장음표시 사용
501쪽
eanctim diversa, si non est contrarietas gaudii et tristitiae. Ηnde nihil prohibet hominem simul gaudere et tristari puta, si videamus justum affligi, simul placet nobis ejus justitia et displieet amictio. Et hoc modo simul potest alicui displicere quod peceavit, et placere quod hoc ei displicet cum spe venia in quod ipsa tristitia sit materia gaudii. Unde et Augusti litus diei in lib. De Poenitentia ut supra) u Semper doleat paenitens, et dolare gaudeat. n Si tamen tristitia nullo modo coiit pateretur sibi gaudium per hoe non tolleretur habitualis continnitas paenitentiae, sed aetualis. Ad tertium dicendum, quod secundiim Philosophum in II Ethie. cap. 6 vel ' ad virtutem pertinet tenere medium in passionibus Tristilia autem quae in appetitu sensitivo ce-vilentis consequitur ex displicentia voluntatis, passio quaedam es : unde moderanda est secundum virtutem, et ejus super-nnitas est vitiosa, nia inducit in desperationem. Quod significat Apostolus ibi dicens is e majori tristitia absorbeatur, qui ejusmodi est. si consolatio, de qua ibi Apostolus loquitur, est moderativa tristitiae, non autem totaliter ablativa.
Utrum sacramentum poenitentiae debeat iterari.
Ad decimum si proceditur. Videtur quod saeramentum po silentiae non debeat iterari. Dicit enim Apostolus Hebr. VI: i Impossibile est eos qui semel sunt illuminati, et gustaverunt caeleste donum, et participes sunt laeti Spiritus sancti, et pr0- lapsi sunt, renovari rursus ad paenitentiam. Sed quicum saepaenituerunt, sunt illuminati et aeceperunt donum Spiritus saneti. Ergo quicumque peceat post paenitentiam, non potest flerat paenitere. 2. Praeterea Ambrosius dicit in lib. D Poenitentia a Reperiuntur qui saepius agendam paenitentiam putant, qui luxuriantur in Christo; nam siverhin Christo paenitentiam agerent, ilerandam postea non putarent, quia sicut uiuim est baptisma, ita et unica est poeuitentia. Sed baptismus non iteratur. Ergone poenitentia.
502쪽
496 PAR HI, QUAEST. LXXXIV, ART. X.
3. Praeterea, miracula, quibus Dominus infirmitates eorM-rales sanavit, signistcant sanationem spiritualium infirmitatarii, quibus seniret homines liberantur , peccatis. Sed non legibuquod Domiaus aliquem meum bis illuminaverit, vel quod aliquem leprosum his mundaverit, aut aliquem mortuum his sa&etiaverit. Ergo videtur quod nec alleui peccatori per poenite tiam veniam largiatur. 4. Praeterea, Gregorius dicit in Romilia ovadmoesimis: a Poenitentia est ante acta pereat denere, et degenda uenua non committere; et Isidorus dicit in lib. De eummo oo :a Irrisor est et non paenitens, qui adhuc agit quod paenitet . Si ergo aliquis ver paeniteat, non iterum peccabit; ergo mapotest esse quod paenitentia iteretur. 5. Praeterea, sicut baptismus habet elaeaciam ex passiore christi, ita et paenitentia. Sed baptismus non iteratur propter unitatem passionis et mortis christi. Ergo pari rationa nee paenitentia iteratur. 6. Praeterea Ambronus Conc. IIII in Psalm CX IIIJ, dieit, quod lacilitas veniae, incentivum praebet delinquendi. Si ergo Deus veniam frequenter praebet per paenitentiam, videtur quod ipse hominibus praebeat incentivum delinquendi; et si videretur delectari in peetatis, quod ejus bonitati Maeongruit. Non ergo potest paenitentia iterari. Sed contra est, qud homo inducitur ad misericordiaci exemplo divinae misericordiae, secundum illud Lue. VI: σntote misericordes sient et Pater vester misericors est . Sed Dominus hanc misericordiam discipulis suis ita ait, ut saepius remittant fratribus contra se pereantibus unde sicut dicitae Matth. XVIII, Petro quaerenti: a euoties pectabit tametrater meus et dimittam ei, usque septies; respondit Iesa: Noa dico tibi usque septies, sed usque septuagesies septies. 2Ergo etiam Deus saepius per paenitentiam praebet veniam me-inatibus praesertim cum doceat nos petere is Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. s concissio. - clim charitas semel habita propter arbitrii libertatem amitti possit, et divina misericordia omnem pete torum magnitudinem et multitudinem superet, manifestum est paenitentiae sacramentum saepe numero repeti posse.
