장음표시 사용
151쪽
LOGICA. 27 salso liserimina certitudinemque generat, appellatur eritorium secundum quod dicitur quoque modo principium, modo undamentum eurii ludinis. Et hoc est proprie erilurium do quo Sermo nune est. Definiri
pol est Ultimum judicandi motivum, quod in omni
assensi et dissensu implicite saltem latet vel oliam statio suprema ad quam oportet devenire ut de cujus- is judicii certitυdine uobis scientibice plane OHStet.
0uar eortitudinis erisorium obo esSe signum Veritalis insultibilo per se nolum o universale Primo, dolio ess insallibile est enim sundamentum eortitudinis ot nos ab omni errandi sormidino X iniit. Soeundo, Si per Se nolum, id si ita fruiget mentino Sirae, ut lumino Suo quod vi aliud molivum exsimperet Tortio est univei Salo et quidem tum e parte Subjecti cognos euntis, tum e parte erilatum quas Subjeclum Ognoseon allingere potest'. uum illuderiserium sit reponendum in videntia, jam do illa oportu delibare.
60. Evidentia suum nomen sortila est a Vostibus videri e est pol spieuitas objoeli, quod ita collocaturii laetitialem irradiet uilla videri dicuntur quae per Seipsa movent intelloelum nostrum Vel sensum ad sui cognitionem . , Nihil larius ευαργεiα, ut Graeci, perSpicuitatem aut evidentiam nos, Si plaeet, nominem IS .
Qui cum Ino0bo almd plura fingunt criteria, hane Uni- Vel Salii alis notam quoad veritates respuunt, utpote imp0SSibilem; sed errant, quia non genuinam evidentiae notionem habent. II, II q. I art. 4.
152쪽
0uoad rem dusinitur : Necessuri objecti Visibilitos seu intellisebilitas; vol fiam 'ulor veritatis intellectus
assensum rviens omnis enim veritas participii flumen in realiam divinae essentiae, alque o so pia si ad inlullo elum irradiandum; si aliqua verilas destitueretur hoc haraefero, non deseenderet a Patre lum NMm, Seu non eSSet Veritas. Omnis humanus intellectus ad Veritalem aliquo modo apeSSendam natu e St,
quia ad imaginum Dei conditus est, ut est speeisie eidem pro Omnibus hominibus . Cartes ius omnem evidentiam reposui in dea seu perceptione clara et distincta ita ut non sit nisi assuetio sub uel et qualitas adlus cognitionis; ideoque eVidentia non in objecto, sed in Sullaeel cogno Scente tantum invenitur. uum haec sententia, non tantum falsa, Sed etiam Valde perieulosa Sil, Operae pretium est illam profligare ne simul videntiae genuinam notionem praebere.
Perceptio clara et distincta non est evidentia. Prob. Evidentia est causa seu prine ipium quod generat certitudin On, vel etiam id quod saei ut inl0lluetus quiesqui in Veritate. Porro id praestat, non perceptio, sed verilas ipsa intelleelum irradian per-
Sic enim recte colligimus prima principia SS Vera quia ipso naturali lumine immediale et per se Vera ostenduntur, qUia in hujusmodi modo assentiendi non potest o lumen decipi, aut ad salsum inclinare, quia est participali divini luminis in Su genere ut 0rdine perlaeta. Unde et illud Psalmi iv Quis Ostendit nobis bonα' Stynatum est super nos lumen vultuStui, Domine ii Suar Metaph. diSp. I, Seet 4 n. 22.
