장음표시 사용
161쪽
3 3 DE SANInu. Ac si caesas quispiam eorum quae dirimus, reddi sibi cupit: proximum librum legat, in quo
Cap. 1 Causam reddit cur in tractatione de sanitate tuenda,morbosioru affectuu medendi rationem doceat, contra sephistarum caluntas se defendens. Conuenien tia huius libri cum antecedentibuS,8 argumentu eiuS. a. Primo loco uniuersaliter de lassitudinibus tractat, tres numero asserenS, singulaS aute genere 'mploma eis squod etiam tripliciter diuiditur) cotineri, se uel ob internam, Vel externa causam. Deinde priuatim de ut cerosa, cuius causa succus est acris. Detesiua,cuius causa plethora. Dephlagmonode cuius causa πλουθωρα κακοχμμορ. Plenitudo duplex, una plethora: altera gra
xl AS uirtutem, uel uitalem, unde κακοσφυ ια: uel ani/Inalem, unde δυσκιννσια. Contra dicentes abundantiam esse causam ulceros affectus. Motus in ulceroso asefeectu duplex. 3. Ulcerosam lassitudinem siue a frigi/ dis, siue a calidis humoribus natam, comuneS habere medendi scopos uacuationem,&alterationem. q. In ulceroso spontaneo affectu acres superfluitates alias tanaum in solidis part1culis esse,alias etiam in uenis,& quomodo uter curetur. Quatuor autem modi S cognosci tur an in uenis causa huius affectus cotineatur, tanqua Per coniecturas. Urinam euidentius signum esse: Con/jecturaS uero, primum eX diaeta uel eius mutatione: Deinde,considerando natura ne sit cacochymus. 3. Retentio exςretionnm naturalium. 4. Si ab aluum purgan cli exercendi ue se consuetudine recessierit, cosideretur.
. Cura ulcerosi assectus, tam eius qui in cute consi stiti qua quietia altius infixus est,ut post cruditates. Nacie tertio genere toto scilicet sanguine excrementoso in proximo capite dicetur. Vini facultas. Inspiciendu an uitiosus humor qui lassitudinis est causa sit uel cum sanguine, uel cum crudis humoribus, uel per se solus sit. 6. Quando humor lassitudinem ulcerosam eniciens, solus est absque copia sanguinis, quibus notis qua Iis nam sit discernas,ut rite purges. A labore uel eXer citio signa. Asudore iudiciu de toto corpore stimitur. Ex urina de humoribus tantum . in ueni S continetur. Signa &iudicia urinae. 7. Corporis colore cuius cp humoris abundantia cognosci: nisi per euentum aliquem
superficies coloret, ut ab externo frigore caIoreue, aut
affectu aliquo animi. Aflectus enim animi quom no su/perficiem Elum immutant: sed etiam ut solidas parteS subeat humor tinctus eniciunt. Item de crudorum liu moria uel pituitae dimerentqS. Tum quomodo se ad san guinem habeant, pituitosi pariter 8c biliosi succi . Cru rius humor minus est humidus phlegmate & si eius species sit) Sc fere sine lentore. s. Detractione sanguinis quado, re quomodo utendum, item alui deiectione 9. Silassitudine ulcerosa affectus neo uenam incidi, nem aluum sibi deflci sustineat, quomodo medicadumens alete,leui unctioe cum oleo,balneo suaui,somno, recta uictus ratione quam prolixius praescribit. De soγmno post halneum. E somno quom & uigilia humoris abundantis indicia sumi, frigidus enim somniculoses, calidus et mordax uigiles facit. Inde si coualuerit liti
ratius fricato, parci HS exerceto, donec nullus omnino lassitudinis sensus supersit, tum ad exercitia cometa re
duces. Quod si malum aliquod symptoma signum uesupersit, cura ad id intendatur. Sin lassitudo sola, aportherapia curandum. At signa si cofundantur absim lassitudine, quiescendum ab omni motu . Sin utrun*fiat, Prima curationis ratio repetenda. Io. CorpuS crudit cate plenum iuxta hepar Smesaraeum, ne y sanguinis
x de morbosis symptomatis agemus Fiam hulic mi
hi uideor satis hactenus extendisse.
detractione,neco per aluum purgatione tentandu, nec eXercitium in eo,motum' ue ullum, ne lauacrum ad/mittendu esse. sed uictu N pharmacis incidentibus,non euidenter tamen excalfacientibus curadus. Noxaphlehotomiae ubi crudus humor ahudat, paucuS est probus sanguis. Et et tales facile ferant tenuem uictu. Dio, spoliticum S eius compositio duplex. H. De tribus compositionibus medicaminis una e pluribus cssitante, ec duabus simplicioribus. Delectus medicaminum ingredientium. De tribus generilaus piperis probandis. Mel quod optimu- o modo& quoties in dae hoc medicamentum exhiberi debeat.12. De ΟXymelite,cuius quatuor componendi rationes tradit. Curod pro sumetis gustu uariandum sit. Ded apomelite,&hydromelite, siue mulsa: Scuinorum difforentia.Item si inde conualuerit quid agendum. 13. In proposito corpore, scilicet cui intus abundat cruda , deforis ulcerosa dispositio resistit, uomitu abstinendum, εἰ neutram in partem, id est neet introrsum ne 3 extrorsum humoreS ullo modo mouendum. Quaenam humores e profundo in superficie reuocent. ae contra motos a imperficie humores introrsum agant. De usu mulsae, cui hyssopus incocta est. I4. Si crudi humores c uenis in solidas particulas ulcerosa lassitudine labo/ranteS fuerint attracti, quo sit pacto curandu docet,do cturus statim de eodem affectu, sed cum uenaru quos cruditate mixto: nempe capite Is. Priorem uero de qua nunc agit, per pharmacum diacalaminthes potissimuemendari scribit cuius compositionem Sc usum hinc u
herrime declarat. De medicaminum cotritione canon. lDiospoliticu crastiuscule terendum. Post duos aut tres lc dies hominem sic praeparatum ad exercitia reduces, es experieriS quomodo ea ferat, &an hona circa id signa lappareat,ut color honus,&c. Gyae si no apparent, praescripta rursus medendi ratione uteris: ac interim qu0tidie quomodo exercitia ferat experieris. 1s. Ad co quendos aut discutiendos succos crudos cum ulcerosae lassitudinis aflectu per halitum corporis collectos,aco pietatini confectionem docet&usum. Quamdiu ma/ lceranda sint medicamenta in oleo) Deacopo eYflorib. populi. Uas duplex. olea. Resinae etc. 16. De spontanea lasSitudine ulcerosa cu cruditate ta in uenis quam in solidis particulis coposita. Cuius ratio curadi quo composita est, ex eoru cura quibus cruditas in primis lj tantum uenis continetur, ulceroso affectu solo in habitu corporis siue carne consistente: de eorum quibus uenae li primae quide, id est mesaraicae purae sunt, sed extremae superficiales cum reliquo corporis habitu ulcerosio sensu afficiuntur. Sic igitur miYta est cura, ut primo ta D men loco cura magi S ad priorem affectum pertineat, id test uenarum cruditatem: in medio ad utrunm. Versus finem uero potius spectet ad posteriorem affeci um, reli/ liqua etiam uicitus ratione contemperata. 1 . De tengua lassitudine, ite spontanea, SceluScuratione per phlethotomiam si copia sanguinis sit in caussi. Contra Erasi stratum, qui omnem phlehotomiae usum fugiendu cen fuit. 18. De ph Iegmonode lassitudinis sensu sponta/Deo, & quihuS modis curetur: phlebotomiae in duas uices d1uisio. Quae quando uena incidenda. 19. Cer in demonstratio cur sanguinis detractionem iterare tu
heat, non una uice omnino euacuare. zo. Non esse a
sanguinis missione uniuersim aut festinanter reficien dum a naturalibus facultatibus demonstratur.
