장음표시 사용
691쪽
Deinde eonsiderandum est de his per quae satisfacito t. Cire quod quaeruntur tria H Utrum satisfacilouem op0rteat steri per opera poenalia. 2 Utrum flagella quibus a Deo in hac vita homo punitur, in salissactoria. 3 Uirtim convenienter enumerentur opera satisfactoria, si dicitur, quod sint tria, scilicet eleemosyna jejunitim, et oratio.
Utrum oporteat fleri satisfactionem per vera poenaιia.
Ad primum sic proceditur. Videtur quod satisfactionem non oporteat fieri per opera poenalia. Quia per satisfactionem oportet fieri recompensationem ad divinam offensam. Sed nulla re- compensatio videtur fieri per opera poenalia, quia si Deus non delectatur in paenis nostris v ut Iob, III, patet. Ergo non oportet satisfactionem per opera poenalia fieri. 2. Praeterea, quanto aliquod opus ex majori charitate procedit, lani minus est poenale, quia si charitas cenam non habet, nisi dicitur I. Dan. IV. Si ergo oporteat opera satisfactoria esse poenalia, quanto magis sunt ex charitate lacia, tanto minus erunt satisfactoria, quod salsum est. 3. Praeterea, satisfacere, ut dicit Anselmus lib. Cur Deus homo ubi supra), si est honorem debitum Deo impendere. Sed hoc etiam aliis, quam operibus poenalibus, fieri potest. Ergo salisfacti0nem non oportet poenalibus operibus sieri. Sed contra est, quod Gregorius diei l : Iustum est ut peccator tanto majora sibi inserat lamenta per paenitentiam, quanio maiora sibi intulit damna per culpam n 1 Bomil. XX in Enans. super illud t Faeiι 'vestio
dignos poenitenιios , mutatis paulisper verbis. VII. ο
692쪽
esa misis-τ- ωarari xv, m. I. Praeterea, per satisfactionem oportat pereati vulnus perseeth. Sed a peccatorum medicim sunt poenae, ut ri,
Iosophus dicit in II Ethie. cap. 2, vel 3 . Ergo opina quod per poenalia satisfactio fiat.
CoscLusio. - Satisfactio, sive reseratur ad praeternam οι sensam, sive ad futuram culpam, per poenalia opera fieri madiritur. Respondeo dicendum, quod satisdictio, ut dictum est, res- peetum habet et ad praeteritam offensam, pro qua recompe satio fit per satisfactionem, ei etiam ad futuram culpam, iqua per eam praeservamur; et quaestim ad utrumque, exigia quod satissaeuo per opera poenalia fiat. Recompensatio etiaoffensae importat adaequationem, quam oportet eam ejus quotandi ad eum in quem offensa commissa est; adae intio in tam in humana justitia attenditur per subtractionem ab qui plus habet iusto, et addisionem ad alterum, cin tulitrae inest aliquid. Quamvis autem Deo, quantiu es ex ejus parte, init subtrahi possit, tamen peccator, quanti im in ipso est, al,
quid ei subtraxit peccando ut dictum est in Unde oportet ilhoc, quod recompensatio stat, quod aliquid subtrahatur lpeetante per satisfactionem, quod in honorem Dei cedat opia autem bonum ex hoc, quod est hujusmodi, non subtrahit aliquit ab operante, sed magis perficit ipsum Unde subtractio ae potest fieri per opus bonum, nisi poenale sit et et ideo aduequM aliquod opus sit satisfactorium, oportet Θω sit honeta, ut in honorem Dei sit, et poenale, ut per hoc aliquid premtori subtrahatur. Similiter etiam poena a culpa tutura praesedivat, quia non facit homo ad peccata redit, ex quo poenassi expertus est. Unde secundum Philosophum ut sumi r . Poeta
Ad primum ergo dicendum, qudd quam is Deus non deleo tetur in poenis, ut sunt poenae, delectatur tamen in eis, ut mallustre ei sic satisfactoriae esse possunt. Ad secundum dicendum, Fb sicut in faustaetione eo, aideratur poenalitas, ita et in merito consideratur diae itas. Diminutio autem difficultatis, quae est ex parte ipsius aetas, diminui teaeteris paribus meritum. Sed diminutio dimetitatis quae eat ex promptitudine voluntatis, non diminuit --
693쪽
ritum, sed auget. Et similiter diminutis poenalitatis ex promptitudine voluntatis, quam tacit charitas, non diminuit edicaeiam satisfactionis, sed auget. Ad lemum dicendum, qud debitum pro pereat est γ' compensatio offensae, quae sine poena peccantis non fit, et dotali debito Anselmus intelligit.
