장음표시 사용
511쪽
praetoritas est aliquatenus in aetii ut esui minata ii Possibilia sicut sunt in polentia lanium, ita eSSe OS- sunt insuilla synealogorumalieo, ut aiunt, Seu indu- terminata a vero quae actu sunt lacla, debent S Sodolorminala, et ideo impossibilo est intelligere causas subordinatas sub prima, quin doliar in eis aliqua, quae prOXimo procedat aut pondeat a sola prima, et ita non potuerim inlor primam et ultimamisso infinitae .
Etiamsi possibilis esset series insinita et determinata causurum, nihilominus oporteret admittere necessitatem alicujus causae improductae. 13. Prob. u Argumentor in hunc modum e propria ratione et Subordinatione ausarum efficientium 0mno quod depondet ab alio dependo si ergo tota rerum collectio esset dependens, deberet essesSario pendero ab alio ; id autem est impossibile, quia Xtra collectionem non est aliud ; quod si tota colloelio punderet ab aliquo ente intra ipsam OmprehenSO, Hliam illud penderet a seipso quod est impossibile sic ergo impossibile est totam ollectionem onlium
osse actam, aut Olam Olleelionem enuSarum SSedependentem in agendo, propria dependentia, qua posterior cauSa pendet a priori . , Et sano si calona decem annulis coalescens non OSSit in allo remanere SuSpenSa, niSi aliqua is eam Su Stineat, nonne a sortiori id non poterit si crescat illius pondus, Videlicet si numerus annulorum augeatur ΤObjicies Esseelus solum quando proportionatu e St
512쪽
SUM aus id, cum manifestui sic non ius erri potestingulis vis alicujus hominis, si dudum libras funium vehat Alclui mundus sentius proporti inera cum Deo insinii, non habui. Ergo Deum non mande ui. l. 1 lide objectio non peste contra praesentem
thosim non nim adhuc agitur de exissentia eniis infiniti, Sed de existentia alicujus utilis quod si causa primaria et impro luela 2 Dist. Q. uando ei proportionalia S Sta ut persectione, aut modo productioni S, concedo ; debet ei SS proportionatus utroque modo, nego. Sic Vires alicujus hominis apprehendere OSSU-mUS e modo quo Sublevat et projiei pondus docum librarum. Hine dist. min. mundus non habet proportionem dependentiae, Heyo. Productio enim X nihilo requirit vim infinitam, uti astruemus ubi de creatione cimo Si agatur de esseelu uni VerSIli, V. g. democlification quae asperretur simul loli uni VerSo, vald dubium est an dari possit causa simila, quae eam producere valeat. On habet proportionem esse et Xistentiae, subdist q. non habet proportionem gene-rteam, id est non est ejusdem generi ac D US, COH- cedo ; non habet proportionem analogiae, Hys.
II. Ex 0ssibilibus n0 existentibus.14. Possibilia entia quae non actu eXlra BUSAS SUIS
existunt, dicuntur entia in polentia quia non exiSlunt nisi in virlulo suae causae essi eientis, ideo, ut Sint reapse posSibilia, saltem eXtrinseeo, requirunt eaUSam sibi proportionatam quae illa ad 0Xistentiam adducere 9OSSit. Sed prorsus multa sunt entia possibilia quae non adhuc in oXistentiam adducia sunt, et quae lamen nulla o causis quas in mundo contemplamur, in eXistentiam adduci possunt v. g. possibilis est hic et nunc mons aureus tam alius ut lunam impingat;
513쪽
0 qua nam e cata Si similis, qua contemplamur,
possit hic ei nune illum produc 03 Ergo necessario admittenda si altior ausa iis possibilibus proportionala, in virtute cujus contineantur alioquin essent
simul possibilia ut non possibiliaci essent quidem pOS- sibilia, tui non repugnant; non essent possibilia, quia non haberent causam in qua conlinerentur. Sed illa causa allior, piae os veluti roeeplaeulum possibilium, Vocamus Deum. Ergo Xislit Deus .
