장음표시 사용
61쪽
Peti, eundem hunc unum ab hostibus metui, praeterea
Causa quae sit videtis nunc quid agendum gladconsiderare. Primum mihi videtur de genere belli, deinde de magnitudine, tum de imperatore deligendo esse dicendum. Genus es belli eius modi, quod
maxime vestros animos excitare atque inflammare ad Persequendi studium debeat in quo agitur populi Romani gloria, quae vobis a maioribus cum magna in omnibus rebus, tam summa in re militari findita est; agitur salus sociorum atque amicorum, Pro qua multa maiores vestri magna es gravia bella gesserunt; aguntur certissima populi Romani vectigalia et maxima, quibus amissis et pacis omamenta es subsidia belli requiretis; aguntur bona multorum civium, quibus es a vobis et ipsorum et rei publicae causa consulendum. III. Et et quoniam semper adpetenses gloriae praeter ceteras
gentes atque avidi laudis fuistis, delenda est vobis illa insicula Mithridatico bello superiore concepta, quae penitus iam insedit ac nimis inveteravi in populi Romani nomine, quod is, qui uno die tota in Asia, tot
in civitatibus, uno nuntio atque una significatione litterarum cives Romanos necandos trucidandosque,denotavit, non modo adhuc Poenam nullam suo dignam Melere suscepit, sed ab illo tempore annum iam fertium et vicesimum regna re ita regnat, ut se non Ponti neque Cappadociae latebris occultare velit, sed emerigere ex patrio regno atque in vestris vectigalibus, hoc est in Asiae luce versari Menim adhuc ita nostris cum illo rege confenderunt imperatores, ut ab illo insignia victoriae, non victoriam reportarent. Triumphavit L. Sulla, triumphavit L. Murena de Mithridato
62쪽
duo fortissimi viri et summi imperatores, sed ita triumptarunt, ut ille pulsus superatusque regnaret. Verum tamen illis imperatoribus laus ea tribuonda, quod egerunt, venia dand quod reliquerunt, propterea
quod ab eo bello Sullam in Italiam res publica,
Murenam Sulla revocaris. IV Mithridates autem omne reliquum sempus non ad oblivionem veteris belli, sed ad comparationem novi consulis qui postea quam mammas aedificam lama setque classes exercitusque permagnos quibuscumque
ex gentibus posset come me et se Bosporanis, finitimis suis bellum inferre simulares, usque in m paniam legatos ac litteras misi ad eos duces, quibu cum tum bellum gerebamus, ut, cum duobus in locis diiunctissimis maximeque diversis uno comitio a binia hostium copiis bellum ferra marique gereretur, Vos
ad ui contentione districti de imperio dimicaretia.
Id Sed tamen alterius partis periculum, Sertorianae atque Hispanienais, quae multo plus firmamenti ac roboris habebas, Cn. Pompei divino consilio ac singulari vim fuse depulsum est in altera parsi ita res a L. Lucullo,
summo viro, est administrata, ut initia illa rerum gestarum magna atque praeesaris non felicitati eius, sed virtuti, haec autem extrema, quae nuper acciderunt, non culpae, sed fortunae tribuenda eam videantur.
