장음표시 사용
201쪽
2 Seientia haberi polus volui quidam motu quo seiun in ollaudium eo litium undii jam scientia
adquiritur ope alioeinii sui discursus discurSUS autem os motus a principiis seu i demissis ad conclusionem Sed motus omnis specificatur a Suo termino. Ergo ei ita spestificatur a suo Objecto.
Solentio humana specifloretur a suo objecto formali. 98. Prob. 1 Ex dictis seiunita humana est repraeseam fusio; sed repro 'suntatio specisseatur per id quod re pro sonivi, non uro per id quod u0n impraesentat.1iqui clausia repraesentat unlaxat objuetum sor-
male, non Vero Objectum materialiter sumptum.
Cognitio humana, quum Sit finita et arVI, non repraesentat omnia quae e illo Objeelo repraesentari possunt haec perseela cognitio forsan in solo Deo in voti itur lineamenta Objoeli, quae repraeSentat O- uirilis humana dicuntur Hii objectum formalo, tollaudium integrum dieitur objoetum ejus maioriale sic pietura potest repraesontare sormas alicujus objecti,
quin reprἴθSonlet Hu colorem. Ergo. 2 Ros patet experientia jam idem Objectum Oies esse objoelum multarum scientiarum, prout eXhibui uillas aliones formalos V. g. idem OrpUSpi,ies esse objectum geometriae, Oplicae, meelianicae, music id, prout allenditur ad ejus XlonSionem, OlOrem, Vires, OnOS, Ole. Vice VerSa, plura Objoela diversu possunt esse objectum ejusdem seiunitae, prout a tinguntur suli aliqua generali atque communi ratione o. g. Voces humande et onus inanimnlorum dorporum sunt imum ei idem musicae objeelum Sod 'videns es rem ita non posse esse, Si Scientia, non asi mali, wd a maleriali suo speeisieetur Objecto.
202쪽
s uiam Vero objectum formale uniuscujusque seiun-lio videatur per lumen aliquod, ob quum insuper lumen illud sint ipsa principia quibus innititur scientia, indu est quod scientia dicitur oliam speeisi ala per Sua prinoipia. Sic theologia Supernaturalis, liqui Deum o creaturas ipsa aliqua lenus postuletur sicut theologia naturalis, ab hae tamen speei sic dissuri, quia revelatis principiis innititur.
Portitionis scientiarum fundamentum est abstractio: et quinque sunt scientia' primur e 99. Declaratur 1' pars Seientia igitur poetsi eatur
per Suum Objectum formale ob eolum sormalo es ellurpe perceptionem I pereeptio autem si per lumen aliquod lumen quo percipiuntur conclusione Sunt principia quae illas irradiant; et ideo quantum umque sunt aliqua diversa seibilia per Suam naturam, dummodo per eadem principia sciantur, perlinent ad unam cientiam, quia jam non erunt diVersa inquan-lum sunt scibilia Sunt enim per Sua principia scibilia .h oc lumen prineipiorum constituit objectum formale uniuscujuseumque seientiae in particulari; sed quum principia ipsa Videantur aliquo lumine, ultra progrediendum est. At Ver primum lumen rationis, uti sustus aperiemus in Psychologia, StrabS- tracti O, per quam gignuntur conceptus universales; seientia autem est de universalibus Ideo primaria scientiarum partitio sundamentum habet in abstraclione.
Declaratur 'pars. Quatuor sunt gradu abstrae-tionis et quum quartus Sit Veluti bilaleralis, quinque D. Th0m. In Pp0steri0rum leui. s.
203쪽
L00κΑ. 79 sunt seiunitae priviariae. Nam 1 possumus abstrahere ab individuis corporibus, quin absit aliamus a maturiusensibili sub uela accidentibus et Sic formatur ens sensibiliter mutabile, cujus scientia est Physica. 'POSSumia abstrahere, non latitum ab individuis, sed etiam a materia sensibili, o contemplare Solam quantilatum, quae sole v0eari maloria intelligibilis o siesol matur ias quantum, cujus cientia est Mathesis. 3 Possumus abstrahor ab omni materia, et contemplare ens immateriale, sive jam sit immateriale XIlIlura sua, si V immatorialitatem induat intellectus pra eis tono sic sormatur sens immateriale seu Spirituale, cujus scientia est Metaphysica. 4' ossumus OnSiderare enlia, non prout in e Sunt, Sed prout Sunt in repraesentationibus m0ntis, abstrahendo arealitate sub uel in quo sunt, id St, OSSUmUS DRSmentis repraesentaliones eo Siderare, non quatenuS sunt illius actus physici, Sed qualonia Sunt repraesentaliones intentionales et habetur quartu gradus
abstraelionis. Sed illae repraesentaliones intentionales Sumi possunt aut in ordino ad intelleelum, aut in ordine ad Voluntalem Si ille quariu gradus duple generat scibile, nimirum seibile Loqicin et scibilo Moralis. Illi quinque ordines dicuntur primarii et Supremi, quia ex illis defluunt omnes alii ordines : sic Melaphystea sub se habet finiologiam etinoumalologiam: Malliosis, rillimolieam et i eometriam. Im plureSordines seeundari profluunt simul a multis primariis, quia ab eis Sua mutuantur principia Sic Mechanica quaedam a Physica et quaedam a Mathesi accipit prin-eipid.
