S. Aurelii Augustini Confessiones: ad fidem Codicum Lipsiensium et editionum ...

131쪽

tamen si Iocua inania, tamquam patiosum nihil. Ego itaque iner satus Orde, nec mihimet ipsi vel ipse conspicuus, quidquid non per aliquanta spatia tenderetur, vel diffunderetur, vel conglobaretur, vel tumeret, ei tala aliauid caperet aut caper eosset, nihil prorans eas arsurabar. Perquiae enundo mas ire o en oeuli mei, per taIas imagines ibat cor

meum; nec videbam, hane eamdum intentionem, qua illas ipsaa imagines fomabam, non eas tale aliquid, quae tamen ipsa non formaret, nisi esset magnum aliquid. Ita etiancte, vita ritae mane, ostridem Per infinita spatia undique ogitabam enetrare totam mundi molem, et extra eam quaquaversum per immensa sine temino, ut haberet te terra haberet coelum, haberent omnia, et illa finirentur in te, tu autem n quam Sicut autem iugi solis non obsistexet corvus aeria huius, qui supra terram est, quo minus per eum traiiem et , Denetrans eum, non dirumpendo aut concidendo, sed implendo eum totum sic tibi putabam non soIum coeli et aeria et maris, aedeciant terrae corpus per num et . Omnibus maximinnianimisque partibus penetraMIe ad eapiendam PruBuentiam tuam, oeculta inspiratione intrinseeua et e trinsecus administrantem omnia quae creasti. Ita suspicabar, quia eogitare aliud non poteram; nam falsum erat. Quo enim modo maior pars terrae maiorem tui partem haberet, et minorem minor, atque itate plena essent omnia, ut amplius tui eaperet elephanti corpus, quam passeris, quo esset isto Fandius, Mandioremque collaret locum, atque ita frustatim partibus mundi, magnis magnas, brevibus breves partes tua praesentes fae res. on es autem ita Sed nondum illuminaveras tenebras meas. C. u. at erat mihi, Domine alversus deeepton illos et deceptores et loquaces mutos, quoniam non in eis sonabat verbum tuum sat erat ergo illud,

quod iam diu ab usque Carthagine a ebridi propo-

132쪽

I0I AURELII AUGUSTI ΝΙ

ni solebat, et omnes, qui audieram , Oncussi sumus. Quid erat tibi factum neacio quae gens tenebrarum, quam ex adversa mola solent opponere, situ cum ea pugnare noluisses Si enim responderetur, aliquid fuisse nocituram violabiΙis tu et eois ptibilis fores.' Si autem nihil ea nocere Potuisse diceretur, nulla adferretur eausa pugnanda, et ita pugnandi, ut quaedam portio tua, et membrum tuum, vel proles. de apsa substantia tua miseeretur adversis potestatibus et non a te creatis naturis, utque in tantum ab eis corrumperetur et commutaretur in deterius, ut a beatitudine in miseriam verteretur, et indigeret auxilio, quo erui purgarique posset et hanc esse animam eui tuus sermo servisnti liber, et coni minatae purus, et corruptae integer subveniret; sed et ipse corruptibilis, quia ex una eademque substantia. Itaque, si te, quidquid es, id est, substantiam tuam qua es, incorruptibiIem dicerent, falsa esse tua

Omnia et exsecrabilia; si autem corruptibi1em, id ipsum iam falsum et prima voce abominandum. Sat ergo erat istud adversus eos omni modo evomendosa Pressura pectoria, quia non habebant qua exirent sine horribili saerilegio cordis et linguae, sentiendo de te ista et loquendo. C. III. Sed et ego adhuc, quamvrsimeontaminabilem et inconvertibilem, et nulla ex parte mutabilent

dicerem, firmeque sentirem Dominum nostrum Deum Verum, qui fecisti non olum animas nostras, sed etiam corpora, nec tantum animas nostras et corpora, sed omnes et Omnia, non tenebam explicitam et enodatam ausam mali. Quaecumque tamen esset, sic eam quaerendam videbam, ut non per tuam eonstringere Deum incommutabilem mutabilem mede re, ne ipse fierem, quod quaerebam. Itaque securus eam quaerebam, et certus, non esse verum quod iIndicerent, quos toto animo fugiebam, quia videbam quaerendo unde malum, repletos malitia, qua