Sod do Lucullo dicam alio loco, et ita dicam, Quirites
ut neque vera laus si defracta oratione mea neque falsa adficta esse videatur de vestri imperii dignitate atque gloria, quoniam is est ex sua orationis meae, videte quem vobis animum suscipiendum putetis. v. Maiores nostri inope, mercatoribus aut navium lariis vestris iniuri ius fractatis, bella gesserunt: vos,
63쪽
tot milibus civium Romanorum vino nuntio atque uno tempore necati quo tandem animo osse debetisi Legati quod erant appellati superbius, Corinthum patres vestri, totius Graeciae lumen, exstinctum esse vinluerunt vos eum regem inultam esse patiemini, qui legatum populi Bomani consularem vinculis ac verberbbus atque omni supplicio excruciatam necavita Illi libertatem civium Romanorum imminutam non fui runt vos vitam ereptam neglegetis ius legationis verbo violatum illi persecuti sunt vos legatum omni
supplicio interfectum relinquetis Videte ne, ut illis 12 pulcherrimum fuit tantam vobis imperii gloriam tradere, si vobis furpissimum si id quod accepistia
Quid quod salus sociorum summum in periculum ac discrimen vocatur, quo tandem animo ferre debetis Regno es expulsus Ariobarmnes rex socius populi Romani atque amicus; imminent duo reges toti Asiae, non solum vobis inimicissimi, sed etiam vestris sociis atque amicis civitates autem omnes cuncta Mia ab quo Graecia vestrum auxilium Avereare promers riculi magnitudinem coguntur imperatorem a vobis certum deposcere, cum praesertim vos alium miseritis, neque audens neque se id facere sine summo periculo posse arbitrantur. Videns et sentiuncta idem quod 18
vos, unum virum esse, in quo summa in omnia, et eum Propter me, quo etiam carent aegrius cuius
adventu ipso atque nomine, inmetsi ille ad maritimum bellum veneris, tamen impetus hostium repressos esse infellegunt a retardatos. Hi vos, quoniam libere loqui non licet, facite rogant, ut se quoque, sicut ferarum Irovinciarum socios, dignos existimetis
64쪽
quorum salutem tali viro commendetis, atque Moesiam magis, quod ceteros in provinciam eius modi homines cum imperio mittimus, ut, etiam si ab hoste defendatius, tamen ipsorum adventas in urbes sociorum non multum ab hostili expugnatione differant hunc audiebant antea, nunc praesentem videns tanta temperantia, tanta mansuetudine, tant humanitate, ut ii
beatissimi esse videantur, apud quos ille diutissime
I VI. Quare, si propter socios, nulla ipsi iniuria laces fi maiores nostri cum Antiocho, cum Philippo,
cum Aetolia, cum Poenis bella Merunt, quanto vos Mudio convenit, iniuriis provocatos sociorum salutem una cum imperii vestri dignitate defendere, praesertim cum de mitiva In u vestris vectigalibus agatur Nam ferarum provinciarum vectigalia, Quirites, fanis sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix consenti esse possimus Asia vero tam opima est ac fertilis, ut et ubertate agrorum et varietate fructuum e magnufudine pastionis et multitudine earum rerum, quis emporiantur, facile omnibus terris antecellat. Itaque
haec vobis provin , Quirites, si et belli utilitatem et
pacis dignitatem retinere vultis, non modo ab ambisse, sed etiam, metu calamitatis est defendenda.IMNam in ceteris rebus, cum venit calamitas, tum delibmentum accipitur a in vectigalibus non solum alventus mali, sed etiam metus ipse adfers calamitatem. Nam cum hostium copiae non longe absunt, etiam si inruptio nulla facta est, tamen pecua relinquuntar, agri cultura deseritur, mercatorum navigatio conquiescit. Ita neque ex portu neque ex demnis neque ex scriptura vectigal conservari potest quare saepe totius
65쪽
anni fructus vino rumore periculi atque uno belli ferrore mittitur. Quo tandeminimo esse existimatis 16 aut eos, qui vectigalia nobis pensitant, aut eos, qui exercent atque exigunt, cum duo reges cum mistamia copiis propter adsint cum una excursio equitatua Perbrevi tempore totius anni vectigal auferres ait cum publicani familias maximas, quas in saltibus habent, quas in agris, quas in portubus atque custodiis, magno periculo se habere arbitrentur Putatisne vos illis rebus frui posse, nisi eos, qui vobis fructui sunt, conservaritis, non solum, ut ante dixi, inlamitate, sed etiam calamitatis formidine liberatos VII. Ac ne illud quidem vobis neclegendum est, ITquod mihi ego extremum Proposueram, cum essem debelli genere dicturus, quod ad muliorum bruma civium Romanorum pertinet quo a vobis pro vestra Bubenti Quirites, habenda est ratio piligenter. Nam et
Publicani, homines honestis viasque omatis mi amaritiones et copias in illam provinciam contulerunt, quorum ipsorum per se res et fortunae vobis cui iam debent; etenim si vectigalia ne os esse rei publicae semper duximus, eum certe ordinem, qui e me illa, firmamentum ceterorum ordinum recte esse dicemus. Deinde ex ceteris ordinibus homines navi atquesim 18dustrii partim ipsi in Asia negotiantur, quibus vos absentibus consilere deretis, partim eorum in ea provincia pecunias magnas collocatas habenti Erit igitur humaminiis vestrae magnam numerum eorum civium calamitate prohibere, sapientiae videm muli rum civium calamitatem a re publica seiunctam esse non posse. Etenim primum illud parvi refert, nos Dublicania amassisvectigalia postea victoria recuperare;
66쪽
neque enim isdem redimendi saeculias in propter calamitatem neque aliis voluntas propter timorem.
