장음표시 사용
31쪽
8 Bibliothecae Tlleologicae LibJ
saria aliqua doctrina prae aer philosoplit eas disciplinas: Qtyod autem liaec dOetrina recto vocetur ficta , maxime pater, quia est praecipue de rebus lacris,&sanistis, cultis nodi est intcr alia omitia i sacrosanctu augustissi inae Trinitatis mV. serium, & ad morum sanet itatem maxime prouehit, habcturque per sacri numinis reuelationem, metu ergo dicitur
Vlteri: is Doctrina Sacra est de eia sentia regni Chi isti, ergo ut illud siit, sistat debet illa dari: consequentia pater, quomodo enim aliquid subsistere potest sine sua essentia: probatur antecedens nam quicquid est de forma alicuius, est etiam de essentia illius, sed doctrina sacra est de forma regni Christi, ergo &de essentia illius. Probatur minor,quod pertinet ad gubernationem regni Christi , est de forma illius, sed ad gubernationein regni Christi pertinet doctrina facta, ergo est de forma regni Christi.
Maior est certa, forma enim cuiuscum ue regni maxime in gubernatione pota est, ex Aristotele PoIit. lib. i. Minor autem probatur, supponendo quod in gubernatione duo principaliter considerantur, unum sunt leges, aliud executio legum,quae a Magistratibus procuratur, leges regni pr* bunt primo si irem , ω quem populi his mali tendete dein hem, secundo ab nos quibus finem illum comparare possint, tertio mcdia opportuna ad eiusmodi actiones exemcenduin sic de caeteris a quae cu omnia praestet doctrina Sacra in regno Christi, nemo credo sanae mentis est , qui non facile persentiscat, quomodo ad illi gubernationem necessario pertineat , ex suppositione beatitudinis supernaturalis acquirendae ab adultis per propria Opera, dc merita. Dico secundo, si loquamur de doctrina Sacra, pro ut versatur circa obiccta supematuralia, ea est necessaria simpliciter, & absolute omnibus adultis usum rationis habentibus,quo ad utramque siti partem , nempe tam quo ad as-
laesimi fidei, quod est certum apud on
nes, quam quo ad assensum Theologicum , non quidem, ut logici loquuntur, quo ad singula genorum,sed quo ad genera singuloruin, quia si ilicet saltem aliquis astensus fidei, & aliquis assensus Theologicus, est necessarius simpliciter cuique adulto ad suam salutem consequendam: Ratio fundamentalis huius assertionis desumitur ex hoc, quod homo debet ordinare,& dirigere suas op rationes , in finem supernaturalem sibi per fidem praecognitum; ita ut illa fidei notitia, quae est secundum omnes necessaria, nou sit simplex notitia, sed se habeat ut principium, de causa ordinationis operationis humanae in talem finem; re vera enim si homo esset ordinatus a Deo ut in suum finem, non tamen haberet neccssitate ordinandi suas operationes in illum, non esset illi necelsari. a talis praecognitio, ut patet in pueris ante usiim rationis morientibus, qui saluatur per gratiam in Baptisimo receptam sine Opei ibus: Haec autem ordinatio nopotest fieri sine aliquo assensu Theol gico, deducto ex principiis fidei, Sc pe etiam sine multis; nisi enim quisque ex principijs fidei inserat, quid ubi hic,& nunc sit agendum ad glorificandam sanctissim Trinitare, quomodo oran da , quomodo amore ipsius tentationibus resistenduin similia, nunquam conuenienter operabitur ad suum ultimum finem consequendumaram particularia,
quae spectant ad actiones huius, vel illius,non sunt nobis immediate reuelata, sed debent deduci ex principiis reuelatis, in quibus deducendis consistitdis. cursus Theologicus, de multae ex his c6clusonibus, sunt etiam rudibus, de idiotis hominibus in promptu ; quamuis ad alias requiratur maior doctrina, At consultatio doctiorum. Nec refert, si quis obijciat inde sequi, quod qinuis adultus necessitate salutis teneretur esse Theologus,quod via detur absurdum: non inquam hoc resera , facile enim respondetur, si nomine Theologi intellitatur, ut communi ter accepi sura, Mais perfectus in TMO-
32쪽
