장음표시 사용
381쪽
lis deseripias esse in tabulis denuis, quas Dii nos 'obant quidem, Sed minime mendare poterani liise neceS- si aliquatenus Clelusus, qui distebat omnia evenire tam inevitabili necessitatu, ut uir Deus ipso poteritaliter res Ondere, quam condidit, nec liter guber-ndre, quam guberna ol ex eis Si conditis et gubernalis non OSSe alias aetione prodire, quam illae pro
Eos qui salum in salso sensu aeeipiunt, eonsutabimus tum ubi de divina, tum ubi do humana libertatu, tum ubi de providentia divina Dalui enim eVen-luum praeordinatio a causa superior sed illud salum nihil aliud est quam ipsa divina praeordinali SiVodispositio quaedam rebus contingentibus impreSSa, per quam Deus Suae providentiae deerela XSequitur. Unde salum uel definivit Boetius immobilem rerum mobilium dispositionem, per quam providentia Suis quaeque ordinibus nectit ut . Thomas: Ord uationem causarum sectindarum ad effectus dioinitus intentos . Saneliine etesiae atros Vocem salum nolebant adhibere, ne viderentur eum Gentilibu conSentire sui unanimi oro consilebantur rem Si propterea quis tam res humanas salo tribuit, quia ipsam Dei voluntalem salum appellat, sententiam teneat, et linguam corrigat .
l31. oeabulum senis vario sumitur: Pro termino
382쪽
continui Sic punctum est sinis lineost pro similibus sic Pyronaei sunt sinus Galliduci pro completione operis; si navis dieitur uitia quando completu es ei uarigationi apta pro consumpti0nu; sic indum dieitur
Vinum, quando Xhau Stum Si pro cessali0ne sic mors dicitur finis Vitae. Sed missis hise significationibus, sinis in praesenti Sumitur pro una causarum, et desinitur cujus
yratia aliquid sit, vel id propter quod e ciens operatur Gratia duplicem habet Sensum : Objeclive Sumpta significat amabilitatem; sic sumitur a Propheta dicent : Di usa est gratia in labiis tuis, id est, gratio-
Silas eloquiici formalilor sumpta signifieat amorem et propenSionem ad rem gralam, in qu Sensu Angelia Silixit Mariae : Invenisti ratium apud Deum, id St, amorem et dilectionem, qua lo prae caeteri elegit. Utrumque Sensum habet gratia in prίediel de nitione, nam sinis per suam bonitalem otii aliositalemeXeilat ad sui amorem et per illum amorem deinde OXcitamur ad alia propter finem laetenda Sic amamUS Deum propter ejus bonitalem, et postea quae ipsi Sunt placita facimus propter illiu amorem. Actia quo finem Volumus, appellatur intenti id quod ad volendum impellit, Oeatur motivum melio Vel opus per quod sinis allingitur, Vocatur medium aut remedium, prout directe sinis altingitur, Vel impedimenta removentur. Causa malis ore et realiter moVel, non quidem physi eo molia, sed morali intentionalique; nam movet alliciendo, eodem pacto quo dominus ei Viam spe mercedis ad laborem movet. Id quod allicit, seu alio formalis causae malis est bo-ΠUm Verum aut apparens : nam experientia ei alio testificantur nullum agon appetere malum inquaΠ-lum malum. Vid III Contra erit m ei II, Ι, .
383쪽
Sed inquiri polos insupor per quid sini constituatur actu in ratione ausim. Alii lenon id praesiui ostensionem ob ediivam bonitatis Verum saepe sinis ostendit suam bonis alam, quin moveat voluntatem unde illud vulgalissimum vidi : Video meliora Probo /e, deteriora sequor. Alii lonent sinum lio munus adimplere per impressionum euiusdam qualitatiS, qua moveat Voluntalem sed sinis nullam v0luntati imprimit qualitatem deinde, si am imprimeret, respectu
huj iis qualitatis non SSet eausa inalis, Sed essiciens. 0uare alii ommunius docent causalitatem sinis esse amorem Seu desiderium sui, quod voluntati inspirat
ita expresse . Thomas q. XXII, De Neritate, Irt. Π,
ubi ait Sicut influero causae ossicienti HS agere, ita influere ausae sinalis est appeli et desiderari ni eapse causalitas mi est id por quod ipso simis in actu secundo movet et inelinat ad se voluntatem, quia inlulleelus trahi res ad se, eas intelligibiliter apprehendendo, Voluntas edontra trahitur a rebuS, pSaSappulendo et ideo inlanlum sinis Xercet Suam cau- Salilulum in Voluntatem, inquantum eam ad se rahit ei inclinat porro sinis movet et inelinat voluntatemper Sui amorem. Unde Augustinus Oeat amorem Pondus, quia Voluntatem trahit Amor meus pondus meum eo feror quocumque feror et D. Paulus Charitas Chiisti uryet nos Deindo causalitas sinis est id per quod aelu Xereo suam ossicaeiam. Atqui hoc
e S amor quem Voluntati inspirat: nam ejus is est bonitas seu amabilitas; sed amabilitas Xereetur actuali amoro, per quem sinis redditur actu malUS. Ergo elualis amor est eausalitas sinis. Allamen amor non lanium est causalilas, Sed etiam os uiroeliis sinis osseelus quidem, qualenus a sine procedit eausalitas Vero, quatenus sini per amorem quem Voluntali inspirat, Suam Xercet amabilitatem.
384쪽
360 Asilii Ti0NE Puli 0wPHLE ATHOLIME. At vero amor v Muniuiis ei uis si ausulitas stili diverso respuetu sum enim polusi pro quo dum mutatione saeia pur unum ut ob velum malum msumi polos pro actu vituli procedunt a voluntate. Primo modo est causalitas finis, quia bonitas naturi, litor inspirat amorem Secundo autem modo est au- sali fas volunt alis. Inde patet quam accuralissimo Dionysio amor fuerit definitus : Circulus a bono in bonum revolutus. In cireulo enim idem est principium et sinis pariter amoris idem est prinei pium e terminus Doriginem dueit a bonitale finis velut a pondere voluntatem inelinante, et ordinatur ad eamdem bonitatem tanquam ad Suum centrum.
132. Finis dividitur 1 in illimum, proa imum tmedium Ultimus est ille propter quem caetero Volu-mUS et in quo Voluntas quiesstit, quin ultra tendat proximus est ille qui immediat intenditur atque immediate agentis motum recipit medius est ille qui inter ultimum et proximum invenitur. Sic peccator potest agere pinni lentiam, prim ut Sua deleat peccata Secundo, ut gratus stat Deo; et tertio, ut Salu
2 In sinum qui soli cujus in sinem quo, et in memcui Primus S res quam appetimus dicitur etiam finis ob oelivus : secundus est possessio huju rei dieitur oliam sinis formalis oerlius est illo propter Uem 3ppetimus, Si dum paler laborat ad ilium dilandum, divitiae sunt sinis qui, silius est finis cui, et possessio divitiarum S sint quo. 3 In principalem et accessorismi Prior directe et
385쪽
rio infunditur; sic linis primarius reditationis sueti debet esse eulius ei sinis autem uestes80rius sive secundarius polus esse stipendii perceptio. 4 In sinoni operis, i unum operantis. Prior ille est ad quem piis X natur sua tendit; OSlerior autem illo si quum sibi ad sibilum perans prddsigit;
V. g. lini Ueris in leumosyna est pauperi Sublevamen sinis operantis aliquando usi Deus, aliquando est Vana gloria, etc. , in sinum naturalem et supernaturalem prout illum per vires ualui de aut per auxilium gratiae atiiugere valemus : sic sanitas est sinis naturalis me-
diei, et visio beatifica est sinis supernaturalis hominis. PARAGRAPHUS III.
33. Agere propter sinum est ponere actionem quae sit gralia finis unde juxta triplieom modum se habendi ad sinem, triplo est modus agendi propter finem. uaedam enim agentia nullo modo cognoscuntljuem ad quem tendunt Sic nec lapi e nlrum, ne- Ilae plumbum cognoscit seopum ad quem lendit Alia Vero apprehendunt quidem sinem materialiter, non vero formaliter, scilicet apprehendunt rem quae Sisinis simulque ejus bonitalem in onerulo , Uin HUS proportionem et ordinem ad media apprehendant: siebo cognoscit bonitatem et Saporem pabuli, Sed non cogno Scit proportionem pabuli eum mediis ipsum procurantibus undo non sollicitus os colendi atque irrigandi prata Alia demum non Solum rem quae Sisinis, sed et sol malilalem finis apprehendunt. Prima agentia perantur propter sinem Xecutis lanium;
386쪽
Secunda, iecutis et apprehensive tertia, eineculive, apprehensive ut directive. Causa sinatus ne averniat, apud Vesurus, Epicurus et umoerilus apud restonii oros, Buco et Verulamo docuit iis non osse investigandus in rebus physicis, utpote omnino steriles et perniciosas CarteSius Xis- loro ausus inales ultro largiebatur, sed ea Itoli esse investigandas, utpote in areanis Dei talentes, os uti Vit.