503쪽
Respondeo dicendum, quod circa paenitentiam quidam erraverant, dieeutes non posse hominem per paenitentiam secundbeonsequi veniam peccatorum duorum quidam scilicet Nova-tiani hoc in tantum extenderunt, ut dicerent post primam paenitentiam quae agitur in baptismo, peccantem non posse per poenitentiam iterat restitui. Alii vero luerulit haeretici, ut Augustinus diei in lib. De Poenitentia vera et salsa, cap. 5ὶ, qui pos baptismum dicebant quidem esse utilem inutientiam, non tamen pluries, sed semel tantum. identur autem hujusmodi errores ex duobus processisse. Prim quidem ex eo quod errabant circa rati0nem verae paenitentiis. Cum enim ad veram poenitentiam haritas requiratur sine qua non delentur peccata), credebant quod charitas semel habita non possit amitti, et per consequens paenitentia si si ιvera, nunquam per peccatum tollatur, ut sic sit necesse eam
iterari. Sed hoc improbatum est in uiarte seu 2, 2 qu. 24, art. 1 , ubi ostensum est, quod charitas semel habita propter libertatem arbitrii potest amitti', et per consequens
post veram paenitentiam potest aliquis peccare mortaliter. 88- eundo, ex eo quod errabant circa aestimationem gravitatis peγeatici putabant enim adeo grave esse peccatum quod aliquisma mittit post veniam impetratam, quod non sit possibile ipsum remitti. In quo quidem errabant, et ex parte peccati quod etiam post remissionem consecutam potes em et gravius et levius, quam ueri primum perearum remissum et mulio magis eontra infinitatem divinae misericordiae, quae superat omnem umerum et magnitudinem peccatorum, secundum illud Halm a Miserere mei Deus, secundum magnam miserisordiam tuam; et secunditae multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. Unde reprobatur verbuni Cain, dicentis Gen . IV s Major est iniquitas mea, quam ut veniam merear. Et ideo misericordia Dei peccantibus per poenitensiam veniam praebet absque ullo termino. Unde dieitur Ilia App. vit ii orat Manasse Immensa et investigabilis misericordia promissionis tuae super malitiam hominum n Unde manifestum est quod paenitentia pharies est iterabilis. Ad primum ergo dicendum, quod quia apud 4 daeos orant
504쪽
secundum legem quaedam lavacra instituta, in quibus larissse ab immunditiis purgabant, credebant aliqui Iudaeorum, quod etiam per lavacrum baptismi aliquis pluries purifieari posset. Ad quod excludendum Apostolus scribit Hebraeis quod impossibile est eos qui semel sunt illuminati s scilicet per baptismum, a rursum renovari ad paenitentiam; scilicet per baptismum qui eat clavacrum regenerationis et renovationis Spiritus sancti; ut dicitur ad Tit. III. Et rationem assignat, ex hoc quod per Bapusmum homo christo eoinmoritur, unde subdit a Rursum crueistgentes sibimetipsis Filium Bai. Ad ineundam dicendum, quod Ambrosius loquitur da πω nitentia solemni, quae in Ecclesia non iteratur, ut infra dioetan Ad tertium dicendum, quod sicut Augustians dicit in lib. De Poenit. multos caecos et diverso tempore Dominus illam, navit, et multos debiles consortavit, ostendens in diversis illis eadem saeph peccata dimitti; ut quem prius amavit te Fsum, alio tempore illuminaverit caecum. Uta enim tot traxit febricitantes, to languidos, tot claudos meos et aridos Bedesperet de se peccator. a Ideo non scribitur aliquis rum semel sanatus, ut quilibet timeat jungi Meeato Medicum se voea non sanis, sed mal habentibus opportunum. Sed qualis hiemedicus, qui malum iteratum neseiret ovare; medicorum missi est centies infirmum, centies curare qui Neteris minor eas si aliis possibilia ignoraret. Ad quartum dicendum, quod paenitere est antelaeta pedicata destere, et flenda non committere scilicet alaeu dacisset, vel actu vel proposito Ille enim est irrisor et noa mea, ieus, qui simul duae paenitet agit quod paenitet, vel pro Mitterum se acturum quo gessit, vel etiam actualiter pedes eodem vel alio genere peccati. Quod autem aliquis postupeccat, vel actu vel proposito, non excludit quin prima memtentia vera fuerit; nunquam enim veritas prioris actus eis ditur per actum contrarium subsequentem. Sicut enim veticucurrit, qui postea sedet; ita ver poenituit, qui postea
Ad quinium direndum, quod baptismus habet virtutem ripassione christi, sicut quaedam spiritualis generatio cum britali morte praecedentis vitae; statutum autem eat homia ia
505쪽
seaevi mori, et semel nasci: et ideo semel tantum debet homo baptigari. Sed paenitentia habet virtutem ex passiona Christi, sicut spiritualis medicina quae requenter iterari potest. Ad sextum direndum, quod secundum Augustinum in lib. De Poenitentia, a constat Deo multum displicere pectata; qui adia per praesto est ea destruere, ne solvatur quod ereavit, nec com patur quod amavit, . scilice per desperationem.