Theologia, sic non esse necessarium ut quilibet fidelis sit Theologus, at si per Theolreum intelligainus mininute , &secundum quid eum, qui ex principiis
fidei multa inferat sibi ad salutem necessaria, sic omnis Christianus, qui secaniadum fidem operami est Theologiis,non tamen absiaute siciu non vocatur quilibet homo , absolii te philosophus i aut thematicus , licet omnis' homoe naturaliter aliquem dii cursum philosophic
Dico tertio, si sit sermo de domina
sacra, pro ut praecise versatur circa ea
obiecta, & veritates, quae de Deo rebusque diuinis possunt quidem naturali d ciu rationis inuestigari ac cognosci, suere tamen a Deo reuelata ν etiam quo ad hoc suit hominibus neres laria ad saluetem, non tamen absolute , S simpli uter in ordine ad singulos homines, se i ut conuenientius s& certius proueniret ii, lis salus; di ctum fuit in ordine ad sin gulos homines ; nam si aliquis homo quocumque casu non posset habere noetitiam illam naturalem certam , linic es.set omnino necessaria instructio de illis
rebus per reuelationem,colligiturque ex loco D. Pauli ad Hebraeos II Accedenum ad Deum oportet credere quia est, e
quod remunerator sit injuirenti tau s. Qui locus si intelligatur praecise de existentia Dei, ut volunt aliqui, non vero de existentia Dei, secundum quod talis est, qualem Christiana religio docet, nempe Trinus, & mus, & author supernaturalis, ut opinantur alij; debet principaliter applicari omnibus illis, qui ex
quocumque casu non cognoscunt certo naturaliter illam veritatem ; non enim
ut statim explicabo, cst simpliciter necessarium ut qui habet scientiam existetiae Dei, prouidentiaeque ipsius in remunerando, habeat de hoc ipso fidem. Dictum est cliam in assertione absolute, 6t simpliciter, quia sine hae instruction diuina posset aliquis homo consequi sa-
Iutem, si harum rerum coriam notitiam liaberet aliunde, posita fide aliarum rerum . Ut enim iam dixi in casu quo esse quis in se Gentilis haberet euidentem scientiam existentiae Dei,ut authoris naturae, non esset simpliciter necessarium, ut conuersus ad fidem haberet eiusdem rei, ut sic praecise , fidem, ut habet S. DOctor a. a. q. a. artia . ad a.& Clarius quaesti I. arta s. ad 3. alibique passimis . Immo repugnat ob incompotribilitatem
quam habent illi duo habitus respectu unius, & eiusdem obiecti, direcie sumapti, pro uno,&eodem tenet Ore ratione euidentiae,quam includit scientia,& obscuritatis, quam habet fides. Nec inde sequitur Philosophum,aut Theologum Christianum esse peioris e ditionis, quam rusticum fidelem , quia melius est habere actum entitati tu supernaturalem circa aliquod obiectum, euitanodi est in rustico adtiis fidei de existentia Dei, quam habere tantirnia, adium naturalem , aut ad summum quoad modum se maturalem cuiusmodi est assensus Theologicus de existentio Dei. Non inquam hoc sequitiir, nam primo in esse, moris, & in ordine ad meritum, no est deterioris conditionis phi losophus, aut Theologus Christianias, qui quantum est ex se, habet semper in praeparatione animi voluntatem: eredc adi , quod Deus sit,ex suppositione, quod euidentem de hac re scientiam, aut notitiam non haberet; imo taliter est dispositus, ut pluris longe faciat testimonium Dei circa veritatem hanc, & alias quas naturali lumine cognostit, quam quamcumque euidentiam scientiae naturalis, quam possit habere de illis,quod sulficit in viatore ad rationem meriti mactu fidei prouenientis . Secundo etiam potest dici non esse peioris conditionis in esse entis, si quidem nulla est entitas supernaturalis in rustico, quae non sit in Philosopho; Licet enim scientia, quam habet Philosbphus, aut Theologus,quod Deus sit, tollat ab eo fidem veluti directh de cadem propositione, non tamen indirecte ut ita loquar; & ratio est,quia impossibile est ut Deus revelet de seipse
veritates nupernaturales necessario cre-
dendas per fidem , quin etiam implicite
33쪽
, o Bibliothecae Theologiae Lib. I.
