Summa theologica

461쪽

Ad quartum dicendum, quod instruelio dei est duplex

una quae sit noviter imbuendis, scilice catechumenis; et talis instructiora circa baptismum Alia antem est instructio , qua instruitur fidelis populus qui communicat huic mrsterio et talis instructio sit in hoc sacramento. Et tamen ab hac instructione non repelluntur etiam catechumeni et infideles. Unde dicitur De eonaeeratione dist. 1 1 Episc0pus nullum prohibeat ingredi in Ecclesiam, et audire verbum Dei, si e Gentilem, sive haereticum, sive Judaeum, usque ad Missam catechumenorum v in qua scilicet continetur instructio fidei. Ad quintum dicendum, quod in hoc sacramento et maj0rdevotio requiritur quam in aliis sacramentis, propter hoc quod in hoc sacramento totus Christus continetur, et etiam communior, quia in hoc sacramento requiritur devotio totius populi christiani, pro quo sacrificiunt stertur, et non solum perdi-pientium sacramentum, sicut in aliis sacramentis. Et ideo, ut Cyprianus dieit 2) u Sacerdos, praelatione praemissa, parat fratrum mentes, dicendo Sursum corda, ut dum resp0ndet plebs labemus ad Dominum, admoneatur nihil aliud se qukm Devin cogitare debere. Ad sextum dicendum, qud in hoc sacramento, sicut dictum est ad 3ὶ tanguntur ea quae pertinent ad totam Ecclesiam. Et ideo quaedam dicuntur a choro, quae pertinent ad populum seuorum quaedam chorus totaliter prosequitur, quae scilice toti populo inspirantur. Quaedam vero populus prosequitur, sacerdote inchoante, qui personam Dei gerit, in signumqubitalia pervenerunt ad populum ex revelatione divina, sicut fides et gloria selesiis. Et ideo sacerdos inchoat symbolum fidei, et a Gloria in excelsis Deo. uuaedain vero dicuntur per ministros, sicut doctrina veteris et novi Testamenti, in signum quod per ministr0 hieo missos est doctrina haec populis annuntiata. Quaedam vero sacerdos solus prosequitur, quae scilicet ad proprium officium sacerdotis pertinent, ut sellicet dona et praeces offerat pro populo, n sicut dicitur Hebr. V. In his iamen quaedam dicit publice, scilice quae pertiaeni et ij Ex concilio carti ginensi IV, v. s. . In Trach. Bais olona o Moa variata finem.

462쪽

ad sacerdotem et ad populum, sicut sunt orationes commulles quaedam vero pertinent ad solum sacerdotem , sicut oblatio et consecratio; et ideo qt circa haec sunt dicenda, occult a sacerdote dicuntur. In utrisque tamen excitat alientionem populi dicendo se Dominus vobiscum , n et expectat assens dicentium: si Amen. AEt ideo etiam in his quae secreth di- cuatur, publich praemittit: l0minus vobiscum, o et sub d git uter omnia saecula saeculorum n e secret aliqua sacerd0 dicit in signum quod circa Christi passionem discipalin0 nisi eculi confitebantur Christum. Ad septimum dicendum, quod efficacia verborum sacramen' talium impediri potest per intentionem sacerdotis, nec autem est inconveniens, quod a Deo petamus id quod certissime scimus ipsum facturum, sicut Christus Ioannis XVII, petiit suam clarificationem. Non tamen videtur ibi sacerdos orare ui consecratio impleatur, sed ut nobis fiat fructuosa; unde bgnanter diei Ut nobis corpus et sanguis fiat sit oesignificant verba quae praemittit dicens se Hanc oblationem sacere digneris benedictam, o secundum Augustinum l), id est, si per quam benedicamur, o scilice per gratiam; a M'eriptam n id est, u per quam in cael0 adscribamur, v scilicet per gl0riam si ratam n id est, si per quam visceribus Christi trajiciamur 2);nis rationabilem, id est, per quam a bestiali seBS exuamur, s acceptabilem n id est, re ut qui nobis

ipsis displicemus, per hanc acceptabiles in ejus unico Filio

simus.