153쪽
autem ipsa evidentia. Reapse erilas non potest intellectus assen8Sum arripsere, nisi percipiatur quia Solum agit inquantum exercet suum influxum in saeuitatem; at hae perceptio requiritur ut conditi Sine qua non, non ero ut cauS essiciens, neque ut alio formulis
Iu δ' certitudinis prinei pium constituit. Intellectus se habui ad certitudinem sicut appetitus ad laetitiam, quia utraque est quies aquiliniis in suo objecto pos-S0SSO; Sed quemadmodum I liliae principium ossi eiensos objectum capa Sali Sinciendi appetitum, Sic prin-eipium ossiciens orlitudinis est veritas intellectui mandesiuia possessio et manis est alio objoeli ostdunt a condilio necessaria ut ipsum eXereeat Suum influxum . 2 Veritas est mensura Ognitioni humanae, Onvide versa res nonnisi secundario dicitur Vera in ordino ad intelloelum creatum sed intelleolus creatus seu cognitio creaturae dicitur Vera, quia consormis est
veritati vidi Unlologiam, ubi do veritate. Atqui Son-lonii Carlusii adit cognitionem humanam meti Suram veris alis, eamque aequipara cognitioni divino : o dum enim modo quo dicimuS, rem aliquam QSS Veram, prout conformis S intellectui divino, oportet dicere, aliquam propo Silionem eSSe Vera1n aut salsam, prout conformis aut dissormis est cognitioni humatiae. tu sane Carfusius non potest dicere talem propoSili O-
4 Intelleuius non determinatur ex necesSilal ad judiciu In, nisi media evidentia rei c0gnitiae, ut experientia ipsa d0cet et rati0, quia absque evidentia objectum non persee te applicatur P0 entide ut eam ad se ex necessitate trahat a determin t Evidentia autem ui 0test salsum judiuium parere, quia undatur in re ipsa cognita pr0 ut est in q, vel nouessario resulvi debet in aliqua principia per se nota et anilesta. u Suar. Metaph.
154쪽
quia alis ipsi videtur. Rupi desunt uilio ei imago non est norma neque undamentum bjecti improesenio fiet xemplari Seu typi Sed econtra A vero id clara ut distincla nihil aliud est qua in rupi des iniustio
seu imago Veritalis. Ergo non Oles esse illius regula et undamentum Seu criterium; sed vico versa . Ex his uelle est ostendere, Opinionem Curiosi aperire viam antheiSmo, quum tribuat cognitioni humanduid quod est proprium cognitionis divinae atque ansam praebere Scepticismo antii, siquidum illa ubdentia more subjectiva o neces Silas quam in generat, non longo disia a Subjeclivis Ormis quas mens, juxta antium, applicat a priori apparentiis extrin- secis Unde non mirum est quod Carlesius valde du- sudaverit frustra, ut probaret Xi Stentiam corporumo mundi. 3' videntia mero subjectiva artesii toluplo est quolia ple est Subjectum cognOSeenS imo non eadem permanet in pSOmet eodem Subjecto cognoscentu sed mutatur pro dispositionibus uniuScujusque ita ut eras evidentur salsum qui aestimet id quod hodio ovidenter Verum aestimat. Unde non mirum est quod pertinaces in erroribus tuendis inlisi reant qui earlesiana gloriantur evidentia noe est remedium ad illos Sanandos, nisi Fidui alliolieae obsequantur quod ipSi arduum os siquidum juxta illos evidentia os saetura hominis, peculiaris et Varia unicuique ideo quod stravi- densor verum pro uno 1Omine. OleS esse videnter falsum pro altero Sie Jan SeniStae artesianis priueipiis imbuli, atque evidentiam ut mere Subjectivam haben-
155쪽
tes puri inaedur Ecelestiae ut summis Ponti siemus submissionum uno runt'. 1 Expurientiu fusiliteatur eviduntiam perlinure ad verilalom: non ero esse assectionem subjusti cognos- euntis didimus Haec veritas est Mens hoc tu t/ιλ videns, velis, uolis percipio hunc propositio-uem esse evidentem, evidentiu hujus veritatis hujus faeti insili in oculos. Sane quemadmodum sol lucidus ost atque eniteat indupondenter ab oeulis hominum si veritales quaedam sunt in se ovidentes indupundulam ter a cognitione humana unde sit ut in dispulationibus objurgemus eo qui evidentiae resiSluni, qui sentires celudunt mentis oculos no Veris alis lumino perstringantur Sed immerii objurgarentur si vi dentia esset quid subjectiViam unicuique proprium.
61. Evidentia in se puelata, licet gradus admittat, unica est Sed ratione modi quo munii assulges stmultiplex atque multiformis Est immediata vulmediata, prout Veritate in mente nostra per o lucent. Sicut prima principia Vel prout lueent in ea
156쪽
mediantibus illis uritatibus, siqui conclusiones. 2 Est absoluta ut hypotethica, prout uullo m0do rus aliter osso polosi vel prout aliter quidem esse potest, sed tantum sueta aliqua supp0sifi0110 3 Esi metophysica, physica et moralis, sicut e certitudo. 4 Est intrinseca vel aetrinseca, prout relatio ultribulio sub delicius est uelut apparet per ipsa minet propos,lionis manifestalionem Vol prout apparet per mani lassationem alicujus igni objoelo extranei eum Veritate propositionis conneXi, uti sit pro judiciis auctoritat divina aut humana inniXiS.
In Seipsis e insideratae, omnes Veritales tu mi-DUSV Splendent; sed quum ratio humana non lantum finita sit, Verum etiam Valde debilis, ideo non pol est
Et sane in ipso tot ordino naturali talen homini
permultae Veritates, qudd, etsi absolute non XSUP rent captum creaturae cujuscumque, illimen certo eXSuperant captum hominis. Pro quibusdam hominibus ullae oris ales nee non os uela non irradian in- lollectum nisi via auelori latis, id est pro illis non Sunt
157쪽
LOGICA. 133 evidentia, Sed solum emdenter credibilia, ob auctori- talem qua firmansui. A fortiori veritates ordinis supernaturali praetereunt ambitum rationis humande, non quod per Se non luceant, Sed quia nimium distant a ratione sicut sortasse Xistunt astra sole splendidiora, Sed quia Xfra humani Visus ambilum micant, euJOS OSlro non percellunt. Reapse quomodo alio finita hominis poterit virtute sua intueri ut comprehendere essentiam
Dei infinitum Illam essentiam, eum infinito distet ab
omnibus rebus realis Silque Xira Omne genuS ne
non Omnia mysteria quae ab ea quasi di manant, impossibile os cognoseero naturaliter, nisi per quaSilam analogia S. Sed haec omnia revelari possunt ignis ovidentibus ideoque, licet respectu nostri non Sint evidentia, Sunt lamen em lenter credibilia. Non enim erodero nisi videret ea osse redenda, Vel propter evidentiam ignorum, vel propior aliquid hujuSmodi'. lique vides aliquid, ut credas aliquid, et e eo quod vides credas quod non vides Unde theologia non est scientia in quantum aliqua principia X Ordine naturali mutuatur, sed in quaIllum ju conclusionos procedunt o principiis sidui. At lieo veritales supernaturales Siri elo demonstrari non possint lumino naturali, nil illominus alio humana eas aliquatenus allingere poteSt, videlicet multas earum similitudinuspurcipere, quae quidem non ea demon Strant, Sed quoad illa sunt sanquam aurora re Spectu Solis. Hae demonstratione montem erigunt ei gaudium asserunt, ut liuetumque ad idem praeparant: quapropter morito philosophia theologi in pedisse qua, i ratio sumula lite dieitur .