133쪽

opinarentur tuam potius substantiam male pati, quam suam male facere. Et intendebam, ut cernerem, quod audiebam, liberum voluntatis arbitrium causam esse, ut male faceremus, et rectum iudicium tuum, ut pateremur, et eam liquidam cernere non valebam. Itaque aciem mentis de profundo educere conatus, mergebar iterum, et saepe conatus, merEebar iterum atque iterum. Sublevabat enim me in lucem tuam, quod tam me sciebam habere voluntatem, quam me vivere. Itaque cum aliquid vellem aut nouem, non alium quam me velle ac non certissimus eram, et ibi esse causam peccati mei, iam iamque animadve

lebam. Quod autem invitus tacerem, pari me potius Mam facere videbam, et id non culpam, sed poenam esse iudicabam, qua me non iniuste plecti, te iustum cogitans, cito fatebar. Sed rursus dicebam quis fecit me nonne Deus meus, non tantum b.nus, sed ipsum honum Unde igitur mihi male velΙ et bene nolΙe, ut esset cur iuste poenas luerem quis in me hoc posuit, et insevit mihi plantarium amaritudinis, eum totus fierem a dulcissimo Deu meo Si diabolua au-etor, unde ipse diabolus quod si et ipse perversa voluntate ex b.no angelo diabolus factus est, unde et in ipso voluntas mala, qua diabolus fieret, quando totus angelus a conditore optimi factus esset bonus His cogitationibus deprimebar iterum et suffocabar. Sed non usque ad illum infernum subducebar erroris, ubi nemo confitetur tibi, dum tu potius mala pati, quam homo facere putatur. C. Iv. Sic enim nitebis caetera invenire, ut iam inveneram melius esse incorruptibile, quam coiruptibile, et ideo te, quidquid esses, esse incorruptibilem eonfitebar. eque enim ulla anima umquam potuit poteritve cogitare aliquid, quod sit te melius, qui summum et Optimum bonum

aes. Cum autem verissime atque certissime incorruptibile corruptibili praeponatur, sicut iam ego

134쪽

Prael oriebam, poteram iam cogitatione aliquid aliam gere, quod esset meliua Deo meo, nisi tu enses imcorruptibilis. Ubi igitur videbam incorruptibiIe corruptibili eas praeferendum, ibi te quaerere debe- saan, atque inde advertere, unde sit malum, id est, unde sit ipsa corruptio, qua violari substantia tua nulla modo potest. Hi enim prorsus modo vi Oiat

corruptio Deum nostrum, nulla voiuntate, vita necessitate, nullo improviso casu, quoniam ipse ea

Deus; et quod sibi vula, bonum est, et ipse est idem bonum Corrumpi autum, non sat bonum. Nec cogeris invitus ad aliquid quia o Iunias tua non eat maior, quam potentia tua. Eas et autem maior, a te ista tu ipse maior esses; voluntas enim et potentia Dei Deus ipse est

Et quid improvisum tibi, qui nosti omnia Et nulla

natura est, nisi quia nosti eam. Et ut quid multa dicimus, cur non sit corruptibilia substantia, quae Deus est, qua O si hoc esset, non e et Deus c. V. Et quaerebam, unde maIum, et mule quaerebam; et in ipsa inquisitione mea non videbam ni Ium. Et constituebam in conspectu spiritus mei universam creaturam, quidquid in ea cernere possumus, sicuti est terra et mare, et aer et aidera, et arbores et animalia inortiata, et q.idquid in ea non videmus, sicut firmamentum coeli, insuper et omnes angelas, et cuncta spiritalia eius. Sed etiam ipsa quaai comPora Ment, Iocis et locis ordinavit imaginatio mea; et feci unam massam grandem distinctam generibus

corporum auram tuam, sive quae Vera corpora

erant, sive quae ipse pro spiritibus finxeram. Et eam lac grandem, non quantum erat, quod scire non poteram, sed quantum libuit, undique versum sane fluitam te autem, Domine, ex omni parte ambientem eam et Penetrantem, sed usquequaque infinitum. Tamquam si mare esset ubique et undique per immensa spatia infinitum solum mare, et haberet intra