Ad octavum dicendum, quod licet hoc sacramentum ex stipio praeseraturismnibus antiquis sacrificiis, tamen sacrificia antiquorum fuerunt Deo acceptissima ex eorumdem devotione Peli ergo sacerdos ut si hoc sacrificium acceptetur , Deo ex devotione offerentium, sicut illa accepta fuerunt Deo 3

1 Habetur in libro Paschasii abbatis, De orpore ει quin Domini, cap. 12. 2 Vel in fiseeribus Chrisι eenseamur, per incorpora tionem, ut in textu Paschasii legitur.

463쪽

Ad nonum dicendum, qu0d sacerdos non petit neque quod

species sacramentales deserantur is caelum, neque corpus

Christi verum, quod ibi esse non desinit; sed petit hoc pro corpore 3stico quod scilicet in hoc sacramento significatur , ut scilicet orationes sacerdotis et populi angelus assistens divini mrsieriis Deo repraesentet, secundiim illud Apoci, VIII a Ascendi sumus incensorum de oblati0nibus 1 sane-iorum, de manu angeli. n Sublime autem altare Dei dicitur vel ipsa Ecclesia triumphans, in quam transferri petimus; vel ipse Deus, cujus participationem petimus. De hoe etiaruallari dicitur Eaeod. XV KN0 ascendes ad altare meum per gradus, id est, secundum Glossam, si in Trinitate gradus n0 facies v et per angelum intelligitur ipse Christus, qui est magni consilii Angelus et , n qui corpus suum Isiicuta Deo Patri conjungit, et Ecclesiae triumphauli. Et propteris etiam Missa nomitiatur, quia per angelum sacerdos preces ad Deum mittit, sicut populus per sacerdotem; vel quia Christus est hostia nobis missa a Deo; unde et in fine Missae diaconus, in sestivis die vis, p0pulum licentiat, dicens Ite Missa est is scilicet hostia ad Deum per augelum, ut scilicet sit

Deo accepta. vel secundam Theodotionem, tramanani seu ignem misit super munera ejus, veluti ea probans vel secundam Symmachum, deleetaιυ M in πι-srrbi . , quasi ea eum voluptate respieiens vel sacundum editionem Syram, om-pιaeui sibi super munera ejus De Abrahae autem sacrificio, Genes. XV, quod propterea ei terram promissionis Deus dederit sicut et Genes. XXII , quod propter spontaneam oblationem Isaac , eis reipsa non perlaetam , semen uius promiserit multiplicandum. De Melchise e item sacrificio, Gones. XIV, quod Abraham ipsi benedietionem divinam impetrarit, quae cap. m. describitur. 1 Vellas ora ionibus, ut sacer textus habet, juxta grae m τροσευυι Psed ad blationes relerri etiam potest, propter adjunctum neensorum, sive θυμιαριατ hv in impressis passim Et in manuscripto ipso Summost.

2 Ut dieitur Isai. IX, 6, juxta versionem 70 Interpre

ium.

464쪽

ARTICULUS V.

Utrum easu in celebratione hujus sacramenti ας-ιων, sin convenientia.

Ad quintum sic proceditur si . Videtur quod ea quae in elebratione hujus sacramenti aguntur, non sint convenientia. Hoc enim sacramentum ad novum Testamentum pertinet, lex larma ipsius apparet. In n0vo autem Testament non sunt observandae aeremoniae veteris Testamenti, ad quas pertinebatquhd sacerdos ei ministri aqua lavabantur, quando accedebant ad offerendum legitur enim Eaeod. XXX n Lavabunt Aaron et filii ejus manus suas ac pedes, quando ingressuri sunt tabernaculum testimonii, et quand accessuri sunt ad altare. Non est ergo conveniens qub sacerdos lavet manus suas inter Missarum solemnia. 2. Praeterea, ibidem Dominus mandavit ub a aron adoleret incensum suave, fragrans, super altare quod erat ante propitiatorium is uu0d etiam pertinebat ad caeremonias veteris Testamenti Inconvenienter ergo in Missa sacerdos thurifieatione utitur. 3. Praeterea, ea quae in sacramentis Ecclesiae aguntur, 30a sunt iteranda. Inconvenienter igitur sacerdos multoties iterai crucesignationes super h0 sacramentum. 4. Praeterea , Apostolus dicit Bebr. VII Sine ullaeontradictione, qu0d mluus est, a majori benedicitur u Sed Christus, qui est in hoc sacrament0, post consecrationem, es muli, major sacerdote Inconvenienter igitur sacerdos pos conseemtionem benedici hoc sacramen tu in erucesignando.

5. Praeterea, in sacramento Ecclesiae nihil debet fieri'ii ridicul0sum videatur. Videtur autem ridiculosum gestieuh-tiones saeere ad quas pertinere videtur, qudd sacerdos quando que brachia exiendit, manus jungit, digitos complicat, et sei' sum inclinat 2ὶ Ergo haec non debent fieri in hoc sacramento.

1 De his etiam IV, SenL, dist. 12, in exposit lit. ei use LXV, cap. 5; et opusc. LXVI per totum.

465쪽

6. Praeterea ridiculosum etiam videtur qub sacerdos multoties se ad populum vertat, et multoties populum salutet. Non ergo debent haec fieri in celebratione hujus sacramenti. I. Praeterea Apostolus I Cor. I, pro ineonvenienti habet, quod Christus divisus sit. Sed post c0nsecrationem Christus est in hoc sacramento Inconvenienter ergo h0stia rangitur a

sacerdote.

8. Praeterea, ea quae in hoc sacramento aguntur, passionem Christi repraesentant. Sed in passione Christi corpiis vi divisum in locis quinque vulnerum. Ergo corpus Christi in quinque partes frangi deberet, magis quam in tres. s. Praeterea, totum corpus Christi in hoc sacramento eo sum consecratur a sanguine. Inconvenienter ergo una pars ejus sanguini miscetur. 0. Praeterea, sicut corpus Christi proponitur in hoc saeramento ut cibus, ita ei salignis Christi ut polus. Sed sumptionicorporis Christi non adjungitur in elebratione Missae alius corporalis cibus. Inconvenienter igitur sacerdos post sumptionem sanguinis Christi vinum' non consecratum sumit. 11. Praeterea veritas debet respondere figurae. Sed de agno paschali, qui sui flagura hujus sacramenti, mandatur qubd non

remaneret ex eo quidquam usqii mane. Inconvenienter igitur hostiae consecratae reservantur, et non statim sumuntur. 12. Praeterea, sacerdos pluraliter loquitur audientibus, eum dicit u Dominus vobiscum n et D Gratias agamus.

Sed inconveniens videtur pluraliter loqui uni soli, et maximhminori. Ergo inconveniens videtur qub sacerdos uno tantum ministro praesente, celebret Missam. Sic igitur videtur qubdinconvenienter aliqua agantur in celebratione hujus sacramenti.

Sed contra est Ecclesiae consuetudo, quae errare non p0test, utpote a Spiritu sanet instructa. CONCLUsio. - uaecumque caeremonialia cire hoc sacramentum aguntur, sunt certa ratione statuta, vel ad repraesentandam Christi passionem, vel ad devoti0nem et reverentiam augendam.

Respondeo dicendum, quod sicut snpia dietum est qu. 60, art. 5et 6 , in sacramentis dupliciter aliquid significatur, sese

466쪽

liret sisis et lactis, ad hoc quod si perfecitor gailleatis. Significantur autem verbis, in celebratione hujus sacramenti, quaedam pertinentia ad passionem Christi, quae repraesentatur in hoc sacramento , vel etiam ad 0rpus m licum, quod significatur in hoc sacramento; et quaedam pertinentia ad usum hujus sacramenti qui debet esse cum devotione et reverentia. Et ideo incelebratione hujus 7sterii, quaedam aguntur ad repraesentandam passionem Christi, vel etiam dispositionem eorporis mystici et quaedam aguntur pertinentia ad devotionem et reverentiam hujus sacramenti. Ad primum ergo dicendum, quod illusio manuum vicia celebratione missae propter reverentiam hujus sacramenti. Et hoc dupliciter : Primo Fidem, quia aliqua pretiosa tractare non consuevimus, nisi manibus ablutis; unde indecens videtur quod ad tantum sacramentum aliquis accedat manibus etiam corporaliis inquinatis. Secundo, propter significationem, quia, ut Dionrsius dicit, lII Eccles hierarch. extremitatum ablutio significat emundationem etiam a minimis peccatis, secundum illud Dan. XIII a Qui lotus est, non indiget nisi ut pedes lavet i, M talis emundatio requiritur ab eo qui accedit ad Megaeramentum seuod etiam significatur per consessionem quae sit ante introitum missae. Et hoc idem significabat ablutio sacerdotum in veteri lege, ut ibidem Dionysius dicit. Nec tamea Ecclesia hoc servat tanquam eremoniale veteris legis praeceptum, sed quasi ab Ecclesia iustitutum, sicut quiddam secundum se conveniens. Et ideo non eodem modo observator, sicui tunc Praetermittitur enim pedum ablutio, et servatarablutio manuum, quae potest fieri magis in promptu, ei quae sufficit ad significandam persectam mundationem cum estiae manus sitis organum organorum, nisi dicitur III. De amma texi. 38ὶ omnia opera attribuuntur manibus unde in Mi. XXV. dicitur u Lavabo inter innocentes manus meas. Ad secundum dicendum, qud etiani burificatione non di, mur quasi eremoniali praecepto legis, sed sicut Ecclesiae statut0. Unde non eodem modo utimur, sicut in lege veteri enistatutum. Pertinet autem ad duo: primo quidem ad reverestiam hujus sacramenti, ut sciliae per bonum odorem depel-biur, si quid corporaliter pravi odoris in loco uerti, quo

467쪽

posset provocare horrorem secund pertinet ad repraese tandum effectum gratiae, qua sicut bono odore christus plenus suit, secundum illud Genes. XXVII gete odor filii mei, sicut odor agri pleni v et a Christo derivatum ad deles officio ministrorum, secundum illud II ad Cor. I : idorem notitiae suae spargit per nos in omni loco. AEt ideo, undique thuristeato aliari, per quod Christus designatur, thurifieantur omnes per ordinem.

Ad tertium dicendum, quod sacerdos in celebratione missaeuiitur crucis signatione, ad exprimendam passionem Christi, quae ad crucem est terminata. Est autem passio Christi quibusdam quasi gradibus peracta. Nam primo fuit Christi traditis, quae facta est a Deo, luda et Judaeis; quod significa trina crucesignatio, super illa Verba Haec dona, haec munera, haec sancta sacrificia illibata n Secundo fuit Christi venditio. Est antem venditus sacerdotibus, Scribis et Pharisaeis; ad quod significandum i iterum trina crucesignatio super illa verba Benedictam, adscriptam, ratam n vel ad oste dendum pretium venditionis, scilicet triginta denarios Additur autem et duplex crux super illa verba Ut nobis corpus et sanguis, o eici, ad designandam pe7sonam inde venditoris

et Christi venditi. Tertio autem fuit praesignatio passionis Christi laeta in caena ad quod designandum fiunt terti duae

eruces, una in consecratione orporis, alia in consecratione

sanguinis, ubi utrobique dicitur u Benedixit. Muarto antem fuit ipsa passio Christi unde ad repraesentandum quinque plagas Christi, fit quari quintuplex crucesignatio super illa

verba amositam puram hostiam sanctam, hostiam immaculatam, panem sanetum vitae aeternae, et calicem salutis perpetuae. Quinto repraesentatur exiensio corporis et effusio sanguinis, et fructus passionis per trinam crucesignationem, quae fit super illis verbis : si Corpus et sanguinem sumpserimus, omni benedictione n etc. Sext repraesentatur triplex oratio quam fecit in crude unam pro persecutoribus, elim dixit : a Pater, ignosce illis; n secundam pro liberatione x moris, cum dixit: si Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me uertia pertinet ad adeptionem gloriae, cum dixit: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. ad

468쪽

hoc significandumst trina cruresignati su r illa verba QSanetisteas, vivifidas, benedicis B etc. Septimo repraese tantur ire horae quibus pependit i cruce, scilicet . sexta usque ad horam nonam Pet ad hoc sigaificandum si iterani vina crucesignatio ad illa verba : uter ipsum, et eum ipso, ei in ipso. 0ctav autem repraesentais separatio animae a corpore per duas cruces sequentes extra calicem laetas. Nollo autem repraesentatur resurrectio terita die facta, per ire cruces, qvi fiunt ad illa verba uia Domini si semper vobiscuae. sPotest autem brevius diei qubd consecratio hujus sacramenii, et acceptatio hujus sacrificii, et fructus ipsius procedit ex virtute crucis Christi. Et ideo, ubicumque sit mentio de aliquo horum, sacerdos crucesignatione utiιur. Ad quartum dicendum, qubi sacerdos ΟΝ consectationem non utitur crucesignatione ad benedicendum et consecrandum, sed solum ad commemorandum virtutem crucis, e Modam

passionis Christi, ut ex diciis patet ad 3ὶ.

Ad quintum dicendum, quod ea quae sacerdos in missa laeti non sunt ridiculosae gesticulationes fiunt enim ad aliquid repraesentandum. Quod enim sacerdos brachia extendi postrem secrationem, significat extensionem brachiorum Christi a cruce Leva etiam manus orando, ad designandum q- oratis ejus dirigitur pro populo ad Deum, secundum illud Thren , III : Levemus corda nostra eum manibus ad Dominum iacaelos; n et Eaeod. XVII, dicitur qud a cum levaret Morses manus, Vincebat lsrael. , 0ubd autem manus interdum iuisiet se inclinat, est suppliciter et humiliter orantis, et desigrai humilitatem et obedientiam Christi, ex qua passus est. Digil autem iungi post os secrationem, scilicet pollicem eam ill-diee, quibus corpus Christi consecratum tetigerat, ut si mparticula digitis adhaeserit, non dispergatur; quod pertiae a

reverentiam sacramenti.

Ad sextum dicendum, quod quinquies se sacerdos veni ad populum, ad significandum quod Dominus die resurrectistis quinqui esse manifestavit, ut suprὲ dictum est qu. 55, artia , in tractatu de resurrectione Christi. Salutat autem sene populum, scilicet quinque vitibus quibus se mavertit ad p pulunt, ei bis quando se n0n eonvertit scillae olim ante prae

469쪽

lationem dicit a Dominiis vobiscum, o et clim dicit u Pax Domini vi semper vobiscum,n ad designandam septiformem gratiam Spiritus sancti Episcopus autem celebrans in set is, in prima salutatione dici Pax vobis, quod post regii reeisinem diseipulis dixit Dominus, cujus personam repraesentat praecipu episcopus. Ad septimum dicendum, quod tractio hostiae tria significat: primo quidem ipsam divisionem corporis Christi, quae facta est in passione secundo, distinctionem corporis 3stici secundum diversos status tertili, distributionem gratiarum procedentium ex passione Christi, ut Dionysius dicit, tu cap. Ec des hiera=vh. Unde talis Dacii non inducit divisionein Christi.

Ad octavum dicendum, quod sicut Sergius Papa dieit et

habetur De consecrat. dist. 2), utriforme est corpus Domini: pars oblata, in calicem missa, corpus Christi quod jam resu rexit, monstrat, scilicet ipsum Christum ei beatam Virginem , vel si qui alii sancti cum corporibus jam sunt in gloria; pars comesta ambulantes adhuc super terram n quia scilicet viventes in terra, sacramento utuntur, et passionibus conteruntur, sicut et panis comesius conteritur dentibus u pars in altari usque ad finem missae remanens, est corpus jacens insepulcro, quia usque in finem saeculi corpora sanctorum insepulcris erant is quorum tamen animae sunt vel in purgatorio, vel in Meis. Hic tamen nus non servatur modo, ut se illae una pus servetur usque in finei missae, propter periculum. Manet tamen eadem significatio paruum quam quidam metrie expresserunt dicentes:

. Hostia dividitur tu partes tincta beatos, Plenh; sice Notat vivos servata sepultos.

Quidam amen dicunt quod pars in calicem missa, signi lieai eos qui vivunt in hoc mundo pars autem extra calicem gervata, significat Men beatos, scilicet quantum ad animam et corpus pars autem comesta signifieat caeteros. Ad nonum dicendum, quod per calice duo possunt significari mno modo, ipsa passio Christi, quae repraesen latur in hoc sacrament0 ei secundum lio per parium in calicem

470쪽

missam, significantur illi qui adhuc sunt participes paraliae nachristi. Alis modo potest signineari fruitio beata, quae etiam

in hoc sacramenio praefiguratur; et ideo illi quorum eo ora jam sunt in plena beatitudine, significantur per partem in ea-lirem missam. Et est B0tandum quod pars in calicem missa, non debet populo dari in supplementum communionis, quia panem intinctum non p0rrexit Christus nisi Iudae proditori. Ad decimum dicendum, quod Vinum, ratione suae humiditatis est ablutivum. Et ideo sumitur post susceptionem hujas sacramenti, ad abluendum os, ne aliquae reliquiae remaneaat, quod pertinet ad reverentiam sacramevii; unde Eatra deum lebrat Nissarum, cap. a parte quod est Innocentii IIIJ, sic dicitur a Semper sacerdos in os perfundere debet, postquam totum percepi eucharisitae sacramentum nisi elaneodem die aliam missam debuerit celebrare, ne si sorte vianae perfusionis acciperet, celebrationem aliam impediret is ieadem ratione perfundit vino digitos quibus corpus Christi tetigerat.

Ad undeeimum dicendum, quod veritas quantum ad aliquid debet respondere figurae, quia scilicet non debet pars hostia

consecratae, de qua sacerdos et tuistri vel etiam populas communicat, in crastinum reservari. Unde, ut habetur e consecrat. dist. R Clemens Papa statuit, quod a tanta holocausta in altari offerantur, quanta populo sufficere debeant; quod si remanserint, in crastinum non reserventur, sed eam timore et remore clericorum diligentia consumantur. Decia tamen hoc sacramentum quotidie sumendum est non autem agnus paschalis quotidie sumebatur in ideo oportet alias hostias consecratas pro tufirmis conservare. Unde in eadem diu. legitur 1 : Presuter eueharistiam semper habeat paratam, ut quando quis infirmatus fuerit, statim eum communieet, ne

sine communione moriatur. nAd duodecimnae dicendum, qud in solemni celebratione missae plures debent adesse; unde Soter Papa dieit ut habesar

De consecrat. dist. l)Damoc qu0que statutum est, ut nullas presbyterorum missarum solemnia celebrare nasumat, iusi Ex conditio ormatiensi, cap. 5.