Is Deinde, quod nos eadem Asic que idem isse Missi datos initio belli Asiatici docuit, id quidem certo
calamitate docti memoria retinere debemus. Nam sum, cum in Asia res magnas permulti amiserant, scimus omise solutione impedita fidem concidisse. Non enim possunt una in civitate multi rem ac fortimas amittere, ut non plures secum in eandem trahant calamitatem. A quo periculo prohibete rem publicam,
et mihi redite, id quod hin videtis haec fides atque
haec ratio Pemmarum, quis Romae, quae in foro versatur, i-cata est cum illis pecuniis Asiaticis et cohaeret ruere illa non possunt, ut haec non eodem labefacta motu concidant. Quare videre num dubitam dum vobis sit omni studio ad id bellum incumbere, in quo gloria nominis vestri, aetas sociorum, vectigalia maxima fortunae plurimorum civium coniunctae cum re publica defendantur.
a VIII Quoniam do genere belli dixi, nunc de magnitudine pauca dicam. Potest enim hoc dici belli
genua esse iis necessarium, ut sit gerendum, non esse iis magnum, ut si pertimescendum. In quo ma melaborandum est, ne forte ea vobis, quae diligentissime providenda sunt, contemnenda esse videantur. Atque
ut a me intellegant, L. Lucullo tantam impertire' laudi quantum forti viro et sapienti homini et magno
unper o debeatura die eius adventu maximas Mithridatis copias ominbus rebus omissas atque im ructa fuisse urbemque Asiae claris mam nobisque amicissimam, Cyricenorum, obsessam me ali ipso rege maxima multitudine es oppugnatam vehementia me,
67쪽
quam L. Lucullus virtute, assiduitate, consilio sumus obsidionis periculis liberavis ab eodem imperatore 21 clamem magnam flamatam, quae ducibus Sertorianias si ad Italiam studio inflammata raperetur, super am Eseasque depressam magnas hostium praeterea copias inultis proeliis esse deletas patefactumque nostris . I-- olegionibus esse Pontum, qui antea populo Romam omni aditu clausus fuisses Sinopen atque Amisum, quibus in oppidis erant domicilia regis, omnibus rebus
omatas atque refertas, ceterasque urbes Ponti et a padociae permultas uno aditu adventuque esse captas;
regem spoliatum regnet infrio atque avito ad alios se reges atque ad alias gentes suaelicem contulisse araque haec omnia salvis populi Romani sociis atque inlagris vectigalibus esse gesta Satis opinor haec esse laudia, atque ita, Quirites, ut hoc vos intellegatis, a nullo istorum, qui huic obfrectans legi atque causae, L. Lucullum similiter ex hoc loco esse laudatum. IX. Requiretur fortasse nunc, quem ad modum, lacum haec ita sint, reliquum possit magnum esse bellum. Cognoscite, Quirites; non enim hoc sine causa quaeri videtur. Primum ex suo regno sic Mithridates profugis, ut ex eodem Ponto Medea illa quondam profvigisse dicitur, quam praedicant in fuga fratris sui membra in iis locis, qua se parens persequeretur, di Ripavisse, ut eorum collectio dispersis maerorque patrius celeritatem persequendi retardaret. Sic Mithridato nfugiens maximam vim auri atque argenti pulcherrima
rumque rerum omnium, quas et a misioribus acceperat
et ipse bello superiore ex tota Asia direpta in suum regnum congesserat, in Ponto oninem reliquit meo dum nostri colligunt omnia diligentius, rex ipse
68쪽
manibus effugit. Ita illum in persequendi studio ad maeror hos laetitia tardavit. Hunc in illo timore effuga Tigranes, rex Armenius, excepit dissidensemque
rebus suis confirmavit et adflictum erexit perditumque recreavit. Cuius in regnum posteaquam L. Luculi cum exercitu venis, plures etiam gentes contra imper forem no rum concitatae sunt. Erat enim metua iniectus iis nationibus, quas numquam populus B manus neque lacessendas bello neque temptandas putavit: erat etiam alia gravis atque vehemens vini quae animos gentium barbararum pervaserat, fani
locupletissimi et religiosissimi diripiendi causa in Moras nostrum esse exercitum adductum. Ita nationea multae atque magnae novo quodam ferrore a meti concitabantur. Noster autem exercitu tametsi urbem ex Tigranis regno ceperat et proeliis usus erat secum
dis, tamen nimia longinquitate locorum ac desiderio at suorum commovebatur. Hic iam plura non dicam; fuit enim illud extremum, ut ex iis locis a militibus
