati consist 'Mn O te,quod ignorares, non dictuiniin, saltem propter id quod ad te attin bat. Nain non te lati t, mea deficitiate ritus, defore etiam tibi tuum essetium. ci sic te Tisipperisse, ut Leti clis ait, cleiicit etiam eius escctus. Sed rursus scire
uolo et licines qui olim teipsam inuoler l, cui te utilii; iros inti septitari aris' MA. Ad rei uintellectionem. Pasib A liis varumque Venetici inquit,M.i ilum illa.escientiae siunt sicut ii id re ad intilli estim. P H I. Istae res fue-r t ira, an non ny M A. Fuerimi proscctb. colle sit , qt iplam eas fecitf. M L. Dciis ex nihilo eas creauit scriptinnis enim In Colloni principio creavit Deus caelim diterram. Tt Aposyalus Paulus gratia spiritus Antii inspiratus inquit,
mi luci 2 in ipso titi bo condita esse. Non enim ex ator, st. De illis, ut aliqui pitinuerim , nec asomorrem coitionen:i Dei. uel conglobatiove esset hi simit omnia . Quandoquia Ap. io . demus tquaeque res laeibet propriam , ccriamque vaturam,'uum sintnsuamque ligem ab exordio datam.i ii, , Iieiii ille I t hctius, ut rida uti et eos qui duimat
ex nihilo seri omnia, his arguineus is usi festinam side
90쪽
de nihilo ferent: ex onivibus rebus omne genus nasseri poset: nil emine egeret. sed haec dicimus, nouut moles ani di grauem tuam faciamus orationem: Ied ut affectum in te nostrum ostendamus. Quaddo quidem hoc unum aduertas uolo o Domina Philos phia, quantum tibi obtemperem, ut tibi allexis loquar uerbis, atque quoil alius dicturus eset, dicam. Ex me quidem nihil, abeo: caeterum quod ex aliis accepi , si uoles, qualecumque est, proferam in medium . Aliud dicere non possum, nisi tantum res esei iam ratione formali. P H I. Tribus quidem rationibus loqui poteris. Prioriquia Theophrasi sententia esst , dpud
maximos di elegantissimos uiros, etiam rudes loqui
pose, dummodo side di ratione loquantur. Sec da, quoniam quo fassafueris,non negabis. Tertia, quia quum istud iam dixeris di conceseris, de te conqueri non potero . Ex hoc quanti te faciam tibi innotescet, 'solum propter istam formalem rationem qua inibi deis seruis, quando opus est, pro obtusram hominum in.
genio,ad naturae meae res ivtelligendas. Sed non quar- .ro ex quibus is a materiis tam magna tam mirifcti 'opera Deus fecerit: omnia enim fecit eae nihilo. Nec audiendi Fut Poetae , qui in principio Chaos arent fulse, id est, confusionem rerum atque elementorum:
quia creduvit nihil feri pose nisi ex materia subiacente ac parata . in quo errore, etiam Phil bybi fuerunt . Nam Cicero de natura Deorum hoc disputauit. Miibus facile ei resipondere, otestatem Dei non intelligentibus. Deus uerb sibi ippe iniitcriam facit,quia potest : pose enim Dei est. nam si non potes , Deus voti est. Homo facit ex eo quod est: quia per 3 iiii mortvli-