장음표시 사용
671쪽
eonstituit, propri dicit hoc quod est reddere; sed satιsDeere, manifeste aequalitatem in actionibus demonstrat, quamvis quandoque unum pro altero ponatur. Et quia adaequatio non est nisi inaequalium, ideo satisfactio inaequalitatem actionum praesupponit, quae quidem offensam constituit; et ideo habet respectum ad offensam praecedentem; nulla autem pars iustitiae respicit offensam praecedentem, nisi justitia vindicativa, quae aequalitatem constituit in eo qui justum patitur, adigerenter, sive sit patiens idem quod agens, ut quando aliquis sibi ipsi poenam infert; sive non sit idem quod agens, ut quando judex alium punit, ad utrumque vindicativa justitia se habente. Similiter et poenitentia, quae aequalitatem tantum in faciente importat, quia ipsemet paenitens poenam tenet ut si quodammodo paenitentia vindicativae iustitiae species sit :et per hoc constat quod satisfactio, quae aequalitatem respectu offensae praecedentis in faciente importat, opus justitiae est, quantii ad illam partem quae paenitentia dicitur.
Ad primum ergo dicendum, quod aiussaetis ut ex dictis patet), est quaedam iniuriae illatae recompensatio. Unde sicut iniuria illata immediat. ad inaequalitatem justitiae pertingebat, et per consequens ad inaequalitatem amicitiae oppositam ita satisfactio direct ad aequalitatem justitiae perducit, et adaequalitatem amicitiae, ex consequenti. Et quia actus aliquis elicitiv ab illo habitu procedit, ad cujus luem immediate ordinatur, imperatis autem ab illo, ad cujus finem ultimo tendit ideo satissaeuo elicitis est haustitia, sed imperativδὲ Garitate. Ad Meundum dicendum, qud quamvis justitia sit principaliter eire operaiiones, tamen etiam, ex consequenti, est cire passiones, in quanium sunt operationum causae. Quaresidui iustitia cobibet iram, ne alteri laesionem injust inserat;
et concupiscentiam, ne ad alienum torum accedat, si etiam satisfactio potest peccatorum causas excidere.
Ad tertiuin dicendum, qud quaelibe virtus moralis parti-eipat actum prudentiae, e qud formaliter ipsa complet in
eis rationem virtutis; cum secundum eam medium accipiatur
in singulis virtutibus moralibus, ut patet per definitionem virtutis positam in III. Ethieor.
672쪽
66 SUPPLEu TUN, QUAEST. XII, ART. III.
Ad levium sic proreditur. Videtur quod definitio inflamitonis in littera IV. Sentent. dist. 15 , inemvenienter γnatur ab Augustino dicente, quod a satisfactio eat me rurea causas excidere, et eorum suggestionibus aditum non iuda, gere o causa enim actualis peccati fomes est; sed in hae in non possumus lamitem excidere. Ergo satisfactio non ea pet-eatorum causas excidere.
2. Praeterea causa pereati est sortior qu,in peeeatum Seihomo per se non potest peccatum excidere. Ergo multo mines causas peccati, et sic idem quod prius. s. Praeterea, satisfactio elim sit pars paenitentiae, praeteritum respicit, non futurum. Sed a non indulgere aditiun sur- gessionium pereatorum, o respici suturam. Ergo non detiι poni in definitione saliuactionis. 4. Praeterea, satisfactio dicitur respectu offensae praeteriis. Sed de offensa praecedenti nulla sit mentio. Ergo inconvenienter assignatur definitio satisdietionis. 5. Praeterea, Anselmus ponit aliam definitionem in lib. cor Deus homo lib. I, cap. 1l, ut supra in Milicet: a satisfactis est honorem debitum Deo impendere; sin qua nulla sit mea horum quae Augustinus hic ponit. Ergo alterutra earum videtur esse incompetens. 6. Praeterea, honorem debitum potest innocens impendere. Sed satisfacere non competit innocenti. Ergo definitio Anselmest math assignata. coercissio. - Cum satisfactio respectu culpae praeterita, quam recompensando curat, dicatur illatae injuriae remaepe, satio Meusdum justitiae aequalitatem, necesse est fateri definitionem Anselmi bonam esse, scilicet quod scitissaeere est honorem debitum Deo impendere; simi et Augustinus recte viatisfactionem desinit, respectu praeservationis 1 eulpa su