nostri reditus magis maturus quam processio longior quaereretur Mithridates autem et ausim manum iam confirmarat, et eorum, qui se ex eius regno collegerant, et magnis adventiciis auxiliis multorum regum et nationum lumbatur. Nam hoc fere si fieri solere accepimus, ut regum adflictae fortunae facile multorum opes adliciant ad misericordiam maximeque eorum, qui aut reges sunt aut vivunt in regno, ut iis nomen regiae a magnum et sanctum esse videatur. Itaque tantum victus emere posuis, quantum incolumis numquam est
num optare. Nam cum se in regnum suum recepisse
non fuit eo consensus, quod ei praeter spem accideris ut illam, posteaquam pulsus erat, terram umquam
69쪽
attingeret, sed in exercitum nostrum clarum atque
victorem impetum fecit. Sinite hoc loco, Quirites,
sicut poetae solens, qui res Romanas scribunt, praeferiire me nostram calamitatem, quae tanta fuit, ut eam tu aures imperatoris non ex proelio nuntius, sed ex
Bermone rumor adferres. Hic in illo ipso mala gravis assimaque belli offensione L. Lucullua, qui tamen aliqua ex parte iis incommodis mederi fortasse posuisset, vestro iussu coactus, quod imperii diutumiisti modum statuendum verere exemplo putavistis, partem mitifimi, qui iam stipendiis confectis erant, dimisit, partem M'. Glabrioni tradidit. Multa praetereo consulto, sed eis vos coniectura perspicite, quantum illud bellum factum putetis, quod coniungant reges potentissimi, renovent agitatae nationem suscipiant integrae gentes, novus imperator noster accipiat vetere exercitu pulso. Satis mihi multa verba fecisse videor, quare esset hoc bellum genero ipso necessarium, magnitudine periculosum: restat ut de imper ore ad id bellum deligendo ac tantis rebus praeficiendo dicendum esse videatur. X. Utinam, Quirites, virorum fortium atque in aetnocentium comm tantam haberetis, an haec vobis deliberatio diffossis esset, quemnam potissimum tantis rebus a tanta bello praeficiendum putaretis nunc vero cum sit unus Cn. Pompeius, qui non modo eorum hominum, qui nanis sunt, gloriam, sed etiam antiquutatis memoriam virtute superari rimis rea es quae cui quum animum in hac causa dubium facere possiti Ego enim si existimo, in summo imper ore quattuor 28 has res inesse oportere scientiam rei militaris, virtutem, auctoritatem felicitatem. Quis igitur hoc homino scientior umquam aut fuit aut esse debuit qui e ludo
70쪽
Mque pueritiae disciplinis, bello maximo atque a dirimis hostibus, ad patris exercitum atque in militiae disciplinam profectus est; qui extrema pueritia miles in exercitu fuit summi imperatoris, ineunte adule centia maximi ipse exerinus imperator; qui savius cum hosfo oonflixi quam quisquam cum inimico com certavit, sura bella gessis quam ceteri legerens, plures provincia confecit quae alii concupiverunt; cuius adulescentia ad scientiam rei militaria non alienis Praeceptis sed suis imperiis, non offensionibus belli sed victoriis, non stipendiis sed triumphis est erudita. Quod denique genus esse belli potest, in quo illum non exercuerit fortuna rei publicae Civile Africaenum, Transalpinum, Hispanienae mixtam ex civitatibus ab que ex bellicosissimis nationibus , servile, navale bellum, varia et diversa generis et bellorum et hostium, non solum gesta ab hoc uno, sed etiam confecta nullam rem esse declarans in usu positam militari, quaestatas viri scientiam fugere pomis.2s XI. Iam vero virtuti Cn. Pompei quae pote oratio par inveniri quid est quod quisquam aut illo
dignum aut vobis novum aut cuiquam inauditum possit adferres Neque enim illae sunt solae virtutes imp ratoriae, quae vulgo existimantur, labor in negotiis, fortitudo in periculis, industria in agendo, celerita in conficiendo, consilium in providendo, quae tanta sunt in hoc uno quanta in omnibus reliquis imperatoribus, do quos aut vidimus aut audivimus, non fuerunt. Testis est Italia, quam ille ipse victor L. Sulla huius virtuteo subsidio confessus est liber amet festis es Sicilia, quam multis undique cinctam periculis non ferrore
belli, sed consilli celeritate explicavit festis est Africa,