162쪽
LIBER Qv o D plerissi omnes recentium edicorum faciunt, qui dum tempus sephistarum cauilla tionibus terat,quod maxime
est,aut leuiter tan tum attingunt,aut prorsUS Ο
a d mittunt,id ipse non facia: sed
quod ab initio institui ei sidnecessarium duxi, insistens, quae Iretea magis speculatione habet, in aliud tepus di a. Statim emde morbosis symptomatis,de quih.hoc libro disserere statui,non leuis quaestio oritur, eane ad uale tudinis tuendae arte spe stent, an ad eam quae me dendiratione praescribit,an haru neutra,sed tertia quanda,qua nonnulli media inter sanitate & mox bustatuunt,neutram. appellant Ego haud igna rus, siue quis in sanitatis tuendae, siue etia mede diartheoru meminerit, fore ut aeque a cauillatoribus sugillet ualud quom intelligens, etia siquis tertiam tractationem his dicet, de neutris eam asse clionibus inscribens, uel magis irrisuros, columelioses 3 futuros, praeterea quaesituros de masculi nis dctamininis in quonam opere praecipiam: in hoc uolumine de his agere potissimu elegi. Si enifieri nequit ut sophistarum nugamenta deuitem, at p hac ratione minus erunt importuni: utit sic faciens melius consuluisse uidebor. Huc acceditqu0dex speculatione ipsa magis intelligetur ipsa do strinae cdmunio,siquis illa quae dicentur, attentius leget. Ea hinc aggrediar. Artis quae ualetudi nem tuetur,non leuis portio est ea quae de exerci tatione praecipit. huius rursiis non exigua pars est quae lassitudines praecauet. Porro monstratu in superioribus est,similem rationem esse instantis las litudinis cauedae,& eius qus iam occupauit, sum mouendae. Ergo non alibi quemadmodum hanc futuram uites, alibi quemadmodu iam urgentem c0rrigas,tractandum est. Atl hac quidem de causa in proximo libro, qui totius operis tertius est, de lassitudine quae exercitationi superuenit, disputatum erat simul habita mentione de similibus af fectibus, quorum aliqui exercitationes maximet sequebantur Nunc primum quidem de his prout citra exercitationem incidunt, agemus: secundolloco de illis quae similitudinem quandam cum his habent Ac quae immodicas quidem exercitatio
nes lassitudo excipit, salubre symptoma est. quae uero sine his consistit, morbosiim. Ita oc ab Hippocrate dictum como dissime uidetur: Lassitudi lites sponte natae, morbos nunciant.
Π At pulcerosus quide sensus, symp toma lassi tudinis est. Causa uero unde is nascitur, affectu lassitudinis est.Porro huius rursum ipsius causa bifariam scinditur:aut enim intra ipsum animalis c
tinetur corpus,uocanti, Graece : audomnino non inest,uocant* --κ παρίπιίην. Nos illam internam, hanc externa non incomo de uo
cemus.lta tria in uniuersum genera sunt de FL
bus habendus sermo est: Ipsius lassitudinis sym ploma: Amectus unde hoc orit:& assiectus ipsius Causa. Cuius p uero hora speciales quaedam differentis sunt. Causarum ut modo diximus ) exter na,ec interna. Affectuum Ut in praecedente libro docuimus is qui ulceris, oc qui tensionis, ct quaphlegmones sensum inuehit. Symplomatum ue ro tres eaedem differentiae, quas quidem aliter nominare licebit, si quis uolet. Verum ne p plura lrelata sunt genera a ducere aut facere potest, qiuuera dicere uelitmel plures etia differetias. LasHtudo igitur quae ulceris sensum facit, incipiedum enim ab hac est) motis quidem graue excitat sei sum,ceu corpus ulceretur:id. uel circa cutim tacitum, utit cum est moderatior: uel circa subiecta illi carnem, cum est ualentior: uel circa utranque, cum adhuc est atrocior. At hoc quidem est lassἰ-tudinis symptoma. Affectio uero eX qua id nauci tur,acrimonia est tenuis oc calidi humoris, qui corpus erodit,stimulat,ac pungit Oritur fisc aliquando ex immodico motu, ut in proximo libro ostendimus.aliquando ex uitiose succo, qui impruderitibus nobis in corpore succrevit. Tales uero lassi tudines, spontaneas Hippocrates appellat. Alte rum uero lassitudinis genus nempe in quo tensio sentitur quoties sua onte incidit, plethoris si peruenit. Quippe tenduntur in his selidae anima lis partes, praecipue in quibus succi continentur Tertiu lassitudinis genus,quod phlegmones sei sim assieri, ex ambobus oritur, tu nimia boni si icci abundantia,tum praedicto uitiosb suceo Non quaevis mali succi species, sed tantii in qua rodenuacrimonia colitietur, ulcerosam lassitudine creati sed nec elusi nodi quide flaccus dum in uenis cum
sanguine miscetur.Latet enim tum eiuS utS,utp te transfluentis, re a sanguinis bonitate superati Veru cum ab his translatus,in carnibus, ad c
tem selus haeret, ulcerosiam affectum ac sensum tunc ingerit. Qui uero ex abundantia nasci hanc lassitudinem putant,sane falluntur. Nam neo eπea copia quam plethoran dicimus, haec enim eam quae detensione queritur, gignit) nem ex ea quae uires praegrauat nastitur. Non enim erosio, aut ulceris senis,sed uel grauitas,8 ad motiones segnitia, tesis sunt abundantiae symptomata, uti dum ad animales collata uires, eas superans premit:uel pulsus qusdam uitia,siquando uitale uim superat: de quibus dictum abunde est in 's quae de pulsis scripsimus:aeque ut in libro quem de ab
undantia scripsimus, etia notas ct naturalium Uiariuna cum premuntur, re reliquarum ambarum tradidimus. Non est igitur abundantia, eius lassiis tudinis quae ulceris sensiam praefert, causa, sed his morum qui in cute & carne continentur, acrimo nia. Haec enim ut quieta sensiim latet, sic agitata
protinus sentitur. Motus hic lassitudini primus &maxime ex propriis quibusdam rationibus acce dit: quas mox dicemus.Alter ex incidenti,scilicet
163쪽
DE SANITATE TVENDA cum nobis partem al1quam aut et1am totum cor PUS mouere uolentibus, cum hoc humores qui in ipso continentur,simul movemus.Verum hic mi nimiis est, &lassitudinis duntaxat sensum infert. Vehementior rigorem excitat appello nunc ri l gorem, nec illum uehemetis stigoris sensum, neci duriciem,sed inaequalem totius corporiS concus sum Sc turbationem ) Medius inter utrun ,h0 rorem.Quod aute nihil obstet etiam si calida camsa sit,quo minus rigore horrorem excitet: in iis quae de symptomatum causis sciripsimus, ostestim est. Nunc latis fuerit summas tantum eorum quae
illic prodidimus,ad prssentem disputatione quasi hasim sub acere. Cum in sensibili corpore succre uir eXcrementu mordax, duplici id ratione ad mo tum incitatur. Vna, cu a sensibili φὶ corpore imal Pellitur: utpote quod repellendi alieni uim obii
net. Altera cum uehemetiore motu agitur: quem tum ab exercitando conquirit,tum 6 icitione,tum halneo. Ergo quae subcalida oc putrida excrementa striat: i uehemetius mouentur,non horrorem modo rigoremue qualem dirimus afferunt,sed tiam febrem accendunt. At quς frigida sunt,Sc ex partibus tenuibus constant,ea horrorem quidem rigorcnach creant,non tamen febre excitant. Por TO memorabilem quandam copiam utris adesse oportet,si haec facere debent.Quae uero aut plane exigua insensibilibus corporib. eXcrementa mordaci aut multa illa quidem,sed tamen non plane adhuc mordacia,sibhaeserimi haec ulcerosam iacsitudinem faciunt:de quibus uti hoc libro nobis est agendum: quando quae febrem accendunt,ea ad medendi artem spectant. II i Sanatio utrius p generis partim comunia curationis amborum cosilia recipit, partim utrinis Propria.Dicetur uero prius quae comunis sanatio est. Oportet igitur excrementum, siue calidum id sit siue stigidum,mssim aut expellas, aut certe alteres. Recipit uero non omne excrementum alterationem a natura. Siquidem nec omnis cibus in cuiusuis animantis uentre cocoquitur: sed cognatio quaedam ei quod concoquit,cum eo quod concoquitur, esse debet. Quod igitur omnino alienum est, nulla fieri ratione potest ut id naturae sitae gratiam recipiat, sed educere id quam primu est temtandu aeque certe ut quae in uentre corrupta pror iis sunt, ea ues uomitione uel deiectione expelli Profecto est optimum.Nbn tamen perinde promytum est in carne,at aliis corporibus imbibitum uitiosum succum educeremi qui in ijs quoru sensibilis capacitas esst,cotinetur laterdum nec ipsa 1, horantis natura medicamentu quod malum suo Cum mature vacuet,admittitisicuti interdum et a
litis quispiam affectus obstat qui talem educendi rationem respuat. De quibus mox dicam, si prius quod reliquum erat in sirperius posita diuisione, adiecero. Quippe quae comuniter spectant qui excrementora Uitns medentur, ea iam diximus ua Cuatione alteratione . esse. Propria uero utriusi generiS nunc ad iciamus. Ne y enim una tantum ratione educendum alterandumve est:sed explo
A rata quae ei quod affligi maxime sit accomodata, ei est insistendti. Ea uero, ut in summa coplerit si
ratio est,quae ex cotrario opem molitur:priuatimuero,quae ex cuiuis contrario.