reuelat alias veritates naturales, si enim Deus reuelat, V. g. se esse Trinum de
Virum, iam reuelat se esset igitur si est simpliciter necessaria, reperiaturque de facto in aliquo fides rerum supernatu
ralium , & earum reuelatio, erit etiam ct naturalium,quatenus veluti imbibuimtur , & includuntur in alijs veritatibus supernaturalibus ,& simul cum illis permodsi unius obiecti supereaturalis credi possunt. Itaud praesens institi itum , si consideretur existentia Dei praeelse veauthoris naturae, praescindentis a Deo ut authore Supernaturali , ad illam veritatem per se , de directe coenitam, sicut non requiritur fides, sed suscit solum
naturale lumen,ut aifirmat omnes Themlogi , paucis exceptis, quos alij tem talis , & erroris damnant, sic nec etiam remanet fides respectu eiusdem obiecti
directe sumpti, in homine habente scietiam illius, de facto enim subtrahitur ab obiecto fidei per euidentiam scientiae ,
remanet tamen eadem fides respectu illius eiusdem obiecti veluti indirecte, quia fides nostra non est de Dei existentia quomodocuque, siue quatenus praecise est existentia Dei, ut auctoris naturae praescindentis a Deo ut authoie supernaturali, vocaturque a D. Thom. l cocitato 22. quaest. I. art. I. ad 3. prae-
ambulum quoddam ad fidem i Sed de
existentia Dei, ut facit Deum existere, tam ut est author naturae, quam ut est author supernaturalis, tam ut est unus,
quam ut est Trinus. Unde sicut posset haberi fides de gradu animalis pro ut formaliter continetur in homine, licet haberetur scientia de animali considerato secundum se,ut praescindita tali coniunctione; de sicut de facto habemus fidem de natura humana pro ut contine
tur in Christo, secundum quam uni nem homo est Deus,& Deus est homo,
quod est obiectum, solum per diuinam
reuelationem cognitum;quamuis inum esse, sit per se notum i & etiam, hominem esse sit notum lumine naturae; ita similiter fides potest remanere in aliquo de Dei existentia tam ut author est natu- .rae , quam ut est author supernaturalis, licet habeat scientiam de eius existentia quatenus praecise est author naturae'.
Hinc quando diximus scientiam,& fi dem esse habitus, & actus incompossibiles, respectu unius, ct eiuslem mini, addidimus directh sunmti, & cogniti. Et quando etiam in astinione diximus
doctrinam sacram non esse absoluth, &simpliciter humano generi necessariam respectu illarum veritatum diuinarum, quae selo naturali lumine crenosci pos sunt, ideoque obiecta naturalia vocantur, non debet intclligi assertio de illis obiectis naturalibus, quatenus modo explicato imbibuntur in obiectis supernaturalibus, sic enim obiectum natur te ut incliisum in supernaturali necessario creditur per fidem, sed est sermo de illis lectis praecise,& seorsim, quate nus ratione naturali sciri possunt, & aD tingi, ad ea enim sic sumpta, se habet tantiim doctrina sacra, ut salus homini bus, & certius, & conuenientius proti niat. Nam alioqui stando, in sola industria rationis, pauci homines, & adhuc
cum magno labore, & longo tempores, ac non sine admixtione errorum, tales veritates assequerentur: & ita quidem de facto maniteste constat experientia,
ct inductione in ijs qui lumine fidei d
stituti, filerunt tamen in humanis scien-lijs apprime eruditi. Instructione autem ditiina hominibus communicata factum est, ut passim homines, faciliter , ac breui tempore,& sine villiis erroris periculo, has quoque veritates assequi
possint; sic ergo fuit hominibus admodum utilis, siue necessaria ad melius es.se huiusmodi diuina instructio, & doctrina sacra. De quo vide S. Thom. I. contra Gentes capcl. ubi late prosequiis tur tres rationes statim insinuatas.
Dico quarto,si nomine doctrinae sicis intelligatur ipsa Theologia, pro via fide distinguitur, significamite disciplinam, seu scientiam proprio studio,&
34쪽
defenditum, de impugnantur c res.cono, trarii,& similia quae prispraespectant ad Themiae munus, dico hanc noeam scientiam per se generaliter spectatam,
attenta ordinaria Der prouidentia clarastae ecelesiae gubernationem , semper Disse, & esse necessariam absolute Omnibus , non tamen singulis a vel toti eci clesiae ad rectum, de conuenientem ip sus statum, sed non cuilibet priuatae Personae, immediate loquendo. Dixi in assertione accuratam scientiam Theologiae per se generaliten spectatam este absolui necessariam, quia ut vidimus supra, Theologia siue doctrina sacra modo in conclusione explicato accepta, sub duplici sta consido rari potest, primo pro ut est nunc, &fuit post Sanctum Thomarii, & Mag strum, scilicet digesta per ordinem, &quaestiones modo prorsus scientifico; se, eundo sine hoe ordine ιδ persectione , sed sparsim tradita, prout se se occasio offerebat,& fuit in Sactis Patribus,tiij cque doetissimis viris antiqnioribus h dc altero ex his modis dico istam Theo. logi am csse absolute necessariam. Dixi etiam spei lata de facto prouidentia Dei
ordinaria , nam sine dubio potuisset alio modo Deus prouidere indemnitati Ecclesiae ipsiusque conseruationi; maxime per nauas, de nouas semper reuel tiones, absque necessitate Theologiae et vel etiam alijs modis r de facto tamen voluit Deus, inordinarius modus. se,
uenienes necessitatibus fidei, & Eces sae, cui infallibilem assistentiam promti
sit , esset perdo rvin holmnunt comventus, & consilia, vel etiam priuat rum doctrinam, S disputationes, ut e perientia hiac usque comprobatum est.
