장음표시 사용
71쪽
quae magnis oppressa hostium copiis eorum ipsorum sanguine redundavit testis est Gallia, per quam legionibus nostris iter in Hispaniam Gallorum inferinicione Meti stum est festis est Hispania, quae saepissime plurimos hostes ab hoc superatos pro ristosque conspexit festia est iterum et saepius Italia, quae cum servili bello taetro periculosoque premeretur, ab hoc audirivum absente expetivit, quod bellum exspe fatione eius attenuatum atque imminutuis est, adventu
sublatum ac sepultum testes nunc vero iam omnes 31 orae atque omnes Merie gentes ac nationes, denique maria ovinia, cum universa, tum in singulis oris omnes
sinus atque porius. Quis enim toto mari locus per hos annos auctam firmum habui praesidium, ut infusemet, aut tam fuit abditus, ut lateret Quis navigavit, qui non se aut mortis aut servitutis peraculo, mirater , cum aut hieme aut referto praedonum mari navighreci Hoc tantum bellum, tum furpe, tam vetus, tam late divisum atque dispersum quis umquam arbi Maretur aut ab omnibus imperatoribus uno anno aut
omnibus annis ab lino imperator confici posse i Quam da provinciam fenuistis a praedonibus liberam per hosce annos i quod vectigal vobis fusum fuit i quem socium defendistia cui praesidio classibus vestris fuistia lQuam multas existimatis inaula esse desertas, quam multas aut metu relictas aut a praedonibus captas urbes esse sociorum i XII. Sed quid ego longinqua commemoro Fuit hoc quondam fuit proprium populi Romani, longe a domo bellare et propugnaculis imperii
Bociorum fortunas, non sua tecta defendere Sociis ego nostris mare per hosce anno clausum fuisse dicam, cum exercitus vestri numquam a Brundisio nisi hiems s 2
72쪽
aumma transmiserint sui ad vos ab exseris nationibus venirens, captos querar, eum legati populi Romani redempti sint mercatoribus tutum mare non fuisse dicam, rem duodecim secures in praedonum pote Mem88 pervenerint i Cnidum aut Colophonem aut Samum, nobilissimas urbes, innumerabilesque alia captas esse
commemorem, cum vestros portus atque eos portus,
quibus vitam et spiritum ducitis, in praedonum fuisse potestate sciatis i si vero ignoratis portum Caietae celeberrimum ac plenissimum navium inspectante praefore a praedonibus esse direptum ex Miseno autem eius ipsius liberos, qui cum praedonibus anteae ibi bellum gesserat, a praedonibus esse sublatos Nam quid ego Ostiens incommodum atque illam labem ab que ignominiam rei publicae querar, cum Prope imspectantibus vobis classis ea, cui consul populi Romani praepositus esses, a praedonibus capta atque oppressis ossi Pro di immortales tantamne unius hominis incredibilis a divina virtus tam brevi tempore lucem adferre rei publicae posuis, ut vos, qui modo ante ostium Tiberinum classem hostium videbatis, nunc nullam infra Oceani o tum praedonum navem med audiatias Atque hae quae celeritate gesta sint, quis quam videtis, tamen a me in dicendo praefereunda non sunt. Quis enim umquam aut obeundi negotii aut consequendi quaestus studio tam brevi tempore tot
loca adire, tantos cursus conficere posuit, quam celeriter
Cn. Pompeio duce tanti belli impetus navigavit qui nondum tempestivo ad navigandum mari Siciliam adiit, Atacam exploravis, in Sardiniam cum clam venit, atque haec tria drumentaria subsidia rei publicae 3 firmissimis praesidiis classibusque munivit. Inde cum db COOste
73쪽
se in Italiam recepisses, duabus Hispaniis et Gallia transalpina praesidiis ac navibus confirmata, missis item in oram Illyrici maria et in Achatam omnemque Graeciam navibus Italiae duo maria maximis classibus firmissimisque praesidiis domaris, ipse autem, ut Brundisio profectus est, undequinquagesimo die totam ad imperium populi Romani Ciliciam adiunxit omneB, qui ubique praedonea fuerunt, partim capti interfectuque sunt, partim unius huius se imperio ac potestati dediderunt. Idem Cretentibus, cum ad eum usque in Pamphyliam imares deprecareremue misissent, spem deditionis non ademit obsidesque imperavit. Ita tam tum bellum, tam diutumum, tam longe lateque di
persum, quo bello omnes gentes a nationes premebam tur, Cn. Pompeius inrema hieme adparavis, ineunte vere suscepit, media aestate confecit.
XIII. Ea hae divina atque incredibilia virius 86
imperatoris Utas eieram quas Paulo ante commemorare coeperium, quantae atque quam multae suntlNon enim bellandi virtus solum in summo ac perfecto imperatore quaerenda est, sed multae sunt artes eximiae huius administrae comitesque virtutis. Ac primum quanta innocentia debent esse imperatores iquanta deinde in omnibus rebus semperantia i quant fide, quanta facilitate, quanto ingenio, quanta humanuisse quae breviter qualia sint in Cn. Pompeio comsideremus; aumma enim omnia sunt, Quirites, sed ea magis ex aliorum contentione quam ipsa Per sese cognosci atque intellegi possunt. Quem enim impera detiorem Possumus illo in numero putare, uiua in exercitu centuriatua veneant atque venierint quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica
74쪽
cogitare, qui pecuniam ex aerario depronimam ad bellum administrandum aut propter cupiditatem provinciae magistratibus diviserit aut promer avaritiam Romae in quaestu reliqueris i Vestra admurmuratio facit, Quirites, ut agnoscere videamini, qui haec fecerint: ego autem nomino neminem; quare irasci mihi nemo poterit, nisi qui ante de se voluerit confitere Itaque propter hanc avaritiam imperatorum qua ascalamitates, quocumque ventum est, nostri exercitus 38 ferans, quis ignorati finem, quae per homo anno in Italia per agros atque oppida civium Romanorum Matri imperatores fecerint, recordamini tum facilius statuetis, quid apud referas nationes fieri existimetis. Utrum plures arbitramini per hosce inno militum vestrorum armis Matim urbes an hiberim sociorum civitates esse dei Mi Neque enim porea exercitum is continere imperator, qui se ipse non continet, neque severus esse in iudicando, qui alios rimae noveros esseas iudices non vult mo miramur hunc hominem tantum excellere ceteris, mus legione aio in Asiam pera nerius, ut non modo manus tanti exercitus, sed ne vestigium quidem cuiquam pacato nocuisse dicaturi Iam vero quem ad modum milite hibernens, cotidie
sermones a litterae perferuntur. Non modo ut
sumptum faciat in miliam nemini vis adfertur, sed ne cupienti quidem quiquam permittitur. Hiemis enim,
non varitiae perfugium maiores nostri in sociorum atque amicorum tectis esse voluerunt.
o XIV. Age vero ceteris is robus u illo intemperantia, conriderare. Unde illam tantam o orbissem et tam incredibilem cursum inventum putatisi Non enim illum eximia via remigum aut ars inaudiri
75쪽
quaedam gubernandi aut venti Irim novi tam eleriter
in ultimas ferra pertulerunt, sed eae rea, quam feros remorari solent, non retardarunt: non avaritia ab in Rufo cursu ad praedam aliquam devocavit, non
libido ad voluptatem, non amoenitas ad deleotationem, non nobilitavi urbis ad iognitionem, non denique labor mae ad quietem remo ignis et fabulas ceteraquo omamenta Graecorum oppidorum, quae ceteri tollenda esse arbitrantur, ea cibi ille ne visenda quidem existimavis Daque omnes nunc in iis locis gICn. Pompeium sicut aliquem non ex hac urbe missum, sed lae Mael, delapsum intuentur; nunc denique incipiunt credere, fuisse lamnes Romano hac quom tam montinentia, quod iam nationibus exteria imcredunt ac fiam memoriae proditum videbarer; nuno
imperii vestri splendor illis gentibus lucem adferre
epit nunc infellegunt non sine causa maiores suos sum, cum re imperantia magistratus habebamus, servire populo Romano quam imperare aliis maluisse.