1i Ii Et silminae quidem totius rei haesimi: quae latius tamen nobis nunc explicanda suntuna cum sua cuius p euidenti demonstrationendi, ab ulcearoso affectu orsis.Quoniam igitur elusimodi lassi
ludo uitio acrium excrementoru oritur,ante Omnia cosiderandum est,in itidis,e tantum corpo ribus,an intra uenarum sinua malus siccus conti neatur. De ijs uero quae intra uenas sunt, nullum PIane nec manifestum nec euidens signum habetamus praeter Iam urinam:conqcere tamen ex his
licet. Primum aestimabimus quonam qui affligit, usiis sit uictu.Secundo, ilitus,esit malusiiccum
naturae sponte congerere. Ad haec,an naturalis , liqua & consueta excretio iam desierit. Quarto, an exercitatione, aut gestatione, aut purgatione per uomitum aluumue,aut usii aquaru spontena
scentium sbliti siperuacua expellere, id intermiserint. At in uictu quidem uidendum an cruditas 8c crebriora maior quam ex consuetudine prae cesserit,an mali flacci cibis copiose se impleuerint, an inum pro antiquo mustu, pro tenui crassum, an aqua marina mistum biberint,an etiam prorsus a uino se ad aquae potionem transtulerint: nec se mel bisue in quolibet horum peccauerint,sed assidue,bonoch tempore. Secundo sicuti diximus)aestimandum num ex eoru numero qui facilem, Ium siccum cogerunt,tasiatus ipse sit Deprehen das id percontatus an scabi aut lepra, aut uitiligin aut pruritu crebro sit affectus.Item an eVspe 1as,aut elephantiasis, aut herpes, aut ophialis, aut alopeciasis,aut pustulae crebrae, aut necessario ulcerosae, aut epinyctides, aut denim ullum sympto via quod ex uitio sicco. nam ct auctu est, illumale habuer1LAb his consideranda diximus,constreta ne ulla excretio retenta sit per uomitum, uel haemorrhoidas,uel fistulam aliquam,uel dysent riam: uel si muIter est, per menstruu profluuium. Deinde num medicamelo se purgare semper litus, id intermiserit. Nonulli enim iiiiii qui doiectoriis medicamelis,alij uomitorijs,aut urinam sudoremue citatibus,aut usu sponte nascentium aquarum, uti quibus aut siilfuris aut bituminis aut nitri uis inest, uere ueI autumno quotannis Bliti excrementa uacuare, aliquando id negligunt.
Multi ut dictu est) exercitationu cosuetudinem dimiserunt. Alii rursus omnis fit stionis, aut balnei,aut a uino dulci post balneum uomitionis moxem praetermiserunt.Sane constat non illorum0do nos qui optimo sunt corporis temperamento,
fecisse mentionem, sed quo nihil in mali icci causarum catalogo sit prstermissum,etiam eos qui uitiosissim succum natura prompte congeruhserm0e ne comprehedisse:de quibus fusius inter uitiosos corporumstatus proximis uoluminibus agemus, At* ex his quidem de mali sicci modo coniecturam facere oportebit, ac remedium ad mensurae eius quantitate Iportione inuenire. mediocrius,
164쪽
tantum colle lictus. ualentius,si multus,& in profundo.
v prius uel o eius qui exiguus,& iuxta eute est, euratio dicet. deinde eius qui in carne residet:te tio ab his loco, quando totum corpus impuru ex crementosum, fuerit. Si qu1s igitur iatri institutumihi ab initio repetens,boni succi iuuenem dederit,qui prius salubri omnino uictus ratioe sit ustis,
nunc necessitate quapiam urgente longi tempotis iter consecerit,in quo nec exercitatus,nec lauatus proconsuetudine fuerit, cibis potione , mali succi usus sit, tum a prandio, uel coena, uel etia to to die uehiculo sit uectus,nec bene plerun* do niterit: illud tame addatur, nihil huic in modo ac
sumptorum erratum esse, proindeq3 nec in crudiantem ullam incidisse:talis multum mali succi congessisse profecto nequiveris. ital etiam nec remedium operosum requirit, sed exercitationem tan tum quae apotherapia dicitur: quam in proximo ante hunc libro docuimus,ubi pariter de accomodata ei rei uictus ratione praecepimus:quo minus inhic multis morandum. Tantia eius meminisse conueniet, huc omne consilium dirigere qui cor pora sic affecta curat,ut excrementa quae circa Cutem sunt, educat: propterea quδd affectus in hac una consistit. Ita ruris detur eundem iuuenem praeter alia quae eadem sin etiam in cruditates sae peincidisse. Detur dc ulceris sensum habere, non
cute tenus modo, uerumetiam altius in corpore;
sic ut totum id malis succis refertu susipicere. huic
fiec exercitationem, nec ullum omnino motu in
iungemus sed quiescere ac dormire iussi im,in ab stinentia totum diem exigere cogemus: dein V si eripinguiter uncto, dc teperato balneo medio criter lauato, pro cibo dabimus initione aliqua h0nisucci,sed plane quam minimam nec tamen a uino eum abstinebimus. concoquit enim id semia crudos humores, quantu aliud quiduis:tum sudorem urinamq; promouet,ac somnum conciliat Inals autem qui ita se habent, id agendum nobis est, ut quod mali succi iam plane corruptum est, nec c0ncoqui etiam potest,id sudore urinach expella tur quod semicoctu adhuc est, concoquatur, at' utile reddatur. Id autem optime quiete somno p fiet. Si ergo his peractis malum sedatii fuerit,ad consuetudinem paulatim reducendus homo est Sinin posterum etiam diem duret, de ualentiore iam remedio est cogitandum, maxime sit per no ctem uel lassitudo magis * ante uel anxietas infestet,vel peruigilet, uel somnos turbatos oc imagi
nationibus inquietos habeat his enim, si uires nodissuadent,duorum alteria, aut sanguis mittendus est,aut purgatio exhibenda,sed discernetibus no bis utrum magis expediat,ut mox dicetur. Sin ut res imbecilliores dehortantur, sanguis mittendus
haudqua* est sed deiectio mediocris adhibenda. cuiusmodi aute deiectio mediocris sit, in sequen
libus docebimus: sed si prius quae priora sunt definiuerimus. Nam uirium robore constante si lasst ludo adhuc infestat aestimandum est, eum sangui nis ne copia, an cum crudis humoribus, an per se
creat. Na si cum sanguinis copia,aut uena incidenda, aut aliquid quod tantundem ualet, agendum. Sane tantunde possunt haec: ibus haemorrhoi des sunt retentae, si has emiseris. Si mulieri me strua cosuetudo cessauit, hac prouoces. Si quibus
horu nihil est, si malleolos scalpello incidas. Post
haec aluus eo medicamento dencienda est, quod maxime accomodatum malo succo sit.