Deinde eonsiderandum est de poenitentia secundum quod est
Et circa hoc quaeruntur sex l Utrum paenitentia si virtus. 2 Utrum sit virtus specialis 3 Sub qua specie virtutis contineantur. 4' De subjecto eius. 5 De causa ipsius. 6 De ordine erus ad alias virtutes.
Utrum poenitentia si virtus. Ad primum si proceditur l . Videtur quod paenitentia nox sit virtus Poenitentia enim est quoddam sacramentum aliis saeramentis eonnumeratum, ut ex suprὲ dictis patet. Sed nullum aliud sacramentum mi virιus. Ergo neque paenitentia est virtus. 2. Praeterea, secundum Philosophum IV Ethici, vereeundia non est virtus, tum quia est passio habens orporalem immutationem, tum etiam quia non est dispositio persecti,
si De his etiam IV, Sent. dist is, qu i art i, quaes-liune. 2. et art. 3, quaestiunt x, tum in Orp., tum ad a, ut et quaestiuno 2 et ε.
506쪽
edae sit de turpi sola, quod non habet locum in homine virutuom. Sed similiter paenitentia est quaedam passio habebs eorporalem immutationem, scilicet ploratum sicut Greeotin dicit, a quod paenitere est peccata praeterita plangere l); nisi etiam de turpibus lactis, scilicet de peccatis, quae non habent
laeum in homine virtuoso Erg paenitentia non est virtus s. Praeterea, secundum Philosophum i Ethte . a nullas est stultus eorum qui sunt secundum virtutem a Sed stultum videtur dolere de commisso praeteriis, quod non potest esse; quod tamen pertinet ad paenitentiam. Ergo paenitentia non est virtus. Sed contra est, quod praecepta legis dantur de actibus vi tutum, quia legislator iniendi ci es facere virtuosos ut dieitur u Ethie. Sed praeceptum divinae legis est de paenitentia, saeuadiim illud Matth. IV Paenitentiam agite, ceae. Ergo poenitentia est virtus. Cincissio. - Poemtentia quae est in appetitu sensitivo, passio potius qu, virtus est; paenitentia er quae est in voluntate, virius vel ejus actus est.)Respondeo dicendum, quod sicut ex dictis patet, paenitere est de aliquo prius , se facto dolere Dictum est autem sapis qu. 84 art. quod dolor vel iristitist dupliciter. Uno modo incundum quod est passio quaedam appetitus sensitivi: et quam tum ad hoc paenitentia non est virtus, sed passio. Alio modo secundum quod consistit in voluntate. Ei hoc modo si eum quadam electione , quae quidem, si si reeta, necesse est quod sit eius virtutis. Dicitur enim in I Ethieorum eap. 6. vel Sin, quod a virtus est habitus electivus secundiim rationem rectam B pertinet autem ad rationem rectam, ut aliquis doleat, de quo dolendum est, et eo modo et sine quo dolendaea est. Quod quidem observatur in poenitentia , de qua nune loquimur; nam paenitens assumit moderatum dolorem da pedicatis praeteritis eum intensione removendi ea. Unde manu,stum est quod paenitensia, de qua nune loquimur, vel si virtus, vel actus virtutis. Ad primum ergo dicendum, quod sicut dicium est, qu ai,
i Vel perpetrata maι plangere, ut Homit. XXXIV. ia
507쪽
ari. I, 2 et s), in sacramento poenitentiae materialiter se habent actus humani quod non mulingi in baptismo, MI confirmatione. Et ideo cum Virtus sit principium alterius actus, potius paenitentia est virtus vel cum virtute, quam Mytismus seu confirmatio.