Visumsaoeua praesentis vitin sint sat faetoria.
Ad secundum si proceditur. Videtur qubd flagella quibra Deo in hac vita punimur, non possint esse satisfactoria Nilii Eam potest essa satisfactorium, nisi quod est merit rium, ut ex dictis patet. Sed non meremur, nisi per ea quae in nobis sunt. Cum ergo flagella quibus a Deo punimur, non sint in nobis, videtur quM satisfactoria esse non possint. 2. Praeterea, satisfacti ianuim bonorum est. Sed hujusmodi sagella etiam His inducuntur, et praeci si eis debentur. Ergo non possunt esse satisfactoria. s. Praeterea, satisfactio respicit precata praeterita. Sed ali-
cpiando ista flagella influuntur illis qui peccata non habent, sicut de Iob patet. Ergo videtur quod non sint satisfactoria. Sed contra est, qubd dicitur Roman. V a Tribulatio patientiam operatur, patientia autem probationem n id est ape ais purgationem, ut Glossa ibidem dieit. Ergo flagella hujus vitae peccata purgant, et sic sunt satisfactoria. Praeterea Ambrosius diei Etsi fides id est, peceatimnscientia desit, poena satisfacit narro hujus vitae flagella
concissio ξ 'latella isti eastigationes hujus vitae quae h
mo peccatori inniguntur, si alη' imodo fiant ipsius alientis, rationem satisfactionis accipiunt: si minus, hoc est, sicis omnia per impatientiam dissentiat, ciliae non illius egisdieantur, non satisfactionis, sed vindicationis nomen habent. Respondeo dicendum, quod recompensatio offensae prael si In Parim cXVIII.
694쪽
riue potest fieri ab eo qui offendit, et ab alio euando aut fit ab alio talis recompensatio vindictationis magis, Iram satisfactionis rationem habet; quando autem fit ab ipso qui ostendit, etiam rationem satisfactionis habet. Unde si flagella quae pro peccatis . Deo instiguntur, fiant aliquo modo imus patientis, rationem saιisfactisma accipiunt fiunt aut ipsius, in quantum ea accepiat ad purgationem peccatorem, eis utens patienter. Si autem omnino eis per impatientiam dissentiat, tune non efficiuntur aliquo modo ipsius. Et ideo non habent rationem satisfactionis, sed vindicationis tantum. Ad primum ergo dicendum, quod quamvis illa flagella non sint omnino in potestate nostra, tamen quantita ad aliquid sunt, prout scilicet eis patienter utimur; et vi homo facit de necessitate virtutem. Unde et meritoria et satis actoria esse Ad secundum dicendum, quod sicut a sub eodem igne ii Gregorius dicit), aurum rutilat et palea lamat is sic etiam eisdem sagellis et boni purgantur, et mali magis inficiuntur per impatientiam. Et ideo quamvis flagella sint communia taminsatisfacti ianium est bonorum. Ad tertium dicendum, quod flagella respectum habent ad
culpam praeteritam semper sed non semper ad culpam e sonae, sed quandoque ad culpam naturae. Si enim in humana natura nulla culpa praecessisset, nulla poena luisset; sed quia culpa in natura praecessit, persona alicui divinitus poena insertur sine culpa personae, ad meritum virtutis, et eautelam peccati requentis Dei duo haec necessaria sunt etiam in sati lactione oportet enim esse opus meritorium, ut honor Deo exhibeatur, et portet esse virtutum custodiam, ut , futuris
Utrum e menienter enumerentur opera satisfactoria.
Ad tertium sic proceditur. Videtur quod inconvenienter enumerentur opera satisfactoria, eum dicitur, quod sini tria, eis mosyna jejunium, et oratio. Quia opus satisfactorium delet
695쪽
peenale. Sed orati poenam non habet, eum si contra poenae tristitiam medietna, sed delectationem. Unde dicitur Iacobi, Tristatur aliquis vestrum oret Equo animo est ' psallat m g non debet computari inter opera satissaetoria. 2. Praeterea, omne peccatum Vel est carnale, vel spirituale. Sed, sicut diei Hieronymus in illud Marci, IV uinoegonus daemoniorum in nullo potest exire nisi in oratione et jejunio jejuni sanantur pestes corporis, oratione pestes mentis v Ergo non debet esse aliquod aliud opus satis actorium.
3. Praeterea, satissaeuo est neeessaria ad emundationem peccatorum. Sed eleemosyna ab omnibus peccatis emundat, Luci, XI K Daie eleemosrnam, et ecce omnia munda sunt vobis. v rg alia duo sunt superflua. Sed contra videtur quod debeant esse plura, quia amo traria ontrariis curantur,n ut dicitur 1 Ethici, II, cap. 2, vel 3). Sed multo plura sunt peccatorum genera quam tria. Ergo debent plura satisfactionis opera computari. Praeterea, peregrinationes etiam injunguntur pro salissae-tione, et disciplinae, sive flagellationes, quae non computantur sub aliquo horum. Erg sufficienter enumerantur. CONCLLsio. - Ctim de divinis offensis aliter satisfacere non p0ssimus, quam ut de tribus illis, quae sola habemus , honis, animae scilicet, corporis ac sortunae, aliquid ad honorem Dei nobis subtrahamus, hoc autem vel per eleemosFnam, jejunium aut orationem istat rect tria haec assignari operara lissactionis manifestum est. Respondeo dicendum, quod satisfactio, ut dictum est art. 1), debet esse talis per quam aliquid nobis subtrabamus a b norem Dei nos autem n0 habemus uisi tria bona, scilicet bona animae, bona corporis, ei bona fortunae, scilicet exleriora. Ex bonis quidem sortunae subtrahimus nobis aliquid per eleemosynam, sed ex b0nis corporis per jejunium. Ex bonis autem animae, non oportet quod aliquid subtrahamus nobis
696쪽
quantum ad ementiam, vel quantum ad diminutionem .... naei, quia per ea efficimur Deo aecepti; sed per Me quod ea submittimus Deo totaliter, et hoc fit per Orcitionem campetit etiam iste numerus ex paris illa, qua satisfactio μαγtorum causas excidit ut dictum est P. 12, arta s). quia
radices peccatorum tres ponuntur, I. I N.AI, scilicet, eoa- eupiscentia carnis, eoncupiscentia oculorum, ei superbia vitae. contra concupiscentiam earnis ordinatur jejumum, ea aeoncupiscentiam euiorum eleemosum, et contra superlatan
'vitae ordinatur oratio, ut Augustinus dicit super meth. Competit etiam quantum ad hoc quod satisfactio est a peemtormi surgessionibus aditum non indulgere. Quia omne pereatara vel in Deum committimus, et eoatra hoc ordinatur oratis; vel in proximum, et ontra hoc ordinatur eleemo na vita nos ipsos, et contra hoc ordinatur A unsum. . Ad primum ergo dicendum, quod secundum quosdam duplex est oratio quaedam quae est eontemplativorum, quorum ma- versavo in caelis est; et