vi Quod si uitiosi tantu sticci, hic, citra sanguianis copiam stubsint, purgatio petenda est quae in
festanti excremento sit accommoda.Infestatuero
alias biliosum, alias atrae bilis,alias pituitosum,sedi quod uel falsum uel acidum sitiatin horum quod
libet aut crassius,aut serosius,aut media quapiam consistentia. De quorum discernendorum notis nunc agamuS.Si cum pustulis quae Graeci ματα uocant) lassitudinis ame us cosistat, ex his facilis inuentu erit excrementi species. Sin insiphis: in boni quide siicci corporibus tum ex iis qui Praecesserunt cibis, tum reliquis ipsis corpo ribus inciderunt. In 's uero qui malos iiiccos na tura colligunt, hinc quo O nonnihil capiendum. Sed de eiusmodi temperametis uberius post age tur. Nunc de reliquiS agamus, ex quibus licet de mali succi specie coniecti iram accipere. Qui in o cio degunt,' pituitosum aceruare succum selent Quos multus labor exercet,1j biliosum,uel melancholicum: illum aestate, hunc autumno gignunt. Quinetiam an diuturni labores fuerunt,inspiciendum est.Quato enim fuerint longiores,tanto simi ad atram generandam bilem magis procliues.PrSterea qui cum multo sudore obeuntur, ii crassus excrementum faciunt. Qui sine sudore peragun tur,magis tenue:ueluti qui hyeme re frigido aeris statu sitscipiuntur. Cosiderandum ad haec est non selum de urinae multitudine, sed etiam de sudoris
qualitate.hic nacp partim acidus,partim sessus est, partim ueluti lutum aut uirus plane olet licet autem hoc ex strigili deprehendere cum lauantur. Saepe nano amaram bilem refert: qualis utique morbo regio laboratibus emittitur. Eius uero dis
motio etiam citra gustu facilis est ex selo colore. Quippe pallidus pro eiusmodi bilis ratione appa ret Sepe tamen post ualidislsimos labores,ct uehementem aestum,plane flavus cospicitur. Aliquan do medius, ali ambobus mistus cernitur: ueluti
quodammodo ex pallido flavus. ωκύωνἔον Grai ci dicunt. Ad eundem modum re ipse bilis humor se habet:quando hunc quo in uomitu deiectio
ne* aut pallidum,aut flauum, aut ex utro com positum licet intueri. Qualiscun uero is incor Pore habetur, tale necesse est eius appareat serum. Ac sudor quidem, succorum qui in uniueri cor
Pore abundant, nota est urina, eorum talarum qui uasis continentur. Omnino ergo nihil omitten
dum : sed sudox quoiu ipse, ut modo diximus, in spiciendus. Aliquando uero ipsium qui assicitur gustare sudorem suum, quo certius internoscatur, iubemus. Id quod aliquando sita sponte accidere te dum ex fronte et eius partibus in os sepe deis
165쪽
omnia perpendere. Cuiusmodi em sanguis sit qui in uasis continetur, ea plane ostendunt: quando si is biliosis sit, serum quoq; eius biliosum esse ne cesse estJdo pro utriusiris bilis ratione. Simili modo pituitosum,si is sit pituitossis. Ergo ubi crudus plane is est, uti tenuis aquosac, Urina cernitur, nihil nec quod sidat, nec quod pendeat, in se ha hens. At ubi is concoctus est, haec in urina apparent : at 3 etiam nubeculae quaeda desup er tenues superstant,ueluti quod insiimmolacte colligitur, Graece Aιωρ dicit) oc quod in immo refrigera ti iusculi concreuit.Quod si turbida sit, qualis ue
terinorum uisitur, crudis humoribus refertas ue nas indicat,non tame cessare naturam,sed eos ua lenter concoquere. Si uero celeris separatio crassia liquido in ea cernituristic, quod si ibsidit,album,
leue, SI aequale: iamiam superatura eos omnes naturam indicat Sin cum emingitur, pura sit, protianus uero turbetur, iam crudi succi concoctionem aggredi naturam docet. At si interposito tempore turbetur: non protinus, sed post aggressura insinuat. Verum omnium quae turbantur urinaru g neralis nota esto ipsius crassi a liquidiore separa tio aut propere aut tarde facta, aut Omnino nulla.
Ergo si protinus fiat, Sc quod subsidit sit album,leue, SI aequale : sirperiorem longe naturam succis quos concoquit ostendit. Sin bonu sit quod sub sidit, sed quod post longius interpositum tempus
colligatur: etiam naturam temporis spatio stipe raturam succos nunciat. Si uero uel omnino nul
ia separatio,vel id quod subsidit, malum sinimbocillitas naturae significatur: egeti ope aliqua adsiccos percoquendos. vii Sicuti uero urina, si iccoxu qui in uasis sunt, quesitatem prodit:ita stido alia* quae per uniuersum animalis habitum apparent, eos qui illic sunt succos demonstrant. Quippe superantibus in eo calidis succis,in lito caloris sensu urgetur: stigo. xis uero, cum Bigidi dominantur.Iam albiores pstulta sirperante,pallidiores bili abudante cernuntur. Quod si meracior bilis sit, etiam planer flauio res Siquidem color a succo prouenit, non ex soli dis animalis partibus, uti cum sessicci in altum hori receperunt Accidit uero id illis propter stigora,rigores, uel animi affectus,ueluti timorem,ues ingentem tristitiam, uel incipiente uerecundiam. . Quorum nullum si adsi nunΦ se in altum recipi ent succi. Aeque nec in cutem uiolentius irruem tes,hanc adurent unquam,nisi animus aliquo modo affectus sit, aut aestu immodico animal extrin secus obsessum. Ergo uehemeter comptis, aut iraris, aut in pudore ueluti reciprocantibus se humoribus,inspicere colore non oportet. At si nec am hientis uiolentia calidi Digidiue, nec ullus animi assiectus cuiusmodi iam dictus est, subsit: certissi 111a succi animalis cognitio ex colore datur. Tamquam igit corpus sicubi albius selito est effectu, pituitosum abundare siiccum indicansicubi palli-
dius aut flauius, biliosum:ita sicubi ad rubicudiu,
quam pro natura esst mutatu, sanguinis abundanatiam subesse significat: sicubi ad nigrius,nigra se peresse bilem ostendit ideas praeterea ceu pluris hi colore aliquando nonnullos habere rursus aliis quando ceu misturam esse albi,liuidici: aliquadolitiorem solum sine albo consistere.Ergo eiusmodi colores, crudos dominari succos indicant: qui cum de genere simi pituitae,minus tamen humiditatis habent quam ea quae publice uocatur pitutita plerui uero huic nec lentor inest.Nam is stadia sit,inaxagoras elusinodi succum vitreum appellat : egregie quidem stigidum: crassum tamen eo
quem crudUmper eminentiam Vocant, certe minus. Generaliter igitur elusinodi succi omnes albi crudi , sunt, nomenclaturam uero alius aliam sortitur. Nec attinet ad praesentem disputationem ea omnia distinguere:quippe ad quam illud tantum comune omnium accidens pertinet,quod hi sucoci percocti a natura non si int,sed crudi adhuc ma nent. Siquidem sanguis in medio est biliosorumato horum:quoru utim genus uno uocabulo appellare licet uel crudum succum, uel pituitam. Illinant ex sanguine fiunt ubi silpra iustum modum est percoetus:hi uero ex eo nondia perfecto. Sunt laute utrius 7 generis innumerae particulares differentiae, caeterum quae ab ijs qui in talibus sunt potiti,innumeratas species sunt iam descriptae:qubium tamen ipsarum adeo hic omnium meminisse necesse non est, ut etiam satis sit eas ad unum caput redigere,quod tibi ueluti scopum agedorum Proponas. Nam quoniam alij prius quam ad exa ctum sanguinem nutrimenta peruenit, ueluti se
mico si istin alij prorsus incocti crudi., alij pa lo absenta sanguinis forma, rursus atq iunguicis faciendi, siue ut ita dicam sanguificationis uel ti ultima pars, qui uti excessu caloris proueniunquorum alii paululum, at 3 plus, alii plurimum 1
viii Vbi quidem paululu uel citra sanguinem
restitum, uel ultra processum est, audacter mittendus sanguis est. ubi autem plus, consideratius agendum.ubi uero pluriminin his nullus omnino mittendus est. Inspicere uero re quantitatem comveniet: ut uerbi gratia si bonus sanguis exiguus si reliquus uero issiccus plurimus: utiq; in his ab stinendum a detractione sanguinis est. Sin is qui dem eri mus,sanguis uero copiosus:audacter in