Omnis natura mi propter inem, Saltem XecutiΓe. Prob. 1 Ut agens latum et non alium operetur esseelum, neeesse est, ut ad illum determinetur est enim rati propter quam Unum potiusquam alium produeal. Porro illa ratio seu causa determinan est sinis dolerminatur enim agens per idem propter qu0d operatur. Ergo Vide I, II q. 1 R. 2.2 Omne agens vel libere, Vel necessario operatur. Atqui, si libere, prorsus agit propter aliquem nem, ut patet: Si necessario, etiam propter aliquem sinem agit; nam illa noeessitas est delerminali quae I O-Venit e ipsa natura natura autem Venit a Deo Summe Sapienti, qui nihil agere potest nisi propter
3 In iis qud ordinata sunt, unum eSt propter aliud tanquam propter sinem cin hoc enim consistit ordo; Sicut econtra confusio in eo consisti quod unum non Sit propter aliud, sed omnia indiscriminatim a le-mere Onantur. Atqui opera alui se sunt ordinalis- Sima. Ergo debent esse propter mem. InSuper omnino corium St, Omne ereaturas a divina providentia regi ac gubernari. Atqui providentia Dei Supponit, omne
387쪽
agen Operari propter aliquem sinem. Ergo Probatur minor Deus, utpote sapientissimus, Unicuique ensismum proesidii, eique vim ad tum sinem perlingendum indidit: siquidum in Xeculione suae proVidentiae causa Seeundas adhibui ac idcirco, si aliquod agenseXercendo Vim suam, id est in actionem proripiendo, non operaretur propter sinum ad quem est vis illa a Deo ordinata, divina providuntia o fallibilis et impotens evaderet. Sed hoc est salsum et impium. Ergo. Et si palo quomodo illi qui negan causas inaleS, O ipso divinam providentiam insteientur.
4 Ea quae temero siunt, rarissime ocidem modo eontingunt nec certis legibu adStringuntur; V. . qui clauSi oculis, temerario elu vibrat telum, raro Scopum allingit et si altingat, hoc sit, non artis Iegibus, Sed casuali ventu. Porro naturae opera eodem modo conlingunt, et certis legibus adstringuntur ut animalium produelio, arborum si uelis ealio, et tem porum discrimina Siderumque cursus certis legibus
decurrunt. Ergo non casu et temere, Sed Summo Ordine propter certo sint natura operatur.
Confirmatur, quia, Si non essent auSἴ sinaleS,monStram in SSunt possibilia namque monSirum Stos eis a rudia ratione et solis dispositione degenerans, illi Si homo naseatur Sine manibus, Vel eum manibus in dorso constitulis. Atqui uelae et solitae dispositionis erilerium est sinis inlentus, a quo Si deseelatur Osreelus, monstrum dieitur. Ergo Videri II , I. 1, a. 2, et morat Gent. .
forollarium.134. Ex his intelligitur quam gravi loriae et Carlesius peccaverint contra philosophiam, dum jusserunt eam omnino abSlinere in causarum sinalium
388쪽
investigalionu Philos0phi enim es investigare rerum
causas, o ido sinalem, quiae Si omnium princeps, ut sine qua, ut docet in Thomas, alio causod esse non ΡOSSunt, ne ipsa quidem ossiciens. Pro ierou sinis ostme Sura rei et Omnium proprielatum quae ipsi tribuuntur, et ipse ordinem constituit quapropter Sinoeausarum finalium investigatione philosophin os d0li uneata atque soro impossibilis Plato ol Missolutus,
quin causas males investigarunt, auSam mundi esse intelligentem agnoverunt. Epicurus Ver et Demostri-tUS, Ut ea ablegarunt, originem mundi a soriuiloalomorum Oneursu deprompserunt. Ideoque Tullius hosce merito deridet quod eum nullum ariesuetum temere et asia sint prosileantur, naturae lumen opera, quae eunetis aries uelis OrdinaliSsima Sunt eaSum lemur fabrieari dicerent. Carlesius contendit, praesumptionem Sse OnSilia
Dei investigare, quae lamen neomprehenSibilia Sunt .uSed quam inopia sit hae ratio facile patet quamViSenim on Onsilia quae Deus apud se ita vult Seerela esse, ut ne illa reVelaverit, neque in peribus Suis prodiderii serulari sit audacissimae emeritatis; lamen illa hiae vel in Scripturis ad salutem nostram nobis propalata Sunt, Vel in creaturis ad laudem Creatoris relucent, inquirere, contemplari ae demirari chris-
35. Uti jam innuimus u. 105 , forma solet dividi
in intrinseeam et extrinseeam prior Onsliluit rem per modum partis componentis; et de ea aelum estanto posterior est illa quam imitatur ipsum esse
389쪽
quid imitatur ei intentione Ventis sibi senem determ
uantis vel brevius Forma ad quam respiciens artile operatur idust iii de Veritate, a. l. Vide etiam August. Xl de Civit. XXV.
t Diditur forma quam reliquid imitutur. Proprie
enim sumitur pro emplari seu typo quem in mente habes artis ex respectu operis laborandi sed talo etiam extunditur ad aliquid extrinsecum Artifex euina adjuvari potest peribus alterius perilioris ad Onei piendum formam intelligibilum sui opori sic pictore inbella Miebulans est vel Rupliaulis sormat sibi deam inieri, em, quam imitatur Ilerum dea seu Orma emplaris non est id quo cognoscimus, Sed id quod intelligitur : nam illam respieit artiseX, ut ejus imilitudinem in per produeat. flamen secundario
sumptu idua diei potest id quo intelligitur siquidem
in ea es per eam artim jam inluetur ea quzd producturu est. Idea, inquantum Si forma exemplaris, pus line ad intelloelum praeliqum inquantiani vero Stid per quod intelligitur, pertinet ad intelleclum pe- eulati m.
2 Diditur ei intentione Ventis qui sibi senem determinat. Si aliquid lia nil ori similo praeire inlentionem
agentis, hoc dii i non potest ejus causa XemplariS, quia nullus fune datur iussu si parte enuSd ῬXemplariS. II aec enim quando Vera causa est, tripliciter Sillam iustu Xum Xere f. nempe ut causa sol malis intrinSeea, ut sileiens, atque ut sinalis.
Primo, ausa formalis intrinseca determinat rem; pariter si mulis oritisueu agon a quo procedit OBUS, deiermina ad tale opus determinat opus, non er
390쪽
Secundo, idea aliqualonus pertinet ad causam usu eientoni, lum quia per deam artifex, qui est causa efficiens, completur, determinatur, et ad opus faciendum dirigitur undo S. Dionysius dieit, ideas divina eSSe erram omnium productivas tum quia, Ut
Saepo diei D. Thomas, sorma illa intelligibilis se habet ad agon intello luato siqui forma naturalis ad
agen naturale Sed forma agentis naturalis est principium ess ieiens qui agit. Tertio, idea aliquo modo pertino ad causam inalem Ideatum est propter deam : Siquidem persectio ideati ut Xomptuli os ut assoquntur similitudinem sui Xompluris It Cont. Gent. XIX). Revera artiseX intendit deam suam Xprimero Xlerius, et eluti parturire per actionem suam proptorio idea dicitur ad quam intendens artife operatur. Haec Verb3, ut Observati Thomas q. III de erit. 0Xprimi mi aliquam ausalitatem sinis.
In omni artisice admittendae sunt idem. 136. Prob. I Agons in olluel uale dubet habere apud
Se rationem sui operiS, alia agere ignoranter et caeco modo ; quod est contra rationem agonii intellectualis. Sed haec ratio operis laetendi os idea Ergo. 2 Arliso non agit temere et casu, sed ex intentione formandi opus suum in certa specie entis. Sed non
polos habere alom insensionem, nisi habeat in mente sormam intelligibilum oporis faetendi nihil enim est intentiam, quin Sit praecognitum. Ergo debet habere