talis quia totaliter est delectabilis, non est satisfactoria. Alia est, quae pro peccatis gemituatandix et talis habet plenam, et est satisdietionis pars Vel dicendum, et melius, quod quaelibet oratio habet rationem satis actionis, quia quamvis habeat suavitatem spiritus, habet tamen illidi tionem carais quia, ut dicit Gregorius uper Mechielem,s Bomil. I, 14) dum crescit in nobis sortitudo mora intimi insirinatur procul dubio sortitudo areis. n Unda et nervus semori Jacob ex lucta Angeli emarcuisse legitur, G nesis, XXXII. Ad secundum dicenduin, quod pereatum eam e dicitur dupliciter. Uno modo, quod in ipsa delectatione eam eo . pletur, ut gula et luxuria. Alio modo, quod completur in vis
quae ad caruem ordinantur, quamvis non in delectatioris radinis, sed in delectatione animae magis perficiatur, ut avaritia. Me talia peecata sunt quasi media inter spiritualia a ea , nalia. Et ideo oportet quod eis etiam aliqua satisfactio rea-.yondeat propria, scilicet eleemosrna. Ad tertium dicendum, quod quamvis singula istorum trium.yer quamdam eonvenientiam Mngulis premus approprientur; quia congruum est, ut in quo quis pectarit, in Ma pulli
697쪽
etur il , et quod pereati commissi, per satisfactionem radix abscindatur, tamen quodlibet horam pro quolibet peceat s tialacere potest. Unde ei'an non potest unum ex his perficere, injungitur aliud, et praecipu eleemouna, quae aliorum vices supplere potest, in quantum alia satisfactionis opera per ele mounam quisque sibi mereatur is quodammodo in illis quibus Eleemosrnam tribuit. Unde non oportet quod si eleemosrn omnia mundet peccata e propter hoc aliae satisfactiones super-nuant.
Ad quartum dicendum, quod quamvis sint multa peceata in specie, tamen omnia ad illas tres radices, vel ad illa triapeecatorum genera, quibus diximus dictas satisfactiones respondere, reducuntur. Ad quinium dicendum, quod quidquid ad amictionem codiporis pertinet, totum ad jejunium resertur. Et quidquid iaproximi uiuitatem expenditur, totum eleemoernae rationem habet; et similiter quaecumque latria exhibetur Deo, orationis accipit rationem. Et ideo etiam inum opus potest habere plures rationes inlisiaciendi.
D mae sentiabuin Mawrama νιum poeniisnuae, in reo ari evios diarisa. Deinde oonsiderandum est de suscipientibus sacrameninae cire quod neteruntur tria 4 Lltrum paenitentia possit esse in innocentibus 2 Utrum in auctis qui sunt in gloria. 3 dirum in Angelis, seu bonis seu malis. Iuxta illud Sap. XI, 7 8 Per quae quis see , per hae ει orqueιων, id eripum iιur, Maere κολαζεται. 2 si Iegi debeι, id es emiι alludendo ad illud ex Ma thaeo x vers. ovi reeipi j-ιum in nomina jussi, meresdem ivaι aeeis M.
698쪽
Utrum poenitentia possi esse in innocentibus
Ad primum sic proceditur. Videtur quod in innocensitis
paenitentia esse non possit. Quia paenitentia est commissa misplangere. Sed innocentes nullum sum commiseriant. trilin eis paenitentia n0 est.2. Praeterea, paenitentia ex suo nomine importat serum. Sed innocentibus non debetur dena Ergo non est in eis pa- nitentia.