cidenda uena est. Dein de' cere ut dictu est) ab
Uum oportet: ratione habita de abundantis sicci copia pariter &specie. Quod siquis ues propter aetatem uel timiditatem permittere se medico ad sanguine ullo modo detrahendii nolit, huic dej
cieda largius aluus emaut si id quoql sitspectu hahet,alia ratione educendum superuacuum est.Acin proposita nobis hactenus natura alias uacuam
di rationes inuenire dissicile non est : in alijs cum discretione 5c diligenti examine disquiri eas coueniet. Eam disti etione post trademus, ubi de Spoesitaboni sicci natura tractationem ab seuerimus Pone em tale homine ex mala uictus ratione lassi tudini
166쪽
ns,inuenoso uaserum genere apparere si ibesse illi est,ei propterea elusinodi qui uitioses succos tem opiam semicrudorum succorum in reliquo uero peret. Caeterv nisi lentor eius corrigatur, adiectis corpore toto multitudinem horum mordacium aceto ec porri modicomon selum obstruet, sed e :quos lassitudo secuta est. audius prsterea illi quo tia nutriet plenius quam propositis sit ex usu. Haddammodo & sanguis esto. Maxime ergo ut di- itam de causa pilians Ibccus in hoc casu tutior est, ctum est detrahere primo de sanguine oportet: Ut qui tu modice nutriat, tum nusi per angustos deindesiccum illum educere quimperare uidet. meatus haereat,sed&permeet ipse,&meatus per Non sustinete autem homine sanguinem sibi do totum detergeat, & quicquid in semicoctis cru trahi,augere deiectionem. disue succis continetur crassi, id dissecet ac resbI 1κ Si uero neutri r admittat, aliam quampia r uati Horu ip m gratia remulsa his idonea est, retionem iniri, qua maxime si non breui, at longio- oxymeli,5 apomeli,& piper,& gingiber,postre retempore pristinam corporis habitudine homo mo omnia quae citra uitiosi generarione succi,h recipia Quonia ergo duo prima sunt, quibus pri morem cratam dissecant soluunt.:quorum ma hium intentus sitoporte qui elusinodi affectibus teriam latius in sequentibus prosequemur. Ad in medebitur, crudorum siue etiam semicoctorulius' stitutum uero nunc sermonem exempli loco postinorum qiuante sanguinis persectionem fuerat, ta sint,& quae iam sunt dicta, re quae nunc diceda. perfectio: dc acrium ac mordactu, qui secudi sunt, Frugum nanch maxime apta est ptisana. Olerum ec sanguine posteriores,eductio: bstinere eos co sela lactuca Piscium qui saxatiles dicuntur. Panis
uenit ab omni ualido motu. Blande uero Unctos. ciuire clibano coctus. 8c fermentatus & modiceat ρ oleo perstictos, per qua suaui lauare balneo: indein otio abstinctiac, cibi habere, atin etia mno, si fieripotest: minime ignorantibus nihil esse
quod aeque concoquat ea quae concoqui possisnt, α malos succos per halitum digerat, ut somnus ahalneo. Cum igitur ut paulo ante diximus priamo die experti an facile finita lassitudo sit, simili
eter grauatum hominem cernimus: tum mittedus
in balneum secudo etiam die est,tum in quiete abstinentiat cibi habendus. seque uero re si item 5c
tertio oportere uideris,itide ieiuna lavabis, quie tem ac somnu ipsis lauationibus interpones. Con' ducitad somnum non in postremis ipsum quo phalneum. sunt enim qui eo sunt usit omnes magis ad somnu propens modo maioris momenti nihil obstiterit. Adeo tibi somnus ec causa Sc signis percisodum sperat s utilitatis sit:uelut ediueri non posse a balneo dormire,nec causa, nec signum est comodum. Quippe pleru* redundantis succi in diciaexsomno uigiliisl ceperis frigidinal succi soporem, quod cui μα graece uocant, & longioressemnosinducun calidi 8c mordaces, uigilias: dc siquando dormitur, uarns ima rubus inquietos& turbatos somnos essiciunt,sic ut statim exciten Sicuti autem in primo die,ita etiam in secudo QOt bitionem 5 minimamssimplicem illis exhibebis mus. Quippe large ijs apponere quibus auferri potius aliquid debeat,plane est contrarium: sicut rursus omnino non nutrire, & fastidia stomachi quas Graeci ααας uocat creat,& eundem laedit, ω uires labefacta θί malumseccu adauget.Ergo exiguum his dandum ac potissimu, si fieri potest,
ptisanae succus simpliciter conditus. sin aliter, ali s eode quo ptisana modo praeparatuS,cum paulo aceti adiecto: praesertim si cruditatis abundan tiam, uelinuenis, uel in toto corporis habitu sub
estes picamur. Dippe si nihil prorsus aceti sit.a
li atadmisitam, glutinosior erit quam ut propositis conducat:ita 3 obstruet magis quam deterge bit halitus meatus : quod tame maxime petitur in
crassis acglutinosa succis, cuiusmodi plane om-
uinum tenue re albi semel.quae boni sunt succi, eadem ch deterget,nec glutinosa sitnt,nec crassum
succum emciunt, nec ualenter nutriunt. Quae v
j ro urinam cient, hoc casu no probo:maxime quael praeualentia ex his sunt, & sanguinem calfacimti ac liquant quippe quod concoquendu probe est,
huic tanta adhuc uexatio non conuemi. Haec ita que omnesa seci Indo die facieda ad hirnc modum sunt,at etiam tertio,quartol. Ad haec praeterea
si tum lassitudirus sensiis leuetur, tum corpuS co 1oratius apparea tum semes quieti oc urinae com coctae sint, fricare quidem liberalius, exercitare uero parce hominem audebis. His ita peractis si nullus lassitudinis sensus praeterea supersi ad co siletas statim exercitationes hominem reduces. sin quicquam appareat priorum aut 'mploma
tum,aut notarum: rutilis tu quo* in id intentus, mutare tentabis ea quae particularim non recte habent. Si itam solius lassitudinis sensus recordatio superest, caeteris notis omnibus bene se habenti hus,uriw apotherapiae munere lassitudinem stim
mouebis. sin autem turbatae notae sunt, &ueluti confusae,caeterum Iassitudo abest:in quiete malo
reseruare hominem oportebit Si uero ambo coie runt,eadem ratione hominis cura ages, qua prius
usus in eum statum duxisti, quo etiam exercitationis aliquid tentare audeas. Atque ita quidem iam comprehensb affectui medendum censeo. Y At si in eod8homine reliqua eade sint,cael in in Iasib corpore sanguis bonus exiguus sit,cru di humores plurimi: huic nec sanguis mittendu
nec alui delestio,aut exercitatio, aut omnino motus,aut balneu adhibendii. quippe incisa uena bonum sanguine emittit: malum qui in primis maxime uenis circa iecur,& quod mesenterm uocant, colligitur, in totu attrahit corpus. Deiectio uero
in talibus tormina & rosiones creat, animici delia quia, cum eo Φ nec notatu quippia dignu educit: quando crudi omnes succi pigri atin ad motu inepti propter crassitudine frigiditatem. sunt: quo
167쪽
33 7 DE sANITA fit ut etia omnes in insitas obstitia ei quasi Aid quod medicamelum deiicit, ferri ad aluum de li heat: ita. nec ipsi educantur, & at is sint impedi meto. Id quod sane Hippocrates illo oraculo pro
cauisiquo breuissime praecipit conco sta medica mento temanda esse, non cruda. Eadem de causat nec exercitare nec omnino mouere,sed neclaua i re expedit eos qui in primis uenis crudorum suot coru copia habent. Siquide omnes logenus mo-l tus, succos illos in totum corpus agunt. Seruandit igitur hi sunt in omni quiete : danda ipsis cibus,l potio, medicamenta* siant singula eius generis quae attenuent, dissecent, re conficiant succoruml crassitudine, idq; citra manifestu calore. Nam quil excalfaicti uehementius succi sunt: 'in omne cor poris parte feruntur.Ergo nutries hos maxime o ll xymelite,aliquando etia pilianae 8c multa exiguo quopiam. Sustinent enim hi uietum, si modo alii ulli, tenuem: ipsa nimiru crudoru succoru copia, quOS Paulatim cocoquunt,ad corporis alimetum abutentes. Onia aute praecordia istiusmodi ominibus turgida inflata. sunt, ac facile quicquid es sumpserint,in flatu uertitur: non inutile fu erit longi piperis aliquid cum cibodare:quippe quod flatuosi spiritus crassitudine seluit,& quae in pricor dijs pigra cessant, ad uentrem depellit, & conco quendis quaesumpseris subuenit, pro comuni puperii omniu ratione. Quod si huius copia non est, uti albo utendum: quippe quod supra duo reli qua genera stomachii roborat Sin hoc non adest, optimu nigra petendum est. Id uero fuerit, quod Pondere praecellit. Sane utilius sit &dio*olitico medicamelo uti cuius copositio duplex est: alias ex paribus omnibus, cumino, pipere, ruta, nitro. potestw ita magis uentrem soluere. Alias cum re liquoru pari pondere miscetur nitri dimidiu. prae istiterit autem cuminum esse quod uocant aethio Picum: piper uero,uel longum,uel album. Mace