Iam vero iis faciles aditus ad eum privatorum, ita laliberae querimoniae de aliorum iniuriis esse dicuntur, ut is qui dignitas principibus excellis tacuitate infimis par esse videatur. Iam quantum consilio, quantum dicendi gravitate et copia vinat, in quo ipso inest quaedam dignitas imperatoria, vos, Quirites, hoc ipso
ex loco saepe cognovistis idem vero eius quantam infer socios existimari putatis, quam hostes omnes omnium generum sanctissimam iudicarinil Humanuisse iam tanta est, ut dissicile dictu ait, utrum hostes magis virtutem eius pugnantes timuerint an mamauetudinem victi dilexerint quisquam dubitabit quin huic hoc tantum bellum transmittendum sit, quidb COOste
76쪽
ad minia nostrae memoriae bella conficienda divino quodam consilio natus esse videaturiga v. Et quoniam auctoritas quoque in bellis administrandis multum atque in imperio militari valet, certe nemini dubium est quin ea re idem ille imperator plurimum possit. Vehementer autem pertinere ad bella administranda, quid hostes, quid mei de imperatoribus nostri existiment, quis ignorat, cum aes mus homines in tantis rebus, ut aut contemnant aut metuant, aut oderint aut amens, opinione non minus et fama quam aliqua ratione certa commoveri Quod igitur nomen umquam in orbe terrarum clarius fuit cuius res gestae pares de quo homine vos, id quod maxime facit auctoritatem, tanta et tam praeclara iudicia sociatis An vero uuam usquam esse oram tam desertam putatis, quo non illius diei fama pervaserit, cum universus populus Romahus referto foro completisque omnibus templis, ex quibus hic locus remspici potest, unum sibi ad commune omnium gentium bellum Cn. Pompeium imperatorem depoposcit Itaque, ut plura non dicam neque aliorum exemplis confirmem, quantum auctoritas viaest in bello, ab eodem Cn. Pompeio omnium rerum regiarum exempla sumantur: qui quo die a vobis maritum bello praepositus est imperator, tanta repente vilitas annonae ex summa inopi et caritate rei frumentariae consecuta est unius hominis spe a nomine, quantam vix in summis uberi fidisse agrorum diutuma pax emere potuisset. Iam accepta in Ponto calamitate ex eo proelio, de quo vos paulo ante invitus admonui, cum socii periimuissent, hostium opes animique crevissent, sistis firmum Pra vidium provinci haberet, amisissetis Asiam,
77쪽
Quirites, nisi ad ipsum discrinien eius temporis divinitus Cn. Pompeium ad eas regiones fortuna popidi Romani attulisset. Huius adventus et Mithridatem insolita in sum victoria continui et Tigranem magnis copiis minitantem Asiae retardavit. Et quisquis dubitabis, quid virtute perfecturus sit, qui tantum auctoritate perfecerit aut quam facile imperio atque exercitu socios et vectigalia conservaturus sit, qui ipso nominea rumore defenderiti VI. Age vero illa res g8 quantam declara eiusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem, quod ex locis tam longinquis
tamque diversia tam brevi tempore omnes huic se uni dediderunt: quod in ensium legati, cum in eorum insula noster imperator exercitusque esset, ad Cn. Pompeium in ultimas prope terras venerunt eiquo Beomnes Cretensium civitates dedere vello dixerunt lQuid itam isto Mithridates nonne ad eundem Cn. Pompeium legatum usque in Hispaniam misit eum quem Pompeius legatum semper iudicavit, ii, quibus
erat molestum ad eum potimimum esse mimum, vecvitatorem quam legatum iudicari maluerunt. Potestis igitur iam constituere, Quirites, hanc auctoritatem, multis postea rebus gestis magnisque vestris iudiciis amplificatam, quantum apud illos reges, quantum apud
exteras nationes valituram esse existimetia.