III partitiones scientiarum secundariae.100. Distribuli scientiarum ratione objecti nou
204쪽
prohibui quominus considurentur sub aliis respectibus, ui sic ut de abduntur parilii buus. ' Ex parte subjusti in quit 'si, si lenita es divina, angelica, iliumana 2 rati0ne modi quo habetur, i stolinula, insum et acquisitu. 3' Ruilone sinis est speculativae praelista Si sinis seiunii ae si contemplatio veritatis, quin ultra funda intellectus, eientia dicitur speculativa si vero illa veritalis Onlemplatio reseratur ad aliquod opus saetendum, Seientia dicitur praefica. Scientia enim per se ordinatur ad perseelionem hominis, qui perfficitur Sub uno respectu per cognitionem, o sub alio respuelli, videli 'et quatenus voluntate
101. 0uinque scientiae primariae, quum sua pecu' lini a principia necnon et Objoelum proprium habeant, non Sunt Subalternae, id est, una non ostiar alteriuS, Sicut gubernalor inserior habet partem auctoritatis in principe residentis; sed est in se completa. lla men quaedam subordinatio inter eas in 'enitur, O sensu quod una iussu Xum in aliam eXereel.
Relative, tum Morialis, tum Loqica, tum Metophysicuprincipatum sibi indicat absolute tamen et simpliciter, Metaphysica est princeps et domino inscientiis naturalibus. Declaratur 1 pars. 1 Moralis raelat de ultimo sine hominis se de prudentia quae ad hune sinum dirigit sed sinis ullimus regit omnes sinus inseriorOS: et prudentia omnes humanas meliones, atque ideo
205쪽
Logica pi desta id quod i si necessarium advertiuium atque scientiam acquirendum est quo igitur conditio praerequisita adisinuus alias scientias. ' Mei hystes aliquatenus tum Logistoe tum Moralis sundamentum
est Siquidem speculatur notiones reales ens reale Sis undamendum enitis dealis, quod est objectum Logicaei l Moralis : 0inde postulatio generat operationem, iliai nihil est appetitum quin pro cognitum Decloratur 2' ors. bjecium uolaphysicae PaeS-la epulerarum scientiarum objectis quod praestat objecto tum Physicae lum Muthusis, patet, quum abstrahat ab omni materia, alque spirituale Sit quod praestat oliueelo tum Logicae lum Moralis, lacile etiam patet, quum haec duo posteriora sint unlaXat repraesentatio prioris objecti lypus enim praestat imagini Deinde Metaphysica praebet notione uniVeΓ-SuleS, quae maximo illustrant principia caelerarum Scientiarum omnium Tandem inter Metaphysicae objecta oeeurit Deus, qui est nobilissimum Omnium,
e cujus cognitio necessaria est, in ad habendas, Ritem ad illustrandas atque perstetendas caelera Scientia Omnes, quum Sit primaria causa efficienS, X m- Iilaris et finalis rerum Omnium. Vide uariSium, Vetoph. disput. I, ecl. 3. 11 44 et seq.
l/ Encyclopedio christiana absolutum ιι adsciscit primatum Theoloym scholastica.
Declaratur. Primo enim Theologia solum Deum pro ob uelo habet. Secundo, utilii lumine revelationis quod est nobilius lumine rationis : lumen enim
206쪽
Theologiae scholasticost uni principio Gelaia, e qui bus suas conclusiones deducti . Prindipia revelaruauis
X superant viri rationi S, aut non eum s X Superant.