I uper dixi doctrinam iactam semperfuisse ,& esie necessariarn, semper inquam, sed rion ad semper, aut pro semper, ut dici selet de praeceptis aismati- uim non enim si uno die, vermensed essent tales Theologi, statim ,. vel mo ritento periret Ecelasia; sed dicitur semperarecessaria propter pericula, varias-
que occasiones, quae possvnroecurrereqin quibus fides, &Ecclesia periclitare tui. Ultimo tandem in assertione dixῖ doctrinam sacram, siue Theologiam sic
accuratu sumptam, non esse necessaria
singulis hominibus immediate, quia non desunt multi asserentes esse necessariam mediate, non quidem simpliciterin rigorose pro quovis tempore; sed pro illo qua ex desectu Theologiae, iam desijsset esse fides, de Ecclesia τ' posito enim, quod Deus de facto sua ordinaria
prouidentia, ita conseruet in mundo fi
dem suam , de Ecclesiam, nempe ministerio, & opo Theologorum, si hoc medium omnino ce set aliquando, aut in posterum cesvret: nullo alio adhibito, cessaret etiamin periret fides, & Ecclesia, quo posito nullus esset, siue etiapuer, qui saluari posset, itaque in ordine, ad illud tempus, posset diei Naeologia remoω, & mediatu, recessaria ad cuiusque salutem .in particulari: Quia ergo.tale tempus potuistia essαquodcumque, si Deus voluisset Eccleuania. suam ex defectu talis medi I peri quiuis de facto noluerit ρ propterea etiam dici potest, quod semper fuit necessaria Theolreia, licet rem e ,&mediate ad
singulorum salutem. ne . dra Assertio sic expIicata ,& intellecta
probatur priuio ex diuersis sacrae scri-isurae locis r. Corinth. cap.a. & a . ad Titum I. I. Petri, alibique passim, ubi pro certo sapponitiar, debuisse in Eccle ita inuendi doctorem rerum diuinarum
ritos, quι per scientiam, & sipientia,
inque interpretationem fictarum litterarum , & exactam.notitiam mysterio--Σ fidei intaint essent, ad docenduci erudiendumali Domodo ram dem sine praedicia est Rom. ro. Quare &Christiis eosiuidoctores in Ecclesia innituit, voluitim esse de iure diuino ad
si . additurque ratri , ut non si uult suctuantes s ct a re circumsenim
35쪽
1α Bibliothecae Theologicae Lib. I.
omni venu Barime , in nequitia hominam . His sacrariam scripturariam auth ritatibus, accedunt plura M. PP. testimonia maxime D. Augustini lib. I . de Trinit. p. I. ubi sacram doctrinania, Theologiaeque scientiam,vocat saluberrimam , qua fides gignitur, nutritur, defenditur,roboratur. & lib.2. contra Iulianum capite ultimo docet mctores
Theologos post tempora Apostolorum
fuisse Ecclesiae planotores, rigatores , aedificatores,pastores, nutritores. Quae omnia non debent intelligi de Theol gis,aut Theologia quomouocumque, siue imperfecta, secundum qua Isaiae s dieitur, ponam uniuersos ios tuos doctos a Deo, & Ioannis Erunt omnes dociabiles Deti, sed de accurata scientia The
logiae per se generaliter spectata; de qua idem Augustinus lib. I . de Trinita cap. I. ait: Hac sciolia non pollens fideles plurimi, quamuis palleam ipsa Iside taliudque est scire, quid credere debeamus, aid doceat fides; aliud est scire, )uemad modum hoc V mo opituleturpi sitim.
ira impios defendatur. ni Etiam si igitur non teneatur unus
quisque excellere in seientia Theologura, immo hoc quibusdam sit impossibile, plebeis, rudibus, idiotis; & Lelesiae
corpus varia membra habeat I.Corinth. ciap. Ia. alij sunt oculi, alis manus, alij pedes; nihilominus tamen oportet semper aliquos esse peritos Theolmo' pastores, doctores, qui caeteros er an nec selum elementa fidei, sed dissicili
res quaestiones pertractent, pro loco &tempore, diuersoque auditorum captu,& conditione. Sicut enim peccant infideles, qui doctrinam Euangelicam sussi. cienter proposita recipere nolunt; quia tune resistunt Spiritui sancto; ita vici Lsim precant, si nimis leuiter, ac tenacrθassensim ei praebeant contra dictame conscientiae suae, antequam omnia dilia genter expenderint, ac probata,& ex. plicata viderint, ut diciturEcclesast. I 9. ii eiu credis levis est corde,&I E 28. 2m credideri/ non festinet. Ergo iam
maxime necessarii sunt doctores in E clesia, qui doeendi munere apud exte,
ros deiungantur, ram explicando,palaum probando fimi mysteria, ex ipsis
nonnunquam paganorum testimonijs ex philanophia naturali , cum nec scripturas nec authoritatem Ecclesiae recipiant, partim etiam diluendo eorum ad sumenta, & sophismata. Quae Omma
praestari non possunt sine accurata scieilatia Theolcgiae. Deinde spectata ordinaria Dei prouidentia, semper fuerunt, di sunt, & erunt mali homines in mundo, non solum extra Ecclesiam, sed etiainua , qui ipsam,&eius doctrinam, ac mores oppugnent, aut qui petant rati riem nostrae fideio doctrinae, I. Petri 3. Item etiam inter bonos oriri saepὰ pose sunt solent dissicultates circa ipsas res uelatas, & ea quae necessaria sunt homini ad salutem, an hoe, vel illud mciendum, fugiendum dec. ita ut opus site ferre scripturas scripturis, & quaestionem unam , vel partem unam The i liae rum Hiera, & similia; cumquom mon omnia explicitu reuelauerit, neque iudicauerit expediens quotidi de nouo reuelare; alio modo his omm-
ῆ necessitatibus occurri no potest nisi per accuratam Theologiae disciplinam ,
ad quam pertinet omnes sectas contra rias consarare, omnes haereticorum errorexconuellere, veras cq usiones ex
principijs fidei apte dedueete . Vnde in
ipsismet generatam comitiis, aut cum Summus Pontifex aliquid cima res R. des, aut mores definiωd non fit per nouam re a hem, sed perpeculiarem Spiritus sanctiussistentiam,praemissa deis lata diligentia doctorum hominumnec est altius modus ordinarius in Ecclesia. Teius integritas, de perpetuitas conia r. Ee prouiait Deus ut sem
recine an ea Theologi,etiam in lege scripta, de lage naturae usque ad A mum,quem fuisse perfectum Theologii diximus supm capite , . Quamuis eniminis Theolagiae minus sierit ' initio.
necessarius, postea veis magis Graudistentibus viiijs,tam is lege natum,qua. iiivge scripta, ad diuertendos hominestab
36쪽
Sectio I. Caput IIJ. 13ab idololatita, sed maxΘε in lege Eu - - M an it visi gelici sicut enim crevit figes , quo Q ni discipli- , consequenter etiam in
maiorem explicationem, & credendO- doctrinas acni,nonsbium ostendunt cre
tum distinistione, ita maior fuit Tl re Τοῦ bra emomia ovibus Summi Pontifices, logiae, ae doctrinae lacrae necessitas, ad & Concida celebraruiit libros Magistri
rectam ipsius conseritationem, explica- Sententiarum , summamque Theologitionem, atque defensionem. cana doctoris Angelici D. Thomae ; Dico quinto. Doctrinam sacrain, ipsa etiam indignatio, inueteratumque sue scientiam Theolnicam hoc vel il- odium quod Haeretici contra nostram alo modo traditam iuxta viam D. Dama- Scholasticam Theologiam conceperiit. sceni, vel Magistri sententiatum, vel Etenim Vvi clephus apud Valdense in D. Thomae, esse quidem optimam , S mo r. lil . cap. 64. vocat sacras Themutilissimam,non tamen Ecclesiae simpli' Inorum scholas, castra Cainitica i raciter, aut absolute necessariam. Post Lutherus lib. a. de abroganΜ missa, tu rior huius assertionis pars non eget Mi panaria ς Beatumque Thomam ar 'U-batione, facile enim omnes animaduer lat phialam irae Dei ; quid plura Haeti tulit talem methodum non semper fulia tici Uritembergenses, ut refert Surius se in Ecclesia: Prior vero aduersus Hae, in appendice ad Naucleru, anno Isam
reticos declarari potest, G i ' muno Scholasticae Theologiae libros feretroribus, quae huic recentiori Iheologis binasos instar funeris ad mediam Vrbis Scholasticae maxime competunt rinoria plateam detulerunt, sequentibus mini. enim intelligimus Theologiam Schai stris , ossiciumque defunctorum per hiis sticam, qualem sibi fingunt Haeretici in dibrium canentibus, tandemque in ar- solis Metaphysicis, & curiosis quaestio- dentem rogum proiecerunt.Dolet qui innibus occupatam quamuis nec inini pe Haeretici,,quod videant suas nautis physica spernenda sit , rationesque quas & dolos, suas imposturas, suamq; igno- ex ipsi adducit Theologia Scholastica a rantiam, per Theologiam Scholasticam praesertim aduersus infideles, qui cum tanquam per fortissimu verae fidei pr nec scripturas nee Ecclasiae tra tiones pugnaculum,diligenter ac neruosh con recipiant, esset ridicula principii petis furari, vellentque si possent perturbaretios velle tunc ex his principijs solum in omnia,ae tenebris inuoluere,sicut me
dis tare Sed de ea linquimur,quae ide dathim odit lucem,in diabolus est prim
pcietae ae positiva, multo tamen e - ceps tenebrarum. Sed deliis fusius in.ctius & accuratius, senim semper me- Badiuro secundo Sectione I. cap. 3. ithodo secundum rectum doceruli Ordi i rq L L l. 2: --
37쪽
Quid: & qualis sit doctrina Sycta
Quod doctrina Sacra fit mera , o perfecta finitia
ae splures Theologi ,κistiment doctrinam M.