Ad secundum dicendum , quin paenitentia secunditae quod est passio, non est virtus, ut dietum est; sic autem habet corporalem transmutationem adjunctam Est autem virtus secundiim quod habet ex parte voluntatis electionem rectam. duo tamen magis potest diei de paenitentia quam de verecundia r nam verecundia respicit turpe factum ut praesens, pro quo timet eonfundi; paenitentia vere ut praeteritum. Est autem contra perfectionem virtutis, quod aliquis a praesenti habeat turpe lactum, de quo oporteat eum verecundari; non est autem contra persectionem virtutis quod aliquis prius commiserit turpia acta, de quibus oporteat eum paenitere, eum ex vitioso fiat aliquis virtuosus. Ad tertium dicendum, quod dolere de eo quod prius saelum est, eum intentione conandi ad hoc quod actum non fuerit, esse stultum. Eo autem non intendit paenitens, sed dolor ejus est displicentia seu reprobatio facti praeterit eum intentione removendi sequelam ipsius, scillae offensam Dei et reatum poenae. Et hoc non est iacitum.
Utrum poenitentia si speciatis virisa.
diseeundum sic proceditur. Videtur qub paenitentia non sit specialis virtus. Masdem enim rationis videtur esse gaudere de bonis prius actis, et dolere de malis perpetratis. Sed gaudium de bono prius laeto, non est specialis virtus, sed est quidam affectus laudabilis ex charitate proveniens, ut patet per Angustinum XIV De Civit. Dei cap. 7ὶ unde et Apostolus I Cor IIII, dicit quod a charitas non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati. Ergo pari ratione nec paenitentia, quae est dolor de peccatis praeteritis, est specialis inus, sed est quidam affectus ex charitate proveniens.
508쪽
I. Praeterea, quaelibet virtus specialis habet materiam specialem, quia a habitus distinguuntur per aetus, et eius per objecta n Sed poenitentia non habet materiam specialem, sulit enim ejus materia peccata praeterita circa quamcumque materiam. Ergo paenitentia non est specialis virιus. 3. Praeterea, nihil expellitur nisi , suo contrario. Sed γρ- nitentia expellit omnia peccata Ergo contrariatur omnibus peccatis. Non ergo est specialis virtus.
Sed contra est, quod de ea datur speciale lagis praeceptum, ut supra habitum est qu. 84 art. 5 et 7ὶ. CoscLusIO. - Poenitentia est quaedam specialior virtus, qua homo operatur ad praeteriti pereati destructionem et detestationem.)Respondeo direndum, quod sicut in II parte habitum est i 2 qu. 5. art. 1 et 2 , species habituum disiinguuntur secundum species actuum Det ideo ubi occurrit specialis aetas laudabilis, ibi necesse est ponere specialem habitum virtutis. Manifestum est autem quod in paenitentia invenitur specialis ratio actus laudabilis, scilicet operari ad destructionem peccaupraeteriti, inquantum est Dei offensa; quod non pertinet ad rationem alterius virtutis Unde necesse es ponere, quod paenitentia est specialis virtus. Ad primum ergo dicendum, qudd a charitate derivatur aliquis actus dupliciter. Uno modo sicut ab ea elicitus Det talis actus virtuosus non requirit aliam virtutem praeter charitatem, sicut diligere bonum, gaudere de eo et tristari de opposito. Alio modo aliquis actus a charitate procediι, quasi , charitale imperatus et sic quia ipsa imperat omnibus virtutibus, utpote ordinans eas ad finem suum in actus Dinaritate procedens potest etiam ad aliam specialem virtutem peruuere. Si ergo in actu paenitentis onsideretur sola displicentia peceati praeteriit, hoc immediat ad charitatem pertinet, sicut et gaudere de bonis praeteritis; sed intentio operandi ad deletionem peccati praeteriit, requirit specialeae virtutem sub charitate.
Ad secundum dicendum, quod paenitentia habet quideae
realiter generalem materiam, in quantum respicit omnia peccata; sed tamen sub ratione speciali, in quantum scilicii
509쪽
sunt emendabilia per actuae hominis eooperantis Deo ad suainjustificationem.