135쪽

e Ponmant quamlibet magnam, sed finitam tamen, plena Let utique spongia iΙla ex omni sua parte ex immenso mari: sic creaturam tuam finitam, te infinito Plenam putabam, et dicebam: ecce Deus, et eccBruae ereavit Deus, et bonus eat Deus Moue his ala-issime longis imeque praestantior Se tamen bo- nua bona ereavit, et eceo quomodo ambit atque implet ea mi ergo murum, et unda, et qua hue irrepait Quae radix eius, et quod semen Iun an omnino nonent Cur ergo timemus et eausmus, quod non est Aut in inaniter timemus, certe vel timor ipse malum

est, quo incanaum stimulatur ei excruciatur cor et tarat Marius malum, quanto non est quod timeamus,

et limemus Idcirco aut est malum quod timemus, aut hoc malam est quia timemus. Unde est igitur,quonsam Deus feeit naec omnia, bolius bona maius quidem et unimum bonum minora fecit hona sed tamen et creans et creata, bona sunt omnia. Unda est maIum An unde fecit ea materies aliqua mala erat, et formavit atque ordinavit eam, aed reliqui aliquia in illa, quod in bonum non converteret Cur et hoc An impotens eratastam vertere et commutare, util-hii mali remaneret, eum sit omnia potens Postremo, cur inde aliquid diem voluit, ae non potius eadem omnipotentia fecit, ut nulla esset omagnos Aut vero exsistere poterat contra eius voluntatem Aut si aeterea erat, cur tam diu per infinita retro spatia temporum sic eam sivit esse, ac tant post placuit aliquid ex ea facere Aut iam si aliqui subito voluit agere, hoc potius ageret omnipotens, ut illa

ron esset, atque ipse Olus esset totum, verum et summum et infinitiun bonum aut si non erat bene,

ut non aliquid honi etiam fabricaretur, et conderet, qui bonus erat, tua sublata et ad nihilum red-net materia, quae mula erat, bonam ipse institueret, unde omnia crearet; non enim esset omnipotens, Leondere non posset aliquid boni, nisi ea,

136쪽

IO AURELII AUGUSTI ΝΙ

quarii ipse non condiderat, adiuvaretur materia. Talia volvebam pectore misero, ingravidato curia mordacissimis de timore mortis, et non inventaveritate. Stabiliter tamen haerebat in corde meo, in catholica ecclesia fides Chalati tur Domini et Sal atoris nostri in multis quidem adhue informis, et raeter doctrinae normam stultans; sed tamen eam non relinquebat animus, imo in dies magia magisque imbibebat. C. VI. Iam etiam mathematicorum fallacea divinationes et impia deliramenta reieceram Monfiteantur etiam hinc tibi de intimis visceribus animae

meae miserationes tuae, Deus meus. Tu enim tu omnino nam quis alius a morte nivis erroris revocat nos, nisi vita, quae mori nescit, et sapienti m n-tes indigentes illuminans, nullo indigens lumine, qua mundus administratur usque ad arborum volatica folial tu pr'curasti pervicaciae meae, qua obluctatus sum Vindiciano acut seni, et Nebridio, adolescenti mirabilis animae tui vehementer adfirmanti, huic cum dubitatione quidem aliqua, sed tamen crebro dicenti, non esse illam suuamyartem futura praevidendi coniecturas autem hominum habere saepe vim sortis, et multa dicendo dici PIeraque ventura, nescientibus eiae qui dicerent, sed in ea non tacendo incurrentibus. Wrocuranti ergo tu hominem amicum, non quidem segnem consultorem mathematicorum,

ne eas literas bene canentem, sed ut dixi)consultorem curiosum, et tamen scientem aliquid, quod a patressui se audisse dicebae, quod quantum Heret ad illius artis opinionem evertendam ignorabat. Is ergo vir nomine Firminus, liberaliter institutus et

excultus eloquio, cum me tamquam carissimum de quibusdam suis rebus, in quas saecularia spes eius intumuerat, consuleret, quid mihi Recundum suas, quaa constellationes adpeIlant, rideretur; ego autem,

in iam de hae re in Nebridii sententiam necti uoe-

137쪽

Peram, non quidem abnuerem coniicere ac dicere. quod nutanti occurrebat, sed tamen subiicerem, propotam esse mihi persuasum, ridicuΙ esse illa et inania: tum 1lle mihi narravit, patrem suum fuisse librorum talium curiosissimum, et habuisse amicum aeque illanimulque sectantem, qui pari studio et coliatione flatabant in eas nugas ignem cordis sui, ita ut maiorum quoque animalium, si quae domi parerent, Observa- Tent momenta nascentium, atque ad ea positionem coeIi notarent, unde illius quasi artis experimentaconigerent. Itaque dicebat, audisse se a putre suo, quod cum eumdemriminum praegnans mater esset, Etiam inius paterni amici famula quaedam pariter ute- To grandescebat, quod latere non potuit dominum, qui etiam anum suarum partus examinatissima diligentia nosse curabat atque ita tactum esse, ut cum isse eoniugis, ille autem ancillae dies et horas, minutioresque norarum articulos cautissima observation numerarent, enixae essent ambae simul, ita ut easdem constellationes, usque ad easdem minutias, utriquenaseenti facere cogerentur, iste filio, ille servuΙο Nam cum mulieres parturire coepissent, indicaverunt sibi ambo, quid in sua cuiusque domo ageretur, et paraverunt quos ad se invicem mitterent simul, ut natum quod parturiebatur esset cuique nuntiatum, quod tamen ut continu nuntiaretur, tamquam in regno suo facile effecerant, Atque ita qui ab alterutromissi sunt, tam ex paribus domorum intervassis sibi obviam factos esse dicebat, ut aliam positionem siderum, aliasque particulas momentorum, neuter eorum

notare sineretur. Et tamen Firminus amplo apud suos Ioco natus dealbatiores vias saeculi cursitabat, augebatur divitiis, sublimabatur honoribus servus autem ille conditionis iugo nullatenus relaxat dominis serviebat, ipso indicante qui noverat eum. His itaque auditis et creditis talis quippe narraverat), omnis illa reluctatio me resoΙuta concidit et prinio

138쪽

Fiminum ipsum conatus sum libria curiositate revo--re, cum dicerem, Onsienationibus eius inspectis ut vera pronuntiarem debuisse me utique videre ibi, Parentes inter suos esseirimarios, nobilem familiam propriae civitatis,natales ingenuos honeatam educ itionem, liberalesque doctrinas at si me iΙla sex Uua ex eisdem eonstellationibus, quia et linas Ipsae e sent, consuluisset, ut eidem quoque Ver Proferrem, debuisse me rursum ibi videre abiecti imam familiam, conditionem semiΙem, et caeter Ionge a prioribus aliena, Iongeque distantia unde autem fieret, ut eadem inspiciens diversa dicerem,si vera dicerem, ni autem eadem dicerem, fata dieerem; inde eertianime colligi, ea, qua vera consideratis constellationibus dicerentur, non arte diei, sed sorte quae autem fausa, non aetis imperitia, sed aortis mendacio Hine autein accepto aditu ipse mecum talia ruminando, nequis eorumdem delirorum, qui ta1em quaestum fi

querentur, quos iam iamque invadere atque irrisos, efellere cupiebam, mihi ita reaiateret, quasi aut Fimminus mihi, aut illi pater falaa narraverit, intendi con-aiderationem in eos, qui gemini naseuntur, quorum plerique ita post invicem Panduntur ex utero, ut Pa Vum ipsum temporia intervalium, quantamlibet vim in rerum natura habere contendant, conigi tamenin niana observatione non possit, literisque signari omnino non aleat quas mathematicua inspecturus est, ut vera pronuntiet. Et non erunt vera, quia Easdem li-eeras inspiciens eadem debuit dicere de Esau et I cob; sed non eadem utrique acciderunt. Falaa ergo diceret; aut si vera diceret, non eadem diceret, etiama eadem inspiceret. on ergo arte, sed sorte vera. diceret. Tu enim, Domine, iustissime moderator uni- Versitatis, consulentibus consultisque nescientibus occulto instinctu agis, ut, dum quiaque consulit, hoe Rudiat, quod eum oportet audire occultis rueritis animarum ex bysso iusti iudicii tui, cui non dicat ho-

139쪽

mo quid est hoe ut quid hoc mon dicat, non dicat

hinnio est enim.

