장음표시 사용
451쪽
palei in similitudine unius ulli ad aliud; dum anima
non solum respiei eorpus, sed et illud ut 0rminat. 2' Respuetus pro 'dicamentalis non si pur si infentus a natura, et ideo nunquam ursu sit X vi aetionis aliquius agentis, sed, positis undamento et 0rmino, consequitur. I spectus aulam transeunduntulis e veni alicui formost, ut nitiali, vel modo uniis, qualenus a uatura pur se si institulus ut ordinatus ad aliqu0d pustuliare munus sic per Cal laetionem ill alar ut inliserens, in suo inlimo ineruditur ranscenduntalis respuetus. uare rotatio praedicamentalis nunquam si prin0ipium agundici sum quia non est instituta ob poeuliare munus, sed solum est quidam
respectu e consequente resultans; lum quia, Si euttillii quam per Se sit, ita nunquam per o agit principia auium agendi Sunt per se instituta, et ad equ-liare munus ordinata. At Vero Orma dicens reSpe-elum transcendentalem est saepe prineipium agendi Secundum propriam resalivam relationum, ut putet de scientium saeuliatu. 3 Tandem ex his colligitur, respoelum 1 ἴddicamentalem esse constipiendum stetit sormam minimam
ut addidentalem, quae nihil ponit in sub uelo, nisi re-Spistere aliud. Respuetus autem transeolidonialis non est condi piundus tanquam integra forma, cujuS Unus Sit tantum resurre sed os essentialis modus oudisserens in alielmus inlitatis, qualenus ad producendum aliquo modo Vel operandum irea alia per Suprimo instituta est, vel o converso quatenus ab lia essentialiter pendet. Quare relationum prί'dieamonialem merito Aristolutus desinit Iccidens cujus totum esse est ad liud se habere, id est, quod consisti inpuro respectu Coi
lora aesti lutilia habent suum osse in alio, non ero ad aliud.
452쪽
I, PRAECIPUIS RELATIONIBUS RATIONE FUNDAMENTI.
uXla Varia undamentorum genera, Olent quo JUDVaria relationum genera Ssignari. Porro tria Sunt, nempe me Sura et mensurabile, acti et passio, unitas et numerus ; nam tot sunt fundamenta quo rationes propter qua Unum reSpicit aliud ; sed omne quod Ordinatur ad aliud, vel ipsum respicit sequndum esse lanquam mensuram inde persectionis, Vel Seeundum operari tanquam causam aut effectum via seeundum unitatem Seu convenientiam o disconvenientiam. Primo modo est fundamentum monSurae meu SUI R-bilis Si essentia respicit suum Objeelum, saltem inerenturis, et creaturae respieiunt Deum. Seeundo modo est fundamentum aetionis et passionis si lilius re- Spicit patrem Tertio modo est undamentum unitalis et numeri; Si parios albus respicit alium parietem album ut con Venientem, e nigrum ut di SconVenien
Bolatio iterum dividitur in mutuam et non muluam inter ea enim quae dicunt ordinem, aliquando talis ordo est reeiproeus e ulraque nrle ut inter patrem et silium : aliquando non reciproeatur, Sed Ordo se tenet solum e parte unius Xfremi, ut reatura ordinatur quidem ad Deum, sed Deus non Ordinatur ad reaturam, o seientia simila ad objectum, non Vero Objeelum ad similam scientiam. Quando reeipi Oentur utrobique, retali dicitur mutua quando autem e leno Solum e parte unius extremi dieitur
Atque iterum relatio mi ilua est vel aequiparantiae,
453쪽
vel disquiparansi id, prout in uiro IH 0Xtremo ruperbiur respectus jusdem rati0nis et simili 0eabulo 0XPreSSUS aut Sestus sic uiui duo alba Oxistit ut alio mutua equiparii fide, et inter patrum liliumque xi-slii retuli mutua dis si siparantiae. PARAGRAPHUS V.
184. Resulionum pr0prius aius quinque in Dialoelieanulnerat Aristoteles, quarum prima est non habere contrarium; nam una relati non pugnat contra aliam, atque ideo relationes diversissim se compatiuntur in eodem sub uelo, quia relativa non Sese deStruunt, Sed lanium Se reSpiciunt. Secunda proprietas est non Suscipere per Se m3giSet minus; non enim relatio rosei aut deerosei ratione Sui, quia Si omnino impleX, V. g. aequalitas inter duo est, Vel non est. Tamen ratione undamenti, est ea pax incremensi et decrementi, ut dum parieS magis dealbatur sil quo similior alteri maxime albo, ration ipsius albedinis qua augetur. Tertia proprietas os invicem converti; nam imum relativum dieitur ad convertentiam eum alio o. g. dominus est servi dominus, et Servus est domini Se
454쪽
oliam os polissimum dolorminare eum. uum 000ntra Ola alio pro die a monialis relas ni consistat inr0Spectu ad aliud, si doma lerminum, corruit relatio I p. q. XIII, a P q. XXVIII, a. 1 ad 3 SUBPes. di Sp. XLVII, ecl. 8, . , et Seq. . Quinta proprietas est osso Simul cognitione, Imus impossibile cognoseor unum relatiVum, Ut late, Sine alter V. g. SerVum Sine domino. Unde mutuosus desiniunt. Attamen res ultimae proprietates solum relativis mutui conVentro Videntur, ut expresso dieiti Thoma de quarta proprietale quaest de Potentia, art. 8 ad 1 ). uia sero ei minus relationis etiam non mulus dicitur aliquo modo rotali UUS, Xlrin See Scilicet et terminativo, in quantum respicitur a Subjecto, ideo possunt aliquatenus hae proprios ale accommodari relativis non mutuis inquantum nempe impOS- sibilo st ut torminus elualiter ei minet, nisi ae-lualitur sit relatio ; et ipsa relatio cognoseitur per Suum terminum pSeque terminus, quantum ad actuale torminandi munus, per relationem cognOSCi
Tandem sedulo observandum est, notiones praesatas de relatione non compelere relationibus divinis,
quia quidquid praedieatur de Deo ut divinis PersoniS, Solum per aliquam analogiam creaturis OnVenit.
185. Haec tria jungimus, quia, cum Omni molUS sit ab aliquo movent et in aliquo aliente, neceSSO est ut eum actio et passio comitentur. Praeterea ac-
455쪽
lio et passio in quantum sunt accidentia, non quoad rem, Sed tantum quoad respectus a motu disserunt. In quolibet es diu triplucare ius distingui potest, nempe egreSSUS es eius a causa, recepit ejus in aliquo Sub uelo, ut ipsum steri seu via latis troeliis ut dum si eat , egreditur ab igne, reeipitur in ligno ut pur aliquod empus S in lorici et hinc aelio, aSSio, es olus Molus non est proprie aestidens, ima feri, ut alo, si aliquid ineompletum, quod tendit o redueitur ad esse unde motus, eum sit feri esseclus, redueitur ad ejus proditieumonium, sicut eri quali- lalis ad qualitati . flamen eum genuina moluS noli aditum pales aetat iis quiae leonda sunt de ae-tione et passione, illieo do molia ud dam dolibaruauspicamur.
I. Motus desinitio. 86. Motus triplieitor sumitur : primo latissimo pro omni operatione fiam immanente sic vivere, intelligere et volt dicuntur motus in host Sensu molia Scompulit primario Deo, et Augustinus dixit: Spiritus
creator movet se nec per locum, nec per tempus, et Plato : Primum movens movet e Sum. Secundo, Sumitur paulo trielius pro omni mulatione Si Ve eorporali, Sive spirituali in hoc sensu Deus dieitur immobilis, quia est immutabilis. Tertio, Sumitur proprie et Siriel pro speciali quadam mulatione quam cernimus in rebus sensibilibus, ut quae eonditionem corporum equitur motus ita sumptus desinitur ab Aristotele Ictus entis in potentia prout in potentia.
456쪽
duplo os polentia, una ad sormam, ut alia ad oris Ormae ut qua roSpuella caloris habui polutilium ad calefieri, ut polentiam ad calidum esse num culusi dirios Vin ad alidum esse. Haec via seu aequisiti otsiori formae Vocatur motus qui proinde dieitur ueluS, quia in aetum vehit primam polentiam quam habet sub oelum ad feri forma . Sed dieitur aelus onlis uueXistentis in polentia, quia feri s via undens ad formam, et quandiu subjectum est in motu seu feri, Oxistit adhuc in pol utilia ad formam habendam. Additur prout in potentia lune enim Sub oelum sol maliloret proXimo est in polentia ad formam, quando S infleri sorinae antea est in polentia lanium undamenta litor ol adistilus.
87. Molus suee0ssivus do quo hic proprie agitur, os tendi lilia ab uno extremo ad aliud, ac proinde versatur inter duo Xtrema, quorum Unum deSerit, ut aliud aequirat . uod deseritur, terminu a quo quod acquiritur erminus ad quem nuneupatur. Hic praecipuus est. Ut exista requiritur inter terminos
latitudo sue cessive discurrenda et divisibilis rideo ei mini ambo obon esse positivi ol oppositi seu in compa libiles, si inter ens et non ons impossibilis est motus, quia nihil adit medium, quod Sit aliqua
latitudo.Quapropter Solum quantilas, qualitas et palium ΡOSSunt terminare motum, quia in ipsis solis datur quaedam alitudo suste0ssive diseurrenda. Substantia non termina molum, quia inter duas formas Substantiales nihil adit modium, et una immediate Suecedit
457쪽
ONTOLOGIA. 33 alteri Cum enim forma sub unitalis dui primum esse, nu00sse si ut maturia, dum unum usurii, imm0diale ilium nequirat alius in duratione media existeret sine esse Pi delerea mulatio substantialis ii in os inierlermino positivos, sed de non esse Simpliciter adesse, Vel contra. 0que datur molia ad relationem, silum, habitum i quando; do enim pro distamenta non fiunt per se, sud X aliis resullani, et quidem non suce 'ssive, Sed in instantu. 0que datur molus adactionem ui passionem motus enim in re ipsa eSteum eis identieus; et toti datur motu ad motum.
III. Enitas et distincti numerica 10tus.
ricam a termino sortitur distinctionem Ii p. q. IV, ni l. 2. Sed terminus motus est tripleX, quantilaSS ille et, qualitas ut spatium motus ad quanti salom subdividitur in augmentationem et diminutionem motus ad qualitatem subdividitur in intensionem,l miSSionem et aliorationem molia loealis subdiViditur in velum, ireularum et miXlum. II nilas et distinetio numerida molus desumitur X unitale sub oeli termini ol temporis ita ut si unum echis ribus muletur, pariter molia numeri e muletur. Nam motus undamentaliter o in re sumplus QS accidens, quia si lion dissert ab elion et passione est undentia ad terminum, et est aliquid continuum in quantum nee idens, polit unitalem Subjectici in quantum fundi ad terminum, polit unitalem
terinini siquidem eadem via non polos ducere ad terminos disparulos in quantum vero os aliquid continuum, petit unisulum emporis, quia continuum quod est divisum, non QSt ampliti Unum.
458쪽
189. Saniores philosophi lenoni, elionum in starem luris usso aliquid modium inter agens et fructum, to natura rei disi inelum ab utroque at non eonSen liunt in quo si reponenda. Aelio praedicamentalis, de qua hic agitur, ommunitor desinitur a Seholasticis Actus secundus polentiae activari seu accidens quo causa constituitur actu causans Sicut ausa dieitur agere inquantum profundit osse lum, ita quoquo actio dicitur id per quod ausa constituitur elu profunden osse-elum Desinitur oliam forma seeundum quam in id quod subjicitur, ager didimur. In re autem nihil aliud est quam poeialis illa dependentia quam esseclus habet a sua causa ossiciente; nam eli non Stro facienS, neque res facta, nequo illae duae res simul Sumptae, ne quo denominali orta e earum OoXistentia, sed os aliquid medium inier a Dporro nihil aliud Xeogilari potes prci lor dependentiam unius ab
alia omnis enim offoetus pondet a Sua CRUSa ero id causalitatem causalitas vero est ipsamet elio. Ergo, te. Hoc autem intelligendum est de spuetuli dependentia esseelus a causa o letonio quia in Omni enere auSἴ' Si peculiaris modus dependentiae; et lamon dependentia a forma non S aelio, Sed nio. 0uapropter, licet dependentiam post actionem Volusi HUS Urculum Oneipiamus, in re non est nisi ipsa actio, eodem sero modo quo distimus Deum esse Volen
459쪽
ONT IA. 35 speelum transcendentalem ad agens dicit enim gres- Sum Seu proceSSion om ab agente. Praeterea actio habui realem et essentialem dupundentiam a principio agente, non per aliam dupundens iam a se distinctam, alioquin daretur processus in infinitum : ergo per seipsam intrinsece ole. Sed non polos existere iam intrinsem dependentia sino reali habitudine elionis ad agenS. Ergo.
II. Terminus acti0nis.190. Imprimis oporte de 'larare, elicines SS aliaSimmanentes, et alias ranseuntes, nempe ponere in
elum in priueipio genio, aut Xtra illud principium.
De actione transeunte ivlla St OnlrOVerSin, OmneSfalentur eam essentialiter reSpieere terminum; Sed non omnes la d actione immanente sontiunt. uidam habent aetiones immanente lanquam mel a qualitates, non ero tanquam proprie dictas actiones et ideo eliones immanentes JUXla OS, non requirUnt terminum a seipsis distinclum. Alii communius docent, ipsaminet actionem immanentem habere neeeS- Sari aliquem terminum; nam elio erenturae, Si Sit Vera et proprio tela aelio, nihil aliud est quam pro- duello aut causalitas es eientis cauSae porro impossibile est concipere veram productionem, quin peream aliquid sit pro luelum. Sed inSuper perἴ ΡΓelium est labilire, omnem aelionem positivam habere aliquem terminum poSitivum, non ero ne IliVum.
Per actionem positis iam nunquam directe destruitu= sed semper reliquid directe producitur.
191. Prob. 1 Juxta vulgatum aXioma, nullum agen Soperatur inlendens ad malum. Porro non esse ut sic
460쪽
habui rationum muli Ergo nullum agens ad non esse dii deli tendit. 2 Causa ussi diutis positiva os illo quos da esse, seu influit esse. 11 qui dare esse, seu ius haero esse non erminatur ad nihilum. Ergo. 3 Essieiunita se uelio sunt idem, sed officientia dicitur positiva quando aliquid positivi producitur ei
omnino repugnat quod doliar ora et realis produclio, quin aliquid pro dueatur. Nihilum aulem non OleSt produci, nec Si aliquid. Ergo. Dices si uamvis hoc sit verum in agentibus naturalibuS, non tamen in Voluntariis, potest enim Deus Vollo aliquid non osse, non ut aliud sit, sed Solum ut illud non sit, et unus homo fetaepe hoc modo ulterius mortem intendit, unde in artificialibus per se primo
londit saepe ueli ad destructionem. Du Respolidetur, iste agens voluntarium per Se pOSSit intendere destruelionem rei, non tamen posSe illamoXequi et emiuere per elionem, quae e Se primario fundat ad non SSe propter rationem Superiit luel im. Unde etiam Deus ipso, dum aliquam rem ut des fruere, aut id obtinebit per Solum suspensionern i s UXUS 3bSque OSiliva aetione, Vel Si positiva aelione illi velit, noeessario laeturus si aliquid, e quo alis corrupti Sequatur. Homo autem, qui non OleS rem destruere per Solam Suspen Sionem influXUS, O quod ro ab ipSo non pendent in Suo SSo, utilia Semperactionibu S, qua eommuniter non sunt nisi mulationes locale corporum, quae ad Suo proprios terminos directe a per se lenilunt et indo per accidens equitur corruptio vel destruelio, quae lisso sit per se usonia quoad extrinsecam inlentionem agoniiS, per accidenStamen Seu ConSequenter sit per talem uelionem' h