Si prius, ut putet, habetur ucium tam pro 'Stans, ut Theologia aliquat unus appropinques scientiam Beatorum sic explanationes divi Thom9 circa in x flerium sanetissimae Trinitalis merito habentur tanquam aurora visionis beatae. Si posterius, lumen revela tionis robur praestat lumini rationis et homo firmius veritali adhaeret quia lumen supernaturale non fugat lumen naturale, quum ambo ab eodem sonio imanent et ideo Vortlas jam certa per demonstrationem, cortior sit quando illiustralia lumine supernaturali. Hinc jam aecipe cur medio m nunquam institue retur univerSilas, quin cathedra Theologiae se holasti eae in ea erigeretur. Eo enim tempore Thoologia voluti solem in systomalo planetari se habebat respectu caelerarum Seientiarum, quas illuminabat, Vivificabat atque moderabatur. Sub hoc altiori et sapienti regimine, harmonia inter scientias Vigebat, et Onnielus non oriebantur cideire amplitudine sirmitale quo pollebant . Odernis temporibus, prae Sertim a Saequi decimo octavo mos invaluit ut Theologia Segregetur omnino a caeteris scientiis, alque a Solio Suo dejiciatur unde confusi permagna in Scientiis,
per hoc enim The0logia scholastica dissert a The0logia p0Sitiva, quae d0cet d0gmata tum in Scripturis, tum in traditi0nee0ntenta. Interdum Theologia scholastica mutuatur quaedam principia ex rati0ne, quae non sunt revelata, Sed sub hoc respectu Theologia non est scientia. Vide ΙΙ, ΙΙ qu. I art. 4,adram tram. Solivent on a demande p0urquoi une ec0le de he0l0gie dans es universites P a reponse est aissie Ces asin que les universites subsistent et quo 'enseignement ne se eorrompepas. η De Maistre Essa Sur a phil. He Baeon vide D. h0m.
207쪽
L-WA. 8 praesertim in philosophicis exorta est ut scientiae omne contra Theologiam tanquam rebelles subdili in principem Suum, bellum geSSerunt. Et tamenu nunquam, non Solum philOSOpho, Verum etiam
philosophiae licebit, aut aliquid contrarium dicero iis, quae divina revelatio et Ecelesia docet, aut aliquid
ex isdem in dubium vocare, propterea quod non ius diligit, aut judicium non suseipere, quod celeSiae a uel oritas do aliqua philosophiae conelia Sione, quae hucusque libera erat, proserre constituit . u
Pius papa IX l decembris 862. In condemnatione Operum Frohsehalum iu . pro sessoris in Universitate Monachii. equos , tum sides et alio inter se dissidere nunquam posSunt, Ud0pem qu0que sibi mutuam serunt cum recla rati fidei sundamenta demonstret ejusque lumine illustrata rerum divinaria in Seientiam excolat; ides vero rationem ab erroribus liberet ac tueatur eamque multiplici cognitione instruat. Quapropter tantum abest, ut celesia humanarum artium et disciplinarum culturae Obsistat, ut hanc mullis modis juvet atque pr0m0Veal. Non enim c0mmoda ab iis ad 0minum vitam dimanantia aut ignorat aut despicit latetur imo eas, quemadmodum a Deo, scientiarum Domino, prosectae sunt, ita si rite pertractentur, ad Deum, juvante ejus gratia, perducere . e sane ipsa Velal, ne hujusmodi disciplinae in suo qupeque ambitu pr0priis utantur principiis et propria methodo sed justam hanc libertatem igno Scens, id sedulo cavet, ne divina d0ctrinae repugnandi errores in se suscipiant, aut fines pr0prio tranSgreSSae, ea, quiae sunt fidei occupent et pertur boni. Conei l. Vatican.