III. Ex ente imparticipat seu ex causa exemplari rerum
i5 u invenitur in rebus aliquid magis o minus bonum, ut Verum, et nobile et sic do aliis injusmodi; sed magis ut minus dicuntur do diversis secundum quod appropinquant diversim id ad aliquod quod maxime usi: sicut magis calidum est quod magis appropinquat maXimo calido. Est igitur aliquid, quod est veriSSimum, et optimum, ut nobilissimum, et per
consequen maXime AS; nam quae sunt maXimo Vera, Sunt maXime sentia. Quod autem dieitur maximo tale in aliquo genere, est cauS Omnium quae Sunt
illius generis, Sicut ignis qui est marim ealidus, ostea HS Omnium calidorum. Ergo os aliquid quod omnibus entibus est causa esse otio nilulis, et cujuslibet persedit0nis it ioc dicimus Deum .,
omne qu0d est y0ssibile esse et non esse habet ali quam causam, quia in So 00nsideratum, ad utrumlibet se a besci et si oportet essu aliquid aliud, quod ipsu in ad n uni determine unde, quum in infinitum pr00 di n0n possit,ipor heimu id si ali u0d 'cessarium qu id sit causa omnium os
514쪽
ABGUMENT PHYSIC EMSTENTI E DEI. I. Ex mirabili ordine qui in rbe univers relucet.
16. Sapienter dixit Trismegi Stus, muridum hunc ilibrum divinitate plenum et speeulum divinorum, in quo divini esse plendidissima fulget imago Omnesonini creaturae, dicit S. Augustinus Dei existentiam allo praedicant et Xtollunt, a una Voce in laudem Croaloris inelamant: I se fecit nos, et non ipsi nos.
Unil doetissimus Prosper, de scatione Geutium, cap. . Ante aeras Scripturas intestimonium Domino d0sservivit orbis terrarum et inenarrabili caelorum pul. chritudo, per quam hominibu quaedam tabulae praebebantur, ut veluti in paginis elemoniorum o in voluminibus emporum communis ei publiea divinae institutionis doctrina legeretur. sin aquaeque Γ nlurct, ut polo vestigium aut imago Dei imperseela, Hus Xistens iam plano testificatur Sed, ut compendiose ea quae sustu exponere templa non Suppeditat, pertractemus, illa complectimur Sequenti Syllogismo : Pro fulgo mirabilis ordo in orbe universo. Sed ille ordo causam habet Deum. Ergo Deus existit. Prob. o. ordo est apta dispositio modiorum ad mem Xisiero Vero aptam di SpOSilionem in orbo universo palet; nam 1 in systemate planetario, id et
divorsissima celeritate cui Silent planetae con VerSiones suas circa solem lania harmonia norma quo adeo constanti proSequuntur, ut nunquam alius alium impingat, eorum Ilae iter et Vario aspectu mathemati a rigorosilui Valeamus praedescribere. Allendendum
os speciatim silui et motui terrae qui tempestales anni dierum noctiumque reditu S. caloris rigoris suo
515쪽
tranSmeationem producunt. Unde Psalmo 19 Coeli
enarrant gloriam Dei, et opera manuum eju annuH-
spiralioni animalium et planiarum, Soni VeliendiS, avium Volatui, continendae ivaporationi, beneficiis Ventorum, ori, PluVitS, etc. cum hi omnibus enim tum densitate, tum elasticitate penitus convenit Sumere OSSimu etiam non tinus Stupendas mystallizationis lege conStantes, lege attractionis et repulsionis, etc. 3 in regno estetali, poSSumu plantarum Sirueturam, mutriliODi reproduclionisque modum omnino mirificum contemplari. 4 In restrio animali, adhue longe mirabiliora deprehenduntur minima pars
s salis est ad Dei existentiam demonstrandam : HypocrateS, OS diuturnam corpori humani discussionem, exclamavit : Conspiratio una, consilaus tinus, consentientia omnia. Quid Vero, Si contemplaris consentum qui inter animali, existit, et proportionem harmoniamque plantarum et animalium 3 Prob. min. 0rdo, quum Sit apta dispositio mediorum ad sinem, Xpostulat causam intelligentem, quae videlie et cognoseat sinem, ut ligat adhibeatque media illi sint proportionata. Inde ubicum Ille apparet ordo inserimus causam intelligentem; sic cultelli eapulus ipsimo rudiori salis est ad hominis opus dignose endum imo illi qui tolis viribus casui fortuito ordinem mundi adseribere nituntur, Si inveniant securim Siliceam, illic et Sino haesilatio110 antiquitatem hominis inserunt quidni igitur Ximium opus maudi sumini pilicis sexistentium manifestabit duom, o ei Deum Xistere, inquit Vialor cuidam deserti rabi pauperrimo 3 Odem, re Spondii modo quo equi vestigii equum ran SiisSe Seio.
516쪽
causu a dinis universi debui esse uula ordini proportionata, ac duo oportu quo cita odii sit, ni uni vorsi orbis lumunia pursi se cognoscas cita potens, uilegos universi cuilurumi servore possit ora antiqua, ut, quandiu ui dura ordo, iam producas servetque. Sud ausa illa non in unitur inter res universi. Ergooxistitiora collectionum rerum universi aliqua auso
Consermatur arqumenium auctoritate Xam illudi operitur apud Ecclesiae Patres. Vide ioni Cent. . Damascen I De Fide, cap. ii - Gregor. XXVIIIorul. Chrysost domi l. V in Genesim. August. II De Cit it cap. v. Juvat quorumdam Verba referre. Justinus Martyr interrogaliis q. vi Gentium unde
Seiri potest esse Deum, eleganter ne breViler SΡOndit, o eorum quae Sunt concretione constitutisne istabilitate Eusubius Caesariensis VII De Praeparatione Eva Delica, cap. Q Sicut domus Sine arsissee, aut pannus Sino toxenio seri non polost, ita nequo univorsum hoc Sino auctore. η i re . Nagian. 0ratione II De Theol. utitur Xemplo cytharae aut On- conlus ejus ordinatissimo ae puleherrime constituti. Nam siqui is non posset in olligi sinu aliquo uelore, ita uoque hujus univorsi aptissima constitutio sinu D00. Ipsimet ethnici fore unanimi oro, contemplando universi ordinem, conseSSi sunt pus naturae esse opus intelli=entiae Aristoteles, XII etaph. cap. , ait: u namque aut ordo erit, non Xisleniealiquo perpetuo Separato ac permanente i Elisap. X, utitur Xemplo domus et sumiliae resti ordinata , ploxemplo Xerollaa S, qui inediae non potest esse opilibuit ius. Unde Cicero duridet Epicurum Iuod, quum nullum ariosaelum omere o easu int uti horologium, quod non sit ecferro in ignem umero pro uelo
517쪽
vel palatium quod non e lapidibus de rupe casuu litor adentibus exsurgith, uulurae tamen opera, raeeunelis aries aeris i dinutissima, usu et emero subricari die urol. Luctantius, I De falsa re V. cap. QuNemo est iam rudis, tam seri moribus, qui Oculos suos in e inlum tollans, ametsi neseius cujus Dei provideuila regatur hoc qu0d urnitur, aliquam lamen esse non intelligat ex ipsa rerum magnitudine, motu, dispositione, constantia, utilitate, pulchritudine, lemperatione ; nec possit fieri quin id quod mirabili
ratisne conflat, concilio majori aliquo sit instructum. In quibus postremi verbis eleganter iudica eX gubernalione eele colligi procreationem, quia 11OIi OleStuniversum gubernari, niSi ab e cujus conellio ut polentia conditum suit. Ideo enim mirabili modo t
Sione OnSerVdlur, quia a Sapientissimo artisice lainstruetum fuit, prout ad talem gubernationem leonservationem portebat. Sic igitur e eo noXione mutuaque per3 ione rerum Uni Versi, non tantum colligitur unus universi gubernalor Sed etiam es-
nullatenus e ignosci potest, ne simpuri uel quidem.
