Prima principia scientiarum seu philosophia catholica ...

331쪽

ONTOLOGIA. 307

alicujus objoeli. Unde si turiens X lonsionem et ueli-Vilatem non proceder OX lomo Oecurrim ineommoda quae modo innuimus.

lim. Seholasti ei, post Platorium, Aristotelem et Augustinum, puram maloriam a corpore distinguunt. Pura maloria non St orpus, sed realitas indeterminata in alione corporis, incapa X Xi Slendi per Se O-lam : neque habetur ut fons unitalis et activitatis eorporis, sed ut radix illius extensionis Corpus est haec eadem realitas determinal in aliquo gradu esse, Seu reduela in aliquam substantiam ex his quae Orbem Vi Sibilem X Ornunt. Undo pura materia dieitur etiam muteris Prisna, et corpus, materia Secunda ualeria prima autem delerminatur, non per aliquod accidens,

sud per aliquod principium e Se ineXlenSum, quod os simul sons unitatis elivitatisque, et omne corpUS in sua speei delerminat. Hoe principium appellatur forma, quia format ipSum esse compositi, complendo et in actu ponendo materiam primam, quae eS in ΡΟ-luulia ad quodlibet corpuS. 0uia Vero materia existere non potest Sine Orma, forma quae ipSi primum communieat existentiam, dicitur 9rmi substantialis, Vel actus primu : primum

ni In esse enti est fundamentum omnium quae ipsi adVenire possunt ac ideo esse quod communieat forma, Si Ssentiale Seu Substantiale, non autem accidentale. est maleria prima, neque forma Si proprie Substantia seu corpus sed ulraque unita phySicecon Stiluit orpus seorsim Sumpta iraque St Otius inelloalio substantiae, quam SubStantia. En OnS-

332쪽

triclam Xpositionum Systematis scholastici, de quo

Suuresius illa uiui Hoc dogma ita receptum in philosophia usi, ut sinu magna ignorantia negari non

ΡOSSit atque ita consentaneum verilali fidei hi istianae, ut ejus certitudo non parum inde augeatur . n104. Seholastici post Aristotelem materiam communitor Osiniunt primum subjectum eae quo meaeistente aliquid sit primo, et non secundum accidens. Dicitur primum subjectum, quia omni naturali generationi Subjicitur, sicut lignum subjieitur sculpturae et dieitur Signanser primum, quia non Supponit aliquid prius. Additur eae quo nexistente, id est inlus manent et ipsam rei compositionem ingrediente. Tandem dieitur aliquid sit primo, seu omnis res naturaliS, quia nullaeS Substantia corporea, quae non stat e materia.

Unde Aristololes maloriam desinit quoque ita Materia non est quid nec quale, nec quantum, nec aliquid eorum per quae ens determinatur, ut innuat materiam e se nullam rem delerminale SSO, Sed aliquam O lentiam ad omnium corporum species indisserentem.

Illa aulem polentia non est nihilum, neque potentialogica, Sed polentia physica seu substantialiS . Quemadmodum per materiam substantialem inlelligimus id ex quo iniit omnia naturalia, ita per Ormam substantialem intelligimus id per quod omnia naturalia in sua speeio constituuntur. Unde D. Thoma formam in sensu amplissimo desinit Id quod dateSSe, Seu , id quo res est id quod est A Graecis Oeatur entelecheia, id est, perseelio, quia omnis perseeli eSlper formam, Sicut capacitas persectioni eS per ma-

Metaph. disp. in Seet 4 n. 5. Informitas sine ulla specie sub aliquo respectu St, et sub alio non est inquantum convenit curia nihilo est nihil,

inquantum ab ipso distinguitur, est aliquid. Quare sub diverso respectu est nihil aliquid, Sive prope nihil. August. χΙΙ Cons. VI c

333쪽

10riam, Vel per illud quod materide vices gerit unde

Aristoteles sormam oeat pulchrum, optimoni, divinum. Dicitur etiam actus, quia constituit rem atque eam determina sive ad existendum, Sive ad operandum ali modo. 105. Forma est 1 intrinseca seu constituti a Vel trinseca seu .femplaris Inlrinseca dieitur ea quae rem in suo esse constituit, atque eam in editur ulianima rationalis in homine OXtrinseea dicitur ea quam imitatur ros uli respectu domus idon in mento artificis condupla 2 Subsistens vel informans prior per se subsistit, quin sit in aliquo subjecto cita sunt angeli Se in posterior ut forma canis. 'Substantialis vel accidentalis prior ommunica primum esse alicui rei, et eam constituit in delerminal specie inlianima rationalis in homino: posterior Superveni rei jum in suo esse substantiali consiliu se, eiquo tribuit esse secundarium uti sortitudo, Veloetius, ut , in homine I p., I. LXXVlI n. 6 . Noad nune Ver agitur Solum do formi substantiali informante. Do quutuor etf-meniis, Scilicet auro, qua igne 1 terra, alque dedistinctione maturios edolastis a ferrestri, aliisque imilibus ab Aristol es depromptis, nihil dieimus, quia

illae quae Stiones, non ad Melaphvsicam, sed ad Physicam Chimianique periinunt.

PROPOSITIO.

Essentia corporum coalescit materia et forma. Probatur indiregie.106 1 Cujus propositionis verila consequitur X consulati ine atomismi et dynamismi, nisi muVis o Diicismum prosituri quoad hanc quaestionum.

334쪽

invicto aminis1d ul dynamisia illaqueuntur. Unde post Leit,nilium, re mature si pensa, in inserui Suniores m in physici ioenon ut physiet sudiuntur illud vidui Miltri Cattolica, D. 240. Ut nutum so des rudere contra illos qui hoc Systema imperiliae rerum physicurumox probrabunt, ita habuit Loth nilius : si quidem non

palitur brevitas nostra ut in phil OSOphi in On ius ex curramus cillud tamen obitur alligiSsu susseuerit, u0squoque non persunelorie litiliis mathemalicis mi chanicisque et natura experimenti Operam dedisse,

o initio in illus ipsas sententias Atomistarum quas

paulo antea diximus, inclinaSS landem progreSSU meditandi ad voloris philosophid dogmata O recipere suiSSe coactos. Quarum meditalionum Seriem SieXponere liceret, ortu SSe agnosceretur ab his qui nondum imaginationis suae praejudicii occupati Sunt,

tiones, ac illi Vulgo ei SiaaSum St, qui receptorum dogmalum assidio lenentur, et Platoni, Aristoteli, D. Thomae aliisque summis Viri tanquam pueri insultant . nprobatur a priori.

1 Ex causalitate creaturarum Deus, ut sibi persecte assimilaret creaturas, non Solum contulit eis ut Sini, sed etiam ut agere posSint unde in rebus corruptibilibus omne en producit sibi Simile o. g. igniS ignem alanta, laniam ranimal, animal. Sed creaturae non OSSunt agere e nihilo. Ergo ut re produeeront alias sibi similes, necesse suit ut Deus subministraret ei maloriam Xtra nihilum positam, Sed ad nullum genus enti e Se delerminatam, alioquini System Theol. n. 9.

335쪽

2 Eae sine formae υbstarettulis Mundi pulehritudo

p inlabat, in rebus quoddam esseni supremae et Deo simillimae, quiae permanerent quaedam vero infimae et in conlinio Xuemo positae, quod generationi ut eomiptioni ni dum esseni bitoriae, et interdum non essent obnoxio . Unde in illis infimis poplobat esse aliquod subjecium versatile inter non esse os quodvis esse niviusm id autem si materia. nil l . August. li Coni vii loqueri de Angelis es maloria,

potes esse in aliquo Subjecto Sine principio uitalis ei siue principio multitudiniS, quia continuum est simul unum et multiplex, diSi inclum in partibus lidonii eum in unaquaque earum, par enim inferior non est Superior Atqui lamen partes illos non sunt divisae, Sed divi Sibiles, neque numerabiles, Sed indosi nilae, quia numeru di ViSionem equitur. Ergo requiritur principium Unil aliS, quod omnes Xtensi partes e0mplectatur ei penetret, ponendo in aetii illarum subj0elum, ipsisque Suam indisis nem communicet. Sed hoe principium S sorma Substantialis, quod mu

2 Ex Dura corporum Corporis si ura non habui idem principium ac illius X ensio Ergo in orpore duplex est principium I 0b. utece . inno corpus

336쪽

in sua mole circumscribitur mi,do sibi proprio in me circumseriptio dicitur si ura. 1 qui guro non umergit a principio exfensionis, quis principium imp0ria indis rutilium ad quamlibet guram. Sed principium liud a quo murgit ora, reppellatur

Formam mergere a formae estudui in riplici regno Corporeo nimirum Dimali, egoiuli ei mineruli. Pro unimali ut equi aliquis rem insidiabitur cur usuris quae conuituit corpus humanum, in siguram uinn-nam, non Vero in equinam disponatur, Di Si quia regitur ab altiori prineipio, quod appellatur Orma Cur materia quae constituit quoreum, non disponatur in figuram humilis atque repentis plantae 3 Inter omne qualitates, sigurae maXimo OnSequuntur et demon- Strant Specie rerum. Quod maxime in planti et animalibus patet, in quibus nullo certiori indicio divorsilas specierum dijudicari potest, quam diversitale si rae. Et hoc ideo, quia sicut quantita propinquissem Sohabet ad substantiam inter alia ae eidentia ita figura, quae est qualita circa quantitatem, propinqui SSi me Sehabet ad formam substantialem Et o hoc onfingit quod imago, up est Xpressa rei reprδΡSenlutio, Secundum si uram magi allendatur. Uam Secundum colorem vel aliquid aliud. Et quia ars est imila-lriX naturae, ut artificiatum est quaedam rei ualurulis imago formἴ artificialium sunt gurde vel aliquid propinquum . h Reeentiora eXperimenta idem saelum in genesi erySlallorum ostendunt modo non minuSStupendo. Crystallisationis rationem non perhibent Solae Vires ultractivae sud indigunt altiori prineipio a quo regantur; et hoc principium appellatur sorma substantialis. D. Th0m Iii VII PhyMc. cus V.

337쪽

iiii ab aliquo ultiori strincipio no v o principium

n0n si orius 'eum: primo, non est Dei voluntas lanium, alioquin buus o miraeula quoi erystalla edo- rei. Secundo, ille si eius non si adscribendus circumstantiis, alioqui varius ussus es,mnus circumstantiarum vides subirui porro ros non ita est; siquidum nosis et Mallorum se constanter sypis, juxta Substantiarum diversis ilem, non vero adjunctorum, d Siringitur; V. g. alumen, uiquinque mutuntur adjuncta quiae ulli aesionem augeant vel minuunt, Semper Oe-

inhedram figuram induit. Ut ab his e dissiduitatibus es 0Xpediani qui impimmani systemo scholasticum, rus inuni quod sol mala erystalli storii iii moleculas integranies, ed010ra lacitu0Xplicantur per solam alii uelionum, inquantum scili-00 islde iesustulo ita sibi otia reui uisaeius sudiebus, laturi lateribus onjungantur. Sed non s0lvitur illi stultus, quia primitus agilius de sibi maiioni ipsius mo- sedulost in Gigurum xystalli. Unde alii singunt primu

1 in corporum molocula semper erystalli figurum habui . 0did e ussurito parum consonat experiuntido, e muris o 0jicitur a physicis Alii in uia Xilium advocant vim quod se: ill ii 'i diuitur Polarite electrique Sodisia vis es mechantea, neque polus phoenomenorum rationem pi debere modo enim moloculde juxta rueiam

338쪽

3 Ex transmutatione corporum. Umi, quando in alium subsilini iam transmutantur, sude sensionis principium res inuni, ut clivitulis principium milliant, ui aliud specisse divorsum acquirant. Ergo clivitas alornorum non procedit ab eodem principio quum

extensi eorum. Prob. Inteced. Eudem maloria polos in aquam, florem, Omlim, Sanguinem, carnem, in 1 OS, SCOriRm, Ol , ONVerti Sue esSive . Porro in

hi se variis flatibus materia habet elivitalem et propriolatus specifice et essentialiter diversas. Ergo ipsa aeli vitalis proprietatumque novum prineipium acquisivit. Eamdem malorialem substantiam eonverti in alias, non aceidens aliter Sed Specifice diver808, palel, si quidem X ea emergunt interdum proprietates non solum diversae, Sed etiam contrariae. Sed repugDat substantialis transmutatio alielmus rei in aliam, Si unum duntaxat Sit principium quod ejus essentiam constiluat quando enim aliqua Substantia in aliam transmutatur, ne QSSQ Ss, X una parte, Ut aliquod elemonium priori in OSleriorem Substantiam transeat; alioqui non tranSmutaretur, Sed annihilaretur Substantia: Nulla transmutati naturalis ieri potest, nisi manente communi Subjecto Sub utroque ermino ; quia alias res quae corrumpitur, Omnino Secundum Se O- tam periret, et alia quae incipit esse, Seeunidum Se Olum ieret atque ita altera transire in nihilum al- lora X nihil sieret, nulla communi re sub utroque manente annihilaretur ergo una, et rearetur alia,

quod naturaliter est impossibile is Ex altera parto,dobo novum produci elementum quod noVam Substantiam ingrediatur tanquam par eSSentialis si enim nihil novi haberet, non OV generaretur SubSlanlia; neque oXStiti SSet Vera actio naturaliS, quia omnis aelio

339쪽

dueti aliquid quod u0n exissebui anto illum. Ergo

e irruptio ei generatio substantiarum requirunt in is duo principia, linum qui in e ruptione permanet generationique pri)00Xisiit, et alterum qu0d in corrupti0ue perii, sud ad cujus vides producitur aliud principium in generali ine . t auium maloria remaneat 'adum in utraque substantia noeesse est quod Sit X se indelui minatu atque indisserens in genere substan-liarum orporearum, alias ransmutatio aliqujus corpori in aliud, non substantialis, sud solum accidentalis ussus quoniam non possumus in infinitum pr00 ure oportet devenire ad subjectum primarium, qui hie appellatur ut se prima. . Ex unoloyia entium physicorum cum homine. Eide stat holida certum est hominem, qui S en phy-

Sieum, coalescere sorma substanti aliis maloria Al quid illo dogmate inferri possunt rationes, in omnino coii' in 'enius, Sallem nido Sundoni S in gr aliam S S-t alis seliolastidi. Nam ' in homino est subj0elum videsides mulctia corporis o aulem Sub ecflam non si proprium hominis, sud in aliis oliam rebus naturalibus reperitur, ut per se nolum est unde et ad generalionem hominis supponitur, et ad nutriliO

nsiani lium substantiali sorma eluanto et persi- eleui subjectum illud. ' u EX Oadom hominis compositione colligitur, ag rogationem plurium saeullatum vel sormarum ae ei dentalium in simplici sub Helo

Diserimen essentiale est uter corporum transmulati0nem et eorum transsubstanti ilionem : in transmulatione materia transii iii deundam substantiam dum in transsubstantiatione neque materia, neque si rina prioris substantio in posteriorem transit. Sed illi quoestio ad The0lum pertinet.

340쪽

substantiali non satis esse ad onstitui num res uulurulis num in homine sunt illi, sucullulas, ut sol indua identulus, plures sors ussu ac perfeci rus quam in aliis naturalibus rebus, ut lamon non sufficiunt de institutionum alicujus naturalis illis completi, sed praeterea requiritur forma quae vel uli praesit omnibus illis suculiatibus ut accidentibus, o si sons omnium notionum, et naturalium motuum alis erilis, et in qua sola illa variolas accidentium otiolentiarum radicemo quamdam unitatem habeat ergo adem ration in reliquis onlibus naturalibus necessario est aliqua forma substantialis distineta ab aestidentibus es inlimior ac perseelior illis . h

10 T. Maiuriam igitur per seipSam concipere non ΡOSSumus Sed eam in Ordine ad corpus p ratiocinii appreliendimu S. uspiam fanis aditu illudit phantasia; ut enim materiam inlullive apprehendamuS, De QSSari eam aliqua forma vestimus: Sed forma Omni est principium a materia aliud Sua imaginalion illusus diu Augustinus circa naturam materio erra Vit, et nonnisi magno aestu laborequo Xtra vehementioris Suae imaginationis ambitum prosiliit XII Conf. Vi . ii a iura quἴ primo sub ieitur mutulioni, id est materia prima, non pote Si Seiri per Seipsam: Ulam omne quod O DOScitur, ORDOSentur per Suam sormam, materia aulem prima consideretur subjecta omni sormae Sed Sellur secundum analogiam, id est Seeundum proportionem. Si enim cognoscimu quod lignum os aliquid prἴ ler formam eamni ui lecti, quia quandoque Sub una sorma, quandoque Sub alia . u