장음표시 사용
101쪽
LOGICA. 77nis Subjectivae eum objecto extra nos pOSilo certi esse; et appellantur sceptici objectivi. Quorum error adhuc apud i ermanos et Gallos serpit, imo ampliSSime graS'satur. Alii tandem ultra adlinc insanientes dubitanteliam de faelis conscientiae, asseruntque hominem de
nulla re, ne de sua quidem X istentia certum Sse et
appellantur sceptici subjectivi. III. Pyrrho ex Elido 300 eircilo ante Christum)omnia philosophorum Systemata jam suo empore DX-eogitata diruit, dicens nullum esse Veritalis SignUm Omnique rationi aequalem Opponi posse rationem. At- lamen nec Veritatis existentiam inficiabatur, neque eam inVeniri non posse asserebat; sed illam non adhuc esse inVeniam praedicabat. Ultra progressi sunt eademici sophistae seu Neoplatonici; quorum parenisuit ArceSilaS, Secundae eademiae fundator distebat enim Veritatem nunquam posse inveniri, atque in altiSSimo pille esse demersam in aeternum. JuXla OphiSlaS,ntundu praeSen est , seu nihilum hoc deliramentum recoquunt hodie quidam Hegeliani , et juXla PyrrhoniS-laS, S X, Seu ineognitum. Inter Veteres Sceplicos eminent etiam Carneades, Demoeritus et praesertim Sextus EmpiricUS. Veterum Scepticismum olent opera isthaelis Mon-laigne Sed Graeciae sophistarum dubia recoXerunt
praesertim Petrus ab lius, apud Gallos, et David Uu-miUS, apud Seolidos Baylius 1647-1706 tolus mitu dubia undique in omnes Veritates aeerVaret Praedicabat nullam esse ita Videntem rationem quae non possit ab alia aeque evidenti ratione impugnari Sei9Sum appellabat Iovem nebulas congerentem . David
dumius l711 - 1776 ideas solas admittebat anquam
102쪽
curius ould inceria esse principio cuia ulliuiis, Sulmsi antide, etc., didebas; us in dubio existentium sive immaturi ullum sive materialium rerum volui abui. Scuplicismo bivelivi, originem praebuit Emmanuel Κanlius, in opero Criticis rutionis purae. Docus, igniblionem Objoelivam non osse nisi sormam infestucius nostri applicatum phoenomenis seu apparentii Oxtrin-Seci tanquam suae materiae cujus autem priueipii ut Ρra QVitare eonseelaria, urtitudinem largitus es teStimoni rationis practicae ut hominum liburiale frui ossiciis perstringi, noenon ad aliam vitam suiSSecrecllum rosessus est. Fielilo autem atque alii Ger maniae seopliei haud intolliguntes eur rationi practicae
tribuatur auelorilus quae rationi purae denegatur, in Scopticismum subjectivum abiere. Apud Gallos ob oelivum scepticismum quidam ΡrORSSi Sunt, Subjeelivum vero pauetores ampleXati SUHl, inter quos Theodorus Joussi ob , qui eum acerrime propugnavit in per Ositreres de homus Reid. Ut istam
doctrinam ea plui omnium adcommodaret, illam eXuit ab apparatu Verborum techni eorum quibus hirsuta eStapud Germanos atque non lanium rationis purae, Sed et rationis ructicae omniumque lacullatum certi ludinem labefactaVit.
DE SCEPTICORUM CONTRADICTIONIBUS ET AMENTIA.
41. Unumquodque seoplieismi genus tempore Opportuno consulabimus quoad nune salis erit SiVe SubjectiVorum, Sive Objectivorum contradictione et amentiam patefacere.