rabitur cuminu in aceto maxime acri. dein conti
riuo id tunditur, aut etiam prius modice fruitur in vase fictili, quod coctum in camino quam optis me sit. Quae enim exacte penitus Q cocta no sunt, lhaec lutosa potius quam figlina sunt, &qualitatustrarum nonnihil medicamentis ast icat.Sunto uel xo 8c rutae folia modice siccata. Vt enim si pluscillum siccentur, acria amarac, redduntur, Oc supra tquam par est calidaesic si prorsus non sicces,excre lmentitium quendam humore retinent, nondum lex toto concoctu: cuius uitio flatum discuteremi l nus possunt. Quatuor his aliquado despumatum lmes additur,aliquando nihil, sed Qta sine melle rei Ponuntur, ac pilianae silicco, 8c Mηs quibus maxit me conuenire uidentur,cibis innciuntur.Sumitur
j dc per se medicamentu hoc &ante 8c post cibum. lPorro ad eum usum optimum est quod mel admiti stum habet, quod uti* curiose sit despumatum. id li enim flatum maxime discutit sit autem oportet etit mel optimii, si modo quodflatis discutiat, quodc, li maXime dissecet, futurum medicamentum est. lxI Appositum sane remedium sic aflectis est, oc quod ex tribus piperibus conficitur,
dam ritu quam κιηρυκειαν uocant, aut apri amissi cis istis coquis conditi: adeo ut non minimum squi sumpserunt, negocium sit immista illi medicamenta concoquere,ami, seseli, libysticum, re alii id genus. Cruda enim minime. mutata ab 's qui
ea sumpserint, longo tempore durare in uetrein telliguntur. Haec igitur subtrahenda ex medica, mento simi: praeter quae, haec, helemum, oc nardi spica:ceu uero nonnulli componunt, etiam casa. Expedit autem praeparatum habere ad manu duupliciter, sicut ipse soleo. Alterum simplex: quod uti ηs dandum est qui parum concoXerunt,oci qui recens se us in uentre habent, repituitosum succum. Alterum quod medicamentosum magis est: quo maxime utimur in ijs fluxionibus quae a capite descendunt ad pectus. Verum hoc quo pae o sit praeparandum,alibi dicetur.Simplex illud, quo ad cruditatis abundantiam quae in primis est uenis utimur, hu1usmodi est: Ad cuius trium puperum drachmas quinquaginta, abunde addum tur anisi ec thymi & gingiberis singulorum drachmae octo. 8c simplicissima quidem hoc est. Etiam hoc ipse magis simplex, a quo detractum gingi-her est. Alterum uero est quod ex 'sdem confici tur: uerum ad cuiuis trium piperum drachmas quinquaginta,reliquom cuius sexdecim drach marum in icitur pondus: nempe anisi, thymi, ec: gingiberis. quo etiam ad proposita Utimur commodissime.Debet autem,si haberi potest,anisum Cretense es :Thymum aut Atticum,aut plane exeditis locis,&siccis: cuius quicquid lignosum est circuci , coma ipse una cum floribus inucietur. Esto uero ec piper quodlongum quidem incitegrum,minimech foratu: Aeque uero re gingier. nam ambo perforari facile solent Quinetiam non tum non perforatum, sed 3c uerum illud quod exbarbaris affert,piper esto. hicnan quod adulteratur, duplex est. Alteru quod in Alexadriamal xime conficitur. Alterum quod herbae cuiusdami germen est.Qua uero maxime ratione internos ii quod adulterinu est possit, ipse docebo: tantisperi praeiatus,nequis aut miretur,aut causam requirat i quamobrem uel coponendi uel probandi medi cameli hic tradere ratione subjt, qui in medendit libris non temere id facere soleam. Siquide in illisl cum medicis ipsis duntaxat ago: hic uero etiam l cum aliis uniuersis quos aliqui communi nomine Q λιαπ id est medicoru studiossis uocant, quil scilicet in primis disciplinisuersantur:quo intellugentiam suam exerceat Porro his necesse non est necin libris desimplicibus medicamentis, necin opere de medicamelorum copositione esse exer i citatis,multot minus explorandi cuiuis medicat menti peritiam habere. His ita* perscribi inple num talia omnia satius est,sicuti paulo ante de lo/gQ pipere tradere occepi. Principio enim experbendum gustu est,ssiligenterin aestimandu an pipe itis qualitates serueupostea in aquam mittendum,
168쪽
per diem totym humo e est e oportet. aceti partI, mell1s a quo de te maceretur,1llico liquatur,ac soluitur. si ta tracta spuma sit, duplum est miscelidu: deinde am- om .. - ho in leui igni coqueda, donec eorum qualitates in unum coierint. ita enim nec acetu amplius o
dum apparebit. Cu aqua uero statim ita faci.so
mihieluMelli quadrupla optimae aquae miscebis desii coques modico igni, quoad sputidare desiis hal. Ac malu quide mel multa egerit sipunaa, quo
etiam diutius coqui debebit:optimu uero ut breuissinio tepore coquitur, ita minimum spumae Guomit unde nec pari ei coctioe esst opus. plurima certe quartam partem eius quod ab initio est inditu,relinquit: post uero dimidio aceti adiecto, ruosiis coquendum, doriec qualitatu omnino sit uniantas,nec acetum crudum etiam appareat. Conficiatur saner Oxymeli etiam tribus statim ab initio mi stis, ad hunc modum: Aceti uni parti additur mellis duplum,& aquae quadruplum: atin haec ad tertiam partem cpquutur,uel etiam quartam,spuma interim detracta.Q uod si ualentius id facere sta des tantunde in cies aceti, quantum mellis. Apomeli optimu aqua conficitur,hibiturin tota sitat. refrigerantis uice . Potest uero, cui id libet, re ad quam propositimus affectionem eo comode uti,
potissimum ubi coacuit:id quod ei fgpe cotingit,
alias magis,alias minus, utpote ex aqua confectono pluuia, sicut mulsa,sed qualibet: quan* potest qui uolet,& ex plutita aqua id conficere: ipset, si
pluviam aquam probarem, id sitraderem. Verum nec ipsam probo, nihilo est deterius si acestit, potissimu ad ea que nunc sunt proposita.Quinimmo mediocriter etiam acer, quod saltem non om
nino incuriose est collectum. Saner cura conficiendi in eo est, ut nec favus admodum sit uitiosis, coquatur , bene in fontana aqua, quae re pura sit, re iucunda.Oportet em expen a Luis melle, eate
nus in aqua coquere, quoad nulla inde spuma existat. Ergo tum hac utenda potione est:tum uero uuinis ijs quae leuiter acescunt Nutriendum praeterea cibis est,qui citra calorem extenuet cuiusino
di cappari est ex oxymelite uel aceto Sc oleo sunt lptu ad duos uel tres dies,ut die I est.Qubd si rem idos lassiccos satis attenuatos speras,uinum dabis thd 8c substatia sit tenue, et colore fulvu,albumve. lhoc enim Zc ad succi bonitatem, & cococtionem lfacit illud urinam mouet Sunt uero in Italia prim iris Reneris,Falernum,& Surrentinum: posteris tris Sabinum,ec Albanum, & Adrianum. In Asia luero prioris generis Lesbium, Ariusium:seco ldi Titacazenum, re Arsyinum. At y haec o - pli tantum gratia protulimus. Sunt autem sc alia lmulta tum in Italia, tum in Asia, Sc caeteris natio. nibus, quae his fiunt similia: ex quibus facere dei
ctum conueniet ad eas quas diximus notis respocientem,nempe colorem ac substantia: crassa ue
ro & nigra re icere:ut quς tum malum siccum os gnansitum tarde penetrent Quod si his adhibitis mesius habere se senserit: etiam lauare tum homi
ine debebis, ungere. , ac molliter Dicare:ut uersprimum in urina subsidentia uisuntur, υ εσοταων Juocant tum frictiones augere turn ad consuetas
piperis ei qualitas planer inest,nec maceratum re
soluitur,siti ut dictum est minime foraminibus pertusum: piper id longum idoneum iudicabis.