673쪽
Respondeo dicendum, quod justitia non ad hoc anituntendit, ut inaequalitatem praeeedentem auferat puniendo culpam praeteritam; sed etiam ut in futurum aequalitatem custodiat, quia secundum Philosophum in II Ethicorum e re cenae medicinae sunt; funde et satisfactio quae est justitiae actus poenam inserentis, est medicina curans peceat praeterita, et praeservans a futuris: et ideo quando homo homini salissaeit, et praeterita reeompensat, et a suturis avet. Et secundum ho dupliciter potest satisfactio definiri: uno modo respectu culpae praeteritae, quam recompensando curat; et sic dicitur quod a satisfactio est illatae injuriae reeompensatio secundum iustitiae aequalitatem. ossit in idem redit definitio Anselmi qui dicit quod i satissaeere est honorem debilum Deo impendere, nut consideretur debitum ratione culpae commissae. Alio modo potest definiri, secundum Dd praeservat , culpa sutura; et sic delinit eam hic Augustinus. Praeservatio autem a morbo eorporali sit per ablationem musarum, quibus morbus consequi potest eis enim ablatis non potest morbus sequi. Sed in morbo spirituali non est ita, quia liberum arbitrium non cogitur unde ausis praecedentibus potest vitari, quamvis difficultereausis amotis potest ineunt et ideo in satisfactionis definitione duo ponit, scilicet excisionem causarum quantum ad primum, et renitentiam liberi arbitrii ad ipsum pectatum,
Ad primum ergo dicendum, quod accipiendae sunt ausae proximae peccati actualis, quae sunt duplices et scilicet interiores ut libido, ex consuetudine vel actu peeeali relicta, et ea quae dicuntur reliquiae peccati; quaedam vero sunt exteriores, ut exteriores occasiones ad peccandum, scilicet locus, mala societas, et hujusmodi et tales ausae in hac vita per satis actionem tolluntur, quamvis lames, qui est causa remota peceati actualis, non tollatur totaliter in hac vita per satissa tionem, etsi debilitetur. Ad Meundum dieendum, quod quia ausa mali vel privationis, eo modo quo causam habet, non est nisi bonum deficiens; honum autem saeilius tollitur, quam eonstituatur, ideo lacilius est causas privationis et mali excidere, quam ipsum malum removere; quod non removetur nisi per constructionem
674쪽
honi, ut patet in caecitate et eausis ejus sit tamen em leo rati praedictae, non sunt sussicientes musae, eum ex sim ea Beeessitate sequatur pereatum, sed sani occasiones quaedam; ne iterum satis steti sine Dei auxilio sit, quia sine claritala esse non potest, ut dicetur qu. lε, art. 20. Ad quartam dicendum, quod quamvis poenitentia ex prima sui institutione sive intentione respiciat praeteritum ' tanta etiam ex consequenti, luturum respicit in quantum est aeta, cina praeservans, et sic etiam satisfactio. Ad quartum dicendum, quod Augustinus desinit aura Mnem, serendiis quω sit Deo, cui secundum rei veritatem nihil subtrahi potest, quamvis peccator, quantam in se est, aligail subtrahat et ideo in tali satisdietione principalitis requiritaremendatio in futurum, quti reeompensatio praeteritorum; et propter De ex parte ista Augustinus definivit satisfactionea. Nihilominus tamen ex mutela laturorum cognosci potest meo ensatio praeteritorum, quia sitorea eadem, converso modo. Ia praeterita enim respicientes, ausas peceatorum prompectata detestamur, a peccatis incipientes detestationis motura; sed immutela Deausis incipimus, ut causis subtractis, timius Merata vitemus. Ad quintum dicendam, qud non est ineonveniens quod ea eodem dentur diversae assignationes secundum diversa, quae is ipso inveniuntur, et si est in proposito, ut ex dictis palati Ad sextum dicendum, quod intelligitur debitum quod debemus Deo ratione culpae commissae, quia debitum poeniteaturespicit, ut prid dietam est.
Deinde considerandum est de possibilitate satisdietionis. Cire quod quaeruntur duo Utrum homo possit Deo γtissaeere. 2 Utrum aliquis pro alio satisfacere possit.
675쪽
Utrum possi homo Deo satisfacere.
Ad primum sic proceditur. Videtur quod homo non possit Deo satissaeere Satisfactio enim debet aequari offensae, ut ex dictis patet. Sed offensa in Deum commissa est infinita, quia qualitatem recipit ab eo in quem committitur, edae pilis offendat qui principem percutit, quam alium quemquam cum ergo actio hominis non possit esse infinita, videtur quod homo Deo satisfacere non possit. 2. Praeterea, servus, quia totum quod habet, domini est, non potest pro aliquo debito recompensare. Sed nos servi Dei sumus, quidquid boni habemus, ab ipso habentes cum ergo satisfactio sit recompensatio offensae praeteritae, videtur quod Deo satiuarere non possimus. s. Praeterea, ille cuius totum quod habet non sumet ad unum debitum exolvendum, non potest pro alio debito satis larere. Sed quidquid homo est, potest et habet, non suffieit ad exoivendum debitum pro beneficio creationis Dulide Isai., XL, dieitur, quod a ligna Libani non sufficiunt ad hol austum is Ergo nullo modo potest satissaeere pro debito offensae com-4. Praeterea, homo totum tempus suum debet in Dei servitium expendere. Sed tempus amissum non potest recuperari, propter quod est a gravis actura temporis, o ut Seneca dicit. Ergo non potest homo recompensationem eo lacere, ei sic idem quod prius. 5. Praeterea, peccatum actuale mortale est gravius quam originale. Sed pro originali nemo potuit satisfacere, nisi Deus et homo esset. Ergo neque pro actuali. Sed contra, sicut meronaeas diei a Qui dicit Deum aliquid impossibila homini praecepisse, anathema sit a Sed satisfactio est in praerepto, Lue. II : a Facite fructus dignos paenitentiae. AErgo possibile est Deo satisfacere. Praeterea, Deus est magis misericors, quam aliqui
sed Diuini est possibile satistaeere. Ergo et Deo.
676쪽
Praeterea, satisfactio est cum dena eulpae aequatur, quia justitia est idem quod eontrapassum, ut Phythagine indirimi. Sed contingit aequalem cenam assumere delectatio ii, quae sui in pereando. Ergo eontingit Deo satisfacere. Cori usIo. -- Potest homo Deo satisfacere, elim quod potest, Deo reddit videtur enim esse aliquo modo aequalis
proportio inter hominis onatum et Dei gratiam. Si vero haedictio, satis, importet propri aequalitatem quantitatis, satisfarere miniae potest. Respondeo direndum, quod homo Deo dupliciter debitor emeitur, uno modo ratione beneficii recepti, alio modo ratiora pereati commissi. Et sim gratiarum aetio vel latria, vel si quid est aliquid hujusmodi respicit debitum aeneptiae. ficti ita satisfactio respicit debitum pereati eoae mi Ia his autem honoribus qui sunt ad parentes et Deum etiam Feundum Philosophum impossibile est aequivalens redderea, eundum quantitatem sed sumet, ut homo reddat quod νμtest, quia amititia non exigit aequivalens, sed quod pomitiis est; et hoe etiam est aequale aliqualiter, Millae Meundis proportionalitatem; quia sim se habet hoc quod Deo est d, bitum ad ipsum Deum, ita hoc quod iste potest reddere. Mipsum; et si aliquo modo forma justitiae eonsereatur; et militer est ex parte satis aesionis. Unde non potest homo dissatisfacere, si ly satis aequalitatem quantitatis importet eo tingit autem, si importet aequalitatem proportionis, ut diei est; et hoc, sicut sumet ad rationem justitiae, ita susteit ad rationem satisfacitonis. Ad primum ergo direndum, quM aleat offensa habuit quamdam infinitatem ex infinitate dirinae maiestatis, ita etiam satisfactis aecipit quamdam inllnitatem ex inlinitata diximmiserieordiae, prout est gratia informata, per quam Moeptam redditur quod homo reddere potest erudam tamen inviqil habet infinitatem ex parta aversionis, etsi gratia dimisetitur, sed ex parte conversionis finita est, et si pro ea, tisfieri potest sed hoc nihil est, quia satissaeuo non re pM- det pereato, nisi Meundum γω est offensa Dei, quod Mahabet ex parte conversionis, sed solum ex parte aversistis.
Alii veru dicunt quod etiam quanium ad aversionem, Pro Ne
677쪽
eato satisfieri potest, virtute meriti Christi, quod quodammodo infinitum suit; et hoc in idem redit quod prius dieium est, quia per fidem mediatoris gratia data est credentibus; si tamen alio modo gratiam daret, uniceret satisfactio per
Ad secundum dicendum, quod homo qui ad imaginem Dei actus est, aliquid libertatis participat, in quantum est dominus suorum actuum per liberum arbitrium et ideo ex hoe quod per liberum arbitrium agit, Deo satisfacere potest; quia quamvis Dei sit, prout a Deo est sibi concessum, tamen liberhei traditum est, ut ejus dominus sit quod servo non competit.
Ad tertium dioendum, Obd ratio illa concludit, uddies
aequivalens satisfactio steri non possit, non autem quod non possit ei suffciens fieri quamvis enim totum suum posse homo Deo debeat, non tamen ab eo exigitur de necessitate salutis, ut totum quod possit, faciat; quia hoc est ei impo sibile Meundum statum praesensis vitis, ut totum posse suum in aliquid unum expendat, cum oporteat eum circa multa esse sollicitum; sed est quaedam mensura homini adhibita, quae ab eo requiritur, scilicet impletio mandatorum Dei; et super ea potes aliquid erogare, ut satisfaciat. Ad quartum dicendum, quod quamvis homo non possit tempus praeteritum emperare potest lamen in laturo recompensare illud quod in praeterito lacisse debuisset; quia non debuit debito praecepti totum quod potuit, ut dictum est. Ad quintum dicendum, quod originale peccatum, etsi minus habeat de ratione peccati, quam actuale est tamen gravius malum, quia est ipsius humani naturae insectio : et ideo per unius hominis puri satisdictionem expiari non potuit,
Utrum poenam satisfaetoriam possu unus Wo alio ex ere.
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod poenam satisfac-loriam non possit unus pro alio explere. Quia ad satisfactionem meritum requiritu sed unus pro alter non potest me
678쪽
vel demereri, cum seriplum sit, Psalm LXI a Tu reddes unumique secundam opera sua. AErgo unus pro alio Eoa potest satisfacere. 2. Praeterea, satisfactio contra contritionem ei confestione. dividitur. Sed unus pro alio non potest confiteri. Ergo me satisfacere. s. raeterea, unus pro alio orando etiam sibi meretur. Si
ergo aliquis pro ali satisfarere potest satisfaciendo pro alis, pro se satisfacit; et ita ab eo qui pro altero satisfacit ma exigitur alia satisfactio pro peccatis propriis. 4. Praeterea, si unus pro alio salislatere potest, ergo ex quo unus sibi suscipit debitum poenae, alius statim de id liberatur. Ergo si moriatur postquin tota poena sibi debita ab alio suscepta est, statim evolabit vel si adhuc puniavir, ἐγplex sena reddetur pro eodem peceato, scilicet illius, qui satisfacere incipit, et illius qui punitur in purgatorio Sed contra, ad Gat. VI, dicitur is AIter alterius menportate. v Ergo videtur quod unus possit onus poeniteritiae impositae, pro alio portare. Praeterea charitas magis poteruapud deum quum apud he mines. Sed unus potest apud homines pro alterius amore debitum ejus solvere. Ergo multo sortius hoc in divino iaci, fleri potest. ConcLusio. - Potest quidem aliquis baritato praedites pro alio poenam satisfactoriam, quatenus ipsa ad debili stimtionem ordinatur, explere non autem quatentis in amaratis peccati remedium est, nisi secundum accidens. Respondeo dicendum, qub poena satisfactoria est ad euordinata scilicet ad solutionem debiti, et ad medicinam pepereat vitando. In quantum ergo est ad medicinam sequeati peccati, sic satisfactio unius non prodest alteri, quia exudata
unius caro alterius non domatur, nec ex actibus unius, alia bene agere consuevit, nisi secundum accidens, in quantis
scillae aliquis per bona opera potest alteri mereri augineatilagratiae, quae enicacissimum remedium est ad vitandum γαι- tum sed hoc est per modum meriti, magis quam per modun satissaetionis. Sed quanium ad solutionem debiti, unus polis pro alio satisfacere , dummodo sit in charitate, ut opera nas
679쪽
itisfactoria eas possint. Nec oportet quod major poena impo-atur ei qui pro altero satisfacit, qukm principali imponeatur, ut quidam dicunt hae ratione m0ιi, qud Mena propriaiagis satisfaciat, quam aliena; quia poena maxim habet vimitiuaciendi ratione charitatis, qua homo ipsam sustinet; et uia major charitas apparet in hoc quod aliquis pro altero sa-sfacit, qukm si ipse satisfaceret, ides minor poena requiritur1 eo qui pro alio satisfacit, qui in principali requireretur. lnde dicitur in Vitis Patrum, quod propter charitatem unius, ut alterius iratris sui charitate ductus, paenitentiam secit pro eccato quod non commiserat, alteri peccatum, quod cominierat, dimissum est. Nec etiam exigitur quanitim ad solutionem lebiti, quod ille pro quo sit salissactio sit impotens ad satis aciendum; quia etiamsi esset potens, alio satisfaciente propso, ipse a debito immunis esset sed hoc requiritur in tuantum sena satisfactoria est in remedium. Unde non est,ermittendum quod aliquis pro alio paenitentiam agat, nisi de-ectus aliquis appareat in poenitente, vel eo oratis, per quem :it impotens ad sustinendum; vel spiritualis, per quem nonia promptus ad portandam sellam. Ad primum ergo dicendum, quod praemium essentiale re litur Meundii dispositionem hominis, quia secundum eap uiatem videntium erit plenitudo visionis divinae et ideo leui unus non disponitur per actum alterius, ita unus alteri 10 meretur praemium essentiale, nisi meritum ejus habeatissimciam infinitam, sicut Christi, cujus merito solo pueri)er baptismum ad vitam aeteream perveniunt. Sed poena tem-3oralis pro precato debita post culpae remissionem non laxatur 9emutam dispositionem ejus cui debetur, quia quandoque ille qui est melior, habet maioris poenae reatum. Et ideo Nanthae ad Menae remissionem, unus alteri potes mereri, 3 aetus unius efficitur alterius mediante charitate, per quam omnes unum sumus in Christo, ad Galat. III, 28 eι ad Rom. XII, 5 . Ad serendum dicendum, quod ontritio ordinatur contramlpam, quae ad dispositionem bonitatis vel malitiae hominis yertinet: et ideo per contritionem unius, alius . culpa nouliberatur. Similiter per consessionem homo se sacramentis' ab
680쪽
Eeelesiae subjicit; non autem potest unus saeramentiae pro alio Meipere, quia in sacramento gratia suscipienti datur. non alii. Et ideo non est similis ratio de satisfactione, mat,
Ad tertium dicendum, quod in solutione debili attenditat
quantitas poenae, sed in merito attenditur charitatis radix eideo ille qui ex charitate pro ali meretur, Saltem merito eoastrui etiam sibi magis meretur; non autem qui pro alio satissaeit, etiam pro se satisfacit, quia illa quantitas poenae aegnisset ad utra lue peceatum tamen saliuaciendo pro alis, sibi meretur aliquid majus quam sit dimissio sellae, scilites
Ad quartum dicendnm, quod si ipsemet ad aliquam perem se obligasset, non prius , debito esset immunia, quam e solvisset et ideo poenam ipse patietur, quamdiu ille satis- lactionem pro eo sererit; quam si non secerit, tune leni se est debitor illius poenae, unus pro eommisso, alius pro omiss. et ita non sequitur quod peceatum unum his puniatur.
Deinde eonsiderandum est de qualitate satisfactionis. Et clam hoc mi rentur quinque ri Utrum homo posui denuo peccato satisfacere sine alio. 2 Uulim ille qui de omnitispeetatis prius intuitus suit, et postea in pereatum incidit, de aliis peccatis quae sibi per contritionem dimissa suerunt, sativsacere possit extra charitatem existens a Utrii homini posiquam charitatem habuit, valere ineipiat satisfactio prae deari4 Utrum opera extra haritatem laeta sint alterius tari meritoria. 5 Utrum opera predieta valeant ad poena in inalis mitigationem.