Reliquum est ut de felicitate, quam praestare de se Tipso nemo potest, meminime et commemorare de altero possumus, sicut aequum est homines de potestate
deorum, timide et pauca dicamus. Ego enim sic existimo, Maximo, Marcello, Scipioni, Mario et ceteris magni imperatoribus non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata atque
78쪽
exercitus esse omnimos. Fuit enim profecto quibus tam summis viris quaedam ad amplitudinem et ad am et ad res magnas bene gerendas divinitus adiuncta fortuna. De huius autem hominia felicitate, de quo nunc agimus, hac utar moderatione dicendi, non ut in illius potestate fortunam positam esse dicam, sed ut praeferiri meminime, reliqua verare videamur,no aut invisa dis immortalibus oratio nostra aut im aegrata esse videatur. Itaque non sum praedicaturum quantas ille res domi militiae, ferra mWrique, quantaque felicitate gesserit, ut iam semper voluntatibus non modo cives adsenserint, socii obtemperarint, hostes oboedierint, sed etiam venti sempestatesque obsecuta rint hoc brevissime dicism, neminem umquam tam
impudentem fuisse, qui a dis immortalibus tot et tantas res facitus auderet optaro, quot et quantas di immortales ad Cn. Pompeium detulerunt: quod ut illi proprium ac perpetuum sit, Quirites, cum communis a Iutis atque imperii, fum ipsius hominia causa, cuti faecisis, velle et optare debetis. g Quare cum et bellum sit ita necessarium, ut neue
non possis, iis magnum, ut accuratissime sit administrandum, et cum ei imperatorem praeficere poscitis, in quo sit eximia belli scientia, singularia virtus, clari
sima auctoritas, egregia fortuna, dubitatis, Quirites, qui hoc fantum boni, quod vobis ab dis immortalibus
oblatum et datum est, in rem publicam conservandambo atque amplificindam confer i. XVII. Quodsi
Romae Cn. Pompeius privatus esset hoc empore, tamen ad fantum bellum is erat deligendus atque mitifendus nunc, cum ad cetera summa utilitates haeo
quoque opportunitas adiungatur, ut in iis ipsis loria
79쪽
adait, ut haheat exercitum, ut ab iis qui habens accipere statim possit, quid exspectamus aut cur non ducibus dis immortalibus eidem, cui cetera Eumma cum salute rei publime commissa Bunt, hoc quoque bellum regium committamus ivi enim vir cliurissimus, amantissimus rei publicae, I vestria beneficiis amplissimia adfectus, Q. Catulus, itemque summis omamentis honoris fortunae virtutis, ingenii praeditus, Q. Hortensius, ab hac ratione di
emtiunt quorum ego auctoritatem apud vos multis locis plurimum valuisse et valere oportere confiteor, sed in hac causa, tam si cognoscetis auctoris es omirarias virorum fortissimorum et clarissimorum, tamen omissis auctoris ibus ipsa re ac ratione exquirere Po sumus veritatem, atque hoc facilius, quod ea omnia, quae a me adhuc dicta mini, eidem isti vera esse comoedunt, et neces rium bellum esse et magnum es in
uno Cn. Pompeio umnia esse omnia. Quid igitur ait Sa Horiensius Si uni omnia tribuenda sint, unum dignissimum esse Pompeium, sed ad unum tamen omnia deferri non oportere obsolevis iam ista oratio, re multo magis quam verbia refutata. Nam tu idem, Q. Hortentu, multa pro tua summa copia ac singularita inisse dicendi et in senatu confra virum sortem, A. Gabinium, graviter mareque dixisti, cum is de uno imperatore contra praedones constituendo legem promulgasset, et ex hoc ipso loco permulta Rem confra
eam legem verba fecisti Quid sum, per deos theta mortales, si plus apud populum Romanum auctoritas tua quam ipsius populi Romani salus et veris causa valuisset, hodie hanc glorium atque hoc orbi ferrae imperium tenerem tibi tum imperium hoc esse
80쪽
videbatur, cum populi Romani legati, quaestores praetoresque capiebantur ictum ex omnibus provinciis commeatu et privato et publico prohibebamur ictum ita in a nobis erunt,inria omnia, ut neque privistam rem transmarinam neque publicam ium obire possemus S XVIII. Quae civitas antea umquam fui non dico Atheniensium, quae satia late quondam mare tenuisse dicitur, non Larthaginiensium, qui permultum classe a maritimis rebus valuerunt, non Rhodiorum, quorum usque ad nostram memoriam disciplina navalis et gloria remanais, uae civitas umquam ante tam tenuis, tam parva insula fuit, quae non portus suos et agros et aliquam partem regionis atque orae maritimae perso ipsa defenderet hercule aliquot annos comtinuos ante legem Gabiniam ille popidus Romanus,
cuius usque ad nostrum memoriam nomen invictum in navalibus pugnis permanserit, magna ac multo mammis
parte non modo utilitatis, sed dignitatis atque imperii
di caruis. Nos quorum maiores Antiochum regem inam Persemque superarunt omni aque navalibus pugnis Rarthaginienses, homines in maritimis rebus exercit tigrimos paratis mosque vicerunt, ii nullo in loco iam praedonibus pares esse poteram et nos, qui ante non modo Italiam tutam habebamus, sed omnes socios in ultimis oris auctoritate nostri imperii salvos praestare feramus sum, cum insula Delos, tam procul a nobis in Aegaeo mari posita, quo omnes undique cum mercibus atque oneribus commeabant, referta divitiis, Parva, atae muro, nihil timebas, Mem non modo prinvinciis atque oris Italiae maritimis ac portubus nostris,
sed etiam Appia iam via caerebamus. Et ita temporibus non pudebat magistriam populi Romani in hunc ipsum db COOste