518쪽
uw0. Inspectio mediorum, Si re ipse sint i dinatim disposita, o se innuit ordinem. Deinde, iamvis alb
quandi inspectione Solu mediorum non apprehendamus sinem dolei miliatum, procul tamen dubi , aliquem ess sinem inserimus cita silvicolde inspiciendo h0rologium, leo non appreliendant qualis sit jus sinis. nihilominus osso illius horologii sinum aliquem persuasum habent; si ipsi mo docti quos hic rosulamus,
aspistiendo machinae egregiam fructuram, quamvis interdum arti si eis seopus illos pr3 lorent, hujuSmne hina essi eientem et malom ausam inserunt . Inst. Sallom ordinis mundi causa polo Si Ss enssuillum. Ergo ex ordinis mundi OXisl ni in non necessario insertur existentia eniis in sinisi seu Dei. R. Transeat ante . Nesto conseq. Ei jam innuium S, non agitur quoad nunc de perlaelion Dei; sed de existuntia alim iis utilis distineti l liversi ab univorsi-
519쪽
THEOLOGIA Aic Lis I95tate rerum quas contemplamur Dixi transeat, quia exoculi ordinis iii univorso sit partim per leges primarias ei universalus hae leges, licet non pertineani
ad essentiam rerum, e illis lamen dimanant, alquo ideo eumdem prorsus haben auelor in quam natura rerum. Aliunde allio nunquam ad hane causam si uitam ab universitate rerum distinctam, quae lamen
Nota. uae objicere solent allio ex 'ternilato motus ut si iiiii alomorum concursu, Solventur ubi de allieismo quae objiciunt e mundi apparentibus desuelibus, tempestivo solventur ubi de pro 'idunt in. II. Ex necessitate primi motoris seu entis inim0bilis. II. Demonstrali quae sumitur e parte motu Seumulationis in rebus e St, JUXla D. Thomam, Via manifestior ad Dei existentiam probandam Constringip0lus hoc modo
Existunt in rebus Olus Seu mutationes, Siquidem ab uno statu in alium transeunt atque illa mulationes procedere ab una re inaliam Xperionlin On- sial: Sic a voluntate in manum, a manu in astulum, abaeulo in lapidem motus prostedit. ecessu Si autem istius, ut ita dieam, torrentis quo cuncta abripiunt iri', eXState sontem e causam. Atqui sons ille Seu causa prima est Deus. Ergo existi Deus. Prob. maj. In Ovontibus et molis non pol0St pro 'edi in infinitum. Ergo fons motu neeeSSari ΓΟΡΟ-nendus est in aliquo primo moventu. nleeedens constat multiplieitur. Primo enim in moventibus molis, Subtracto primo, medium non OVel, quia non movet ut Si ipsum moveatur, id est necesSSario
praesupponit aliquid prius a quo motum Sil. 1, si
520쪽
proceduruiui in iusiuitum, multa esseni in venitum0iu ui nullum liubi ei simplicitur rationum movet lis. Ergo nunquum movur possunt. Ergo eoru totum collectionum movensium in Morumiporius esse aliquid
non movet, nisi motu si a principali, quum de ejus ration sit ut aga in viri ut principulis. Sed si proe in
datur in infinitum in ovonlibus molis, Omnia eruns instrumenta molus, o nulla rii illius causa principalis. ET O. 0UOd et O primum movens sit immobile aditu
patet; nam Omne quod Ovoliar ab Ali movetur; Sed primum movens non potest ab alio moveri, alioquin non eSSet primum movens non poloS moveri a Semel ipso. Nam 1 inlor movens o moliam os relatio et Subjectio, qualenus id quod movetur, dependere ceu Selut a Suo OVenie porro non datur relati et Subjectio ejusdem ad seipsum. 2 Subjoelum motus Stper Se Olentia aetu privata: Sed causa ossicien mo-tUS QS per Se aetus porro privatio clus non OleSt per Se SSe clusitque aia Sa ossicien alterius eluS, alioqui non esse produeeret esse te non-eire prodUirati 'elre . Ergo necessario distinguere oportet mo
Prob. maj. Illa causa os vel naturalis inelinatio 3 Sirorum, Vel aliquid xli insueum. Sed prius diei
nequit; nam ea quἴdie inclinatione naturae OVenturiendunt ad aliquem torminum in quo quieScant et Con Ser Ventur, quia nulla res liabet inelinationem admotum, ut Sine sine moveatur et nunquam ad ternat