103쪽
Mepliei subjectis indesinenter sibi contradicunt. Prob. ' eupliei ut dubia speculativo praedicant
quo lanquam ceris praelice admittunt. Atqui saeullatus spreulatis ae Sunt eaedem quam praelicae sub poculiari aspectu consideratae. Ergo. 2 Seoplieismus adimit Veracilatem conscientiae. Atqui sinu conscientia non OleSt lare Scepticismus. Ergo, etc. I Or OnStat, quia per Sensum inlimum consei SumVS no certo DXiSlere, certo praebere sidum istentiae corporum, hominum. Orumue ei litudo non per inlimum quidem SenSum comparatur, Sed nos esse certos apprehendimu SenSU intimo Minor quoquo uelle patet, nam Scepti ei debent ut certam admit-lur dubitationem, alioquin ruit eorum Systema Sed certam suam habere non OSSunt dubitationem, nisi ut 0rlum habeant conscientiae testimonium. Ergo sibi aperte contradicunt . 3 Seopliei sub Helivi, ut dubium univorsale indu
Seeptie objectio indesinenter sibi contradicunt. Prob. I 'it certa praelice admittunt quae dubia spo
104쪽
2 Suum sysium lolum reponunt in nuntiat Non est necessaria conne, inter subjectivum et objectivum seu Transitus a subjecto ad objectum
nullo modo potest uobis constare. Atqui tamen in li- iubatione muliolios hane conti Xionem Simul et transilum affirmant. Ergo. 3' dupliciis objectivus Veracilalem conscientiae, ratiociniique et reflexionis certitudinem prosiletur. Porro haec stare nequeunt Si idui omni adimatur Valor objectivia S. Ergo. Primo, non lanium Veracilalem OnScientiae, Sed ut conscientiam ipsam pessumdat ConSeientia Stare nequii nisi conflet de identilate subjecti cogitatilis si
enim non im certUS V. g. quod ego qui nunc loquor
vobis, Sum idem qui loculus S Vobis heri, qui missam celebravit die a Schae, eloe, jam non SupereSteonscientia vid infra n. 45 ideo Si evanesea certitudo donli talis meae, et cum ipsa corruit OnSeientia. Porro On OSSum Sse eertu de mea identilate, ei- licet me qui nunc Vobis loquor, SSO eumdem qui Vobis loculus est heri, quin deae habeant Vere Valorem objectiVum; nam percipio me heri Vobis oeulum suisse, missam celebraSSe die PaSchae, eloe, per ideas seu repraesentationes intellectualeS, quae, Si destituan
heri loeulum fuisse, et . Ergo non tantum Veraeilas conscientiae, Sed et conscientia ipsa nequit consistere eum undamento scepticismi objectivi. Secundo, aliocinium S essentialiter perali dis-
105쪽
cursiVa, quae cilicet ei fiat pluribus actibus sibi immediate succedentibus; si enim esset una tantum ac Simple Operalio, abSque ulla SuccesSione, non disserruli judicio. Porro si ollatur Valor objectivus dearum
Seu neceSSariu neXUS inter Subjectum OgnOScens et Objectum cognitum, neque certUS neque conscius QSSepOSSum, me aliocinari: ad hoc enim necesso est ut
hic et nunc dum loquor, apprehendam tuto me ipSum et non alium elicuisse SuccesSiVe Omnes et singulos actus e quibus lolum conflatur ratiocinium, scilicet noeeSSe St, Ut luto percipiam me duo extrema cum medio contulisse in praemissis successive, et deinde vi hujuS Operationi perspeXisse nexum altribuli, Sub-j0eli conclusioni : Sed haec omnia praeSlare nequeo nisi Ope repraesentalionum Seu idearum qilae, Si deStiluantur omni valore obj0elivo, nihil nisi dubium in monti mea in generare OSSunt. Ergo. Tertio, reflexi est elus Secundia quo elum ri-mlam percipimus. Atqui, si repraesentatio intellectualis seu dea non habet valorem objectivum, nutat ressoXio nam actus primus sit objectum reflexionis; et intelleelus hune netum allingere non potest nisi per noViam Illum Seu OVam repraeSenlationem, quae dicitur re- 1l0Xi ideoque, si repraesentatio seu idea destituatur Valor objeelivo, intellectus nequit, per illam reprae-Sentationem, percipere actum quem primum elicuit.
' Tandem Seeplicus, sive negando Valorem Objeeli-Vum dearum, Sive eum in dubium Vortendo, eo ipso hune Valorem affirmat : nam sive illum neget, SiVe de
illo dubitet debo surro aliquod judicium scilicet debet pronuntiare, deam non habere alorem Objecli-Vum, aut id esse incertum ut vero, ut hoc judicium serat, debet approhendore ejus subjectum et attribu
106쪽
proesuuialio spiritualis, cujus objectum ess subjectum et uitributum judicii, videlices Heuus volor objectius.