Nigrum uero,nec exile, nec rugosium, nec crassi
corticis esto,sed ex eo quod ponderosiim uocan id quod tu maximum, tum plenissimii est eligat:
Item. de albo simili modo eligat quod maximul
est at 3 plenissinu. Deinde omibus simul tusis, ct lper tenue cribrum transinissis, mel optimum curiose despumatu admiscetor. Saner id odorum fla sum, praeterea acerrimu dulcissimum Q fuerit,
tum crassitudine,nec plane crassa,nec liquida,sed quae ita continuitatem suam tueatur,ut si digitum iii id demiseris, post in sublime attollas, quod m ellis ab eo defluit, longissima quasi linea sibi conti
nitatu uideas. Coquitur hoc recte aut super carbones aut ligna omino arida,quae etia ακαπνα Graeci uocant.Hoc igiturmedicamentum dare conueniet, non semel bisue quotidie,sed etia saepe.si quidem mane &ante cibum, post, etia cubitum eutibus recte datur cochlearii pleni mesura at y li ius quidem ut paruis Parui ,nec maximis maximi, ita medijs ad portione. Praeterea etiam gingiber,
quod ex barbaris affertur, aceto maceratu stim reconfert. Est id uirentis herbae radix, a colleictustatim in acetum coiecta.Extinguitur enim mus modi medicamentorum calor circa ipsas primas uenas,nec in totum perfertur corpus, ueluti alio rum quorunda:cuiusmodi id medicamentum est quod diacalaminthes, propterea Q calaminthen recipit,vocanude quo moX Uberius agem US.
Vis Idcirco etiam Oxymeli his utilissimum est: ut prius diximus.Id ita praeparari debebit. Cu melli optimo super carbones sp amam abstuleris,conxcies in ipsum aceti talum,unde gustanti nec actidunimis,nec dulce uidebit.Ac denuo seper prunas coques , quoad plane unitae amboru qualitates finit,nec appareat gustanti acem adhuc crudu. hinc ab igni d epones.Cum uti uoles, aquam ei miscebis,ita nimirum temperans,ut uinum. Ergo qui bibet, si nec de acore eius queritur,nec dulce dinhassidue eo utatur. sin alterutro offenditur,adiecto quod desideratur,rursus id coques. Nessnim eos probo,qui si ibuna quapiam mensura id conficiunt,qui mihi similiter ηs affecti uidentur, quibibetes omnes similiter aquam uino miscere censent non aduertentes, quibusda utim qui dilutiori insueuerim caput statim si uel pugillo mera citis hauserint,tentari:quibusda qui meraciore dele stantur,stomachum,si dilutius biberint, subuerctam igitur in uino tam familiari potione ista incidant,multo sane magis in Oxymelite , utpote luim tum minus familiari, tum magis forti,ipsa se qui par est.8atius ergo sit, ex sumentis gustu,non nostro,iudiciu de modo facere:id esse sumetis nature conuenientissimu oxymeli ratos, quod utissest iucundissim*proinde , etiam utile contra aduersissimu esse,quodiniucunduIpsam tamen pri mam ipsorum mistione,quo pl*rimis conusinat,
169쪽
339 DE IANIT; exercitationes paulatim reducere. Hoc tempore sunguentis ηs quot utendum quae per halitum e uocent: de quibus & ante mentionem feci, re insequentibus faciam. NIII Haudqua* tamen in elusinodi affectibus uomitu utendum si raserim:sicuti nonnullis est ui
sum tu medicis,tum gymnastis, falsis ut opinor ex ijsqusa Philotimo oc Praxagora de eiusmodi
succorum curatione sitnt scripta. Non enim cum
lassitudinu affectus abundant,sed cum hi stat infestant,uomitus eos expellit:quippe cu nullum periculum si ne intro uioletius reuellat aliquid eo rum excrementora qus in carne costitere: quem admodu cerre est,cum ambo redundant, & in primis uenis cruda,&iniblidis mordacia. Caueri e
nim in talibus satius est utrui reuulsum, oc foras 1 crudorin& intro mordactu. Sicuti igitur in sup
rioribus cauimus,ne crudi succi foras traheretur: ita ne mordaces reuocentur intro, est utiq; cauent dum. Summae uero eoru quorum occas Oe foras lferantur,liae sunt,exercitatio,&B1 Ri,S balneu, lS fomenta calida,5 unctio calfacies,tum ex ania lmi affectibus iracundia,ec uno uerbo omnia quS lsiccos qui alte in animatis corpore sunt mersi, admotum quoquoversis irritant. Quorum uero occasioneintro feratur,ea sunt quae uti 3 prohibent
foras ferri.talia sunt ex ηs que cuti propinquat, ecquae frigida sunt,& quae adstringunt. ad haec,quaecun F succos attrahunt, aut alias quoquo modo ip ruri, intro motum excitant: quorum sunt tri lstitia,S horror quacun de causa ortus: quippe licum re ex calida causa dc frigida tum horrore segni,tum etia rigorem quale supra descripsimus, est ostensum: praeterea ex his quae auditu Uisuue
animo aut terrorem aut timorem incutiunt. Haecitat omnia deuitanda tum sunt,cum idem homo pariter 8c lassitudinem sentit,&uenas habet cru dis succis resertas.Nam neop qui extra sunt, recte intro reuocantur:neo qui intus sint, ras: immo qui foris sunt, leuiter educendi per halitum sunt. lSiquidem quae uehementius id faciunt,etiam eo- lrum quae intus sitiit, aliquid attrahunt. Qui uero lintus si Int, η attenuandi coquendi . sunt Quod si uel uomitu eos uel alui dele Rione educere uio Ientius tentes:uti eorum qui foris sunt, aliquid intro rapueris. Nel accusandus Philotimus est, Isi tali usus expulsione est,ubi citra ultu alium astri .etiim crudora abundlitia in primis uenis costitit. Quin potius nos ipsos assitefacere par est, ut ueterum scripta diligentius inspiciamus. Ergo quibus intus crudi succi copia est,ct foris Iassitudinis sensus:ns hystapuin mulsa coquens,non statim, nec primo die,sed in sequentibus dabis: uomitu uero abstinebis,ueritus ut diximus ne quid excremeti externi intro rursum reuocetur. PraxagoraS uero ac Philotimus ratioabiliter post eiusmodi mulsam,uomitum probant,propterea . crud0s citra lassitudinem succos curant. XIIII Caeterum quoniam de his abude dictum est: tempus monet reliquum aggrediamur assi
Accidunt haec in ηs maxime negocioru circumia i
stant is,in quibus aut calo aut immodicus labor crudos succos a uenis in carnem rapinidi iis qui nullam ad praesens recente cruditatem contraxe irvt. Quippe hsc si adsit,uniuersum ita corpus cru .dis occupabit. Cuiusmodi affectus cur tio etiam lpost a nobis dicetur . Verum quonia copositum omne posterius simplici est:praestat arbitror resilquum simplicem affectu prius expedire,ac dein lde ad compositos uenire quanquamne huc quidem omnino simplicem est arbitradum, sed utin ter lassitudines sua spore ortas simplicem. Proposito nanq; nobis affectu qui lassitudinem excitat,
adncimus illi reliquos.Sed quia in mistione alias i simplex unac, affectio additur,alias coposita: ita simplicem appellauimus hanc de qua nunc agimus . Esto igitur crudi succi copia in selidis anumalis partibus,non in uenis:cui accedat ulcerosae
lassitudinis in his ipsis affectus. Quippe talis eratis de quo inter initia sermonis loqui institueratamus. Sicuti igitur in quorum uenis, &praecipue in primis,crudorum copia erat, 'as esse a calidis cauendum cessiimus,ueriti ne eius odi succi in ha- lbitum corporis pertraherentur: ita nunc id timore non oportet Ergo danda his nint qus uel ad cutim us* calorem suum traiisinittant fricandum ,
largiter oleo quodxelaxandi uim habenac potis
simum mane cum surgunt a Qinno. Nam ea frictio simul concoquit crudum succum,simul cor ' poream molem animantis nutrit. Quiescendum iuero post haec diu est, siquidem probe sint cessis
