T. Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt

61쪽

LIBRI CIIL UPPLEMENTUM. 5003

verterent Helvetii, pars major, in montem so quendam reciperent vulneribus onerati Boii Tulingique ad impe Pira.dimenta carmaque se referrent. In hos ad mediam usque noctem pugnatum, non viris tantum, sed seminis atque pueris acerrime a defendentibua Postremo tamen eaptaim dimonia, et eum his Orgetorigis filia, atque unus e C-. filii Hus. Hostes qui praelio superfuerunt, ad centum triginta hominum millia, quanquam labore et vulneribuas si tota noete continenter ierunt et quartum intra diamin fines Lingonum sunt delati Caeaar, qui propter Vulnera militum et aapulturam oecisorum tridui moram Reerat, litora ad Lingones mittit Helvetios frumento ullavo alia re juvari vetat aecus saetentes pro hostibus habiturum minatur.

134. Ea res eum ad extremam inopiam Helvetios redegisset, legatos ad Caesarem de deditione mittunt. Caeaar Eodem loci adventum suum praestolari jubet ubi venit, arma, obsides, servos, qui ad eo perfugissent, po tulat. Inter haec conquirenda eum nox incidisset, Verbigeni pagi homines, ex circiter millia, ad Rhenum finesque Germanorum ituri, clam ex merunt astris. Hoc ubi Caesar rescivit, iisdem per quorum agros luce aerant, denuntiat cum minis, ut illos reducant reductis pro hostibus utitur: reliquo omnea, obiadibus, armis, Per

vos traditis, in deditionem accipit. 136. Helvetios, Tulingos, Lacobrigo ad ma reverti jussit, pristinasque sedea instaurare Allobrogibus imperat, ut frumenti copiam ius faciant, quod nihil haberent domi quo famam tolerarent. olebat enim HelVetiorum si Min Q. vacuos fine amerinania occupari, quos graves provinciis p. Is . Romanis suturos aceola metuebat Boios, quod egregia ' 'virtut erant, petentibus muta dedit, quos in finibus suis praesidium contra Germanos collocarent eosque postea AEdui in parum juria atque libertatis conditionem, qua

ad redis . - noetem possunt, ut aeeepta ab aliis Caesar modestius, ad amulam.-- In majus efferant. Ut et hoe - Plutarehus, ais 'ον- νω quod sequitur de Reminia ue-- Nempe tu parvis magnis risque aeerrime o defendentique rebus etiam summo ingenio ns Caesar ne verbo quidem luae adleio viri temperare sibi vix dieat Crem

62쪽

5004 T. LIVII ipsi agerent, receperanti In eastria Helvetiorem tabulas

reperta eam Graeeis litoria consectas Caesar tradidi a rundem rerum auctor idem scriptorque incomparabilis, quibus ratio contineretur Mnerum capitumquo Helvetioriunet sociorum, quae domo eximent. Summa arat Helveti rum millia ducenta sexaginta tria Tulingorum millia triginta sex Lae rigorum quatuordacim Rauracorum tria et viginti Boiorum duo et triginta: horum, qui arma sermpossent, ad millia duo et nonaginta. Ex omni hoc numero tantum centum et docem missi domum rediarunt. 136. Hoc primum Caesaris in Gallia bellum suit, unda mox alia aliaque Muta, quibus ille per annos novem, sue- totam ad Rhenum o anumque perdomuit etiam semel Eui . Vi iterumque t jecto Rheno Germaniam ingressus. Miso omnia quo iacilius moli quo noscantur, regionum illarum situs, et quibus sub ea tempora gentibus inhabitatae fumrint, operae pretium est exponere. 13 . Galliam Romani duplicem antiquitus se runt, Alpibus discretas. Harum quae ab Roma est remotior, ea hoc vocabulo hodimus eonastur. At quam illi mgatam Vocarunt, eam posterior aetas ab novae incolis, minavit Longobardiam nunc Italiae pars M. Varam Galliam vetus aetas in Braccatam, Comatamque divisit. Braceata, quae et Narbonensis, Vetua populi Romani Malig. Provincia fuit. Comatam Caesar triplicem iacit, Biama se a hono ad Sequanam. Celina inter Sequanam et, rumnam reliquam partem, quae Garumna Pyrenaeisquae, et oceano lauditur, attribuit Aquitanis. Sed a cum videretur inoptio divisio, quod et Narbono is excludε-batur provincia, et Aquitaniae fines, eterarum compar tione partium, nimia exitia viderentur Augustua Caesar, quicquid intra Alpes, mare Mediterraneum, et o nnum, et Rhenum tonarum jaces, uno Galliarum nomine mur Plexua, Aquitaniae nationes adjecit quatuordecim:

M-- inaraem me INM que exaratae, omnium manibua os hic auetores in margine alia terentur. Hie sequitur minisgamus. Nempe Galliarum de ahemius ac sere Meribit oti- aeriptione multo auetiores a tiam Galliae a Ios Seiauero de- geographis, qui hoe ex professo lineatam. -. agunt, iuverio, cellario, alii

63쪽

LIBRI III SUPPLEMENTUM. sommonue -- -vineis eo tituit quatuor, Narimnensi addita quae iterum ub rumpora Constantini discessaruntia parisa optemdecim quae deinde partitio a Romanissemper est retenta. Rus haec ea notitia Viennanais, Lugdunensis, Germania prima Germania Munda Beb, gica prima Belgica Munda Al amaritimae, Alpes Pennina stiriam,maxima Sequanorum, Aquitanicae prima Aquitante Meunda Novem populorum, Nartiis ne a prima Narbonensis Meunda Lugdunenata secunda, Lugdunonia tertia, Lugdunensis Senonia. Im. Harum Visnno is hodio iamnatus vocatur, inter fluvios tiaram Rhodanumquo ad fines Allobrogum sita; Hua etiamnum caput Vienna est, Archiepiscopi

aedes, sicut olim consularia fuit Pleraeque enim omnes urbes, quaa Romanum imperium metropolea fecit, archia episcopales posis extiterunt. IS9. Ceterum urbes Viennensis provinciae in Itinerario, quod Antonini vocant, notantur quatuordecim: Vienna metropolis, civita Gonoenatum, Gratianopolitanorum, Albensium Musivario Deensium, Valentinorum, Tri. atinorum, Vasione tum , Armsi rum, Carpentor-tenatum Caballicorum, Mamiliensium, veniacorum, Arelata ium. Quae omne auia adhuc, aut paulum de-Mxia nominibus noscuntur totidem nunc episcopatus, praetor duas ultima archiopiscopalibus inlatia insignea. Gratianopolia etiam tribunia habet, Paclamantum vocant. quitur Lugdunonias in quatuor tributa partes, univorannomen a mei oli habens. Prima partium, praeter in tropolin, quatuor habebat civitates, quae et ipsae nuno imo tua sunt, civitatam Eduorum, hoc eat Augustodunum, Lingonum, nunc Langrensem Piscopatum -- eant, Castrum alia nonas et Cabillonense. IV. Germanias duas in Rheni ripa estariore vocarunt Rannani, quod eam Galliae partem Germanicae nationesin. Erant. Earum quae prima vocabatur, a meridie Burgundos respicit, et montem Iuram Rhenum ab ortu habet, ad Meam Lugdunenses Senone colunt. Μου polia huic ostmaguntiacensium civitas reliquae, Praeter alia municipia, Argentoratenatum, Nemetum, qui nunc

64쪽

5006 T. LIVII

Spirenaes sunt, et Vangionum, in quorum urbe luee acribebamus, quae hodie Vormatia vocatur Bor ω- magum suisse opinantur et hae quoquo omnes, Praeter metropolin archiepiscopalem, episcopos ausa habent. Inserior Germania post metropolin Coloniam, ivitato Tungrorum, quam Caesar Atuaticum vocat, insignitur.

141. Belgica fluminibus, olla, qui et Obringa v

eabatur, et Sequana terminatur Mosa dividitur. Primae Trevirorum a civitas metropolis, mox Mediomatricum, id est Metis, Leucorum, sive ullo, et Verdunensium. Secunda Belgica nobilis civitatos antiquitus habuit duodecim : civitatem Remorum, quae nunc etiam est metropolis Suessonum, Catalaunorum, Veromanduorum, At batum, nunc Arra vocant, Camoracenatum, ornacensium, Silvaneetum, qui nunc episcopatus Sentisienata est, Bellovacorum, Ambiano tum Morinorum Iem nensis episcopatus intelligitur is Bononiensium, ubi G--riacum fuit. 342 Ad osanum deinde Britannicum secunda Lugdunensis Rotomago metropoli, Et M praeterea civitatibus, nobilis Baiocassium, Abricantum, adorum, Eburovi- eum, Lexoviorum, Ionatantionatum. Tertiam deinde Lugdunεnsem, cui caput Turonum, constituebant civitat Cenomanorum Mansensis episcopatus hodie), Redonum, Andegavorum, Nannetum, Curiosopitarum, is est Com vallensis episcopatus , Ciantium, id est Venetum, Vennensis episcopatus Osismiorum Diablintum, quaa duaa civitates ignoramus. Quarta Lugdunensis, quae et Senonist, inter Sequanam et Ligerim ha amplectebatur civitates, Senonum metropolin, Carnutum, Altisiodorum, Treea

Ant. l. II. e. s. p. 268 et 2II. Andernaeum Cro.

editionis Lipsiensis anni 1τοI Episeoprius βαι-- ν Probat eos errare qui Obringam sim in hae deseriptione lege - Ptolemaeo memoratum eun tura senis et arcti pro M. Sub dem esse eum Mosella putent. Jeeit Clerion usitatiora voea Ex ejus mente Obrium sive episeopatu et ismate issio in- Abrinea, ea fluvius ignobilior, ala Cre . qui nuneutra nominatur, in Rho-

65쪽

LIBRI III. UPPLEMENTUM. 5007 Num Aurelianorum, Parisiorum, Meldoriun quos hodie

Mea ense pronuntiant.143. Alpium aritimarum civitates, obscuri hodie nominis, Rigomagensium, Solliniensium, emelenensium

reseruntur notiore praeterea Ebrodunensium metropolis,

Ambranum hodie vocant, archiepiscopalem urbem Dinis tum Saniciensium, Senes appellant vulgo Glanatonna, et Venciensium, qui S. Pauli Venetensiaeses Patus uno usurpatur. At in Penninis Graiisvo Alpibus, ubi sunt Allobrogum S audi, at Helvetiorum

particula, metropolis Centronum, id est, Tarantasia lo-eatur, et praeter hane alienatum civitaa Octodurus, hodie S. Mauricii nomine notior. 144.maxima Sequanorum Burgundiam Helvetiosque eomplexa, Crispolinorum ivitatem agnoscebat metropolin, quae Vesuntio est, vel, ut hodie pronuntiant, Bosanaone is archiepiscopatus. Huic civitates octo suberant, uestrium, id est Noviodunum ad lacum Lemanum, quae Genavam et M annam interjacens, hodie Nion appellatur : Eluteorum, id est Aventicum, nunc Manehea: Basiliensium, Castrum Viridunense, Caatrum Ebrodu-- e Caatrum Argentariense, cujus ex ruinis Colmaria surrexim putatur Castrum Rauracenso, ceteris oppidis tum illustrius, hodie nomen Augustum, sed sine specie Tetinens, prope Basileam, in quam vetustioris et dignita et appellatio translata videtur sub Graecia imperatoribus et portus Abucina. Hi Belgarum altarumque nobilior populi fuerunt.145. Aquitaniam ad mare altam, eoque Vetusta ino illa. iv. Llarum lingua appellatam Aremoricam ' oceanua ab occasuesaudit boreale latus ortumque otia Ligeris fluvius te minat a meridie Pyrenaeis montibus, Narbonensi Gallia finitur. Hoc spatium terrarum Garumna fluvius, ex Pyrenaeo monte delapsus, in duas provincias secat. Primae caput Biturigum Cuborum civitas est, nunc Bo Mnais archiepiscopatus quanquam Biturigas Lugdunensi primae

66쪽

lar visus a nauit. Huic junguntur eivitat Ἀην--norum Rutenorem, Albigenaeum, Cadurcoram Lemoviseum, Gabalorum, Velaunoriam. Quod Minde a ripa summe ad Ligarim fluvium protonditur, sub Aquitaniae Meundae vocabulo M civitat hah ait, Agenue ium. eoliamensium, Angulama hodio est Santonum, Piet vorum Patrocoriorum, eum metropolim degia 146. Novem populo prope Aquitaniam, prosem. . tertiam a multia dictam, in qua V oones habitant, Auaesieommendantist Vasatae reliquorum autem haec fuerunt nomina, ibisci, aduli, malae, Convenae, Conam anni, Bigerriones, Tarbelli. Horum duodecim re Mantur inveteri itinerario eivitates Ausciorum metropolis, Convenarii, quae duae jam aetato Strabonis jus Latii habebant

Aque tum, Laetoratium, Consarannorum, hodie Couaerans, malum, Beneamonatum, tum tum, nune viro, Vasatiea, Turba vel e trum merea, nune se

eo tua Tar, Bigorrensia, Horonensium, id est Ol ron, Et alium, id est Musa, quam Narbonensis partem facit Ammianus.14et Sad alii Narbono om et ipsam duplicam ita di

tinguunt ut primam Cebennis montibua ab aquilone, Pyrenaeis ot mari Gallico a maridis ines am, soptemri signiant eivitatibus. Nam praetor metropolin Narbonenium, civitatos attribuunt Tolosatium, Betorrensium, Ag tensium, Nomaum ium,magalonensium, Memmium, arvo matrum Lutavam Ueationatam. Secundamina

confusa hie erant omnia, fines soloeeismus oeenrrebat emnisque alterius Narbonensis alteri a Narbonensis ... inelusam ...eircumaeripit. Nampo hoe loeo honestabant. Hae omnia -- .gebatur, ut missam quin a a reximus, neque eommittendum νο -- - moer duximus, ut Ieetorem in eoutex-- oris porrigitur, a marias tu ipso primum offenderenturiis re Gavi in habet, rederim m. v et absurda, quas in notis

Heniant eis stu a. demum mandarentur. Sed et Et paulo instar 'aeeunda Nar passim in tota hae Galliarem honensis, ut metropolis est A deseriptione, vel nomin in Pr que lum ivitas, Pyrenaeis et um distorta, e vitiosas ora inmmenis montibus aquilone, tionis strueturas, Partim ut mari Gallie a meridie inela vimus ipsi, partim mutanti Cis. sam, se Priaterea civitatos is rie obseeuti sumus Creo.

67쪽

LIBRI III SUPPLEMENTUM. 500sbonensem quae a Rhodano flumine usque ad Varum versus ortum porrigitur, a meridie mam Gallicum habes, cui matropolis olim Arelate fuit, nunc Aquensium est civitas, sex praesere civitates honestabant, planatum, Reienaeum, Forojuliensium V in natum, Segesterorum, Antipolitana. 148. Haee sermo fuit Galliarum, sub initia Constantinopolitani imperii, descriptio sed idem situs gentium, se rarum te civitatum adam sumae nomina Caesare bellum gerent videntur: quanquam gentium numerus, ut solitum est, resceret, aut contraheretur Nam ara quae apud. et '' Lugdunum Augusti Caesaris suit, inscriptionem habuit gentium aExaginta nec multis post annis universae Galliae Serv. aga. quatuor et sexaginta civitatos numerabantur. AEM A I planum, qui sub Adriano Caesar scripsit, pacato a C. Cotti et de

Julio Populos quadringentos, oppida octingenta tradidissed ues 'putant. mihi numerorum potius errorem interveniam Iia et, utim, aut o Graecorum litem, quarum illa qui quaginta, haec septuaginta notat, , quae est quadringentoriam nota, lamem scripta lactavo videatur idque tum ex eonaeum veterum, tum adjecto numero oppidorum, quae tantae gentium vilitudini pro portione parem ondet, haud dissiciis arbitratu est. Ceterum tractus illo terrarum, soli bonitata, et incolarum abundantia, mari susticaea. marem opum famam, nee salso, adeptus, inritarit caesu rio Ana. Telm, ut hane unam, Prae eteris omnibus provinciis auo 3. M.

proposito commodissimam eroderet Nam divitiis ad omendum imparium indigabat militem duratum erat ad civis holla famam reportatum ex victoria elarissimam, periculisque et laboribus ampliorem; quod tum adhue durabat Gallicae sortitudinis opinio, virtus paulatim defi- -Gam .esinat. tam

e Mamrginea risam suem in ora Iibri allegamus. Aemi Hujua numeri non alium tes liam aliquem videtur intuit tem novimus, quam servium, esse re suemlus. ω.

69쪽

LIBRI CIV.

HISTORIARUM

L C. CAEsAR, Helvetiorem gant perdomita, quod est Caes.de B. sortissima totius Celticae habebatur, ingentem apud Galla Id. ιb. ., gloriam moraiit. Idcire passim ex civitatibus gratula Id. ib. a. so. - Venerunt principes simul potitum, ut bona cum ipsius gratia eoncilium totius Galliae sibi si at indicere. In illo, ut posta apparuit, de Germanorum amoliendo jugo deliberatum: et ab iisdem principibus flantibus et ad pedes Prostratia rogat Caesar. ut oppremis auxilium

ferret.

2. Ariovistus Suovorum rex, per Arvemorum sequanorumque contentiones, eum Mntum viginti millium x-ereis Galliae partam oecupaverat L AEduos eorum εelientes semel terumque magnis praeliis vicerat iis quoque gravis, a quibus erat accitus, universae Galliae imperio Pluti c...imminebat Caesar, cum in suo consulatu patentem eu J 'ν pide Ariovistum a Ium amicumque via Romana P- - Plati pellandum eurasset, causam helli a se removens, Ariovi tum ad se enim jubet, ut de praesentibus colloquantur: ratus, quod accidit, regem moleste laturum, atque inde noe in.Io. eausam belli extituram. Nam Ariovistus Caesarem, si quid vellet, ad sed sit ae dere. Tum Caesar postulata C-. Disj1jgsdi. OO le

70쪽

sua per legatos edidit: ne quos praeterea Geminina trans Rhenum aromaeret: no sociorum populi Romani fines armatu ingrederetur obsides etiam ab illis coeptos redderet. Ad haec ferociter ab Ariovisto responsum: oblataque caesari conditis, amico aman hoste uti malleti' a. Sub idem lampus quo haec sunt renuntiata Caesari,u duorum etiam et Trevirorum legati amarunt. Illiquerebantur Harude nuper in Galliam transportatos fines auo populari Treviri centum pagos Suevorum ad Rheni ripam eona iam nuntiabant, hoc animo ut auinem transirent. Igitur Caesar minime disserendum ratus, ad Ariovistum, priusquam novae copiae cum eteribus ejus se conjungerent, magnis itineribus eontoniana, eaonti nem Sequanorum, ne ab hostis occuparetur, Praecepit. Quae deinde gesta sunt, quoniam multorum Germaniae Populorum mentionem continent, obscuram molestamque suturam legentibus, nisi commoda explication illustren-IA. Miti tur locus hic desiderat, ut vetaria Germaniae auum,

Ἀ-ω- Igitur Germaniam ad oecidentem a GaIlis Rhaeti

quo Rhenus, ad orientam a Pannoniis Danubius eorti simi limitis eparabant: septemtrionia latu vomitia inde Germanicus oceanus ambit a meridis montis in dunt Alpibus ita propinqui, ut pars aram vi antur M

uenturquo a Sarinatis versu solam orientam, o

tium, qui proprio Saranatici vocabantur, avarunis, et amne Vistula dirimebatur. Eodem pertinebat et Hercynia vlva quin tum novem dierum iter hahabat in lati-

ad --- a P - is Da Samiantis vateria omittimae. -- Pannonii, si resplei adipisci volet, non hine illam ρο- Germano et Danuhlum, non ad tet, sed ex iis qui rem sus et exorientam, sed ad meridiem siti rosma traetaverunt. Qui a sunt Ceterum in hae Germa tem hae rapido oeulo sestinanniae deseriptione, idem institu ter perlustrare satis habent, itatam, quod in Galliae, tenebi sane parem eurae eat atam quomus, ut omittamus nomina aue ex umore quidque petitum sit. torum, quac In mouiatianae Nobis igitur satis esse visum est editionis margine eonnina ad dare operam, ut quam eme d modum, inane partim, partim tisaima hine Germaniae deaeri omissa, inextrieahiles propa ερο vo legeretur de eetero remit-Pore habent. Id sine ullo iee tera laetorem ad chivarium e toris neommodo finem poma Cellarium Crem videmur. Qui enim Muratam