Scepticismus tum subjectivus, tum objectivus si
amentia. Prob. 1 Scoplicismus illo ulor suo opponitur naturae intellectuali hominis, et ideo qui ab eo illaqueatur, praeter modum naturae intellectualis degit, seu est amens. Ergo illi sceptici aut sanam sicut et alii homines habent mentem, et jam non Sunt celsisti aut aliter o habent, et merito dicuntur alnenleS. 2' mens vocatur qui rationi perenniter detrahit. Porro ScepticuS, quum ad Sibi contradicendum perenniter adigatur, perenniter rationi detrahit quod prorsus insaniae culmen St. Ergo.
2. Summe providus Creator Omnium, ut Verilalem capessamu eique firmiter adlid reamuS, plures nobis Stravit Vias, Seu plura donavit media, quia, ut in 11-lologia demonstrabimus, homo non agit immediate per essentiam Suam. bjecta cognitioni aut OSSumus apprehendere facultatibus naturalibus, aut in Super ad hoc indigemus ope Xtrane : prima media distuntur intrinseca, Secunda autem XtrinSeea, o sub generalia uetori talis nomine designantur. Iterum saeuitales sunt aut sensitivae aut inlulleelixae illas saeuitate Se-jungimus, non quod Singulae ag3nt Seorsim planeque sufficiant, ut homo veram Scientiam adipiscatur, Sed
107쪽
LOGICA 83 ut tractationem accommodatiorem conloXamus. Sud priusquam Singula media aggrediamur, ne iterentur argumentationes, Sit Sequens
Per se patet quod omnis facultas synoscitiva, quant loest rite disposita habetque suum proprium objectum
Declaratur Si facultas sic constituta in errorum induceret, idem esset simul et non esset num illa sit cultas esset polesta completa e desinitione, et ionesset Olesia completa, e hypotheSi, Si quidem non apprehenderet Objectum Suum. 2 Si saeuitas Sic constituta non luto apprehendit Suum Objectum, nunquam poterit illud apprehendere; nam illud non apprehendit quando S completa, fortior illud non poterit apprehendere quum erit aliquatenus deficiens. Ergo saeullas cognosciliva eompleta quae erraro circa proprium objectum esse simul potestas et non poleStas. Unde III. COnt. Gent cap. 107, . . Sapienter adVertit D. Thomas quod si nulla polentia cognoscitiva desici a cognitione sui objecti, nisi propter aliquem desectum, aut corruptionem
in praefata propositione identitas sub oeliis praedi-
eali pulo Sola Vorborum notione genuina ac proinde, non demonstrari, Sed explicari lantum OleSt per resolutionem illius in principium contradictionis. Aliunde
qua libet demonstrali praesupponit Veracitatem saeul- talum, per qua sit ergo, etc. Ideo qui nituntur demonstrare tricle veracilalem facultatum, potius eam labefactant, Sceplieisinoque iam pandunt. Humius et Derelatus existentiam mundi corporei in dubium adduXerunt, quia hoe suetum immediata perceptionis
108쪽
Curiusius es Mulubrauchius demi,nstrare initiarunt acu Varido pullii onus principii
3. Ut sunsuum pore optio gaudeat Veracitate, lycivilitares exiguntur conditiones ab ipsa me natura eorum quatuor potiSSimum recenSentur 1 Bona oryanorum disypositio. uum lacullate Sen-Siiivae agant ope organorum, quae 9Sae ViVificant, instar instrumentorum non Sunt acullate completae, si non rite disponuntur organa Uu V. g. Venulorquam peritissimus oram non illo attingit, Si delerrim illatur Ormentario pariter homo, etiam doelissimuS, non illo apprehendit corpora, si Psa sint jus organa Hinc clerici, propter morbum, Omnia ident
2 Proportio objecti cum sensibus. Ut fulciemus in Psychologia, Sonsali requiri prius influXum objecti in organum ideo Si objectum sit aut nimium distans,
aut nimium parvum, non OloS Sufficienter ranSmulare Organum Si ero nimi in propinquo Sit, Orgδ- num acriter quali et os endit et jam ipsum non remanet completum, Saltem per aliquod temPUS V. g. meridie sol direct contemplatus hominis oculorum aciem ei Stringit. 3 Accurata me dii uniformitas. Si enim medium per quod transmittitur impressio Objecli in organum, non S constans et uniforme, mutationem Xperitur impressio, et ideoque ipsa Sen Salio quἴ eam CONSE-quitur; sic idem Objeetum diverse percipimu quOId Silum, Si modo in aqua dein in ore inlueamUr,
quia radii luminis quando proripiunt e densiori in
109쪽
LOGICA 83 minus densum medium, et Vice VerSa, quaSi Umpun
4 Concursus multorum sensuum, quantum res St, circa idem objectum. Interdum plures Sensus habentidem objectum commune lune nonnisi cooperatio Omnium illorum quoad hoc objectum constituit facultatem completam, quia natura nihil operatur Super a eue unde si aliquis desietat, non mirum est quod apprehensio non fiat luto. Potissimum illis non redendum est, si non conveniant eorum leStimonia V. g, oculus aliquando, Si laetus ei supplementiam non raeStet, errat in perceptione sigurae, magnitudinis, disian-liae motuS, et . quia hae objeela utrique sensu sunt communia. Si omnes Vero Sensus in idem OnSpirent, prorsu Vera est eorum testimonium atque deceptio, quando contingit, non sensibus, sed judicantis imprudentiae adscribenda est.
Sensus, positis conditionibus recensitis, non inducunt
Declaratur. 1 Sensus ita constituti sunt saeullates eompletae et rite dispositae. Atqui, etc. 2 Sonsalio, ut eliciatur, necessari requirit impreS-Sionem praeviam e parte Objecti impreSsi autem habet eausam efficientem sibi proportionalam cauSRautem hae proportionata est aliquod sensibile. Ergo per SenSationem homo apprehendit aliquod sensibile determinalum. Nota. Hae thesis sustus evolvitur a multis; sed est
vere hie dicendi locus Ut quid perditio hinc I uis
enim Sanu unquam de eXistentia eorporum dubitaverita Reapse quidam philosophi in nugas deflectentes, corporum existentiam in dubium reVocarunt, Sed Sen-
110쪽
Sui communi vim intulerunt. Sui , peraclis isi frumdumonsi rationibus, si 'strii , de existentia ei quilibi uitibus corporum 3 i ii suam. Nihil igitur demons-li' mi ista dum0nsi rationes. ue reponus veracilarem SenSuum OSSe demonstrari per Veraei talem Dei; le- uim priusquam Deus cognoscatur ut oraX, debet Ognosci anquam exi Stolis; porro existentia Dei per illius opera, Scilicet per corpora, mundum, et . demonstratur. uapropter in hac thesi ad Summum con- sic possunt argumentationes ad hominem, quae Vide-lido contra Idealistas polleant.
4. b. 1 Sensus reserunt inesSe Orporibu colorem, Saporem, Odorem, etc. Atqui hae qualitales eorporibus minime insunt, sed SenSalioni nam quidquid pertinet ad Sensationem, est Solum in Sentiente.
Resp. Nwo nia. Haec Objeelio innititur salsa notione Sensalionis, quam supponit ut aliquid mere materiale, aut meelianteum Sonsalio est speetes inlentionalis sensibilis seu repraesentatio Sensibilis harum est qualitatum et illae qualitates eam in ediuntur lanium qualenu per eam intentionaliter repraesentantur. Sedulo oportet distinguere sensationem ab impressione Organica, quae producit Speciem impreSSam in SonSu.
Vid has explanationes in Psychologia, ubi de natura
Obj. 2 Deus per se immediate, aut per aliquod
genium poteSt in Organa OStra impreSSione quas eXperimur, Sine ullo Corpore Xlerno produeere. Ergo non XiSlit necessaria conneXi inter SenSalionem et objectum sensibile aliquod Ergo sensu BOSSunt decipere. Rev. 1 Dist antec Deus potest, etc. Ita ut SenSUS