. 1 rati, quidem, de illus rufa, im Sedul0 pie et S0brie
158쪽
63. I. uidam reconliores cum liuetio ultimum ei a litudinis erilurium reponunt in revelatione divina, addo ut d nulla vernus e certi SSem US, Si non praeluxisset tis e roVotali O. Sod 1 R0volatio idem tantum g nerat, urgo noscit omnis scientia naturalis 2 Revolutio divinupra supponit multa Veritate curio cognitu , . . nostram existentiam, Xi Stentiam Dei, jus veracitalem, of alioquin reVolationem ab illusionibus han-
II. Munnaisius undamentum et erilerium omnis ortitudinis reponebat in On SenSU OPUlorum, quem nuneupabat SonSiam communem adeo ut nullo nodo curii ludine poliamur, priuSquam alio homines nobis
Sud ' hoste sontentia manifeste contradicii X90ri utilia'. ' Priusquam nobi constet de Onsensu hominum, Oportet ut certo nobi constet de nostrane de aliorum eXislentia de Veracit Ite hominum, elci,
luderit, aliquam, De dante, mysteii ortum intelligentium eum que si uelu0sissimam assequitur, tum X eorum qiue naturaliter cognoscit, analogia, tum e mysteri0rum ipsorum noxii inter se et cum sine hominis ut imo nunquam tamen idonea redditur nil a perspieiunda instar veri alum, qui proprium ipsius ob jectum constituunt. Dixina enim mysteria uapte natura, intel-l 'olum creatum Sie X cedunt ut etiam revelatione rudita et iide suscepta, ipsius tamen 1idui Velamine contecta et qua dum suus caligine obvoluta maneant quamdiu in hoc mortali vita peregrinamur a Domino per idem enim alia bulamus et 110n
159쪽
LOGlCA. 35 qui muri debes per eriterium a consensu populorum divursum. 3' Paue hominus, et quidem reSpectu Palam curum Veritatum, possunt cognOScere OnSonSum communem, et inde maxima pars hominum in dubio perenniter volutaretur, si consensus populorum OSSet
ultimum ei ludinis erilarium. 4' Tum uelit lumuinuulsi suus 'nitu supponi saeuitates nostra in Omnibus ut sumpurisse allibiles quod non latilum sub
murum constituere. Ill Thomas liuid, o nonnulli postium, omni Cel litudinis unda monium atque vortialis erilerium reponunt in inflinelii intelle riuali, quem voeant etiampi pensionem inviueibilum Sudra jam doelaravimus hujusm0di iustiustium eineum repugnare, Ilia pro' prium sue ullatis inlulle clivae est apprehendere mediante aliquo lumine, sicut proprium stulorum Stvidere mediunt lumino solis vol alio. ' Proponsio iuvincibilis si mure subjoeliva, ut ideo in s includit ilia e insediaria viduus iae sub uesivm Curiosii, impingitque ration 1 quibus genuinam videntiae notionem sui simus 3 Proponsio inviti ei bilis in nobis inuasei stolus e aliqua saeuitatum perturbatione;
ideoque non est eritorium conStan et ni Vel Salo.
' Propensio est fruetus in uobis productus ab aliqua
IV. Sehola eniimenialis, ut in prio Salium rem, veni se 'pileismum, quum de rationis valore dubitui, eriturium veritatum quo Sensus XSuperunt, reponit in quadam ustremo nitimi propensione atque Vern
160쪽
esse dicit qui, approbus ei propensione inplestiis urillo iniurior assuetus. Unde illius stulauii in silui, usu pullantur sentimo tulistae quorum raecipui sunt, apud Gallos, J. I. Rousseau o Benjamin Constant, et apud Germanos, Jacobi. Sed ' ista sontunsia sueum importat omnis incommoda quo habet propensio invindibilis 2' edum illo
asseelus regere possit rationem, contra ipso regi debet a ratione ipso habendus os ii quam uberrimus errorum fons, Si quidem a cupiditatibus ommuniter prostodit. Unde quam maXi1ne distat a caederio verila tis, et aualismo viam pandit. V. Gallia pius tanquam universale eritorium certi ludinis assignas conscientiae QSlimonium. Sod 1 lusiimonium eonseientiae Oereolui nil aquae intra montem peraguntur; ideo non Si uniVer- Sale erilerium. 2 Conscientiae ostimonium os aliquid Subj0elivi, o indu soni sentia Gallia pii involvit eadem conSeelaria ae propensio invincibilis ot ovid ni in subjectiva. De systemate ualebranehii Globorti aeterorumque Onlologorum no non do Systemate Rosmini Ommodius in systhologia dicemuS.
Aliqui punitus riginali pudeat principium errori Sol dissi ullatem asse luendi vorum adseribunt. At Veropeceatum Originali non est ex Se ausa inducens in salSum, quila, ut communiter Oeon theologi non induxit in homines aliquam onlilalem, quae aut OS ad deceptionem incilet, aut serum sensibus inlessee tibiisvo lenebras insundat. Solum expoliavi posciu8-