ra.Saner multo euidentius emciat cuius gratia Lunt , si homo exigua cibum pridie silmpserit, nec
aliud a coena biba quam uinum quod fulvum sit ac tenue. Nec uero illico exercitandum assidue uehementer esst,necubi imprudentes crudo ad huc succo nutriri corpus cogamus. Vtilius ita
fuerit mane largius fricare, re post id diu quiesce
re, ac modice inambulare,tu denuo multa uti fiuctione,& balneo modice calido,praeterea alimen :tis quς re boni sint succi AI minime glutinost. Eo irum materia sirpra 1am dicta est, ubi ptisanam ad talia laudaui,& pisces saxatiles, re aues montico las. Apti cibi sint & qui attenuant, de quibus scri ipsimus uno libro.Nec est quod uerearis, ne calo
rem uehementer accendas: quinimmo medica- ,
men quod diacalaminthen uocahaudacter dabis. Est uero compositio eius huiusmodi. Accipe cala iminthes, ct puleg 3,re petroselini di seseleos, cu tuis uncias duas: seminis apq, cacuminu thymi, lutrius p uncias quatuor: ad haec lybistici uncias Mi. Piperiβ uero octo & quadraginta. Ac piper lquide grauis esto ponderis:quod βαρυςαο ODuo cant.Seseli uero Massiliense,petroselinum Macedonicum,huiust praecipue Astreoticu: Calaminthe Sc pulegium potissimu ex Creta. Sin minus, certe exregionibus editis oc siccis . Simili ratione& thymum.At herbarum quidem quicquidl, gnosum durum , est,id ab iciendiDaccipiedaue ro ad medicamentu foliabati ex his maxime qua
170쪽
'erbi nata: ad haec flores,& que cum ijs sunt un4 lila: nutissimas tenuissimas ch festucas.lisc omnia Hinui tundenda cribrada. sunt tenui cmbro. Quippe eiusmodi medicameta in totum corporis habitum maxime digerutur: reluti ediuerso crassior
in uentre haei ent,ut quae angusta uenarum oscula subire nequeant Quamobremetiam medicam e
tum quod dios oliticon uocat, cuius in hoc libro metionem feci,crassius facere soleo quoties de a cere aluum per id studeo.Quidam uero id non intelligens,cum tenuissimu minutissimum. instari pollinis fecisset,ut aluo de iciendae nihil contulit,
sed urinam plane multa mouit mecum rem com lmunicauit,mirans ac sciscitans euentus eius uera
causam Ipse enim arbitrari sie aiebat hominis in lteimperantiam, nam ita appellabat eius quod inlciderat,causam esse. ut uero propriam causam di ldicit esse compositionis rationem, postmoduali ter coposuit,meliore successu. Ac huius quidem praecepti in omnium medicamentorum composiltione meminisse expedit:propositum uero in prs semimedicamentum, omnia prorsus subtilia po lstulat,quo facile in omnem corporis partem dige
rantur ferantur ..Miscendum uero his ita praeparatis est mel optimum curiose despumatum. Por tb usus eius erit post matutina frictionem, antech exercitationem & balnea Licet 8c sine admisto melle siccum medicamelum reponere, eo . salis uice ad obsonia praeparati uti. Licet & in ptisana uelut acetum iniicere,uel in elusinodi aliquid prolpipere. Non modo autem siccum ipsum medica- lmentum,salis ritu in uario est usu, sed etiam cum
melli est admistum . Siquide id quot potest cum
aliquo cibo mistu sumi,ita ut gustatu iucundu utetistipost cibutamen nunquam nec hoc medica mentum, nec aliud ultu quod ad distributionem uehementiorem facit,sumendia est Non enim di
stribuirum,sed concoqui quae sumpta sitnt,est utilius. Melius ita ν sit 's qui externo aliquo praesi
dio ad cococtionem egeni,hoc tempore exhibe
ridia trion piperes simplex: cuius copositionem ante exposui.Quinetiam ipsem piper potioni in spersum,percommodum est ad ea de quibus agi mus.quod si qua fortasse maior necessitas incide ad fieri licet, iucundissimum fiat medicamentum,
sed tamen uirium eius utilitate seruata. Non enim
hanc, dum iucunditati studetur, solui iubeo. Vbi igitur circiter duos uel tres primos dies ita praeparatus homo est, non incommodu fuerit etia con sitietis eu exercitatioibus admouere: animaduer
sis prius tum coloris bonitate, tum at is noris qugin praecedentibus sunt comprehensie. Nam si omnia comode se habere uidentur, plene exercita diis est. Sin minus, etiam ante mediocritatem desistet ac in prius dictis tam uictu, tum medicamen iis eo die habendus:postridie rursus exercitationi dandus,super ii side tum notis, tum scopis, Ut cum omnia ex sententia,commoda. appareat, ad eandem uictus rationem reuoces, cui ante insueuit liassitudinis symptomate urgebatur. αI IM Qi Ionia uero acopo, quod ex abiete fit, uti expedit 's qui in carne S tota corporis mole succos congesserunt, qui aut cocoqui deside xenbaut per halitu digerimo ab re fuerit eius quo copositione apponere.Est igit abietis pulcher rima semen circa Arcturi emersiim, quo tepore Romae Septeber mesis est,apud nos uero Perga mi Hyperbereteus, Athenis mysteria. Id seme co'cere oportet in oleu quolibet anni tepore.Nul lum enim in ea re discrime est. Melius tame fuerinsi id contundas prius quam in ictas: quado ita citius olea sita qualitate ui . inficie Erit id spatiu clie
rum minimis quadraginta. Nos uero saepe & tres; c j Se quatuor, etiam multo plures menses macerari permisimus:sic deinde seme abiecimus: humida uero linteo percolauimus Esto uero eius generis
oleum cui relaxandi uis insit: cuiusinodi in Italia Sabinum est Con icies autem in quin y oc uigi ti heminas eius seminis modiunt Italicu. Esto a tem dc hemina ipsa Italica: quam: uti 3 8c libram
nominant.Vbi uero maceratum in eo semen suarit,multoplane minus redditur. Ei igitur quod reliquum est,idoneus cerae modus erit, si quatuor libras immiseris, resinae uero abietinae librae unius 'artem tertiam Id aequat drachmas trigintaduas. nqcies uero re pineae resinae tantundem Quod si harum copia non sit, earu loco terebinthina menidum.Coques uero commodius haec in uase dupliri etiam quod ex succo mali cydon i conficitur: ' ci,aut certe igni Iento, qualis prunarum est : quae cuius omne compositionem uires . diligenter insequentibus explicabimus. veru ad ea quae nunc agimus, omnia quae mihi cognita sint optimum medicamentum est diacalaminthes. Nam et chas siletas attenuat,dc per halitum educit, ec urinasiliouehi mulieribus menses. Est autem usu quo que iucudistimum, praesertim cum liberalius mei accepit: quo tempore coqui largius postulat. Qui uero aueriantur dulcia,& mel fugiunt nam eius modi quo naturas inuem as)'s paria in Compo sitsoe miscebis. Sane melius his quot fuerit si largius coquatur Nam & minus est eo pacto dulce, K minus stomachum eorum quia melle abhor
tant,subuertit. At omia quidem huicimodi uel antenostramadmonitionem sibypsi quisexcogi alea.
tamen nec ipsae multae esse debent. Medicamen
hoc aptissimis est ad omne lassitudinem, seu sponte ortam,sea alia quavis ratione contractam. Vtile sane medicamentum est 5c quod ex populi floribus si id tale est,Ex floribus populi adhuc con liuentibus modius Italicus in quindecim aut ui ginti libras Sabini olei inimittit. Si id prςsto non sest, simile aliquod praeparandum oleum est . Di cstum uero in prςcedentibus est,simile esia quos
cunque tenue est,nec ullam adstringendi uim habet Magis uexo ad xe pertinebit, & si Modice coli. tritum ipsunt florem in oleum con acies. Quὀduquotidie medicamentum dimouebis, idc. potissiisium in sel fervebit, ac in domo calida repones: