장음표시 사용
163쪽
Bus nigriorihin foliis semine Lini. sed minore. Altera non squeasPa, minuto semine. Periocha H E R M. H A R=B A R I de omni obus Vitici S. Vinca ex omnibus aculeatis genes Mus notissima est. Acetabulis in flore Purpuream lanuginem fundenti bus. Sepe altior binis cubitis. Mitior foemina est, inter lyluestres,quς diciqtur Cania acrior, caule inv mordaci, fimbriatis seliis. Quae uero etiam OG rem mittit, Herculanea uocat. Seme omnibus copiosium,nvirum.Mis m, sine uillis spinarum, aculeis lasnuginem ipsam noxiam, &tacta tantum leui, pruritum, pustulas adu sto similes existere Notum est reme Miuum olei. Sed mordacitas no protinus cum ipsa haerba gignitur,nec nisi selibus roborata . Incipiens quidem ipsa nasci Vere, non ingrato, multigetiam religio in cibo est . ad Pellan u sdos totius animi morbos. Sylvestri αum quo radix, omnem carnem te neriorem facit simul cocita. Qiue uero ex iis mitissima, & his non mordestibus Lamm siue Aononia uocat, a quibusda Vincati aera,&mortua. Albii hec habet in medio solio sacris ignibs utile. Quidae nostris discreuere gnat Oribs. Autunale appellado,&relius ad eanderatione. Cele
164쪽
corum T O Μ V s Primus. 13shrat & Marinam cognomine Plinius ad uesicae uicia. Condit laudes Vrticae Phanias physticus utilissima cibis coctam, inueteratam in pro sitis. Si quadrupedes foetum non admittant Vrtica naturalia carum fricanda monstrat. Ex Vrtica in Aegypto sit oleum . Semen colligi mestibus Οι portet Alexandrinum maxime laudatiar ad omnia. cam Hippocrastes Nidam uidetur appellasse, cum alii Cnidam uocent. Est ubi Clidam legas Corrupte ut censeo, nisi aliud genus sit. Grana inquit Clidς sexaginta, clystera uuluis inriciantur quas bilis infestaverit. De eadem quo VERGILIUS. Vrti a nihil in ceni olerum inuisius nascitur,igneo pruritu urens: Scinde facito nomine. Vescebantur nihilominus ea antiqui. Sunt eiu&ii 1 cibo usus, testes antiqui in latinis Poetae: quibus iocundum erat Ocimo se & Vrtica recreare. Vbio, S omnibus tam nota harina est, ut nihil monere in ea opus sit. Praetet a Graecis Cniden, ab eorum iterbo . dic istam fuisse:significat id eum dolore pungi, uexari . Vocavit Acasyphas etiam Aristoteles in mari Urticas tactu eadem in urendo ui. medetur ea multis in humano corpore morbis, plurimisio scatet remediis. Eam ob caussam non minus ad medicinam, Φ ad cibos medicis Scolitoribus cusranda .
herba , DIOS CORIDES. Gallopsis latinis Ursica labeo dicitur. Frutex in totum caulem lia habet Vincar,lsinora &quae grauem odorem trita reddat. Flore purpureo,tenui. Nascitur circa farpes aedificia ac semitas ubi . Vrticarum ex P L I N I O diuisio Vrticarum plures differentiae Sylvestris quam foeminam uocant, mitior. Et in sylvestri, quae dicitur Cania, acrior caule quoq; mordaci, fim briatis follis. Quae uero etiam odorem fundit, Herculanea Vocatur. Se omen omnibus copiosum, nigrum. Mirum sine ullis spinarum aculeis, lasnuginem ipsana esse noxiam, & taetia tm leui pruritum, pustulas n σfestim adusto similes existere Notum est remedium olei. Sed mordaci stas non protinus cum ipsa haerba gignitur nec nisi Elibus roborata Incipiens quidem ipsa nasci Vere, non ingrato, multis etiam religioso in cibo est, adpellendos totius anni morbos. Sylvestrium quo radix, omnem carnem teneriorem facit simul coeta. Quae uero innoxia est,morsu cares,
Calida sunt Sesccae Urticae in tertio gradu, secundi1m Serapionem,
ex Dioscoride. Ita utriuis illita. canis morsibus, addito sale, medentur
Gangrenas carcitu mala, rdidida ulcera,&que cacoetheuocantur. Itemsuxata, Panos,tubercula,parotidas suppurationes sanant.
165쪽
1 5 S. I ' P C U μ Pharma C Lienosis cum carrato imponuntur. Faciunt ad profluuia narium cum succo trita.& naribus indita. Melassesciunt eadem recentia detrita cum myrrha, R imposita. Procidentcs uuluas, contacitu resilire cogunt. Semen potum ex passo, Venerem stimulat, hiuluam aperit.
Cum melle delincitum,orthopnaea', 8c lateris, & Pulmonum insanismationibus prodest.
Thoracem expurgat. Erodentibus medicam cnsis ammiscetur. Coeta cum conchis folia aluum emolliunt, urinas mouet, inflationes discutiunt:decoetii cum ptisana uitia pectioris extrahunt. Mulierum menses euocant, cum myrrhae modico Pota Inflat Eatione turgentem uuam gargari fatus succus reprimit. Ex sERAPIONE CRP. Fo.
Oleum Vrticae est magis laxatiuum, ΦUlcum carthanai. Mouet coitum, quando comeditur cum cepis,& uitelliS ouorum. Et de proprietate eius est,eficere Phlegma crudum. Quando excoriatur semenVruce teritur ii miscetur cum incite ' D sat fortiteT. Et cauendum est, ne contingat Iinguam, Si caput meri: ne adurat ea.
Et dosis eius est, auigniti granis usi ad. XXX.
Ex AEMILIO MACRO.Graeeus Acalephen nos Vrticam uocitamus. Pervida non modice uis illi dicitur esse, Unde nec immerito nomen sumpsiste uidetur, Taeta quod Murat digitos Vrtica tenentis. Haec solet ictericos cum uino si Impta iuuare. Illius semen colicis cum melle medetur.
Et tussim ueterem curat si serpe bibatur Frigus pulmonis pellit, uentris p tumorem. Omnibus his prodest puluis cum melle iugatus, Aut succus uiridis cum uino saepius haustus. Cum sale de sol is eius facitum cataplasma, Vlceribus prodest & uulnera indida purgat.
Et contra morsus ualet hoc cataplasma caninos. Hoc cancros,& parotidas luxata curat,
Hoco reformatur caro quae discessit ab osse Et let humeros hoc desiccare nocentes.
Acri cum uino radix contrita tumorem
Compescit splenis,podagric silc subuenit ilix, Omnibus 8c morbis sic subuenit articulorum . . Omilibus his prodest superaddita uel sibi iuneto Si coquis hanc oleo, foueasty hoc unguine membra .
166쪽
corum, T O M V s Primus. Naribus impositus succus soliumve, morem, Elicit innata est illi uis tanta caloris. Quod si manantem cupias retinere cruorem, Vrticae succo Pontem line reprimit illum. Si supponatur cum myrrha menstrua pellit: Si claudit uuluam matrix,humore graeuata, Vrticae soliis reuocabitur illa Dicata Cum uino bibitum uenerem semen mouet eius, Et melius tritae, si iungas mel ν, piper , Et sic cum uino praedicto more bibantur. Pleuriticos, pessitus pulmones, adiuuat eius Semen si sumptum fuerit cum melle iugatum, Cum mulis bibitum, lotium producit abundans. Hyba recens eius olerum si more coquatur, Decii r&illius decoctio, molliet aluum. Ore diu clausus si iccus si uoluitur eius, Vuae non modicum poterit sedare tumorem. Sudorem mouet ex oleo decocta perurietis. Si quadrupes quaecum marem Persereerecusat, Velieae λlijs illius uulua Dicetur, Sic naturalem calor excitat ille calorem.
Defluuium capitis, si succo seminis huius Ungas tape caput reprimit, doctore Galeno.
Illius semen colle Bim tempore messi S, Et desiccatum multis erit utile caussis. Omnibus his prodest puluis cum melle iugatuS.
Diostorides lib. s. cap. Acal Phen.
169쪽
- id est, multae herbae Prasio similes
Latinae, marrubium. Prasum. Eupatorium. Sanguis tauri. Vlceraria.
Germanicae. aridorii. Gottes vergess3.
PMARRVnii descriptio secundum D I O σ
sCO RIDE Μ lib. 3. UT EX EST ab una parte ramosus, hirsutus, albescens, quadrangulis caulibus. lijs humano pollici similibus, paulominus rotundis, hirsutis rugosis, sapore amaro. Semen per interualla in cauli bus illi est Flores asperi, uerticillorum figura. Nascitur circa areas domorum, & inter rudera Pictura Marrubii ex THEOPHRAGs et O libro. G. cap. a.
Sunt Marrubii genera. Aliud enim folio herbido se ratiori, incissuris p profundioribus, Sc proinde conspeetioribus discreto constat: quo unguentarii uti ad nonnulla consueuerunt. Alterum rotundius, squalens uehemeter sicut sphaceli, incisuras P habens obscuriores, minus ferratum D L 1 N I v s de Marrubio lib. 2Ο. cap. 22. Castor Marrubii duo genera tradit. Nigrum: &, quod magis pro εbat , Candidum. ERROR PLINr 1 in Marrubio, obserauatus ab Nicolao Leoniceno libro de erroribus Medicorum. Multas herbas ac frutices soliis Marrubio similibus, scribunt Dioscorides Galenus, ac Paulus, quas omnes Plinius, non Prasio, sed Pra .id est, reo solia tradit similia habere. Sic Hormi non libro. ra. dixit semen habere mino sinite sistra Porro. Sic Balloten qus alio nomine Mars rubium nigrum similitudine soliorum appellatur. Plinius libro. 2 . scriς Pstalia nuncupatione Porrum nigrum a Graecis uocari ac sol 3squam Porri maioribus consistere. Sic Stachyn Porri habere similitudinem, longioribus folijs, pluribus lib. 2ς.13otauit
DILUTIO CALUMNIAE LEONIO cenicae per Pandolphum Collinucium.
Prassum graece esse, quod nos manubium, Prasum uero quod Porrum dicimus, primum Leonteenus edocuit Didicit istopinor & ipse boni ius amuiri Poeticam medicinam, inquat scriptiim est. Folia manubiisvht Prasia,Prata Porri. Quae quoniam Plinius distinguere nesciuerit, Horminum, Baloten, Stachyn Porri soliis, non Iarubii, ut oportuit, constare dixit.Tum tres illos testes,qui unus sunt,quod suprado
170쪽
cuimus Dioscoridem, Galenum, Paulum, opinioni suae adstipulantes citat. Verat Hadrianus Imperator his restibus fidem adhiberi,qui Unum,eundem sermonem ttit de compacto ata feriint. Verum ipsene errasse Plinium patiar, qui marrubium graece Prassium dici. 4o. lib.& reum Prasum. SI ao. apertemonstrauerit: net Dioscoridem crediderim, sed hune ipsum
Plinio mastinent qui ideo Dioscoridem marrubium intelleXisse opinatus esto ipse quae nam illa herbae sint nesciat: placerci: hominis inscitiae potius, uel codicis uitio,* Dio coridis adstri
here Ita enim a Leoniceno nostro fieri oportuit, cum Plinium emendaturus trideretur, non
quam herbam Plinius pinxiiset, negare esse illam, sed quae, qualis Q illa nunc sit docere: non quid unaqua res non sic quod de Deo ctici soletὶ sed quid ea sit dicere: non desitruere, sed
adstruere: non ex Di scorictis sententia,in re nota manifesta Plinium euertere Pariter enim &Dioscorides potest plinii autoritate superari sed uel ratione ues rei ipsius euidentia. Nihil mi nus philosophi est, ut cliximus,st aliquid sine ratione dicere. In herbis quoq; designandis, non scribentis autoritas, non Leoniceni censura, sed uis S figura, dires ipsa cons eranda sunt, palamq; exhibendum quicquid ia est medicamentum de quo disputatur. Quod si ignoretur ne enim scire omnia mortalis eli fatua apud nos scribentis autoritas sit, ct humane Potius ignorantiam nostram fateamur, errasse alterum impudenter iudicemus. Sae nos
quo de iis, quoad fieri poterit, primum de Horinino transigemus.
Horminum, quae&Geminalis latine dicitur, frumenti genus esse, S inter frumenta connumerari, Theophrastus mantarum s. Plinius Uero naturalis historiae. 1 f. aperte indicacit. Nam frumenta eκ statis tempore diuidi, Theophrastum secutus Plinius inqui cum Hyberna facit, ut triticum, lar hordeum: Aestiua uero frumenta, pannicum, milium, horminum Galenus quo alimentorum primo , quando Horminum in pollinem redigi amrmat inter frumenta posuisse uictetur veru 111 frutiae tacea omnia harundineo folio constare, tam Pli irius, Jeodemio eo Theophrastus de Damentoru 3 leguminudisserent as disserens, seribit. Plinius Hori inii Porri folns constare dixit: utruergo har in eis follis similius habet folia g Porru ne, an marrubium Iam si ratione certanda est ubi res ipsa non exhibetur Horminu inter numera est, frumenta harundineo solio constant, Porrum liurundini similius habet soliv. Qes ergo Hormi num Porro similia habere folia diκit, ueriora certe enunciauit,st qui marrubio, cui nulla prorsus cum Harundine cognatio. Pari similitudine quom Plinius sui est in tradendis herbarii notionibus acutus ac diligens in oriza usus est. Oriza etenim Sipsum fi meti genus est,quod Rizam uulgo dicimus, nulli ignotii. Hane. g. deseribens Plinius, Doreo similia habere folia dirit: nulla alia ratione st qua Horminu quo Porri sobris constare scripsit. Porraces enim in lii, ad harundinaceum quo frumenta eisdem censentur autoribus nulla aptior est proporcio Adde, quod Horminii Rinius, Theophrastus in Pannico, S milio aestitiis seu mentis adnamerant: at si Hilii Panniciue solia describenda sint, nulliux herbae magis,st Porri folioru pingenturo plo Sic Hormini quoq: folia Pannico, milio connumerata Porri solds, non marrubii im nihil in frumetaeeis figuris ineptius emgiari oportet. Haec de Hormino rationem sequutus, rei ipsius euidentiam scripsi, quae si Nicolaus penitus inspexisset, nec notissimi frit menti Plinio, nec Pr h Graeci uocabuli ignorationem obiecisset
DE BAL, O TE In Balote uero deseribenda; quid est qhiod Peam, &Prasi uicinitate errasse Plinium ereda
mus, quem quae uera Balote esset ut quae plurima ubi nascanir ignorasse non nisi ignorantissimus crederet Qui libro xo. marrubium inquit, Graeci Prestori uocant: ct ex Castoris ma gistri sui sententia nigram etiam marrubii genus esse scribit : ut sciamus etiam Marrubium ni gram dicere potuisse sicut Porrum nigrum dixit, cum de Balote ageret. Baloten inquit Pliniatis Graeci Porrum nigrum uocant, foliis maioribus Φ porri. Addit. Et vestientibus. 5 graue lentibus, canis morsibus emcacem. In nullo marrubri genere lalii uestiuncat in Porro, AIlio, Harundine uestiun t. maiora inquit sunt Q Porri m gna esse Porri talia non ignorabat mini us ideo maiora, adiecit. Graupolentiam in nullo marrubii penere nisi manu teratur esse, certum est. Ea quo genera si terantur, non graveolentia, sectacrem, ne iniucundum inter Ab rotanum a N: Absinthium odorem reddunt. In Porro nigro recte graveolentia diseris: quipiape, quod fetidum, grauem,3 capiti noxium odorem reserat: at ideo in medicamentis non estur sed appo tritur:quod contra in Marrubri generibus euenit. Sed quae sunt oculis comi Tafidelibus nonne mouere plus solent Plena Halote sunt prata, at in montium praecipue radi cibus iisdem quibus deseribitur signis Porri s Ilis grandibus, nigris, maculosis unde ego Baloten dictam existimem. Eam lacinoru quidam Vlcerariam, rustici num caninum uocanT: