장음표시 사용
351쪽
0due o materia nihil signis eat quam pr0duci in subjecto dependunter ab illo. Ηἴste autem dependentia in
eo ei sisti qu0d sibi a non fiat, nisi Uecessiva alteratione subjucii, atque Xtra ipsum in Seipsa non possit subsistero sed lota quanta est ad compositum
constitu nilum reseratur. uare proprie non forma,
sed ei p0suum ei sic dicitur Hus enim est feri,
cujus es esse quanquam non aliter sint, ni Si per novae ima de productionem Eductionem sormae e maleria facilius lolligi quam realionem proprie dictam, constat, quia philosophi ethnici vix suspieati sunt eruationem, dum aperte eductionem formarum non pauci proseSSi Sunt.
2 Evidenter sequitur esseelionem hujusmodi diei
tantur; nam creati est productio totius substantiae; eductio aulem mi inde est productio partis SabStantiae. Creaturae, ad agendum, Ssentialiter requirunt subjectum praeeXi SlenS, quod earum accipiat actionem Siquidem non est per Se Subsistens Verum, Si esseetivo
agant, prorSu aliquid, quod On erat, producitur, liqui noni nihilo. 3' uandoque forma dieitur seduci e multipliei sub jecto, non in eo Sensu quod romaneant plura subjecta informala, sed in eo Sensu quod omnia fiunt materia respieion latum sormam, adeo ut 0Vadat unum Suppositum. Neque in hoc ulla oecurrit absurditas et siquandoque forma Xlenditur, non sit XlenSa per e, Sed per accidens. Idem oportet dieero de viribus; alii uin haberent siguram, et inquiri posset an Sint triangulares, quadratae, cubicae, pyramidaleS, etc.
352쪽
DE CAUSIS SEU PRIMlPIIS EXTRINSEci ENTIS. Causae seu principia Xtrinseca eniis dicuntur ros suo ad illud produeendum concurrunt, non QSQ 9Si communieando, Sed si ieiendo existeriliam omnino distinelam, iamia nec parS neque totum pSae Sunt. Causa extrinseca triplex est videlidet officiens, sin aliso exemplari S.
15. Causa ossieiens Osiniri potest : Principi eaetrinsecum quod actione sua reali et physica novam producit inistentiam. VOX principium S genus altissimum. VOX Xtrinsecum Significat genus minuS remolum. Oee quae producit HoMam Xistentiam So- cernunt causam efficientem lum a materiali, tum amrmali, quae Igunt, non prodiastendo, sed intrinseeo Se communicando. Voces actione reali distinguunt ossicientem cauSam a privatione quae, licet aliquomodo in osseelum influat, id tamen non posiliva atque reali actione praesta l. VOX physica distinguit ossieiuntem a mali ausa, quae, iee positive in osseelum influat, non de physice Sed moraliter, videlidet alliciendo sua bonitate. Id quod produeitur, Vocatur effectus Virtus autem qua prineipium produellisse ' tum, Oeatur cauSalitas.
353쪽
datis ae genuinam Olionem vertit, eumque in Solaph aenomenorum Successione, non Vero in depondentia
unius rei ab alii reposuit. Isti pseudophilosophi autumanius, ideas nihil aliud osse quam imagines impreS-sionum atqui de medio intuli fetum quasi pelleniuS,
ut sensus ei conscientiam unlaxat relineant, dicunt, Seu SH res erre quidem unum consequi aliud ha nomenon, minime Voro alterum oculi procedere. In Supor docens conscientiam non desogere phaenomenorum ausas, ac proinde nullo modo nos causalitatis notionem habere. Contra quos.
Certum est hominem ratione pollentem haberen0tionem causalitatis.
Prob. 1 C0mmunium Loelii nititur doctrina ejus de iduis ei saeuitalibus nimiae humande, quum salsam istendemus in Psych0logia. Ergo uisum St. 2' Conscientia ueludiabiliter iustificatur nos habero
354쪽
notionum causalitatis, eumque u successione distinguore lieul ausalitatum modo absolum concipere non Valeamus, sed duntaxat relative ad essedium sic claro sesternimus dupundentiam filii a uire u ejus
posterioris ale ab avunculo aut SerVO.3 Factorum successione porcopia, intellustius facile ad notionum causἴ assurgit; nam quum deprehenderit saeta, si illa investiget mo animadvertit ea non habere in se rationem suae Xistent in hanc ration m X tri Soco existere persuaSum habet, quia impOSSibilo est illum reponor in nihilo. Et sic unctatur
conceptu cata Sae in genere. Non enim necesso S ut
illido habeatur eoneoplus alis aut alis causae uJUS- modi Oneoplus comparatur deinde aut deductione, aut inductione. ' alio agendi homilium inanisost ostendit illos habere notionem causae ossiet enlis : Omne enim elare distinguunt suas ab aliorum elionibus, Suo ab aliOrum osseelibus propter hoc dicimus facio, feci,=ιon feci istud ole. Si uni a Xat SucceSSionem, non Ver dependentiam eorum intueremur, loeulione hujusmodi ossent impossibileS.5 Pra Va emergunt eo seclaria o sontentia Lockii otiumiici omnis seientia est impossibilis, quia Scientia proprio tela os eognitio rerum per earum Ru- SIS cognitio Dei et nitum quae non eadunt Sub Sensus, Si impossibilis illa nim ulla non immediato intuemur sed cognoscimus per eorum esseeluS
16. Causa ossieiens est 1 Per se et per accidens. Causa efflcie is per se est illa a qua directe pendet
355쪽
0NTOLOGIA. 3310ssuetus seeundum illud imprium esse quod habes inquantum est fruetus sic uuluarius Si causo fatuae. Causa dicitur per reccidens aut X parie pSiu causae, aut e parte ossi ius ' parte causae, quando aliquid si addidentaliter conjunctum principio per se si medietas potes amoenos rediture unius, qui sieri polos per accidens ut sit simul modicus et musteus e parte autem si ictus, quando esse 'tui per se conjungitur aedi lenialiter alius esseelus in quem non dii dei influit ausa si dum aliquis effodiendo epularum inveni thesaurum, diuitur causa per ne eidens inventionis thesauri Tandem aliquando uss eius diei
rum, quumViS, SUPPOSilo illo concursu, latis fruetus dimane per se a tali cauSa V. g. Si lapis in hostem pro uetus Ossendat ad moenia, et reditu suo oecidat oum qui misit, osse 'lus ille dicitur per accidens. 2 Physica et moralis. Prior immediate et per Se
virtutem Suam in subjectum Operationis Xereelci ut si quis propria in anu Occidat hominem. Osterior eooperatur Xeilando causam liJ Sicam, Vel eam non
cohibendo, quum ad id lenetur ut si paler jubstulfilium suum 000idi, Vel non coerceat hostem qui eum injuste invadit. 3 Primia et secunda. Illa Si quae ne Virtutem
Suam neque Vil tuli USum ab alia ausa oeipit haecos aulum quae Virtutem Silam, et, HXla non IUCOS, etiam illius usum recipit ab alia causa. Undo solus Deus es Striete a Sa rima..' Prothoia et remota Prior in medio allorius causae nucium per Se ullingit SecuS OSlerior : Sicilii alio pulsus S proXime ab immodorato calore cordis, remole uro, Vel a febri, Vel ab alia causa producitur.5 Unit ei salis ei uri iuris. Prioris virius Sume
356쪽
iundit ad multos ut varios uisucius sic homo potest,
sullum romolo, diversarum specturum us eius produm curo. Posteri0ris autem Virtus rustringitur u l unum speciem es eluum Sic arbor si causa particularis. Solus Deus est causa absolui universalis. 6 Totalis ut partialis Illa in ordine suo sus Didii ad os telum hetae indiget alterius consortio. ' Necessaria o libera illa, p0silis milibus ad
8' Uni ocu et aequivoca. Illa ossuetum sibi in g, nero similem Ul planta laniam haec effectum pu- nilus a se diverSum in genere producit, ut pictor labellam. 9 Principalis ot instrumentalis Malliae trudunturdosmiliones causae principali et instrumentalis. Alii dieiiii principalem causam osso illam ui actio simplicitur tribuitur Sed elio interdum tribuitur oliam simpliciter causae instrumentali sic homo dicitur OnSecrare, at Sol Vere, Ole. Alii principatum nuncupant caia Sum qu de propria virlulo influit in ossuetum. Sudit instrumentalis habet olium propriam virtutem quae poculiari modo in osseulum influit imo causa non os proprie inStrumentalis, Si propria sua virlulo in ossuetum non influat; uno enim rectius medium quam au Sa appellatur. Alii docent, prin ripalem esse cauSam quae prOXime o immedia te formam ou elus altingit, et instrumentalem, ude mediato tantum allingit formam a priueipali inlentam. Sed instru-monium, leo ali quando concurrat romole lanium, allingondo videlicet aliquid pra Um, Saepe Oneurrit proXime Sic pictor non movet colorem nisi modianio punicillo Imo haec sententia Opponitur catholicaesidet; nam sacramenta Sunt gratiae iuStrumenta, et
357쪽
ipsum inim inii alitu uni Alii principalem, quae puris es sine motione alterius habet vim perandi;
ut ius rum 'nialem ausum licuit eum quiae Solum ut mola ab ultu agii Instrum rutulis diei polust motu ab alii dupliei inquantum sedi 'ei, priusquam n ut, in ilum debeas aedis uro, ei inquantum in agendo Subordinatur alteri Atqui in neutro easu desiniti consepulti naui auso instrumunt ali semen dicitur inuriminuuium arboris ad aliam arborum producendam, et tamen sumen non indigui motione ani000deni : cui S ae sueundos omnes subjuduni ordinationi Dei, ut lamen non sunt proprie instrumunia sed unaquodque os prinoipulis in sua Specie. li T. Unde ruelius eausa principalis Siriclo Sumpta dicitur ii quae virtute, aut nobilior ossuctu, auto que nobili, influit in actionum, o quam alis e suetus producitur. Dicitur operari Virtute Sua, non solum quia habui intriusveam et in alam agendi Vir-lulum, sed oliam quia illam habet proportionatam porso Osreelui, i non indigentem aliqua levatione istlidus indigens conqua su superioris a Spe ob generarum rationum utilis participali, non lamen ob pucia sum dispi oporti inem eum es eiu Causa Ver inSirumentulis si diu quiae influit uiis tum per virtutem inferioris rationis seu persectionis. Dicitur agor in virtus causae principalis, non e SonSu quod non habui, inii insucum virtutem, Sed eo quod vi illas illat Diti si proportionali effectui, o concurrero potest ad eu elum solummodo juxta mensuram virtutis olelevationis causae prinstipalis : si e scriptor est ausa priueipulis scripturae et calamus HS causa inStrumenialis.
citur ' illa suae est omnino independens ot instrum tulis, sude in agendo pendet ab ulla. 'Mudelibus
358쪽
virtus aut principium superadditum supp0sim comptulo, ut per illud operetur, dicitur eo usu insimmun- talis o suppositum operans dicitur causa principalis, qualenus per Sei9Sum, Vel per Suam Substantiam, ut per formam habet vim ipserandi sic humunitus Christi appellatur instrumentum Verbi, et gratia in homine, instrumentum justiste alionis 3 Partes inl0grd IlleS, Ut OS, manUS, et: dicuntur nummunis totius. 4' andum instrumentum dicitur, praesertim in moralibus, id quod loco allerius substituitur, otiamsi conlingat ut lato instrumentum sit nobilius adlione o osseelu ad quem destinatur.
19. uidam eontendunt, re creata nec proprie QSSe ait Sas emicienteS, neque operari Sed Deum Solum omnia operari ostensione creaturarum ideo occasionalistae appellantur. Tribuunt elionem ren-luris unia Xat inquantum Deus velut cedus pepigit non liteor lates esseelus, nisi ad alium rerum praesentiam. Hane sontentiam reser D. Thomas III Coni. Gent. IX et I p. q. CV I. 5 nullum tamen nominata uel orem Ad eam inclinasse videntur apud velores Philo ut Petrus Aliae ensis apud reeentiore Ver eam tuitus est potissimum ualebra nebiuS, quem insul80 in multis seelanlur aliqui moderni. Ex istis lamen quidam solis orporibus aeli vitalem denegant.
120. ' Persectio rerum postulat vim agundi Al qui
359쪽
Atqui tum e urientia, luna ratio contrarium manis io ostendit mulsum enim desudarunt docti ut invenirent rationem quae probet, ad creandum requiri virtutem inlinitam ad alias igitur aetione non requiri alom virtutem Omnino niel. 3 Creali de Sunt imagines aut allum Vestigia Dei, qui ibus mediantibus ad Dei nolitiam a SSurgimus. Porro hoc requirit ut creaturae, non Solum quoad esse, Sedulium quoad operari Deum participenici alioquin non esseni et gruentia vestigia Dei tam essentialiter actuosi quani essentialiter eXistentis, siquidem est actu Spurissimus.. Creaturae sunt inter Se Ordinatae, alioquin non demonstrarent Deum unum. Porro, Si non gant an
quum nuSdi SecuIus , non in ordine eoadunantur rerum enim quae sunt di Versae Secundum Suas
360쪽
furunt causiae sucundo', non omnis disponerentur, etc. Pro Manilia quorumdam unitum requirit, ut insuriorure an aliquii iunus; nam dispositio uulua de congruis si quum X sup abundantia aliquorum magis habentium provenit u liquod bonum minus habentibus . u
' Conscientia iustifidatur nos in multis propria,
non autem aliena eliVitale agere.
2' uid nos ius quam ista: Sol illuminat, i is calefacit, aqua madefacit, ut 3 Porro Si dicas, OS experiri quidum quod hi si eius fiunt, pro Sentibus illi rebus, non amen quod uni ab illis, planu deStrui omnem vim philosophistae argumentationi S, Omnemque naturalem seientiam lollis; quia non POSSU-mu aliter expuriri dimanationum ess eluum e ausis, et cessuetibus ausus colligere. 3 Soeundum deasionalismum, Viventi non ens Sedistinguerentur a non visentibus, quia nulla re habu in o aliquod priueipium operationum ui quali n- tum ut dei reo sentia omnia essent voluti O endavera. Im Supersua' ossent dispositiones divinae providentiae nam, Si non ignis, sed ipsu Deus calus uel ad Prd'Sentiam ignis, aeque naturali or polos quies acere ad praeSentiam nivis Domnino igitur inviilla sunt ferro di 89OSilioneS, pluviae, 0 lorum motus, labor homi niS, elin, quum nihil praestent, Sed solus Deus ad eorum praesentiam producas trilicum, arboreS, Olci