208쪽
l. Desinitio nominulis. Muio physica nomen non iam ab Aristotelo, quum ab ejus usui pretibus habuit; sumptum vero est ex inseriptione quam Aristoteles suis Metaphysicae libris praescripsit, Viduli mi Τωυ αεrti
τὰ ωυσικα id Si de hi rebia S, qude Scien litis sui res naturales consequuntur. Abstrahit nimis e seiuniis a sensibilibus seu muterialibus rebus, et res divinasset a materia Separatas, of Ommunes rationes entis sude abSque materia OXi Slere OSSunt, Contemplatur. Et ido , Metu physica diei a Si quasi OS phycleam, Seu ultra hySicam eonSlitula ; post, non dignitale aut naturae ordine, Sed nequisitionis, generationi S, seu inVentionis : vel, si ex pari objoeli illud intelligamuS, re de quibu hine seientia raelat, distuntur OSSO OSi hySica Seu naturalia entia, quia eorum ordinem Superant, et in ultiori gradu constitutae sunt. Ex quo tandem appellata est ἴ e Seientia aliarum princeps et domina'. 2. Desinitio rei. Ut jum innuimus in Logica Physica abstrali it quidem ab individuis, non autem a maloria et X perimentis Sonsuum, Mathematicae abstrahunt a materiam experimentis en Suum, non nulem a maloria intelligibilici quatililas enim, quantumVi Substrahatur, non potest concipi nisi ut re corporea. Sod Molaphysica ab his milibus abstrahit, o poni
209쪽
uET HYSica. 85lissima eniis rationes eontemplatur; quo scilicet sunt altissimou i 0bilissimile. Hinc innus unitum rationes quae concipi possunt in materia, Si per Se ira materiam subsistant, Sive per montis praecision m Sine maloria concipiantur, objectum eius by-Sicae constituunt; v. g. ratio substantiae, accidentiS,
rtulis, seu rerum in se con siderata um /r altissimas ruti0Hes, lumine naturali comparatu vol otium dos iniri Musi: Scientis quot ens loquantum eris, seu inquantum ab omni materia obstrahit, secundu' eSSe contemplatur. Ita Melaphysi eam definiuiti l . Thomas ot SuareSiUS. Pri ximus Melaphysidae liuis si eous emplatio uri fuit propter seipsam undo si ei 'tilia pocul Ilixa, et nonnisi romolo ad opus ordinatur.3 Metophysico utilitas et munera o P si est alias seiunitas, quia versatur ire a priueipia omnibus cit' lii communia, quae scientide partieulare praeSU990uunt et a M0taphyrieu ueeipiunt. Unde D. Thomas in exordio Molaph. dieii liane disciplinam esse ordi-
ut liVam aliarum Seientiarum, quia considerat alionem Illi absolute alid vero Secundum dolor min; iam rationem Insuper Mutaphysica unieuique cien- fide objectum praeseribit, ol, si noeesse si illud istere domonstrui. Nihilominus rationi nostri modie ignoscendi, duc eientia post romum sibi vindie allocum, tuin re quod a mutorii absis uti uni secundum esse, licet in se sint niaxime intelligibiles a nobis tamen opprehenduntur nonnisi pur modum aliquem Et similii r rationes illis univorsalissimo et abstra lisSimae,iluum Vis Secundum Se in notiores, praesertim quoad sudestionem an sint tamen quid sint, et UIS proprie -
210쪽
tu ius ubinui, dissicit u 0bis eo nos estur, i l si in ordino reflexo ei seiuniis eo universalissima sunt
Sect 5, Π. 17. 2 Aliquo modo prima prindipia confirmati luetur; non quidem e Sensu quod intensive corum videntiam atque ortitudinem augeat, sed aetensive, 9Sis sellieul praebendo novam videntiam et eoi litudinem per aelum distinctum ab eo quo percipiuntur primario, et reddendo inlolloelum aptiorem ad illa intelligenda Pra loro tradit et de iuras alionem torminorum Q quibus prima principii eousiani declarus
enim quid sit iis, unum, verum bonum, pulchrUm, essentia, HXi Stentia, Substantia, nec idenS, Ollam 93I S, ictu S, Ototilia, principium, ait Sa relatio, ordo, etc. Haec voeabula Sunt elementa essentialia SermoniS, et
in illo sunt sicut vita et sanguis in corpore humano'. 4. Divisio Metaphysicae. En existens independenter ab omni materia os objectum Molaphysica Sed
vel ho modo existit per mentis abstraelionem, Vel e natura Sua. In priori casu ubentur rationes universales entibus tum corporeis, lum incorporei QOmmu nos quae ideirco eonstituunt obj0elum
si uisquis autem vel adhuc servus cupidi aluiu, i inhians rebus pereuntibus vel jam ista sugiens, casteque Vive S, P ciens lamen quid sit nihil, quid insorinis materia quid sorma tum exanime, quid corpus, quid Specie in corp0re, quid locus, quid tempus, quid in loco, quid in tempore, quid Olus secun- tu In locum quid motus non secundum locum, quid stabilis motus, quid sit aevum quid sit ne in loco esSe, ne nuSquam; et quid sit praeter tempus, et semper, et quid si nunquam
'Sse. Quisquis ergo ista nesciens, non dico de summo illo Deo, qui scitur melius nesciendo, sed de anima sua ipSa qua rere edisputare voluerit, tantum errabit quantum errari plurimum potest. ugust. m. II, Orsi,ne, cap. m.