C. VII. Iam itaque me adiutor meus, illis finiu- Iis olueras, et quaerebam unde malum, et non erat exitus. Sed me non sinebas ullis fluctibus eogitationis auferri ab ea fide, quaeredebam et esse te, et esssincommutabilem substantiam tuam, et osse de hominibus euram et iudicium tuum, et in christo, filio tuo, Domino nosub atque in scripturis sanetis, quas celesiae tuae catholieas commendaret auctoritas, viam te pMuisse salutis humanae ad eam Vitam, quae Post hane mortem futura est. His itaque sal is, atque ineunc se roboratis in animo meo, quaerebam aestuans, unde ait malum. Quae illa tormenta parturientis cordis mei, qui gemitus, Deus meus Et ibi erant aures tuae neseientdime. Et eum in silentio fortiter quaere . Tem, magnae oras erant ad misericordiam tuam tacitae contritiones animi mei. Tu sciebas, quid patie-hai τε nullus hominum. Quantum enim erat, quod inde digerebatur per linguam meam in aures familiarissimorum meorum inumquid totus tumultus animae meae, cui nec tempora, ne os meum sumciebat,

sonabat eis Totum tamen ibat in auditum tuum, ruod rugiebam a gemitu cordis mel, et Rnte te eratesiderium meum, et Iumen oculorum meorum non

erat mecum. Intus enim erat, ego autem foris. ee in Ioeo ilInd. At ego Mendsbam in ea, quae Iocis continentur, et non ibi inveniehamdocum'ad requiescendum nee recipiebant me ista, ut dicerem sat est, ethene est; nec vimittebant revire, ubi mihi satis essethene. Superior enim eram istis, te vero inferior, et tu gaudium verum mili subdie tibi, et tu mihi a

Ieceras, quae infra me creasti. Et hoc erat rectum temperamentum et media regio salutis meae, ut manerem ad imaginem tuam, et tibi serviens dominarer corpori. Sed eum superbe eontra te surgerem, et eaerrerem adversus Dominum in cervice crassa scint

140쪽

II AURELII MIGUA Tin I

mei, etiam ista infima supra me facta sunt, et Memebant, et nusquam erat laxamentum et respiramentum. Ipsa occurrebant undique acervatim et conglobatim cernenti cogitanti autem unagines comorum, ipsae opponebantur redeunti, quasi diceretur quo is indigne et sordide Et haec de vulnere meo creverant, quia humiliasti tamquam vulneratum superbum, at tumore meo separabar aba te, et nimia innata facies claudebat ocuΙΟ meos. C. VIII. In vero nomise, in aeremum mane. et non in aeternum smaeeria nobis Ps. 102,I3. , quoniani miseratus es terram et cinerem, et placuit in eis pectu tuo reformare deformia mea; et stimulia internis agitabas me, ut impatiens essem, donec mihi Per interiorem adspectum certus esses. Et residebat tumor meus ex occulta manu medicinae tuae, aciesque conturbata et contenebrata mentis meae acri coh-rio salubrium dolorum de die in diem stinabatur. C. IX. Et primo volens ostendere mihi, clam resistas superbis, humilibus autem dea gratiam, et quanta misericordia tua demonstrata sit hominibus via humilitatis, quod Verbum tuum aro factum est, et habitavit inter nomines, procurasti niihi per quemdam hominem, immanissimo typho turgidum, quosdam Platonicorum libros ex Graeca lingua in Latinam versos et ibi legi, non quidem his verbis, sed hoc idem omnino multis et multiplicibus suaderi r tionibus, quod in principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum hoc erat in principi apud Deum: omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil; quod factum est in eo vita est; et vita erat Iuchominum, et lux in tenebria lucet, et tenebrae eam non comprehenderunt et quia hominis anima quamvis testimonium perhibeat da Iumine, non est tamen ipsa Iumen aed Verbum Dei, Deus est lumen verum, quod iΙluminat omnem hominem venientem in hunc mundum; et quia in hoe mun-