bis viatoriis; vivantiun Fadii ensum Theologi-
esse vere, ac proprie dictam scientiam, ut pote procedentem ex principi j fidei obsi is, & ineuidentibus, velaalabri ex uno principio reuesain, ec stercii fustito lumine naturasi . L mei ramulus ibis M oppositum =de uini inmtalom: omnes dictipalii ipsius, mpam. q. Uartici 2. . Nobis di nastaenilii est, assensum conelusioni mentistaeucum si a sensus dis siuus & centacmabicis careat Bonali euidentia inlusini non ciuem innua :pure naturales o se tamen dici in alis meres Mi pira
sensit scientiam .pe'ectam c. Dicitur istat aliquo. ro & proprio sensu vocariposo
quia nullo careat essentiali principio talis generis constitutivo, sed habrat omnia quae essentialiter concurrunt ad ipsius constitutionem: si, stitutus cx anima & colpellari persectus homo et iis careat uno oculo , aut e
parte mlegrali: secund spora ius aliquid perfectum in aliquo genpertingit ad summam, vel ad maximam intra illud genus perfectionem, & sic homo cui nihil deest ex perfectionibus humanis, dicitur homo perfectus; quae persectio iterum potest esse maior Sminos ex maiori vel minori accessu ad
periectsinium,quod in unoquoque gerinere debet esse regula & mensura caete distum. Primo ero 'modo dicimus, asi sensim Theolagigaiestas i tiam perfectam, non secundio s nam, non solum
dis illi scientiainn Sanctorum . Lucae L. Ad dandam fientiamstitis. I Corinth. 12. Aly data remo Sapientia, Hyserm. si quoque Patres Ambr honus in cap. II. & 13. ad Corinth. nec non de et . de Trinitate cap. I. ni proprio vocabulo do- istientiam a D. Paulo; non
- tiles, risitione, qua scientia sumitur
largo modo pro quacumque notitia imtellectuali alicuius veritatis, sed citam stricto modo, & proprie loquendo do scientia , pro ut sciliret condiuiditur c5tra alios liabitus intellectuales , intelle
38쪽
ctum, pr dentiam, artem,sdem in opi-rubnem. Ueiba enim scriptiirae, & Patrum, si absurditas non sequatur in sensu proprio, de rigoroso debent explicari, quod autem Theologia pro ut reperitur in viatoribus, silmae te propriὰ scie.itia, non modo nullum sequitur absurdum, sed potius rationes subsequentes id aperte demonstrare videntur. Primo enim, scire est rem per suain causam certo cognoscere, sed in doctri na sacra, multa per suam causam certo cognoscuntur, deducit enim artificiose suas conclusiones ex principijs fidei, uae sum ruam certitudinem habent exiuino Testimonio i igitur do. trina sacra, quantum ad assensum suum Theo-l cum considerata est vere & proprio ilicta scientia. Secundo, quia si esset aliqua ratio quare Theologia in nobis viatoribus n6 esset.vere ac propriE habitus scientificus, maximE quia ut obiiciunt aduersarii, deficit ipsi evidentia, sed hoc non obstat quominus Theologia vere sit habitus icientificus , ex eo quod eiusmodi
conditio non requiritur ad scientiam, a
quidquid enim sit de scientijs pui nuturalibus, tamen de ratione scientiae incommuni, pro ut praescindit ὶ naturali , de supernaturali, solum est attingere in-
fallibiliter verum per discursiim, si quidem per talem modum attingendi constituitur in ella virtutis intellectualis, &distinguitur a reliquis virtutibus. Unde etiam ipse Aristoteles per disterentiam certitudinis solet scientiam ab opinione
distingvcre I. Poster. cap.2. &a. poste rior. cap. 26. ubi ait: Nudius arbitratur
mari, cum existimes impug e aliter θ sere, sed si re. Quia tamen millos,
mus Gentilis non agnouit cognitionem ita certam, & necessariam, quae habetur per diuinum testimonuim, sed solum agnouit ill.ura quae habetur pere vidcntiam rationis, ideo deinceps ipsi scientiae tribuit euidentiam, Sita non ponituri ut essentialis in definitione scientiae, sed ut necessaria iis imad explicandam conditioiaem ellentialem, scilicet certi-
tudinem, quae licet naturaliter non pose sit conuenire scientiae sine euidentia tor- mali , supernaturaliter tamen potest fieri ; igitur defectus euidentiae formalis non sufficit, vi aliqua crenestio vera &cena generata in nobis per discursum
lumini fidei innixum, qualis est Theologia, non sit verE & proprie scientifica. Tertio idem probari potest hoc alio argumento, quod fel in idem recidit, quia si aliqua conditio essentialiter requisita ad habitum scientificum, deesset Theologiae viatrici, maxime ellat euidentia , sed hane, licet non habeat formaliter qiuiualenter tamen habet,quod
sufficit , ergo nulla conditio essentialis illi deficit i ac proinde valet in aliquo vero & proprio sensu dici scientia perseeta. Minor quo ad primam Partem probatur.Nam principia ex quibus procedit Theolcsus sunt assensus fidei formaliter ineutantes, ergo conclusio eri illis illata est etiam forinaliter ineuides, si quidem ad scientiam euidentem non sumcit euidentia consequentiae, nisi lia. at simul euidentiam praemissarum &consequentis, nam haec euidentia consequentiae non est propria Theologiae , aut cuiusuis alterius scientiae sed logicae solum , reperiti iri; etiam in syllogismo probabili & apparenti dummodo sit informa. Qitia tamen fidei, ex qua procedit Tlleologia,tanquam ex habitu primorum propriorum, tanta est iii 3 ibilitas & certitudo, ut nulla naturalis euidentia sit illi esi parabilis, innititur enim lumini increato cui omnia sunt euidentissima, hinc fit, quod assensus ille praemissarum in intellectu Theolaei rati ne suae certitudinis contineat virtualiter& aequi ualenter quaniciumque euidentiam naturalem, quam solemus habereis circa principia naturaliter cognita i ita ut licet scientia excedat fidem quantum ad sorinalem euidentiam, qua fides caret , tamen la ordine ad finem scientiae , videlicet ut homo sine errore aut erroris periculo, atque adeo infallibiliter &emo assentiatur de adhaereat alicui obie isto , excessus certitudinis fidei aequiua
39쪽
, 6 Bibliothec, Theblogicae Lib. I
let, imosipetu euidentiam pranni liniarum inmitior, ut habet D. Thom. in
titudo illa assensus Theologici in comelusion aequi ualet euidentiae assensus scientifici, licet careat formali illa perfectione euidentiae . sicuti lumen solis
dicitur aequi ualere virtuti ignis ad ca-I endum, liceat careat calore formaliter. Quod autem haec aequivalentia sufficiat ad perfectam scientiam loquen. do de perfectione scientiae modo iam explieato in ordine ad scientias naturales , nan vero ad stientiam beatoruma snec enim dieimus assensum fidei continere virtualiter, aut aequi ualenter euidentiam, quam habent beati de eisdem obieetis ; led aequivalere naturali euia dentiae , quam trabemus de alijs rebus naturalibus , circa quas est nostra seie tia , quod haec, inqua qui ualentia sunfictat ad perfectiun scientiain , quae erat seeunda pars minoris assumenti propositi , proiatur; quia non ob alium finem rationabiliter exigi potest euidentia premissarum in scientijs naturalibus, nisi ut assensus conclusionis sit infallibilis, tisine periculo errandi, atque adeo altim gat rationem virtutis intellectualis, unde etiam certitudo naturalis alicuius cognitionis definiri solet, quod sit firmus& immobilis esse iis ortus ex euidemtia connexionis terminorum pmpositionis, siue per se, & ex ipsis terminis, cuiusmodi sunt prima principia, imm diata, Sindemonstribilia; vel ex taliabus primis deductus per euidentem c sequentiam qualis est assensus scientificus ; ita ut ipsa evidentia nihil aliud sit
in eodem assensu firmo, nisi claritas quaedam veritatis intellectae, vel ex J sa terminorum apprehensione, decollatione inter se orta, vel ex tali aliqua n litia per certam consequentiam deducta. Sed haee infallibilitas atque firmitas cognitionis h tur in asse su The logico ut hic omnino certum supponitur, & inserius demonstrabitur 1, propter illam virtualem & aequi ualentem prinmissarum euidentiam ι etra Theo se non caret euidentia requisita ad men, tiam proprie dictam, quantum sufficit ad finem scientiae. -to. Vt assensus Theologicussit vero &proprie stientia non requiritur ut procedat ex principijs euidentiabus ipsi Theologo, ut Theologus est , sed sufficit ad peUectam scientiam inferiorem , qualis est Theologis respectu scientiae beatorum, ut principia ex quibus procedit sint evidentia stientiae superiori, ita tamen vet fiat suificiens continuatio intellectus inferioris ad superiorem, sicut pater in musico, qui licet ipsi in musico non sint evidentia principia Arithmeticae, vere tamen dicitur sciens posita illa cotinuationeSed principia ex quibus procedit Theologus ut euident' stientiae superiori, cui subordinatus Theologus & praeterea in intellam Theologi, est sussiciens continuatio & coniunctio cum scientia superiori, diuina :scilicetin beatoru,nam The lagus per fidem supernaturalem certis sitne & infallibiliter cognoscit, principia Theologiae esse certa, & euidenti ia
nabiliter denegemus assensui Theologico veram & perfectam rationem sciae
Ultimo tandem probatur assertio squia tunc aliquid vocari potest imper fectum comparative ad alias res , quae secundum aliquam rationem dicuntur
persectae, quando participat quidem multa ex perfectionibus talium rerum , sed est illis deterius simpliciter, ex defectu alicuius rei, quae reperitur in illis , spectatquead illarum persectionem;quo pacto fides est impe etior, simplicia terque deterior visione Matifica ,An r tione cognitionis, quia deficit a peti ctione visionis, ratione suae obscuritatis S ineuidenti aer sed assensus Theologiacus ex carentia euidentiae naturalis qua
habent alia scientiae pule naturales ci ca sua principia, non est illis deterior in ratione assensus discursiui, sed simplicia ter persectior, assensus enim Theologia
40쪽
eos est multo certior & infallibilior cumearentia naturalis euidentiae , quam sit quilibet alius assensus scientificus, cum naturali euidentia, ergo ex hac carentia
non potest appellari doctrina sacra,sciε-tia secundum quid & impersedia; sed potius perfectior, quam quaelibet alia naturalis disciplina. Superesset modo afferre contra dicta obiectiones aliquas,sed quia illarum solutio facilis est ex doctrina hue usque tradita, non est quod in illis amplius
ιiabeam, non tamen alijssim sparὸ maturalibus , quae potius illi subaltemnantare, aliquo modo sulationation simpropria.
CVm tuter scientias, aliae sint se
alternantes, hoc cst, sub se alias scientias continentes ; aliae vero se Utematae, hoc est sub altera scientia αontentae ; postquam superiori capite ostendimus Theologiam esse vere, ac proprie dictam scientiam, statim animupulsat in uestigare, num sit scientia su alternans, an vero subestemata,vel utruque simul λPro cuius intelligentia notandum est, quod, cum scientiam substemari sithlem, ut iam monuimus, ac sub alterR , contineri, siue collocari, tot modis una scientia dicetur alteri substemari, quotim is continget sub illa contineri, &collocari. Tripliciter autem id fieri potest. Primo ratione finis, quando sciliacet finis unius, continetur sub fine alterius & ordinatur ad illum,quo sensu a res ministrae dicuntiir subalternari dominis, ut itanefactoria, equestri, questris militari, & militaris politicae. Hic tamen modus subaltei nationis improprius est, sicut &:alle qui attenditur penes maiorem, ves minorem persectionem unius scientiae, respectu alterius , quo modo cetiissimum est apud omnes
Τheologiam sebalternari scientiae bea
Secundo modo una scientia colloeatur sub alia ratione obiecti, siue subiecti,quando scilicet obiectum unius continetur sub obiecto alterius, ita tameti vi obiectum inferioris scientiae addat acicidentalem differentiam ad obiectum superioris, ut sic maneat extraneum ab illo, de non essentialiter illi subiectum. Quo pacto Musica subalternatur Arith, meticae: quia numerus sonorus qui est obiectum Musicae , addit supra numerum, qui est obiectum Arithmeticae; s noeeitatem, quae est disserentia omnino accidentalis, & extranea, non quaecumque tamen, sed ex cuius coniunction Ocum numero, originantur speciales ρος
sones & proprietates, quae possint doipsa demonstrari, sicut requiritur ut constituat speciale genus scibilis; quod
propterea non potest costituere num rus coloratus aut frigidus; de in hoc sese eertum est Τheolcmam non subalternari scientiae beatae; neque enim The logus considerat aliquam conditionem in conclusione, quae non pertinere posisit ad scientiam beatam; sed tendit in easdem veritates diiuerso modo, & per diuersam rationem obiecti fesmalis;tendit enim in praemissas per fidem ex reuelatione diuina, tanquam ex rationi formali assensus in conclusionem,perdiscursum procedente ex veritate praemissarum, tanquam per irationem formalem assensus; at vero scientia beata specificatur solum ab ipsa diuina essentia elare & intuitiue visa; in qua omnes aliae veritates creatae cognosci possunt. Tertio tandem modo una scientia
collocatur sub alia ratione principioru , quando scilicet pristipia unius scientiae nota possunt esse immediate per se nota, sed manifestantur per lumen superio. ris scientiae, & ita scientia inferior non resoluit immediate in principia per nota, bene autem superior. Et in hoc sensu certum est Theologiam subalternari scientiae beatae ; fundamentum cst quia principia Theolietica, non solusn.