3. Praeterea, paenitentia in idem coincidit cum vindiealinjustitia. Sed omnibus existentibus innocentibus vindieatinjustitia locum n0 haberet. Ergo nec paenitentia, et ita inest in innocentibus. Sed c0ntra omnes virtutes simul insunduntur. Sed paea, tentia est virtus. Cum erg0 in baptismo innocentibus inhia- dantur aliae virtutes l), infunditur etiam et paenitentia. Praeterea, ille qui nunquhm sui infirmus corporaliter dietur
1 Ut ostensum est ex professo III Part. N. 6s, art. ι, et habetur in Clementina Fidei athοι eae, g Uerum . reconcilio Viennensi sub Clemente , ubi dicitur in masse ιum ad esseetum baptismi in parvulis reperiuntur Boeι-ει quidam Theoιορ eontrariora opiniones habMira quibu/dam dieentibus per irιυι- baptismi parvistas mi
699쪽
inabilis. Ergo et similiter ille qui nunquam sui infimnspiritualiter. Sed sicut sanati in aes h vulnere peccati, non si nisi per actum paenitentiae, ita nec sanabilitas nisi per ha-itum paenitentiae. Ergo ille qui nunquam habuit infirmitatem
eccati, habet habitum paenitentiae. CincLusIo. - Cum innocentes in statu innocentiae peccata iuua commiserint, committere autem possint, lieet in iis non M actus poenitentiae, habitus tamen constitui debet, si gra- . iam scilieet habeant, cum qua omnes virtutes insunduntur.)Respondeo dicendum, quod habitus medius est inter poten iam et actum. Et quia remoto priori, remo etur p0sterius, non autem converso ideo remota potentia ad aetum, removetur habitus, non autem remoto actu. Et quia subtractio materiae tollit actum, propter h0c, quod actus non potest esse tine materia in quam transit ideo habitus alicujus virtutis eompetit alleui, cui non suppetit materia, propter hoc uta suppetere potest, et ita in actum exire. Sicut pauper homo potest habere habitum magnificentiae, sed n0 actum; quia non have magnitudinem divitiarum, quae sunt materia magnificentiae, sed potest habere. Et ideo cum inn0centes in statu innocentiae non habeant peccata commissa, quae sunt materia paenitentiae, sed possunt habere, actus paenitentiae in eis esse non potest, sed habitus potest et hoc, si gratiam habeant, eum qua omnes virtutes insunduntur. Ad primum ergo dicendum, quod quamvis non commis rint, possunt tamen committere Et ideo eis habitum paenitentiae habere competit. Sed tamen habitus iste nunquam in actum exire potest; nisi sorth respectu venialium peccatorum, quia peccata morialia tollunt ipsum. Nec tamen est frustra; quia est persecti potentiae naturalis. Ad secundum dicendum, quod quamvis non sit debita eis poena actu, lamen in eis possibile est aliquid esse, pro quo eis poena debeatur. Ad tertium dicendum, qud remanente potentia ad pe eandum, adhuc haberet locum vindicativa justitia seeundiim habitum, quamvis non secundum actum, si peccata actu non
700쪽
Ad Meundum sic proceditur. Videtur quid saneum sunt in Moria, non habeant psaeuientiam. Quia, sicut dita Gregorius in Moral. a Beati peccatorum recordantur, sita avo sani sine dolore dolorem memoramur. . Sed poenitensia est dolor eordis. Ergo sanet in patria non ahant poenitea-
2. Praeterea, sancti in patria sunt christo consorares se a Christi, non fui paenitentia, quia nec Mes, quae est pnae, jum paenitentiae. Ergo nec in sanctis in patria erit poemtentia. 3. Praeterea, mastis est habitus qui ad actum non res citur. Sed sancti in patria non paenitebunt actu, quia sic aesti eis aliquid contra votum. Ergo non erit in eis hahitus mea, tenuae.
4. Sed contra, paenitentia est pars iustitiae. Sed justitia est perpetua et immortalis, et in patria remanebu Ergo et poenitentia. 5. Praeterea, in vitis Patrum legitur , quodam Patra dictis quod, etiam Abrabam poenitebit de hoc, quod non plura hora laeerii. Sed magis debet homo paenitere de malo commista, auam de bono omisso, ad quod non tenebatur quia de talimn loquitur in Ergo erit ibi paenitentia de malis commissis.. Con usio. - Sicut virtutes ardinales remanebunt iapatria, ita etiam paenitentiam, quae est pars virtutis cardinalis,mliue justitiae, habebunt sancti qui sunt in gloria. i. Respondeo escendum, quod virtutes cardinales rearanebas in patria, sed secundum actus quos habent in fine suo. M ideos in plenitentiae virtus sit pars justitiae, quae ea virtua eare, Ralis, quicumque habet habitum paenitentia inclina vita, h, isti in sutura. Sed non habebit eumdem autum quem Balle habet, sed alium, Milicet gratias agere Deo pro miserisordia