Ad tertium dieendum, qudd quaelibet virtus specialis formaliter expellit habitum vitii oppositi, sicut albedo expellii nigredinem ab eodem subiecto. Sed paenitentia expellit omne
peccatum esseetivh, in quantum operatur ad destructionem peciati, prout est remissibile ex divina gratia homine cooperauis. Unde non sequitur, quod sit virtus generalis.
Utrum virtus maenitentia sit speetes jusfitiae.
Ad tertium sic proceditur. Videtur quod virtus paenitentiae non sit species justitiae iustitia enim non est virtus theola-giea, sed moralis, ut in II parte patet it 2 qu. 62, art. 1el 30. Paenitentia autem videtur esse virtus theologica, quia habet Deum pro objecto, satisfacit enim Deo, ut etiam reconciliat peccatorem. Ergo videtur quod paenitentia non sit species justitiae. 2. Praeterea iustitia cum sit virius moralis, consisti in medio. Sed paenitentia non consistit in medio, sed in quodam excessu, secundum illud Ierem. VI a Lucium unigeniti laetiti planctum amarum. AErgo paenitentia non est species justitiae. 3. Praeterea, duae sunt species justitiae ut dicitur in Ethie. , scilicet u distributiva et commutativa n Sed sub neutra videtur paenitentia contineri Ergo videtur quod poenitentia non sit species justitiae. 4. Praeterea, super illud Luc. VI: a Beati qui nune stetis, is diei Glossa : Haec prudentia, quae ostenditur quam apeterrena sint misera, et qukm beata celestia. Sed stere est actus paenitentiae. Ergo paenitentia magis est species prude tiae, quam justitiae. Sed contra est, quod Augustinus diei in lib. De Poeni : Poeni lentia est quaedam dolentis vindicta, semper puniens in se quod dolet commisisse s Sed vindictam lacere pertinet ad justitiam unde Tullius tu sua Met. lib. II De Inveni. ,
510쪽
ponit vindictam unam speciem iuinitae. Ergo videtur quod paenitentia sit species justitiae. concinsio. - Virtus paenitentiae, species ea iustilia eommutativae, non quidem simpliciter dicta, quae inter mutire est, sed ejus quae secundum quid justitia appellatrae. Respondeo dicendum, quod situ suprx dictum est ar η, paenitentia non habet quod sit virtus specialis ex hoc solo quod dolet de malo perpetrato ad hoc enim susticaret char, tas , sed ex eo quod paenitens dolet de peccato commisso, iaquantum est offensa Dei, cum emendationis proposito Emendatio autem offensae contra aliquem commissae, non vi per solam cessationem offensae; sed exigitur ulterius quaedam re-eompensatio, quae babet locum in offensis in alterum e missis, sim et retributio nisi quod recompensatio est ex parte ejus qui offendit utpote cum satisfacit , retributio aulain est ex parta ejus in quem est essensa commissa Utrumque autem ad materiam justitiae pertinet, quia utrumque est eo mutatio quaedam. Unde miniistum est quod paenitentia saeuadiim quod est virius , est pars iustitiae. Sciendum tinea est quod secundum Philosophum in V Einici, dupliciterjim eum, scilicet simpliciter et secundum quid Simpliciter quidam justum est inter aequales, eo quod justitia est aequalitas quaedam; quod ipsa 'oma juatum politicum e civile, eo
quhd omnes cives aequales sunt, quantum ad hoc quod ita diat sunt sub principe, sicut liberi existentes. Iustum aulassisseundum quid dieitur, quod est inter illos, quorum unus est sub potestate alterius, sicut servus sub domino, filius ab patre, uxor sub Viro; et talis justum eonsideratur in poenitea-tia. Unde poenitens recurrit ad Deum eum emendationis proposito, sicut servas ad dominum, Meunddin illud μαι. ae a Sieut oculi servorum in manibus dominorum suorum, ita oeuli nostri ad Dominum Deum nostrum, donee misereata nostri; et sicut filius ad patrem, secundum illud Lue., II: a Pater, peccavi in eoelum et coram te; et sicut uxor ad virum, secunddin illud Jerem. III Fornicata es maeamatoribus multis, tamen revertere ad me, dicit Dominus. ηAd primum ergo diuendum, quia sicut in V Ethie dicitur, justitia est virtus ad alterum ille autem ad quem est jussiua,